Kutsal Kitaptaki Sırası 35​—Habakkuk

Yazarı: Habakkuk

Yazıldığı Yer: Yahuda

Tamamlanma Tarihi: MÖ y. 628 (?)

 1. Habakkuk kitabında hangi önemli gerçekler dikkat çeker?

İBRANİCE Kutsal Yazılardaki son 12 kitaptan biri de Habakkuk’tur. Kısa bir kayıt olsa da, Tanrı’nın Habakkuk aracılığıyla ilettiği görüntü ve bildiri O’nun toplumu için çok önemlidir. Habakkuk’un sözleri Tanrı’nın hizmetçilerini teşvik edip güçlendirerek zor zamanlarda dayanmalarına yardım eder. Kitap şu iki önemli gerçeğe dikkat çeker: Yehova Tanrı evrenin egemenidir ve doğru kişi imanı sayesinde yaşayacaktır. Kayıt aynı zamanda Tanrı’nın toplumu olduğunu iddia eden ikiyüzlüler ve O’nun hizmetçilerine muhalefet edenler için bir uyarı içerir. Ayrıca, tüm övgülere layık olan Yehova’ya güçlü bir imanın nasıl olması gerektiğini gösterir.

 2. Kitabın yazarı Habakkuk hakkında neler biliniyor?

² Kitap, “Habakkuk peygambere bir görüntüde bildirilen hüküm” diye başlar (Hab. 1:1). İsmi “Sıkıca Sarılma” anlamına gelen bu peygamber acaba kimdir? Habakkuk’un anne babası, kabilesi, hayatı ve ölümü hakkında hiçbir bilgi yoktur. Kitabın sonundaki “Başmüzisyene, telli sazlarım için” notu onun mabette hizmet eden müzisyen bir Levioğlu olduğu fikrini uyandırsa da, bunu kesin olarak söylemek mümkün değildir.

 3. Habakkuk kitabının yazıldığı zamanı nasıl saptayabiliriz?

³ Acaba Habakkuk peygamberlik sözlerini ne zaman bildirdi? Yukarıda değinilen not ve “Yehova kutsal mabedindedir” ifadesi, Yeruşalim’deki mabedin o sırada hâlâ var olduğunu gösterir (2:20). Bu ve kaydın içeriği göz önüne alındığında, kitaptaki sözlerin Yeruşalim’in MÖ 607’deki yıkımından kısa süre önce bildirildiği anlaşılır. Peki kaç yıl önceden bahsediyoruz? Habakkuk bu sözleri, Tanrı’dan korkan kral Yoşiya’nın saltanatından (MÖ 659-629) sonra bildirmiş olmalıdır. Kitapta Yahuda halkının ‘kendilerine anlatılsa da inanmayacakları’ bir olaydan söz edilmesi, zaman hakkında ipucu verir (1:5). Bu hangi olaydır? Tanrı’nın imansız Yahuda’yı cezalandırmak için Kaldelileri (Babillileri) getirmesidir (1:6). Habakkuk’un tarifi, Yahuda’da inançsızlığın ve haksızlığın kol gezdiği, putperest kral Yehoyakim’in saltanatının ilk yıllarındaki ortama uyar. Yehoyakim’i Firavun Neko kral yapmıştı ve ülke Mısır’ın etkisi altındaydı. Böyle bir ortamda halk bir Babil istilasına ihtimal vermiyordu. Ancak Nabukadnezar MÖ 625’teki Karkamış savaşında Firavun Neko’yu yendi; böylece Mısır etkisiz hale geldi. Bu durumda Habakkuk’taki peygamberlik sözleri daha önce bildirilmiş olmalıdır. Dolayısıyla tüm kanıtlar MÖ 628’de tahta geçen Yehoyakim’in saltanatının ilk yıllarına işaret eder ve Habakkuk’un Yeremya’yla aynı dönemde yaşadığını gösterir.

 4. Hangi kanıtlar Habakkuk kitabının Tanrı ilhamı olduğunu gösterir?

⁴ Kaydın Tanrı ilhamı olduğunu nereden biliyoruz? İbranice Kutsal Yazıların eski listeleri Habakkuk kitabının kanonik olduğunu, yani Kutsal Metinler dizisinde yer aldığını doğrular. O listelerde Habakkuk kitabının adı geçmese de, kaydın ‘On İki Peygamber’ diye adlandırılan kısma dahil olduğu açıktır; çünkü ancak Habakkuk kitabıyla sayı tamamlanır. Pavlus bu peygamberlik sözlerinin Kutsal Yazıların bir kısmı olduğunu kabul ediyordu ve “Peygamberlerin kitaplarında söylenenler” diyerek Habakkuk 1:5’ten alıntı yaptı (Elçi. 13:40, 41). Mektuplarında da bu kitaptan birkaç alıntı yaptı. Habakkuk’un Yahuda ve Babil’le ilgili sözlerinin gerçekleşmesi onun Yehova’nın gerçek bir peygamberi olduğunu gösterir. Çünkü Yehova adına konuşuyordu ve O’nu yüceltiyordu.

 5. Habakkuk kitabının içeriğini özetleyin.

⁵ Habakkuk kitabı üç bölümden oluşur. İlk iki bölüm yazar ile Yehova arasında geçen bir konuşmadır. Bu bölümler Kaldelilerin gücünü ve ulusça Babil’i bekleyen acı sonu anlatır; çünkü onlar kendilerine ait olmayan malı çoğaltmış, evlerine haksız kazanç sokmuş, kan dökerek şehir yapmış ve oyma putlara tapmıştır. Üçüncü bölüm ise Yehova’nın, savaş günündeki görkemini anlatır. Ağıt şeklinde bir dua olan bu bölüm canlı ve etkili dramatik üslubu açısından eşsizdir. Öyle ki, bir kaynakta “İbrani şiirinin en etkileyici ve muhteşem örneklerinden biri” diye adlandırılmıştır.a

HABAKKUK KİTABININ İÇERİĞİ

 6. (a) Yahuda’daki ortam nasıldı? (b) Yehova hangi şaşırtıcı işi yapacaktı?

⁶ Peygamber Yehova’ya yakarıyor (1:1–2:1). Yahuda halkının imansızlığı Habakkuk’un zihninde bazı sorular uyandırır. Şöyle der: ‘Ey Yehova daha ne kadar feryat edeceğim de duymayacaksın? Neden gözümün önünde yağmacılık ve zorbalık yapılıyor?’ (1:2, 3). Ülkede kanun işlememektedir, kötüler doğruların çevresini sarmış durumdadır ve adalet çarpıtılmaktadır. Bu yüzden Yehova öyle şaşırtıcı bir iş yapacaktır ki, halka ‘anlatılsa da inanmayacaklardır’ (1:5). Yehova ‘Kaldelileri getirmektedir’ (1:6). Yehova peygamberine hızla yaklaşan bu acımasız millet hakkında çok korkutucu şeyler gösterir. Onların tek amacı zorbalıktır ve “kum gibi” tutsak toplarlar (1:9). O milletin önünde hiç kimse, krallar ve yöneticiler bile duramaz. O hepsine gülüp geçer, her kaleyi ele geçirir. Bütün bunlar “kutsal Tanrı” Yehova’nın verdiği hüküm gereği olmaktadır; O’nun amacı halkını terbiye etmektir (1:12). Habakkuk gördükleri üzerine Tanrı’nın ne söyleyeceğini bekler.

 7. Yehova Habakkuk’u nasıl teselli etti?

⁷ Babil kınanıyor (2:2-20). Yehova şöyle der: “Gördüklerini kaleme al ve levhalar üzerine açıkça yaz” (2:2). Gecikiyormuş gibi gelse de görüntü mutlaka gerçekleşecektir. Yehova Habakkuk’u “Doğru kişi sadakati sayesinde yaşayacaktır” diyerek teselli eder (2:4). Övünüp duran düşman, milletleri ve halkları yanına toplasa da hedefine ulaşamayacak. Tersine, o milletlerin diline düşecek; milletler onu kınayacak.

8, 9. Görüntüdeki kınama sözleri ne tür kişilere yöneliktir?

⁸ Peygamber daha sonra bu kınama sözlerini sıralar: ‘Kendisine ait olmayan malı çoğaltanın vay haline!’ (2:6). O başkalarına ganimet olacak ve yağmalanacak, ‘çünkü insanların kanını döktü, memlekete zorbalık etti’ (2:8). “Evine haksız kazanç sokanın vay haline!” (2:9). Birçok halkı yok ettiği için kendi evindeki taşlar, tahtalar feryat edecek. ‘Kan dökerek şehir yapanın vay haline!’ (2:12). Yehova o halkın yalnızca ateş için uğraşıp durduğunu, boş yere didindiğini söyler. Ve şunları ekler: “Sular deniz yatağını nasıl kaplıyorsa, Yehova’nın ihtişamı hakkındaki bilgi de yeryüzünü öyle dolduracak” (2:14).

⁹ ‘Arkadaşının edep yerlerini görmek için ona öfkeyle içki verip sarhoş edenin vay haline!’ (2:15). Yehova’nın sağ elindeki kâseden içme sırası böyle yapana da gelecek, itibarı rezilliğe dönecek; ‘çünkü insanların kanını döktü, memlekete zorbalık etti’ (2:17). Oyma put kendisine biçim veren insanın ne işine yarar? Onlar hiçbir değeri olmayan dilsiz ilahlar değil midir? “Odun parçasına ‘Uyan!’, dilsiz taşa ‘Kalk da öğret!’ diyenin vay haline!” (2:19). Bu cansız ilahların aksine ‘Yehova kutsal mabedindedir. Tüm dünya O’nun önünde susmalıdır’ (2:20).

10. Savaş gününde Yehova’nın gelişiyle hangi korkunç olaylar yaşanacaktı?

¹⁰ Savaş gününde Yehova ortaya çıkıyor (3:1-19). Habakkuk Yehova’nın geçmişteki korkutucu işlerini canlı bir dille anlatarak ağıt şeklinde dua eder. Yehova’nın ortaya çıkmasıyla ‘itibarının gökleri kapladığını, yeryüzünün O’na sunulan övgülerle dolduğunu’ söyler (3:3). Yehova güneş gibi parlamaktadır. Önünden salgın hastalık gider. Durup yeryüzünü sarsar, milletleri yerinden sıçratır, ebedi dağlar parçalanır. Yehova atı üzerinde, yayını sıyırıp yerinden çıkarmış güçlü bir savaşçı gibidir. O’nun savaş arabaları kurtuluş getirir. Dağlar ve derin sular telaşa kapılır. Güneş ve ay yerlerinde durur. Yehova yeryüzünü gazapla dolaşır, milletleri kızgınlıkla ezip geçer. Okları ışık gibi uçuşur, mızrağı şimşek gibi parlar. O, halkını ve mesihini kurtarmak için gelmiştir. Kötünün ise evini ‘baştan aşağı’ yıkıp temellerini ortaya çıkarmıştır (3:13).

11. (a) Gördükleri Habakkuk’u nasıl etkiledi? (b) Fakat o neye kararlıydı?

¹¹ Peygamber, Yehova’nın geçmişteki görkemli işlerini ve ileride dünyayı sarsmak üzere yapacağı işi anlatan bu görüntüden çok etkilenerek şöyle der: “O sesi duyunca bedenimi ürperti kapladı, dudaklarım titredi, kemiklerim adeta çürümeye başladı. Bu halde, telaş içindeyim ve sıkıntı gününü, onun gelip çatmasını, o halkı basmasını sessizce beklemeliyim” (3:16). Ancak Habakkuk ne kadar zor zamanlar yaşarsa yaşasın, kendisini kurtaran Tanrısıyla sevinmeye kararlıdır. İncir ağacı çiçeklenmese, asma meyve vermese de, ağıllar boşalsa da o Yehova’yla sevinçten coşacaktır. Coşkulu ilahisinin sonunda şöyle der: “Ulu Rab Yehova bana güç verir; geyiklerinki gibi kılar ayaklarımı, beni yüksek yerlerde yürütür” (3:19).

KİTABIN YARARLARI

12. Pavlus Habakkuk 2:4’ü kullanarak hangi yararlı açıklamaları yaptı?

¹² Pavlus Habakkuk kitabının öğretici bir kayıt olarak yararının farkındaydı ve 2. bölüm 4. ayetteki sözleri üç farklı bağlamda alıntıladı. Örneğin, Roma’daki Hıristiyanlara yazdığı mektupta, iyi haberin ‘iman eden herkese kurtuluş sağlayan Tanrı’nın gücü’ olduğunu vurguladı ve şöyle dedi: “Çünkü bu sayede, Tanrı’nın belirlediği doğruluk, kişinin imanı sonucunda görülür ve imanını artırır; tıpkı yazıldığı gibi: ‘Doğru kişi imanı sayesinde yaşayacaktır’” (Rom. 1:16, 17). Pavlus Galatyalılara yazdığı mektupta da, kişinin imanı sayesinde nimetler tadacağı üzerinde durdu ve şunları söyledi: “Tanrı’nın önünde kimsenin kanun yoluyla aklanamayacağı bellidir, çünkü ‘Doğru kişi imanı sayesinde yaşayacaktır’” (Gal. 3:11). Ayrıca İbranilere mektubunda, Hıristiyanların hayatlarını koruyabilecek nitelikte canlı bir imana sahip olması gerektiğini yazarken yine Yehova’nın Habakkuk’a söylediği sözlere değindi. Ancak bu kez “Doğru kişi imanı sayesinde yaşayacak” sözlerinin yanı sıra, Yunanca Septuagint çevirisine göre ayetin devamında yer alan “Eğer geri çekilirse canım ondan hoşnut olmayacak” kısmını da alıntıladı. Sonra da, ‘Bizler iman edip canları korunacak olanlardanız’ diyerek konuyu özetledi (İbr. 10:38, 39).

13. Habakkuk’un Yahuda ve Babil’le ilgili sözlerinin gerçekleşmesi Tanrı’nın hükümleri hakkında ne gösterir?

¹³ Habakkuk’un peygamberlik sözleri, bugün güce ihtiyacı olan İsa’nın takipçileri için çok yararlıdır. Kayıt Tanrı’ya güvenmemiz gerektiğini öğretir. Ayrıca insanları Tanrı’nın hükümleri hakkında uyarır; kitapta şu etkili ders yer alır: Tanrı’nın hükmünün geciktiği düşünülmemeli, “çünkü mutlaka gerçekleşecek” (Hab. 2:3). Yahuda’nın Babil tarafından yıkılacağıyla ilgili sözler gerçekleşti. Babil hakkında bildirilenler de gerçekleşti; MÖ 539’da Medler ve Persler şehri fethetti. Bunlar Tanrı’nın sözlerine iman edilmesi gerektiğine dair çok çarpıcı uyarılardır! Bu nedenle Pavlus kendi zamanındaki Yahudileri imansız olmamaları için uyarırken Habakkuk’tan alıntı yapmayı yararlı buldu: “Dikkat edin de Peygamberlerin kitaplarında söylenenler sizin başınıza gelmesin: ‘Ey alaycılar, iyi bakın da şaşırın ve yok olup gidin; çünkü sizin günlerinizde ben bir iş yapıyorum; öyle bir iş ki, ayrıntılarıyla anlatılsa da asla inanmayacaksınız’” (Elçi. 13:40, 41; Hab. 1:5). İmansız Yahudiler, Yeruşalim’in yıkılacağını bildirip kendilerini uyaran İsa’ya inanmadıkları gibi Pavlus’u da dinlemediler. Ve Roma orduları MS 70’te Yeruşalim’i harap ettiğinde imansızlıklarının bedelini ödediler (Luka 19:41-44).

14. (a) Habakkuk’un sözleri bugün İsa’nın takipçilerini güçlü bir imanı korumaya nasıl teşvik ediyor? (b) Kayıtta belirtildiği gibi, doğruluğu sevenler neden güven ve sevinç duyabilir?

¹⁴ Bugün de Habakkuk’un peygamberlik sözleri, şiddet dolu bir dünyada yaşayan İsa’nın takipçilerini güçlü bir imanı korumaya teşvik ediyor. Bu kayıt, onların dünyanın dört bir yanındaki insanlara hakikati öğretmesine ve ‘Tanrı kötülerden öç alacak mı?’ sorusuna cevap vermelerine yardım ediyor. Şu sözlere tekrar dikkat edelim: “Gecikirse bile beklemeye devam et, çünkü mutlaka gerçekleşecek. Geç kalmayacak” (Hab. 2:3). Dünyada nasıl bir kargaşa olursa olsun, Krallığın mirasçısı olan meshedilmiş artakalan, Yehova’nın kötülerden öç almak için geçmişte yaptıklarıyla ilgili Habakkuk’taki şu sözleri hatırlar: “Halkının kurtuluşu için, mesihini kurtarmak için geldin” (3:13). Yehova çok uzun zamandan beri gerçekten de onların ‘kutsal Tanrısıdır.’ O, doğruları terbiye eden ve sevgiyle bağrına bastığı kişilere yaşam veren ‘kayadır’ (1:12). Doğruluğu seven herkes O’nun krallığıyla ve egemenliğiyle sevinç duyabilir ve şöyle diyebilir: “Ben Yehova’yla sevinçten coşacağım, beni kurtaran Tanrımla sevineceğim. Ulu Rab Yehova bana güç verir” (3:18, 19).

[Dipnot]