Ntshikilelo Khombo Leri Xungetaka Rihanyo
“A ndzi na xona xiyimiso lexi kongomeke—ndzi tirha nkarhi wun’wana ni wun’wana, vusiku ni nhlikanhi. Ndzi tshama ndzi ri karhi ndzi endla vanhu vuhandzuri eka xibedlhele xin’wana kutani loko ndzi heta ndzi va ni timinete ti nga ri tingani ntsena to chayela emagondzweni lama nga ni mphesamphesa ya timovha leswaku ndzi ya endla vuhandzuri byin’wana eka xibedlhele xin’wana.”—Dok. Peter Stuart, wa laha Afrika Dzonga.
KUMBEXANA wa yi twisisa katsongo ndlela leyi Dok. Stuart a titwaka ha yona, hambileswi swiyimo leswi ku tshikilelaka swi hambaneke ngopfu ni swa yena. Ku nga khathariseki leswaku i yini leswi ku tshikilelaka—kumbexana i ku chayela emagondzweni lama nga ni mphesamphesa ya timovha, ku nga hanyisani ni swirho swa ndyangu, vatirhi-kulobye kumbe swilo swin’wana—ntshikilelo a wu sungulanga namuntlha.
Malembe lama tlulaka 3 000 lama hundzeke, socha leri nga ni ntokoto etinyimpini leti hisaka ri te: “Ku rhurhumela ku nghena endzeni ka mina, naswona ku rhurhumela ka ndzi funengeta.” (Pisalema 55:5) Wanuna loyi a a swi tiva leswaku swi njhani ku tshikileleka. Leswi a a ri murisi, u tshame a jamelana ni nghala, bere ni xihontlovila lexi a xi tiyimisele ku n’wi dlaya.—1 Samuwele 17:4-10, 23, 24, 34-36, 41-51.
I ntiyiso leswaku ku tshikileleka hi koxe a ku bihanga. Ku nga hi pfuna leswaku hi lunghekela ku langutana ni mintlhontlho. Loko vanhu va ri eswiyin’weni leswi xungetaka vutomi, ku tshikileleka ku va pfune ku teka magoza lawa a va nga kholwi leswaku va nga kota ku ma teka. Loko a ku ri ni ntirho wa nkoka lowu a wu fanele u wu endla, ku tshikileleka ku nga ha va ku endle leswaku miri wa wena wu humesa adrenaline leyi ku pfuneke ku wu endla hi nkarhi.a
Hambiswiritano, hi va ni swiphiqo loko hi tshamela ku va ni ntshikilelo naswona miri wa hina wu tsandzeka ku lwisana na wona. Mulavisisi un’wana u te: “Ntshikilelo i khombo ro sungula leri xungetaka rihanyo ni vuhlayiseki bya hina.” Loko u twa onge a wa ha swi koti ku tiyiselela ntshikilelo wa wena kumbe u titwa u lava ku papalata ku va exiyin’weni xexo, u nga tivutisa u ku, “Xana swi kona leswi ndzi nga swi endlaka leswaku ndzi hlula ntshikilelo?”
Ina swi kona! Leswi pfuneke vo tala leswaku va tiyiselela ntshikilelo swi nga kumiwa hi vanhu hinkwavo. Swi kumeka ebukwini leyi a wu nga yi ehleketi, ku nga Rito ra Xikwembu, Bibele. Hambileswi Bibele yi nga riki buku leyi vulavulaka hi ta vutshunguri, yi ni swiringanyeto swa vutlhari leswi nga ku pfunaka. Yi hlamusela leswaku ha yini namuntlha ku ri ni ntshikilelo lowukulu swonghasi naswona yi paluxa swilo leswi wu vangaka kumbe leswi hoxaka xandla leswaku wu va kona. Nakambe yi ni swiringanyeto leswi vuyerisaka leswi nga hi pfunaka ku wu hunguta ni ku wu tiyiselela.
[Nhlamuselo ya le hansi]
a Adrenaline i homoni leyi humesiwaka hi tinhlaribya ta adrenal leyi ku pfunaka ku tiyiselela swiyimo swa xihatla.