Bölüm 22
Birinci “Vay”—Çekirgeler
1. Melekler boruları çaldığında kimler de aynı şeyi yapmaya devam ediyordu; beşinci boru sesi neyi bildirdi?
BEŞİNCİ melek borusunu çalmaya hazırlanıyordu. Şimdiye dek dört semavi boru çalınmıştı ve dört bela, dünyanın üçte birlik kısmına, yani Yehova’nın gözünde en suçlu durumda olan Hıristiyan âlemine yöneltilmişti. Onun ölümcül derecede hastalıklı durumu açığa vuruldu. Melekler boru çalarken yeryüzünde insan haberciler aynı işi sürdürüyordu. Bu kez, meleğin çaldığı beşinci boru daha önce olup bitenlerden de korkunç olan birinci ‘vay’ı bildirmek üzereydi. Bu, ürkütücü bir çekirge belasıyla ilgiliydi. Fakat önce bu belayı daha iyi anlamamıza yardım edecek diğer ayetleri inceleyelim.
2. Yuhanna’nın gördüğüne benzer bir çekirge belasını Kutsal Yazıların hangi kitabı anlatır; bunun eski İsrail üzerinde nasıl bir etkisi olmuştu?
2 Kutsal Yazıların bir kısmı olarak MÖ dokuzuncu yüzyılda yazılan Yoel kitabı Yuhanna’nın gördüğüne benzer şekilde, çekirgeleri de içeren bir böcek belasını anlatır. (Yoel 2:1-11, 25)a Bu, irtidat eden İsrail’e çok sıkıntı verecekti, fakat aynı zamanda Yahudi bireylerin tövbe edip Yehova’nın lütfunu yeniden kazanmasıyla da sonuçlanacaktı. (Yoel 2:6, 12-14) O zaman geldiğinde Yehova “bütün beşer” üzerine ruhunu dökecekti ve “RABBİN büyük ve korkunç günü gelmeden” önce korkutucu alametler ve uyarıcı işaretler olacaktı.—Yoel 2:11, 28-32.
Birinci Yüzyıldaki Bela
3, 4. (a) Yoel 2. babın bir gerçekleşmesi ne zaman ve nasıl oldu? (b) MS birinci yüzyılda nasıl çekirge sürüsüne benzer bir bela gerçekleşti ve bu bela ne kadar sürdü?
3 Yoel 2. babın birinci yüzyılda bir gerçekleşmesi oldu. O zaman, yani MS 33 yılının Pentikost günü, mukaddes ruh döküldü; bu ruh İsa’nın ilk takipçilerini meshederek onlara birçok dilde “Allahın büyük işlerini” anlatma gücü verdi. Sonuç olarak, büyük bir kalabalık toplandı. Resul Petrus şaşırmış durumdaki izleyicilere hitap etti ve Yoel 2:28, 29’dan alıntı yaparak bunun gerçekleşmesine tanık olduklarını açıkladı. (Resullerin İşleri 2:1-21) Ancak o sırada bazılarını rahatsız eden, başkalarını da tövbeye yönelten harfi bir böcek belası olduğuna dair bir kayıt yoktur.
4 O günlerde mecazi bir bela var mıydı? Evet, vardı! Bu, İsa’nın yeni meshedilmiş takipçilerinin durup dinlenmeden vaaz etmelerinin bir sonucu olarak gerçekleşmişti. Bu kişiler aracılığıyla Yehova, sözlerini dinleyecek Yahudileri tövbe etmeye ve Kendisinden gelen bereketi almaya davet etti. (Resullerin İşleri 2:38-40; 3:19) Buna olumlu karşılık veren bireyler O’nun lütfunu önemli ölçüde kazandı. Fakat daveti reddeden kişiler için İsa’nın ilk yüzyıldaki takipçileri sanki harap edici bir çekirge sürüsü gibi olmuştu. Yeruşalim’den başlayarak bütün Yahudiye’ye ve Samiriye’ye yayıldılar. İsa’nın diriltilişini ve bunun sonuçlarını açıkça ilan ederek imansız Yahudilere eziyet veren takipçileri çok geçmeden her yere yayıldı. (Resullerin İşleri 1:8; 4:18-20; 5:17-21, 28, 29, 40-42; 17:5, 6; 21:27-30) Bu bela, MS 70’te Yehova’nın Yeruşalim’i yıkmak üzere Roma ordularını getirdiği ‘korkunç güne’ kadar sürdü. Yalnızca Yehova’ya iman edip O’na adıyla yakaran İsa’nın takipçileri kurtuldu.—Yoel 2:32; Resullerin İşleri 2:20, 21; Süleymanın Meselleri 18:10.
20. Yüzyıldaki Bela
5. Yoel’in peygamberliğinin 1919’dan beri nasıl bir gerçekleşmesi oldu?
5 Makul olarak, Yoel’in peygamberliğinin sonun vaktinde nihai bir gerçekleşmesi olması beklenirdi. Gerçekten de böyle olduğu görüldü! Mukaddes Kitap Tetkikçilerinin 1-8 Eylül 1919’da Cedar Point’te (Ohio, ABD) yaptığı kongrede Yehova’nın ruhunun dikkate değer şekilde dökülmesi kavmini küresel bir vaaz etme kampanyası düzenlemek üzere harekete geçirdi. İsa’nın gökte Kral olarak tahta oturtulduğunu, Hıristiyan olduğunu iddia eden tüm kişiler arasında sadece onlar fark ettiler ve bu iyi haberi her yerde ilan etme yönünde her çabayı gösterdiler. Peygamberliğin gerçekleşmesi olarak durup dinlenmeden vaaz etmeleri, irtidat etmiş Hıristiyan âlemine eziyet veren bir bela gibiydi.—Matta 24:3-8, 14; Resullerin İşleri 1:8.
6. (a) Beşinci melek borusunu çaldığında Yuhanna ne gördü? (b) Bu “yıldız” kimi simgeliyordu, neden?
6 Yeruşalim’in yıkılışından 26 yıl kadar sonra yazılan Vahiy de bu belayı tarif eder. Bu, Yoel’in anlatımına ne katar? İsterseniz bu kaydı Yuhanna’nın sözlerinden görelim: “Ve beşinci melek boru çaldı, ve gökten yere düşmüş bir yıldız gördüm; ve ona cehennem (uçurum) kuyusunun anahtarı verildi.” (Vahiy 9:1) Bu “yıldız,” Yuhanna’nın, düşerken gördüğü Vahiy 8:10’daki yıldızdan farklıdır. O, bu kez “gökten yere düşmüş bir yıldız” görür; bu yıldızın şimdi yeryüzüyle ilgili bir görevi vardır. Bu bir ruh mu yoksa insan mıdır? ‘Uçurum kuyusunun anahtarını’ taşıyan bu kişiden daha sonra Şeytan’ı ‘uçuruma’ atan olarak söz edilir. (Vahiy 20:1-3) Öyleyse o kişi kudretli bir ruh olmalıdır. Vahiy 9:11’de Yuhanna çekirgelerin ‘üzerinde kıral olarak uçurumun meleğinin’ bulunduğunu söyler. Her iki ayet de aynı kişiye değiniyor olmalıdır, çünkü uçurumun anahtarını taşıyan melek mantıksal olarak uçurumun meleğidir. Öyleyse, İsa’nın meshedilmiş takipçileri yalnızca bir meleği, yani İsa Mesih’i Kral olarak kabul ettiklerinden, bu yıldız Yehova’nın tayin edilmiş Kralını simgeliyor olmalıdır.—Koloseliler 1:13; I. Korintoslular 15:25.
7. (a) ‘Uçurum kuyusu’ açıldığında neler oldu? (b) “Uçurum” nedir ve kim orada kısa bir süre kaldı?
7 Kayıt şöyle devam eder: “Ve cehennem kuyusunu açtı, ve kuyudan büyük bir külhan dumanı gibi duman çıktı; ve kuyunun dumanından güneş ve hava karardı. Ve dumandan yeryüzüne çekirgeler çıktılar; yerin akreplerinde kudret olduğu gibi, onlara da kudret verildi.” (Vahiy 9:2, 3) Kutsal Yazılara göre “cehennem” ya da uçurum, faaliyetsizlik, hatta ölüm yeridir. (Romalılar 10:7; Vahiy 17:8; 20:1, 3 ile karşılaştırın.) İsa’nın kardeşlerinden oluşan küçük grup birinci dünya savaşının sonunda (1918-1919) böyle göreli bir faaliyetsizlik ‘uçurumunda’ kısa süre kalmıştı. Fakat Yehova 1919’da üzerlerine ruhunu dökünce, tövbe etmiş hizmetçileri önlerinde zorlu bir uğraş olarak duran işi yerine getirebilmek üzere yığınlar halinde harekete geçtiler.
8. Çekirgelerin salıverilmesiyle nasıl büyük bir “duman” çıktı?
8 Yuhanna’nın gördüğü gibi, çekirgelerin salıverilmesi sırasında sanki “büyük bir külhan dumanı” çıktı.b Bu 1919’da gerçekleşmişti. Hıristiyan âleminin ve genel olarak dünyanın geleceği kararmıştı. (Yoel 2:30, 31 ile karşılaştırın.) Bu çekirgelerin, yani Yuhanna sınıfının salıverilişi, aslında daha önce Krallık işini tamamen sona erdirmeyi planlayıp bunun için düzen kurmuş olan ve şimdi de Tanrı’nın Gökteki Krallığını reddeden Hıristiyan âleminin din adamları için bir yenilgiydi. Bu çekirge sürüsüne Tanrısal yetki verilip, onlar bunu güçlü hüküm mesajlarını ilan ederek kullanmaya başladığında, irtidat etmiş Hıristiyan âlemini sanki bir duman perdesi örtmeye başladı. Şimdiki dünyanın ‘hava kuvvetlerinin reisinin’ Hıristiyan âleminin tanrısı olduğunun gösterilmesiyle, Hıristiyan âleminin aydınlık görünümü anlamındaki ‘güneşi’ tutuldu ve “hava” bildirilen Tanrısal hükümlerle karardı.—Efesoslular 2:2; Yuhanna 12:31; I. Yuhanna 5:19.
Eziyet Eden Çekirgeler!
9. Çekirgeler savaşla ilgili hangi talimatları aldı?
9 Bu çekirgeler savaşla ilgili hangi talimatları aldı? Yuhanna şöyle kaydeder: “Ve onlara denildi ki, yerin otuna, bir yeşil şeye, ve bir ağaca değil, ancak alınları üzerinde Allahın mührü olmıyan adamlara zarar versinler. Ve kendilerine, onları öldürmesinler, ancak onlara beş ay eziyet edilsin, diye ruhsat verildi; ve onların eziyeti, insanı soktuğu zaman, akrep eziyeti gibi idi. Ve insanlar o günlerde ölümü arıyacaklar, ve onu asla bulmıyacaklar; ve ölmeği arzu edecekler, ve ölüm onlardan kaçacaktır.”—Vahiy 9:4-6.
10. (a) Bu bela öncelikle kimlere yöneltilmiştir, etkisi ne olmuştur? (b) Ne tür bir eziyet söz konusudur? (Ayrıca dipnota bakın.)
10 Bu belanın ilk başta insanlara veya aralarındaki seçkin kişilere—‘yerin otuna ve ağaçlarına’—yöneltilmediğine dikkat edin. (Vahiy 8:7 ile karşılaştırın.) Çekirgeler yalnızca Hıristiyan âleminde olup alınları üzerinde Tanrı’nın mührü bulunmayan adamlara, mühürlendiklerini iddia eden fakat sicilleriyle bu iddiayı yalanlayan kişilere zarar verir. (Efesoslular 1:13, 14) Böylece, çağdaş çekirgelerin eziyet veren sözleri ilk başta Hıristiyan âleminin dinsel liderlerine yöneltilmiştir. Kendi kendilerine büyüklenen bu insanlar cemaatlerinin göğe gitmesini sağlamak bir yana, oraya kendilerinin bile gidemeyeceğinin açıkça ilan edildiğini duyduklarında nasıl büyük bir eziyet çekmiş olmalılar!c Gerçekten de, onların yaptığı ‘körün köre yol göstermesine’ benzer!—Matta 15:14.
11. (a) Çekirgeler Tanrı’nın düşmanlarına ne kadar süre eziyet etmeye yetkilidir, bu aslında neden kısa bir süre değildir? (b) Bu eziyet ne kadar ağırdır?
11 Bu eziyet beş ay sürüyordu. Bu nispeten kısa bir süre değil mi? Gerçek bir çekirgeye göre hiç de kısa değil. Beş ay, bu böceklerden birinin normal yaşam süresini gösterir. Bu nedenle, çağdaş çekirgeler yaşadıkları sürece Tanrı’nın düşmanlarını ısırmaya devam edecektir. Üstelik, bu eziyet insanlara ölümü aratacak kadar ağırdır. Gerçi, çekirgeler tarafından ısırılanlardan herhangi birinin kendini öldürmek istediğiyle ilgili bir kayıt yoktur. Fakat bu ifade eziyetin yoğunluğunu zihnimizde canlandırmamıza yardım eder—sanki amansız bir akrep saldırısı gibidir. Bu, sadakatsiz İsrailliler hakkında Yeremya tarafından önceden görülen sıkıntıya benzer; onlar Babilli istilacılar tarafından dağıtılmış ve ölümü yaşama tercih edecek duruma gelmişlerdi.—Yeremya 8:3; ayrıca Vaiz 4:2, 3’e bakın.
12. Çekirgelerin neden Hıristiyan âleminin dinsel liderlerine ruhi anlamda eziyet çektirmesine izin veriliyor fakat onları öldürmesine izin verilmiyor?
12 Çekirgelerin neden bu kişileri ruhi anlamda öldürmelerine değil de eziyet çektirmelerine izin veriliyor? Bu, Hıristiyan âleminin yalanları ve hatalarını ortaya seren ‘vay’lardan ilkidir, onun ruhen ölü durumunun tamamıyla açığa vurulması ancak daha sonra, Rabbin günü ilerledikçe olacaktır. İnsanların üçte birinin öldürülmesi bir ikinci ‘vay’ sırasında gerçekleşecektir.—Vahiy 1:10; 9:12, 18; 11:14.
Savaş İçin Donatılmış Çekirgeler
13. Çekirgelerin nasıl bir görünümü var?
13 Bu çekirgelerin son derece çarpıcı bir görünümü var! Yuhanna şöyle anlatıyor: “Ve çekirgelerin şekilleri cenk için hazırlanmış atlara benziyordu; ve başları üzerinde sanki altına benzer taçlar vardı, ve yüzleri insanların yüzleri gibi idi. Ve kadınların saçları gibi saçları vardı, ve onların dişleri aslanların dişleri gibi idiler. Ve demirden zırhlar gibi zırhları vardı; ve kanatlarının sesi arabaların, cenge koşan çok atların sesi gibi idi.”—Vahiy 9:7-9.
14. Yuhanna’nın çekirgelerle ilgili tarifi İsa’nın 1919’da yeniden canlandırılan takipçilerine neden uyar?
14 Bu, İsa’nın 1919’da yeniden canlandırılmış vefalı takipçilerinin durumunu çok güzel betimler. Onlar savaşa hazır atlar gibiydi; resul Pavlus’un tarif ettiği şekilde hakikat uğrunda mücadele etmeye hevesliydiler. (Efesoslular 6:11-13; II. Korintoslular 10:4) Yuhanna onların başında altındanmış gibi duran taçlara benzer şeyler gördü. Yeryüzündeyken hüküm sürmeye başlamadıklarından gerçek taçlar takmaları uygun olmayacaktı. (I. Korintoslular 4:8; Vahiy 20:4) Fakat 1919’da bile kral ailesine özgü bir görünümleri vardı. Onlar Kralın kardeşleriydi ve sona kadar sadık kalmaları koşuluyla gökteki taçları kendileri için ayrılmıştı.—II. Timoteos 4:8; I. Petrus 5:4.
15. Çekirgelerin şu özellikleri neyi gösterir: (a) demir göğüs zırhları? (b) insana benzeyen yüzleri? (c) kadınlarınkine benzeyen saçları? (d) aslanınkine benzeyen dişleri? (e) çok ses çıkarmaları?
15 Rüyette çekirgelerin, bozulmaz adalet niteliğini simgeleyen demir göğüs zırhları vardı. (Efesoslular 6:14-18) Ayrıca onlarda insan yüzü vardı ve bu özellik sevgi niteliğine işaret ediyordu; çünkü insan Tanrı’nın benzeyişinde yaratılmıştı ve Tanrı sevgidir. (Tekvin 1:26; I. Yuhanna 4:16) Saçları kadınlarınki gibi uzundu; bu özellik de Krallarına, yani uçurumun meleğine olan tabiiyetlerinin güzel bir tasviriydi. Dişleri aslan dişine benziyordu. Aslan, dişlerini etleri parçalamakta kullanır. Yuhanna sınıfı 1919’dan başlayarak, özellikle “Yahuda sıptından olan Aslan” olan İsa Mesih’in yönetimindeki Tanrı’nın Gökteki Krallığına dair hakikatleri içeren katı ruhi gıdaları yeniden alabilecek duruma geldi. Aslan cesareti simgelediği gibi, bu sert gelen mesajı sindirmek, bunu yayınlarda ortaya koymak ve tüm dünyada dağıtmak da büyük cesaret gerektiriyordu. Mecazi çekirgeler “arabaların, cenge koşan çok atların sesi” gibi çok ses çıkarıyordu. İsa’nın ilk yüzyıldaki takipçilerinin örneğine uygun olarak onlar sessiz kalmaya niyetli değildi.—I. Korintoslular 11:7-15; Vahiy 5:5.
16. Çekirgelerin “akreplere benzer kuyrukları ve dikenleri” olmasının ne gibi bir önemi vardır?
16 Bu vaaz etme işi konuşulan sözlerden fazlasını içeriyordu! “Ve akreplere benzer kuyrukları ve dikenleri vardı; ve insanlara beş ay zarar vermek için onların kudreti kuyruklarında idi.” (Vahiy 9:10) Bu ne anlama gelebilir? Yehova’nın Şahitleri Gökteki Krallık işinde çalışırken arkalarında kitap, dergi, küçük kitap ve uygun zamanlamayla çıkarılan broşürler gibi yayınlar bırakır. Bunlar insanların evlerinde okuyabilecekleri, Tanrı’nın Sözüne dayalı yetki sahibi ifadeler içerir ve Yehova’nın yaklaşan öç günü hakkında uyarıda bulunduğundan, etkisi akrep sokmasına benzer. (İşaya 61:2) Mecazi çekirgelerin şimdiki nesli ömrünü tamamlamadan önce, Yehova’nın hükümlerini bildirmekle ilgili Tanrısal görevleri tamamlanacak; bu ise tüm sert enseli sövücülerin zararına olacak.
17. (a) Mukaddes Kitap Tetkikçilerinin 1919’daki kongresinde, onların şahitliğinin can yakıcı özelliğini artıracak hangi şey ilan edildi? (b) Din adamlarına nasıl eziyet edildi ve onlar buna nasıl tepki gösterdi?
17 Bu çekirge sürüsü, 1919’daki kongrelerde The Golden Age adlı yeni derginin çıkmasından büyük sevinç duydu. Bu, onların şahitliğinin can yakma özelliğini artırmak üzere tasarlanmış, iki haftalık bir dergiydi.d Bu derginin 29 Eylül 1920 tarihli 27. sayısı, din adamlarının 1918-1919 arasındaki dönemde Amerika Birleşik Devletlerinde Mukaddes Kitap Tetkikçilerine zulmederek yaptığı ikiyüzlülüğü sergiledi. The Golden Age dergisi 1920’li ve 1930’lu yıllarda din adamlarının siyaset alanındaki kurnazlıklarını ve özellikle Katolik hiyerarşisinin Faşist ve Nazi diktatörleriyle yaptığı antlaşmaları ortaya seren can yakıcı makaleler ve karikatürlerle onlara eziyet etti. Tepki olarak, “kanun ile kötülük eden” din adamları Tanrı’nın kavmine karşı ayaktakımı saldırıları düzenledi.—Mezmur 94:20.
Dünya Liderlerinin Dikkati Çekiliyor
18. Çekirgelerin yapması gereken hangi iş vardı, beşinci borunun çalınmasına karşılık neler oldu?
18 Çağdaş çekirgelerin yapması gereken bir iş vardı. Gökteki Krallıkla ilgili iyi haber vaaz edilmeliydi. Yanlışlar açığa vurulmalıydı. Kaybolmuş koyunlar bulunmalıydı. Çekirgeler bu görevi yerine getirirken dünya dikkatini onlara yöneltmek zorunda kaldı. Meleklerin boru seslerine uygun olarak Yuhanna sınıfı Hıristiyan âleminin Yehova’nın aleyhte hükümlerini nasıl hak ettiğini ortaya sermeye devam etti. Beşinci boruya karşılık, Mukaddes Kitap Tetkikçilerinin 25-31 Mayıs 1926’da İngiltere’nin Londra kentinde yaptığı bir kongrede bu hükümlerin belirli bir özelliği vurgulandı. Burada “Dünya Yöneticilerine Bir Tanıklık” başlıklı bir karar ve Royal Albert Hall’da “Dünya Kudretlerinin Sendelemelerinin Nedeni—Çaresi” başlıklı bir umumi konuşma sunuldu; her ikisinin de tam metni ertesi gün Londra’nın önde gelen gazetelerinden birinde yayımlandı. Daha sonra “çekirge sürüsü” bu kararı bir broşür olarak tüm dünyada 50 milyon adet dağıttı—bu din adamlarına gerçekten büyük bir eziyetti! Yıllar sonra, İngiltere’deki insanlar hâlâ bu can yakan kararı konuşuyordu.
19. Simgesel çekirgeler başka hangi savaş aletlerini edindi ve bunlarda Londra bildirisi hakkında neler söylendi?
19 Bu kongrede, simgesel çekirgeler başka savaş aletleri de edindi; bunlar arasında en dikkate değer olanlardan biri Deliverance (Kurtuluş) adlı yeni bir kitaptı. Bu kitap ‘erkek çocuğun’ yönetiminin, yani Mesih’in gökteki Krallığının 1914’te doğduğunu kanıtlayan Mukaddes Kitaba dayalı bir açıklama içeriyordu. (Matta 24:3-14; Vahiy 12:1-10) Ayrıca, 1917’de Londra’da yayımlanan ve “dünyanın en büyük vaizleri arasında” sayılan sekiz din adamınca imzalanan bildiriden alıntı yapıldı. Onlar önde gelen Protestan mezheplerini—Baptist, Kongregasyonel, Presbiteryen, Episkopal ve Metodist kiliselerini—temsil ediyordu. Bu bildiride “bugünkü kriz Milletlerin Zamanının sona erişini işaretliyor” dendi ve “Rabbin ortaya çıkışı her an beklenebilir” diye ilan edildi. Evet, bu din adamları İsa’nın hazır bulunuşunun alametini fark etmişti! Fakat bu konuda bir şey yapmak istediler mi? Deliverance kitabı bize şu bilgiyi verir: “İşin en can alıcı yönü bu bildiriyi imzalayan aynı adamların daha sonra bunu kabul etmemesi, dünyanın sonunda ve Rabbin ikinci hazır bulunuşu gününde olduğumuzu gösteren kanıtları reddetmesiydi.”
20. (a) Din adamları, çekirge sürüsü ve onların Kralı konusunda nasıl bir seçim yaptı? (b) Yuhanna bu çekirge sürüsünün başında kimin olduğunu söyledi, onun adı nedir?
20 Hıristiyan âleminin din adamları Tanrı’nın yaklaşan Krallığını bildirmek yerine Şeytan’ın dünyasında kalmayı seçti. Çekirge sürüsünün ve onların Kralının yanında olmak istemediler; oysa Yuhanna onlar hakkında şunları söylüyordu: “Ve onların üzerinde kıral olarak cehennemin (uçurumun) meleği vardı, onun adı İbranice Abaddon [“Yok Edilme” anlamında], ve Yunanca Apollyondur [“Yok Edici” anlamında].” (Vahiy 9:11) İsa “uçurumun meleği” ve “Yok Edici” olarak, gerçekten de Hıristiyan âlemi üzerine bela etkisinde vay’lar gönderdi. Fakat bundan fazlası da gelecekti.
[Dipnotlar]
a Yoel 2:4, 5, 7’yi (orada böcekler, atlarla, bir kavimle ve adamlarla tasvir edilir ve savaş arabası gibi sesler çıkardıkları anlatılır) Vahiy 9:7-9 ile karşılaştırın; ayrıca Yoel 2:6, 10’u (orada böceklerle ilgili belanın acı veren etkileri anlatılır) Vahiy 9:2, 5 ile karşılaştırın.
b Bu ayetin, sanki bir tür cehennem ateşi gibi, uçurumun içinde ateş olduğunu kanıtlamak üzere kullanılamayacağına dikkat edin. Yuhanna büyük bir fırının dumanı “gibi” ya da ona benzer yoğun bir duman gördüğünü söylüyor. (Vahiy 9:2) Uçurumda gerçek alevler gördüğünü belirtmiyor.
c Burada kullanılan Yunanca sözcük bazen harfi işkence anlamında kullanılan basaniʹzo kökünden gelir; fakat bu zihinsel işkence için de kullanılabilir. Örneğin II. Petrus 2:8’de Lût’un Sodom’da gördüğü kötülükler yüzünden “salih canına eziyet” ettiğini okuyoruz. Resullerin zamanındaki dinsel liderler de zihinsel açıdan eziyet çekti, tabii ki çok farklı bir nedenle.
d Şimdi ayda iki kez çıkan bu derginin adı 1937’de Consolation ve 1946’da Awake! olarak değiştirildi.
[Sayfa 143’teki resim]
Beşinci borunun çalınması üç ‘vay’dan birincisini gösteriyor
[Sayfa 146’daki resim]
Senin sivri okların, Kralın düşmanlarının yüreğindedir. (Mezmur 45:5) Bu başlık altında 1930’larda yayımlanan yukarıdaki çizim ‘üzerlerinde Tanrı’nın mührü olmayan adamların’ canını yakan birçok karikatüre bir örnektir
[Sayfa 147’deki resimler]
Albert Kraliyet Binası; Deliverance (Kurtuluş) kitabının çıktığı ve “Dünya Yöneticilerine Bir Tanıklık” kararının kabul edildiği yer