Tanrı’nın Ebedi Maksadıyla İlgili Ahitler

“RAB (Yehova) . . . . ebediyen ahdini, ve bin nesle kadar buyurduğu sözü . . . . hatırladı.”—Mezmur 105:7-9.

1, 2. Bir ahdin çoğumuzu etkilediğini neden söyleyebiliriz?

BİR ahit şüphesiz senin geçmişini, bugününü ve geleceğini etkiliyor. Bu, ‘hangi ahittir?’ diye belki soracaksın. Bu evlilik ahdidir. Çünkü hemen hemen hepimiz bir evliliğin ürünüyüz ve birçoğumuz da evliyiz. Evli olmayanlar bile belki gelecekte mutlu bir evlilikten alacakları nimetleri düşünmektedirler.

² Yüzyıllar önce bir İbrani peygamber olan Malaki “gençliğinin karısı”, “arkadaşın ve kendisile ahdettiğin kadın” hakkında yazmıştır. (Malaki 2:14-16) Malaki evliliği bir ahit olarak adlandırdı, çünkü evlilik bir sözleşme, resmi bir antlaşma, bir şeyi birlikte yapmak üzere iki kişi arasında yapılan bir düzenlemedir. Evlilik antlaşması, her iki tarafın birbirine karşı görevleri olduğunu kabul edip, kendileri için kalıcı yararları olacağını umarak karıkoca olmaya karar verdikleri iki taraflı bir ahittir.

 3. Diğer Tanrısal ahitler, neden bizi evlilik ahdinden çok etkileyebilir?

³ Evlilik, kişisel yönden üzerimizde en büyük etkisi olan ahit gibi görülebilir, oysa Mukaddes Kitap, çok daha önemli ahitlerden söz etmektedir. Bir ansiklopedi, Mukaddes Kitaptaki ahitleri, Mukaddes Kitap dışı dinlerin ahitleriyle karşılaştırıp, sadece Mukaddes Kitapta “Tanrı ile kavmi arasındaki ilişkiyi düzenleminin sonunda evrensel bir anlam taşıyacak kapsamlı bir sistem olduğunu” söylemektedir. Evet, bu ahitler, sevgili Yaratıcımızın ebedi maksadıyla ilgilidir. Göreceğimiz gibi, büyük çapta bereketlenmemiz bu ahitlere bağlıdır. ‘Acaba nasıl?’ diye sorabilirsin.

 4. İlk yapılan hangi ahit Tanrı’nın ebedi maksadını açıkladı?

⁴ Adem ile Havva’nın, Tanrı’nın otoritesini reddetmelerinin acı sonuçlarının neler olduğunu herhalde biliyorsun. Onlardan, miras olarak hastalıklarımızın nedeni olan ve ölüme götüren nakâmilliği aldık. (Tekvin 3:1-6, 14-19) Bununla birlikte, günahlarının, Tanrı’nın yeryüzünü sürekli sağlık ve mutluluğa sahip gerçek tapıcılarıyla doldurma maksadını bozamadığından dolayı müteşekkir olabiliriz. Bununla ilgili olarak Yehova Tekvin 3:15’te kayıtlı olan şu ahdi yürürlüğe soktu: “Seninle kadın arasına, ve senin zürriyetinle onun zürriyeti arasına düşmanlık koyacağım; o senin başına saldıracak (ezecek) ve sen onun topuğuna saldıracaksın (ezeceksin).” Ne var ki, bu bildirinin kısa ve sembolik dilde yapılmış olması, birçok soruyu cevapsız bıraktı. Yehova, bu ahitteki vaadini acaba nasıl yerine getirecekti?

5, 6. (a) Yehova, maksadını yerine getirmeye çalışırken, hangi vasıtayı kullanmaya karar verdi? (b) Neden bununla ilgilenmeliyiz?

⁵ Tanrı, daha sonra belirli bir dizi Tanrısal ahdi de devreye soktu. Aden’de verilenle birlikte hepsi 7 ahittir. Ebedi nimetler elde etmek isteyen herkes bu ahitlerin içeriğini anlamalıdır. Bu, onların ne zaman ve nasıl yapıldığını, kimlerle ilgili olduğunu, amaçlarının ve şartlarının neler olduğu ve Tanrı’nın itaat eden insanları ebedi hayatla bereketleme maksadında bu ahitlerin birbiriyle ne ilişkisi olduğunu bilmeyi de kapsamaktadır.

⁶ Şüphesiz bazı kimselere bir ahit fikri insanların pek ilgilenmediği yavan ve katı yasal bir davranış gibi görünebilir. Bununla birlikte, Theological Dictionary of the Old Testament’in (Eski Ahit’in Teoloji Sözlüğü) söylediklerine dikkat edelim: “Eskiden Yunan ve Roma dünyasında olduğu gibi Ortadoğu’da da ‘ahit’ sözcüğü . . . . kelime anlamına göre iki alana ayrılır: bir yanda ant ve taahhüt, öte yanda sevgi ve dostluk.” Bu her iki yönün de—ant ve dostluk—Yehova’nın ahitlerinin kilit noktası olduğunu görebiliriz.

Ebedi Nimetlerin Temeli—İbrahim İle Kesilen Ahit

7, 8. Yehova, İbrahim ile ne tür bir ahit kesti? (I. Tarihler 16:15, 16)

⁷ ‘Bütün iman edenlerin babası’ olan ata İbrahim, ‘Yehova’nın dostuydu.’ (Romalılar 4:11; Yakub 2:21-23) Tanrı ona and edip onunla, bizim ebedi nimetlere kavuşabilmemize temel olan bir ahit kesti.—İbraniler 6:13-18.

⁸ İbrahim, Ur şehrinde yaşarken, Yehova, ona başka bir diyara, Kenân’a gitmesini söyledi. O zaman Yehova, İbrahim’e şunu vaat etti: “Seni büyük millet edeceğim ve seni mubarek kılacağım, ve senin adını büyük edeceğim . . . . Yeryüzünün bütün kabileleri (mutlaka senin vasıtanla kendilerini mübarekleyeceklerdir).”a (Tekvin 12:1-3) Daha sonra Tanrı, haklı olarak İbrahim ile kesilen ahit dediğimiz antlaşmaya, giderek şu ayrıntıları da ekledi: İbrahim’in zürriyeti veya mirasçısı Vaat Edilen Diyar’ı miras alacaktı; onun zürriyeti sayısı belli olmayacak kadar çoğalacaktı; İbrahim ve Sara’nın soyundan krallar doğacaktı.—Tekvin 13:14-17; 15:4-6; 17:1-8, 16; Mezmur 105:8-10.

 9. İbrahim ile kesilen ahdin bizi de kapsamına aldığını nasıl biliyoruz?

⁹ Yehova Tanrı, bu ahdi, ‘seninle [İbrahim ile] benim aramdaki ahit’ diye adlandırdı. (Tekvin 17:2) Fakat bu ahdin, kesinlikle bizim hayatımızla da ilişkisi olduğunu hissetmeliyiz, çünkü Tanrı, daha sonra bu ahdin kapsamını genişletti: “Seni ziyadesile mubarek kılacağım, ve senin zürriyetini, göklerin yıldızları gibi, deniz kenarında olan kum gibi ziyadesile çoğaltacağım; senin zürriyetin düşmanlarının kapısına hâkim olacaktır; (ve senin zürriyetin vasıtasıyla yerin bütün milletleri mutlaka kendilerini mübarekleyeceklerdir).” (Tekvin 22:17, 18) Biz de bu milletlere mensubuz ve mübareklenme imkânına sahibiz.

10. İbrahim ile kesilen ahitten neler öğreniyoruz?

¹⁰ İbrahim ile kesilen ahitten neler öğrenebileceğimizi bir an düşünelim. Daha önce Aden’de kesilen ahit gibi, bu da, gelecek bir ‘zürriyete’ işaret etmekte ve böylece, zürriyetin insanlardan geleceği fikrini vermektedir. (Tekvin 3:15) Bu zürriyet Sam’ın soyu olan İbrahim ile oğlu İshak’tan gelecekti. Bu soy, krallarla ilgili olup sadece bir ailenin değil, her milletten gelen insanın mübareklenmesini sağlayacaktı.

11. İbrahim ile kesilen ahit harfi anlamda nasıl yerine geldi?

¹¹ İbrahim’in torunu, Yakub veya İsrail’den gelen soy, büyük bir milleti oluşturacak kadar çoğaldı. İbrahim’in sayısı belli olmayan harfi anlamdaki zürriyeti olarak onlar, İbrahim’in, İshak’ın ve Yakub’un Tanrı’sına pak tapınma arz etmek üzere adanmışlardı. (Tekvin 28:13; Çıkış 3:6, 15; 6:3; Resullerin İşleri 3:13) İsrailliler, sık sık pak tapınmadan ayrıldıkları halde “RAB, İbrahim, İshak ve Yakubla olan ahdinden ötürü, onlara lutfetti; ve onlara acıdı . . . . ve onları helak etmek istemedi.” (II. Kırallar 13:23; Çıkış 2:24; Levililer 26:42-45) Tanrı, Hıristiyan cemaatini kavmi olarak kabul ettikten sonra bile, İbrahim’in harfi zürriyeti olan İsraillilere bir süre özel lütuf göstermeye devam etti.—Daniel 9:27.

İbrahim’in Ruhi Zürriyeti

12, 13. İbrahim ile kesilen ahdin ruhi yönden gerçekleşmesinde, İsa nasıl zürriyetin birincil kısmı oldu?

¹² İbrahim ile kesilen ahit başka bir yönden de, ruhi anlamda da gerçekleşti. Bu gerçekleşme, İsa’nın zamanından önce tam bir açıklık kazanmadı, fakat zamanımızda açıklık kazandığı için mutlu olabiliriz. Bu, Tanrı’nın Sözünde açıklanmıştır. Pavlus, “vaitler İbrahime, ve kendi zürriyetine edildi. Ve birçokları için imiş gibi: Ve zürriyetlere, değil, fakat bir fert için imiş gibi: Ve senin zürriyetine diyor ki, bu da Mesihtir” dedi.—Galatyalılar 3:16.

¹³ Bu zürriyet tek soydan, evet, bir aileden gelecekti; aslında da böyle oldu. İsa, İbrahim’in harfi zürriyetinden gelen bir Yahudi olarak doğdu. (Matta 1:1-16; Luka 3:23-34) Ayrıca o, gökte Daha Büyük İbrahim’in ailesinin de üyesiydi. Ata İbrahim’in derin imanıyla, oğlu İshak’ı Tanrı’nın isteğine göre kurban etmeye hazır olduğunu hatırlayalım. (Tekvin 22:1-18; İbraniler 11:17-19) Benzer şekilde, Yehova da, imanlı insanlara fidye olması için, kurban olmak üzere yegâne tevlit edilmiş Oğlunu yeryüzüne gönderdi. (Romalılar 5:8; 8:32) Bu nedenle, bu ahde göre, Pavlus’un İsa Mesih’i, İbrahim’in zürriyetinin neden birincil kısmı olarak tanıttığını anlayabiliriz.

14. İbrahim’in zürriyetinin ikincil kısmı kimdir? Bu bizi, neyi incelemeye sevk eder?

¹⁴ Pavlus devamen, bu ahdin ruhi yönden gerçekleşmesinde, Tanrı’nın ‘İbrahim’in zürriyetini çoğaltacağını’ belirtti: “Eğer siz Mesihin iseniz, o halde İbrahimin zürriyeti, vade göre mirasçılarsınız” dedi. (Tekvin 22:17; Galatyalılar 3:29) Bunlar, İbrahim’in zürriyetinin ikincil kısmını oluşturan İsa’nın ruhla meshedilmiş 144.000 takipçisidir. Bunlar, zürriyetin birincil kısmına muhalif değillerdir, tersine “Mesihin”dirler. (I. Korintoslular 1:2; 15:23) Yahudi olmayan milletlerden geldikleri için çoğunun İbrahim’in soyundan olmadığını biliyoruz. Ahdin ruhi gerçekleşmesinde daha önem taşıyan şey, onların doğal olarak Daha Büyük İbrahim olan Yehova’nın ailesinden gelmeyip, aksine, günahkâr Adem’in nakâmil ailesinden gelmeleridir. Bu nedenle, “İbrahimin zürriyeti” olmaya nasıl yeterlik kazanabildiklerini daha sonra kesilen ahitlerden anlamamız gerekir.

Kanun Ahdi Geçici Olarak Eklendi

15-17. (a) Kanun ahdi neden İbrahim ile kesilen ahde eklendi? (b) Kanun hedefine nasıl ulaştı?

¹⁵ Tanrı’nın İbrahim ile bir ahit keserek maksadını yerine getirme yönünde attığı esas adımdan sonra, zürriyet ortaya çıkana kadar, bu soy hattı pak kalmamaktan veya yok olmaktan acaba nasıl korunacaktı? Zürriyet ortaya çıktığı zaman, hakiki tapıcılar onu nasıl tanıyacaklardı? Pavlus, Tanrı’nın geçici olarak Kanun ahdini vermekle gösterdiği hikmete işaret ederek bu soruları cevaplandırmaktadır. O şunları yazdı:

¹⁶ “Şeriat (Kanun) niçin oldu? kendisine vadolunan zürriyet gelinciye kadar, melekler vasıtası ile, bir meyancı elile tertip edilmiş olarak, suçlardan dolayı ilave olundu . . . . Şöyle ki, imanla (adil) sayılalım diye (kanun) Mesih için mürebbimiz oldu.”—Galatyalılar 3:19, 24.

¹⁷ Sina Dağında Yehova Tanrı, Kendisiyle İsrailliler arasında Musa’nın meyancısı olduğu eşsiz ve ulusal bir ahit—Kanun ahdini kesti.b (Galatyalılar 4:24, 25) İsrailliler, bu ahde girmeyi kabul ettiler ve ahit boğaların ve keçilerin kanıyla yürürlüğe girdi. (Çıkış 24:3-8; İbraniler 9:19, 20) Bu ahit sayesinde, İsraillilere, teokratik kanunlar ve adil bir hükümet için bir taslak verilmiş oldu. Bu ahit, putperestlerle evlenmeyi, ahlaksız ve sahte dinsel adetlere uymayı yasaklıyordu. Bu nedenle bu ahit İsraillileri koruyan ve zürriyet hattının pak kalmasını sağlayan bir güce sahipti. (Çıkış 20:4-6; 34:12-16) Fakat nakâmil olduğundan hiçbir İsrailli, Kanunu tam olarak tutamadığından bu ahit, suçları ortaya çıkarmaktaydı. (Galatyalılar 3:19) Aynı zamanda kâmil, kalıcı bir kâhinin ve her yıl tekrarlanmayacak bir kurbanın ihtiyacını göstermekteydi. Bu kanun, çocuğu, gerekli eğitmene, yani Mesih’e götürecek olan bir eğiticiye benziyordu. (İbraniler 7:26-28; 9:9, 16-22; 10:1-4, 11) Amacına ulaştığı zaman, kanun ahdi sona erecekti.—Galatyalılar 3:24, 25; Romalılar 7:6.

18. Kanun ahdi başka hangi ümidi de verdi? Bunu anlamak neden zordu?

¹⁸ Tanrı, geçici olan bu ahdi keserken, heyecan verici şu hedeften de söz etti: “Eğer gerçekten sözümü dinliyecek ve ahdimi tutacaksanız bana . . . . has kavm olacaksınız . . . . ve siz bana kâhinler melekûtu (krallığı) ve mukaddes millet olacaksınız.” (Çıkış 19:5, 6) Ne büyük bir ümit! Kral-kâhinler milleti. Bu acaba nasıl olabilirdi? Kanunda daha sonra açıklandığı gibi, hüküm süren sıpt (Yahuda’ya) ve kâhinler sıptı (Levi’ye) değişik sorumluluklar verildi. (Tekvin 49:10; Çıkış 28:43; Sayılar 3:5-13) Hiç kimse, hem kral hem kâhin olamazdı. Buna rağmen, Tanrı’nın Çıkış 19:5, 6’daki sözleri, Kanun ahdi altındakilerin, “kâhinler kırallığı ve mukaddes millet”in üyelerini oluşturma fırsatına henüz belirlenmeyen şekilde, sahip olacaklarına inanmak için bir neden oluşturdu.

Davud İle Kesilen Krallık Ahdi

19. Ahitlerde krallar evine nasıl işaret edildi?

¹⁹ Zamanla Yehova, ebediyen berektlenmemiz için, maksadını nasıl yerine getireceğini daha da açıklayan başka bir ahit kesti. İbrahim ile kestiği ahdin, onun harfi zürriyeti arasındaki krallar hanedanına işaret ettiğini daha önce gördük. (Tekvin 17:6) Kanun ahdi de, Tanrı’nın kavmi arasından krallar çıkacağını önceden bildirmişti, Musa İsraillilere: “[Vaat Edilen] diyara geldiğin . . . . ve: Etrafımda olan bütün milletler gibi üzerime kıral koyacağım dediğin zaman; mutlaka Allahın RABBİN seçeceği adamı üzerine kıral koyacaksın . . . . yabancı bir adamı kendi üzerine koyamazsın” demişti. (Tesniye 17:14, 15) Tanrı, bu krallar hanedanını nasıl düzenleyecekti ve onun, İbrahim ile kesilen ahitle ne ilgisi olacaktı?

20. Davud ve soyu nasıl söz konusu oldu?

²⁰ İsrail’in ilk kralı gerçi Benyamin sıptından Saul idiyse de, onu Yahuda sıptından gelen cesur ve vefakâr Davud takip etti. (I. Samuel 8:5; 9:1, 2; 10:1; 16:1, 13) Davud, epey zaman hüküm sürdükten sonra, Yehova, onunla bir ahit kesmek istedi. Yehova ona, “sülbünden çıkacak zürriyetini senden sonra durduracağım, ve onun kırallığını pekiştireceğim. O benim ismime ev yapacaktır, ve kırallığının tahtını ebediyen sabit kılacağım” dedi. (II. Samuel 7:12, 13) Burada belirtildiği gibi Davud’un oğlu Süleyman daha sonra kral oldu ve Yeruşalim’de Tanrı’ya bir ev veya mabet yapmak üzere kullanıldı. Fakat konu bu kadarla bitmedi.

21. Davud ile kesilen krallık ahdi neyi sağladı?

²¹ Yehova devamen Davud ile şu ahdi kesti: “Senin evin ve kırallığın senin önünde ebediyen emniyette olacaktır; tahtın ebediyen sabit olacaktır.” (II. Samuel 7:16) Açıkça anlaşıldığı gibi, Tanrı böylece İsrail için Davud’un ailesinden bir krallık hanedanı çıkaracaktı. Fakat bu, Davud’un soyundan daima birbiri ardından krallar geleceği anlamına gelmiyordu. Sonunda Davud’un soyundan gelen biri “ebediyen” hüküm sürecek ve ‘tahtı [Tanrı’nın] karşısında güneş gibi duracaktı.”—Mezmur 89:20, 29, 34-36; İşaya 55:3, 4.

22. Davud ile kesilen ahdin Zürriyet hattıyla ne ilgisi var? Sonucu nedir?

²² Böylece, Davud ile kesilen ahdin, onun zürriyet hattını daha da sınırlandırdığı anlaşılmaktadır. Birinci yüzyılda yaşayan Yahudiler bile Mesih’in Davud’un soyundan geleceğinin bilincindeydiler. (Yuhanna 7:41, 42) İbrahim ile kesilen ahitteki zürriyetin birincil kısmı olan İsa Mesih, bir meleğin bildirdiği gibi, bu Davudi Krallığın daimi Varisi olmaya yeterli oldu. (Luka 1:31-33) Bu nedenle İsa, Davud’un bir zamanlar hüküm sürmüş olduğu Vaat Edilen Diyar üstünde hüküm sürme hakkını kazandı. Bu durum, İsa’ya duyduğumuz güveni artırmalıdır. O, yasal olmayan şekilde zor kullanarak değil, yasal bir düzenleme olan Tanrısal bir ahit sonucunda hüküm sürmektedir.

23. Hangi sorular ve sorunlar halledilmelidir?

²³ Tanrı’nın, insanlara ebedi nimetler getirmek yönündeki maksadını nasıl gerçekleştirdiğiyle ilgili olan Tanrısal ahitlerden sadece dördünü ele aldık. Herhalde sen de henüz tablonun tamamlanmadığını fark ediyorsun. Şu sorular henüz cevaplanmadı: İnsanlar, nakâmil kalmaya devam ettiklerine göre, hangi kâhin veya kurban bunu kalıcı olarak değiştirebilecektir? İnsanlar, İbrahim’in zürriyetinin bir kısmı olabilecek duruma nasıl gelecekler? Yönetme hakkının sadece dünya ile sınırlandırılmadığını, daha geniş boyutta olduğuna inanmak için herhangi bir neden var mı? İbrahim’in zürriyetinin hem birincil hem de ikincil kısımları, bizler de dahil olmak üzere, yeryüzündeki bütün milletlere nasıl nimetler getirebilecektir? Bunları gelecek makalede göreceğiz.

[Dipnotlar]

NASIL CEVAPLANDIRACAKSIN?

□ İbrahim ile kesilen ahit ebedi nimetler elde etmemiz için nasıl temel oluşturdu?

□ İbrahim’in harfi, bedeni zürriyeti kimlerdir? Sembolik zürriyeti kimdir?

□ Kanun ahdi, neden İbrahim ile kesilen ahde eklendi?

□ Davudi Krallık ahdi, Tanrı’nın maksadının yerine gelişini nasıl ilerletti?

[Sayfa 20’deki şema]

(Ayrıntılı bilgi için lütfen yayına bakın)

Aden’de kesilen ahit Tekvin 3:15

İbrahim ile kesilen ahit

Birincil zürriyet

İkincil zürriyet

Ebedi nimetler

[Sayfa 21’deki şema]

(Ayrıntılı bilgi için lütfen yayına bakın)

Aden’de kesilen ahit Tekvin 3:15

İbrahim ile kesilen ahit

Kanun ahdi

Davudi krallık ahdi

Birincil zürriyet

İkincil zürriyet

Ebedi nimetler