Bölüm On İki
Aileyi Yıpratan Sorunların Üstesinden Gelebilirsiniz
1. Bazı ailelerde hangi gizli sorunlar var?
ESKİ otomobil az önce yıkanmış ve cilalanmış. Yanından geçenler onu pırıl pırıl, yeni gibi görüyor. Oysa yüzeyin altında, kemirici pas aracın karoserini yiyip bitirmektedir. Bazı ailelerin durumu da böyledir. Dışarıdan her şey mükemmel gözükür; yüzlerdeki gülümseme korku ve acıyı gizler. Kapalı kapıların arkasında ise kemirici unsurlar ailenin barışını yiyip bitirmektedir. Böyle bir etki yapabilen iki sorun alkolizm ve şiddettir.
ALKOLİZMİN YIPRATICI ETKİSİ
2. (a) Alkollü içkilerin kullanımıyla ilgili Mukaddes Kitabın görüşü nedir? (b) Alkolizm nedir?
2 Mukaddes Kitap alkollü içkilerin ölçülü kullanımını mahkûm etmez, fakat sarhoşluğu mahkûm eder. (Süleymanın Meselleri 23:20, 21; I. Korintoslular 6:9, 10; I. Timoteos 5:23; Titus 2:2, 3) Ancak, alkolizm sarhoşluktan da öte bir durumdur; bu, zihnin sürekli içkilerle meşgul olması ve içme konusunda kontrolün kaybedilmesidir. Yetişkin kimseler alkolik olabildiği gibi, ne yazık ki, gençler de olabilir.
3, 4. Alkolizmin, alkolik kişinin eşi ve çocukları üzerindeki etkilerini anlatın.
3 Mukaddes Kitap alkolün kötüye kullanılmasının ailenin barışını bozabileceğini uzun zaman önceden belirtti. (Tesniye 21:18-21) Alkolizmin kemirici etkileri ailenin tümü tarafından hissedilir. Bir eş alkolik olanın içmesini durdurmak ya da önceden kestirilemeyen davranışlarıyla başa çıkmak için varını yoğunu ortaya koyabilir. İçkiyi saklamaya, atmaya, alkolik olanın parasını alıp gizlemeye ve onun ailesine, yaşama, hatta Tanrı’ya olan sevgisine hitap etmeye çalışır; fakat o yine de içmeye devam eder. Kocasının içmesini kontrol altına alma çabaları tekrar tekrar boşa gittiğinde, düş kırıklığı ve yetersizlik hisseder.a Korku, öfke ve suçluluk duymaya, sinirli, kaygılı olmaya, özsaygısını kaybetmeye başlayabilir.
4 Çocuklar anne ya da babalarının alkolik olmasının etkilerinden kaçamaz. Bazıları fiziksel saldırılarla karşılaşır. Diğerleri cinsel tacize uğrar. Anne ya da babalarının alkolik oluşu yüzünden kendilerini bile suçlayabilirler. Çoğu kez alkolik kişinin tutarsız davranışı çocukların insanlara duyduğu güveni sarsabilir. Evde olup bitenler hakkında rahat konuşamadıklarından, duygularını bastırmayı öğrenebilirler; bu çoğu zaman fiziksel açıdan zararlı sonuçlar doğurur. (Süleymanın Meselleri 17:22) Böyle çocuklar özgüven veya özsaygı eksikliğini yetişkinlik çağına dek taşıyabilirler.
AİLE NELER YAPABİLİR?
5. Alkolizmle nasıl başa çıkılabilir, bu neden zordur?
5 Birçok yetkili alkolizmin tedavi edilemeyeceğini söylüyorsa da, çoğu, kesin bir içki perhizi ile belli bir düzelmenin mümkün olduğu görüşüne katılmaktadır. (Matta 5:29 ile karşılaştırın.) Bununla birlikte, alkolik kişi genellikle sorununu inkâr ettiğinden, yardım almaya ikna edilmesi çok zordur. Yine de, aile bireyleri alkolizmin kendilerini etkilediği yönlerde gerekeni yapmak üzere adımlar attıklarında, alkolik kişi sorunu olduğunu kavramaya başlayabilir. Alkoliklere ve onların ailelerine yardım etmekte deneyimli bir doktor şunları söyledi: “Aile için en önemli şeyin, yalnızca günlük faaliyetlerini ellerinden geldiğince sağlıklı şekilde yürütmeye devam etmeleri olduğunu düşünüyorum. Alkolik kişi kendisiyle ailenin geri kalanı arasındaki farkın ne kadar büyük olduğu gerçeğiyle giderek daha fazla yüz yüze gelir.”
6. Alkolik birinin bulunduğu aileler için en iyi öğüt kaynağı nedir?
6 Eğer ailenizde bir alkolik varsa, Mukaddes Kitabın ilhamla yazılmış öğüdü yaşamınızı olabildiğince esenlik içinde sürdürmenize yardım edebilir. (İşaya 48:17; II. Timoteos 3:16, 17) Ailelerin alkolizmle uğraşırken başarılı olmalarına yardım etmiş bazı ilkeleri gözden geçirelim.
7. Eğer ailede bir alkolik varsa, bundan kim sorumludur?
7 Size yöneltilen tüm suçlamaları kabul etmekten vazgeçin. Mukaddes Kitap şunu söyler: “Herkes kendi yükünü taşıyacaktır” ve “her birimiz kendisi hakkında Allaha hesap verecektir.” (Galatyalılar 6:5; Romalılar 14:12) Alkolik kişi bu durumundan aile bireylerinin sorumlu olduğunu ima etmeye çalışabilir. Örneğin, şöyle diyebilir: “Eğer bana iyi davransaydınız, içmezdim.” Başka kişiler onunla aynı düşüncede oldukları izlenimini yaratırsa, kişi içkiye devam etmek için daha çok cesaret bulacaktır. Fakat koşulların veya başka insanların kurbanı olmuşsak bile, alkolikler de dahil hepimiz yaptıklarımızdan sorumluyuz.—Filipililer 2:12 ile karşılaştırın.
8. Alkolik kişinin sorununun sonuçlarıyla yüz yüze gelmesine yardım etmenin bazı yolları nelerdir?
8 Alkolik kişiyi her zaman içmesinin sonuçlarından korumanız gerektiğini düşünmeyin. Mukaddes Kitapta öfkeli biri üzerine söylenmiş bir mesel, aynı şekilde bir alkoliğe de uygulanabilir: “Onu kurtarsan da, yine tekrar edeceksin.” (Süleymanın Meselleri 19:19) Bırakın, alkolik kişi içkinin etkilerini hissetsin. Bıraktığı pisliği kendi temizlesin ya da içtiğinde ertesi sabah işverenine kendi telefon etsin.
9, 10. Alkoliklerin aileleri neden yardım kabul etmeli ve özellikle kimden yardım istemelidirler?
9 Başkalarından yardım kabul edin. Süleymanın Meselleri 17:17 şunları söyler: “Dost her vakit sever; ve sıkıntı için kardeş doğmuştur.” Ailenizde bir alkolik varsa, sıkıntı da vardır. Yardıma muhtaçsınız. Destek olmaları için ‘gerçek dostlara’ güvenmekte tereddüt etmeyin. (Süleymanın Meselleri 18:24) Sorunu anlayan veya benzer durumla karşılaşmış biriyle konuşmak, yapılması ve yapılmaması gereken şeyler konusunda pratik öneriler almanızı sağlayabilir. Fakat dengeli olun. ‘Özel konuşmaları’ başkalarına açmayan, güvendiğiniz kişilerle konuşun.—Süleymanın Meselleri 11:13.
10 İsa’nın takipçisi ihtiyarlara güvenmeyi öğrenin. Cemaatteki ihtiyarlar büyük bir yardım kaynağı olabilir. Bu olgun erkekler Tanrı’nın Sözüyle eğitilmiş ve onun ilkelerinin uygulanışı konusunda deneyim kazanmışlardır. Onlar “yelden saklanacak bir yer gibi, ve sağanağa karşı örtülü bir yer gibi, çorak yerde akar sular gibi, yorucu diyarda büyük kaya gölgesi gibi” olabilirler. (İşaya 32:2) Bu ihtiyarlar bir bütün olarak cemaati zararlı etkilerden korumakla kalmaz, aynı zamanda teselli eder, ferahlatır ve sorunları olan bireylere kişisel ilgi gösterirler. Onların yardımından tam olarak yararlanın.
11, 12. Alkoliklerin aileleri için en büyük yardım kimden gelir, bu destek nasıl sağlanır?
11 En önemlisi, Yehova’dan kuvvet alın. Mukaddes Kitap bize şu sıcak güvenceyi verir: “RAB yüreği kırık olanlara yakındır, ve ruhu ezilmiş olanları kurtarır.” (Mezmur 34:18) Eğer ailenizde alkolik biriyle birlikte yaşamanın yarattığı baskılar yüzünden kendinizi ‘yüreği kırık ve ruhu ezilmiş’ durumda hissediyorsanız ‘Yehova’nın yakınınızda’ olduğunu bilin. O, ailenizdeki durumun zorluğunu anlıyor.—I. Petrus 5:6, 7.
12 Yehova’nın Kendi Sözünde söylediklerine inanmak kaygıyla başa çıkmanıza yardım edebilir. (Mezmur 130:3, 4; Matta 6:25-34; I. Yuhanna 3:19, 20) Tanrı’nın Sözünü incelemek ve onun ilkelerine göre yaşamak, sizi Tanrı’nın mukaddes ruhunun yardımını alabilecek duruma getirir; böylece günden güne mücadele edebilmenizi sağlayan “kuvvetin aşırı büyüklüğü” ile donanmış olursunuz.—II. Korintoslular 4:7.b
13. Birçok ailede yıpratıcı etki yapan ikinci sorun nedir?
13 Aşırı alkol kullanımı, birçok ailede yıpratıcı etkiler yapan bir başka soruna—aile içi şiddete—yol açabilir.
AİLE İÇİ ŞİDDETİN ETKİSİ
14. Aile içi şiddet ne zaman başladı, bugünkü durum nedir?
14 İnsan tarihinde ilk şiddet hareketi iki kardeşin, Kain ile Habil’in söz konusu olduğu bir aile içi şiddet olayıydı. (Tekvin 4:8) O günden beri, aile içi şiddetin her türü insanlığın başına bela olmuştur. Karılarını döven kocalar, kocalarına saldıran kadınlar, küçük çocuklarını acımasızca döven ana-babalar ve yaşlı ana-babalarına kötü davranan yetişkinler vardır.
15. Aile bireyleri duygusal açıdan aile içi şiddetten nasıl etkileniyor?
15 Ailedeki şiddetin yol açtığı zarar fiziksel yara izlerinin çok ötesindedir. Dayak yiyen bir kadın şunları söyledi: “Başa çıkmanız gereken suçluluk ve utanç duygusu çok fazla. Çoğu sabah, bunun yalnızca bir kâbus olduğunu düşünerek yataktan çıkmak istemiyorsunuz.” Ailedeki şiddeti gözleyen veya yaşayan çocuklar, büyüyüp kendi ailelerini kurduklarında kendileri de şiddete başvurabilir.
16, 17. Duygusal istismar nedir ve aile bireyleri bundan nasıl etkilenir?
16 Ailedeki şiddet fiziksel istismarla sınırlı değildir. Sık sık sözlü saldırılar yapılıyor. Süleymanın Meselleri 12:18 şöyle der: “Adam var ki, kılıç saplanır gibi düşüncesiz söyler.” Ailedeki şiddetin belirleyici özelliği olan bu ‘kılıç’ darbelerinin kapsamına, küfredip bağırmanın yanı sıra, sürekli eleştirme, onur kırıcı kabalıklar ve fiziksel şiddet tehditleri de girer. Duygusal şiddetin açtığı yaralar gözle görülmez ve çoğu kez başkalarının dikkatinden kaçar.
17 Çocuğun duygusal açıdan hırpalanması, yani yeteneklerinin, zekasının ya da kişi olarak değerinin sürekli eleştirilip küçük görülmesi özellikle üzücüdür. Böyle bir sözlü istismar, çocuğun özgüvenini yok edebilir. Bütün çocukların terbiyeye ihtiyacı olduğu doğrudur. Fakat Mukaddes Kitap babalara şu talimatı veriyor: “Cesaretten düşmesinler diye, çocuklarınızı incitmeyin (çileden çıkarmayın).”—Koloseliler 3:21.
AİLE İÇİ ŞİDDET NASIL ÖNLENİR?
18. Aile içi şiddet nerede başlar ve onu durdurmak üzere Mukaddes Kitabın gösterdiği yol nedir?
18 Aile içi şiddet yürek ve zihinde başlar; davranış tarzımızın çıkış noktası düşünüş tarzımızdır. (Yakub 1:14, 15) Şiddeti durdurmak için, kötü davranan kişi düşünüş tarzını değiştirmelidir. (Romalılar 12:2) Bu mümkün mü? Evet. Tanrı’nın Sözü insanları değiştirme gücüne sahiptir. ‘Kale gibi güçlü’ olan yıkıcı görüşleri bile söküp atabilir. (II. Korintoslular 10:4; İbraniler 4:12) Mukaddes Kitabın tam bilgisi insanları tümüyle değiştirebilir; öyle ki, onların yeni bir kişilik giydikleri söylenebilir.—Efesoslular 4:22-24; Koloseliler 3:8-10.
19. İsa’nın bir takipçisinin eşiyle ilgili görüşü ne olmalı ve ona nasıl davranmalı?
19 Eşle ilgili görüş. Tanrı’nın Sözü şunu söyler: “Kocalar kendi karılarını kendi bedenleri gibi sevmeğe borçludurlar. Kendi karısını seven kendini sever.” (Efesoslular 5:28) Mukaddes Kitap kocanın karısına ‘daha zayıf kap olarak hürmet’ etmesini de söyler. (I. Petrus 3:7) Kadınlara, ‘kocalarını sevmeleri’ ve onlara ‘hürmet etmeleri’ tembihinde bulunuluyor. (Titus 2:4; Efesoslular 5:33) Kuşkusuz, Tanrı’dan korkar hiçbir koca, eşine fiziksel ya da sözlü olarak saldırdığı takdirde, onu gerçekten onurlandırdığını dürüstçe söyleyemez. Kocasına bağıran, alaylı şekilde hitap eden veya onu sürekli paylayan bir kadın da, onu gerçekten sevip saydığını söyleyemez.
20. Ana-babalar çocuklarıyla ilgili kimin önünde sorumluluk taşır ve çocukları konusunda neden gerçekçi olmayan beklentileri olmamalıdır?
20 Çocuklarla ilgili uygun görüş. Çocuklar ana-babalarının sevgi ve dikkatine layıktır, evet, buna muhtaçtırlar. Tanrı’nın Sözü çocukları “RABDEN miras” ve “mükâfat” olarak adlandırır. (Mezmur 127:3) Ana-babalar Yehova’nın önünde bu mirasa özenle bakma sorumluluğu altındadırlar. Mukaddes Kitap ‘çocukça şeylerden’ ve çocukluk döneminin ‘akılsızlığından’ söz eder. (I. Korintoslular 13:11; Süleymanın Meselleri 22:15) Ana-babalar, çocuklarının akılsızca davranışlarıyla karşılaştıklarında şaşmamalı. Gençler yetişkin kişiler değildir. Ana-babalar çocuktan yaşına, ailedeki koşullarına ve yeteneğine uygun olanın ötesinde bir şey istememelidirler.—Tekvin 33:12-14’e bakın.
21. Yaşlanan ana-babalarla ilgili görüş ve onlara davranış konusunda izlenecek Tanrısal yol nedir?
21 Yaşlanan ana-babalarla ilgili görüş. Levililer 19:32 şunları söyler: “Ak saçlının önünde ayağa kalkacaksın, ve kocamış olana hürmet edeceksin.” Böylece Tanrı’nın Kanunu yaşlanan kimselere saygı ve büyük hürmet gösterilmesini teşvik etti. Bu, yaşlanan bir anne ya da baba zor beğenir hale geldiğinde ya da hasta olduğunda ve belki hızlı düşünüp hareket edemediğinde insanı zorlayan bir durum olabilir. Yine de, çocuklara “kendi atalarına karşılık ödeme”leri hatırlatılıyor. (I. Timoteos 5:4) Bu, onlara itibar edip saygıyla davranmak, belki onların maddi ihtiyaçlarını bile sağlamak anlamına gelir. Yaşlanan ana-babaya fiziksel veya başka yönden kötü davranmak Mukaddes Kitabın bize söylediği davranış tarzına tümüyle terstir.
22. Ailedeki şiddetin üstesinden gelmekte kilit nitelik nedir, nasıl uygulanabilir?
22 Özdenetim geliştirin. Süleymanın Meselleri 29:11 şunu söyler: “Akılsız bütün öfkesini ortaya döker; hikmetli adam ise, onu tutar ve susturur.” Ruhunuzu nasıl denetim altında tutabilirsiniz? Düş kırıklığının içinizde gelişmesine izin vermektense, ortaya çıkan zorlukları halletmek üzere hemen harekete geçin. (Efesoslular 4:26, 27) Eğer denetiminizi kaybettiğinizi hissediyorsanız, oradan ayrılın. Tanrı’nın mukaddes ruhunun sizde özdenetim geliştirmesi için dua edin. (Galatyalılar 5:22, 23) Yürüyüşe çıkmak veya biraz fiziksel egzersiz yapmak, duygularınızı denetim altına almanıza yardım edebilir. (Süleymanın Meselleri 17:14, 27) “Geç öfkelenen” biri olmaya çalışın.—Süleymanın Meselleri 14:29.
AYRILMAK MI BİRLİKTE KALMAK MI?
23. İsa’nın takipçilerinin cemaatinden biri, belki ailesine fiziksel yönden kötü davranmak da içinde olmak üzere, tekrar tekrar şiddetli öfke nöbetlerine kapılır ve tövbe etmezse ne olabilir?
23 Mukaddes Kitap Tanrı tarafından mahkûm edilen işler arasına ‘düşmanlıklar, münazaa, gazapları’ koyar ve “bu gibi şeyleri yapanlar Allahın melekûtunu [krallığını] miras almıyacaklardır” der. (Galatyalılar 5:19-21) Bu nedenle, İsa’nın takipçisi olduğunu iddia eden biri, belki eşi ve çocuklarına fiziksel yönden kötü davranmak da içinde olmak üzere, tekrar tekrar şiddetli öfke nöbetlerine kapılır ve tövbe etmezse, İsa’nın takipçilerinin cemaatiyle müşareketi kesilebilir. (II. Yuhanna 9, 10 ile karşılaştırın.) Bu şekilde cemaat kötü davranan kimselerden temizlenmiş olur.—I. Korintoslular 5:6, 7; Galatyalılar 5:9.
24. (a) Kötü davranışlara maruz kalan eşler ne yapmaya karar verebilir? (b) Kaygı duyan dostlar ve ihtiyarlar kötü davranışlara maruz kalan eşi nasıl destekleyebilir, fakat ne yapmamalıdırlar?
24 Kötü davranan ve hiçbir değişme belirtisi göstermeyen eşlerinden halen dayak yiyenler hakkında ne denebilir? Bazıları herhangi bir nedenle, kötü davranan eşleriyle birlikte kalmayı seçti. Başkaları ise fiziksel, zihinsel ve ruhi sağlıklarının, belki yaşamlarının bile tehlikede olduğunu düşünerek evden ayrılmaya karar verdiler. Ailedeki şiddetin kurbanı olan birinin bu durumlarda yapacağı seçim, Yehova’nın önünde vermesi gereken kişisel bir karardır. (I. Korintoslular 7:10, 11) İyi niyetli dostlar, akrabalar veya İsa’nın takipçisi ihtiyarlar yardım ve öğütlerde bulunmak isteyebilir, fakat belli bir davranış tarzını izlemesi için kişi üzerinde baskı yapmamalıdırlar. Bu, kadın ya da erkek olsun, kişinin kendisinin vereceği bir karardır.—Romalılar 14:4; Galatyalılar 6:5.
YIPRATICI SORUNLARA SON
25. Yehova’nın aileyle ilgili amacı nedir?
25 Yehova Âdem ile Havva’yı evlendirip birleştirdiğinde, ailelerin alkolizm ve şiddet gibi yıkıcı sorunlarla yıpranmasını asla amaçlamadı. (Efesoslular 3:14, 15) Aile, sevgi ve barışın gelişeceği, her bireyin zihinsel, duygusal ve ruhi ihtiyaçlarına özen gösterilen bir yer olmalıydı. Ne var ki, günahın başlamasıyla aile yaşamı çabucak bozuldu.—Vaiz 8:9 ile karşılaştırın.
26. Yehova’nın istekleriyle uyumlu yaşamaya çalışanları nasıl bir gelecek bekliyor?
26 Yehova’nın aileyle ilgili amacından vazgeçmemiş olması sevindiricidir. O, insanların ‘emniyette oturacakları ve onları korkutanın olmayacağı’ barış dolu yeni bir dünya getireceğini vaat ediyor. (Hezekiel 34:28) O zaman, alkolizm, aile içi şiddet ve bugün ailelerde yıpratıcı etki yapan diğer tüm sorunlar geçmişte kalacak. İnsanlar, korku ve acılarını gizlemek için değil, ‘barış bolluğunda lezzet’ bulacakları için gülümseyecekler.—Mezmur 37:11.
[Dipnotlar]
a Alkolik kişiden bir erkek olarak söz edilmekle birlikte, buradaki ilkeler alkolik bir kadın için de aynı şekilde geçerlidir.
b Bazı ülkelerde, alkoliklere ve ailelerine yardım etme amacına yönelik tedavi merkezleri, hastaneler ve tedavi programları vardır. Böyle bir yardıma başvurup vurmamak kişisel bir karardır. Yehova’nın Şahitlerinin Yönetim Kurulu herhangi bir özel tedaviyi desteklemez. Bununla birlikte, kişi yardım ararken Kutsal Yazılara dayanan ilkelerden ödün vermeyi gerektiren faaliyetlere karışmamak için dikkatli olmalıdır.
ŞU MUKADDES KİTAP İLKELERİ . . . . CİDDİ YIPRATICI ETKİSİ OLAN SORUNLARI ÖNLEMEKTE AİLELERE NASIL YARDIM EDEBİLİR?
Yehova alkolün kötüye kullanılmasını mahkûm eder.—Süleymanın Meselleri 23:20, 21.
Her birey kendi davranışlarından sorumludur.—Romalılar 14:12.
Özdenetim olmaksızın Tanrı’ya kabul edilir bir hizmet sunamayız.—Süleymanın Meselleri 29:11.
İsa’nın hakiki takipçileri yaşlanan ana-babalarına onur verir.—Levililer 19:32.
[Sayfa 146’daki resim]
İsa’nın takipçisi ihtiyarlar aile sorunlarını çözmekte büyük yardımlarda bulunabilir
[Sayfa 151’deki resim]
Birbirini seven ve sayan İsa’nın takipçisi eşler zorlukları halletmek üzere hemen harekete geçecekler