Minkhuvo Leyi Nga Tsakisiki Xikwembu

 1. Xana i vanhu va njhani lava Yehovha a va kokelaka eka yena naswona ha yini va fanele va tshama va xalamukile?

YESU u te: ‘Vagandzeri va ntiyiso va ta gandzela Tatana hi moya ni ntiyiso, hikuva, hakunene, Tatana u lava lavo tano leswaku va n’wi gandzela.’ (Yohane 4:23) Loko Yehovha a kuma vanhu vo tano vo fana na wena u va kokela eka yena ni le ka N’wana wakwe. (Yohane 6:44) Rolero i lunghelo lerikulu! Hambiswiritano, vanhu lava rhandzaka ntiyiso wa Bibele va fanele va ‘hambeta va tiyiseka hi leswi amukelekaka eHosini,’ hikuva Sathana i mukanganyisi lonkulu.—Vaefesa 5:10; Nhlavutelo 12:9.

 2. Hlamusela ndlela leyi Yehovha a titwaka ha yona loko vanhu va pfanganisa vukhongeri bya mavunwa ni bya ntiyiso.

² Xiya leswi endlekeke ekusuhi ni Ntshava ya Sinayi loko Vaisrayele va byela Aroni leswaku a va endlela xikwembu. Aroni u endle leswi va n’wi leriseke swona kutani a endla rhole ra nsuku leri a vuleke leswaku ri yimela Yehovha. Hiloko a ku: “Ku ni nkhuvo wa Yehovha mundzuku.” Xana Yehovha u ku be hi makatla ku pfanganisiwa loku ka vukhongeri bya mavunwa ni bya ntiyiso? Doo! U dlaye kwalomu ka magidi manharhu ya vanhu lava gandzeleke xifaniso. (Eksoda 32:1-6, 10, 28) Xana hi dyondza yini eka xiendlakalo lexi? Loko hi lava ku tama hi rhandziwa hi Xikwembu, hi fanele hi nga “khumbi nchumu lexi nga basangiki” naswona hi tiyimisela ku yimela ntiyiso.—Esaya 52:11; Ezekiyele 44:23; Vagalatiya 5:9.

3, 4. Ha yini hi fanele hi yingisa leswi Bibele yi swi vulaka loko swi ta eka minkhuvo leyi vanhu va rhandzaka ku yi tlangela?

³ Khombo ra kona, endzhaku ka ku fa ka vaapostola lava a va sivela vagwinehi, vanhu lava tivulaka Vakreste kambe va nga rhandzi ntiyiso va sungule mikhuva ya vuhedeni, masiku lama ku vuriwaka leswaku ma kwetsima ni minkhuvo leyi va vuleke leswaku i ya Vukreste. (2 Vatesalonika 2:7, 10) Loko u ri karhi u kambisisa yin’wana ya minkhuvo leyi, xiya leswaku yi kombisa moya wa misava ku nga ri wa Xikwembu. Minkhuvo hinkwayo ya tiko yi hlohlotela nchumu wun’we: Ku nga ku navela ka nyama naswona yi seketela vukhongeri bya mavunwa ni vungoma, ku nga mimfungho leyikulu ya “Babilona Lonkulu.”a (Nhlavutelo 18:2-4, 23) Tsundzuka leswaku Yehovha u yi vonile minkhuvo yo tala ya vukhongeri bya vahedeni loko yi sungula. A swi kanakanisi leswaku ya ha n’wi nyangatsa ninamuntlha. Loko a vula leswaku ya n’wi nyenyetsa, hi fanele ku n’wi yingisa.—2 Yohane 6, 7.

⁴ Tanihi Vakreste va ntiyiso ha swi tiva leswaku ku ni minkhuvo leyi nga tsakisiki eka Yehovha. Kambe hi fanele hi tiyimisela hi mbilu hinkwayo leswaku a hi nge yi tlangeli. Ku kambisisa leswaku ha yini Yehovha a nyenyetsiwa hi minkhuvo leyi swi ta tiyisa ku tiyimisela ka hina ku papalata nchumu wun’wana ni wun’wana lowu nga endlaka leswaku hi vengiwa hi Xikwembu.

 5. Ha yini hi tiyiseka leswaku Yesu a nga velekiwanga hi December 25?

⁵ Bibele a yi vuli nchumu hi ku tlangela siku ra ku velekiwa ka Yesu. Entiyisweni siku ra ku velekiwa ka yena a ri tiviwi. Kambe a nga velekiwanga hi December 25 hikuva hi nkarhi wolowo a ku titimela endhawini leyi a velekeriweke eka yona.b Luka u vule leswaku loko Yesu a velekiwa, ‘varisi a va tshame ehandle ka muti,’ va khathalela mintlhambi ya vona. (Luka 2:8-11) Loko ku ri leswaku varisi a va tolovele “ku tshama ehandle ka muti” lembe hinkwaro enhoveni, Luka a a nga ta swi boxa eka rungula ra yena. Hambiswiritano, eBetlehema ku na timpfula hi xixika naswona ku ni gamboko, kutani mintlhambi yi vuyisiwa ekaya naswona varisi a va nga ta va va ‘tshame ehandle ka muti.’ Nakambe, Yosefa na Mariya va ye eBetlehema hikuva Khezari Awugusto a a lerise leswaku va ya tsarisiwa. (Luka 2:1-7) Khezari a a nga ta lerisa vanhu lava a va nga wu rhandzi mfumo wa Rhoma leswaku va teka riendzo va ya emitini ya rikwavo, hi nkarhi wa xirhami lexi a xi vuyisa ni n’wana evukatini..

6, 7. (a) Xana Khisimusi yi sungule kwihi? (b) Hi kwihi ku hambana loku nga kona eka tinyiko leti vanhu va nyikanaka tona hi nkarhi wa Khisimusi ni leti Vakreste va nyikanaka tona?

⁶ Khisimusi a yi sekeriwanga eMatsalweni kambe yi huma eka minkhuvo ya vuhedeni, yo kota nkhuvo wa Varhoma wa Saturnalia, lowu a ku tlangeriwa Saturn xikwembu xa vurimi. Hi ku ya hi matimu ya vagandzeri va xikwembu lexi vuriwaka Mithra, buku yin’wana yi vula leswaku a va tlangela December 25 tanihi “siku ra ku velekiwa ka dyambu leri nga hluriwiki. Khisimusi yi sungule hi nkarhi lowu vugandzeri bya dyambu a byi tinyike matimba, ngopfu-ngopfu eRhoma,” kwalomu ka lembe-xidzana ra vunharhu endzhaku ka rifu ra Kreste, (New Catholic Encyclopedia)..

⁷ Hi nkarhi wa minkhuvo ya vona, vahedeni a va nyikana tinyiko va tlhela va titlonya hi swakudya—ku nga mikhuva leyi endliwaka hi nkarhi wa Khisimusi. Hambileswi vanhu va nyikanaka tinyiko hi nkarhi wa Khisimusi namuntlha, a va endli tano hi ku pfumelelana ni tsalwa ra 2 Vakorinto 9:7 leri nge: “Un’wana ni un’wana a a endle hilaha a boheke hakona embilwini yakwe, ku nga ri hi ku vilela kumbe hi ku sindzisiwa, hikuva Xikwembu xi rhandza munyiki la tsakeke.” Vakreste va ntiyiso va susumetiwa hi rirhandzu loko va nyikana tinyiko, a va na siku ro hlawuleka leri va ri vekeleke ku nyikana tinyiko ha rona naswona a va langutelanga ku nyikiwa swo karhi loko va nyika van’wana tinyiko. (Luka 14:12-14; hlaya Mintirho 20:35.) Tlhandlakambirhi, va tsaka ngopfu leswi va ntshunxekeke eka nyanyuko lowu vaka kona hi nkarhi wa Khisimusi ni le ka swikweleti leswi vanhu va tihoxaka eka swona hi nkarhi lowu wa lembe.—Matewu 11:28-30; Yohane 8:32.

 8. Xana vangoma va swilo swa le mpfhukeni va tise tinyiko hi siku ra ku velekiwa ka Yesu? Hlamusela.

⁸ Kambe, van’wana va nga ha ku, xana vangoma va swilo swa le mpfhukeni a va tisanga tinyiko hi siku ra ku velekiwa ka Yesu? Doo! Tinyiko leti va teke na tona a ko va ndlela leyi tolovelekeke yo xixima munhu la xiximekaka, ku nga mukhuva lowu a wu tolovelekile hi nkarhi wa ku tsariwa ka Bibele. (1 Tihosi 10:1, 2, 10, 13; Matewu 2:2, 11) Entiyisweni a va tanga hi vusiku lebyi Yesu a velekiweke ha byona. Loko va fika Yesu se a a nga ha ri ricece naswona se a a tshama endlwini, ku nga ri exidyelweni.

 9. I yini leswi endlekeke eka minkhuvo ya ku tlangela masiku ya ku velekiwa, lama boxiweke eBibeleni?

⁹ Hambileswi minkarhi hinkwayo vanhu a va tsaka loko ku velekiwa n’wana, Bibele a yi vuli nchumu hi ku tlangela siku ra ku velekiwa ka nandza wo karhi wa Xikwembu. (Pisalema 127:3) Xana lexi ko va xihoxo? Doo, hikuva Bibele yi boxa minkhuvo yimbirhi ya ku tlangela masiku ya ku velekiwa—ku nga nkhuvo wa Faro wa le Egipta ni wa Heroda Antipasi. (Hlaya Genesa 40:20-22; Marka 6:21-29.) Hambiswiritano, eka minkhuvo leyi ku endleke swilo swo biha, ngopfu-ngopfu eka nkhuvo wa Heroda Antipasi hikuva Yohane Mukhuvuri u tsemiwe nhloko.

10, 11. Xana Vakreste vo sungula a va yi teka njhani minkhuvo yo tlangela siku ra ku velekiwa ka munhu naswona ha yini?

¹⁰ Buku yin’wana yi ri: “Vakreste vo sungula a va teka ku tlangela siku ra ku velekiwa ka munhu ku ri nkhuvo wa vuhedeni,” (The World Book Encyclopedia). Hi xikombiso, vanhu va khale va le Grikiya a va kholwa leswaku munhu ha un’we u ni ntsumi leyi vaka kona loko a velekiwa kutani yi n’wi khathalela vutomi bya yena hinkwabyo. Buku yin’wana yi vula leswaku “ntsumi yoleyo yi lawuriwa hi xikwembu lexi fambisanaka ni siku leri munhu yoloye a velekiweke ha rona,” (The Lore of Birthdays). Nakambe masiku ya ku velekiwa i khale ma fambisana ni vungoma bya swilo swa le mpfhukeni ni bya tinyeleti.

¹¹ Swi nga endleka leswaku xin’wana lexi endleke leswaku malandza ya Xikwembu ya khale ma nga yi tlangeli minkhuvo ya siku ra ku velekiwa ka munhu, hileswi a ma ri vanhu lava titsongahateke lava a va nga teki ku velekiwa ka vona ku ri ka nkoka lerova va nga ku tlangela.c (Mikiya 6:8; Luka 9:48) Kutani a ma dzunisa Yehovha ni ku n’wi nkhensa hikwalaho ka nyiko ya risima leyi a ma nyikeke yona, ku nga vutomi.d—Pisalema 8:3, 4; 36:9; Nhlavutelo 4:11.

12. Xana siku ra ku fa ka hina ri nga va leri antswaka hi ndlela yihi loko ri pimanisiwa ni ra ku velekiwa ka hina?

¹² Hinkwavo lava faka va tshembekile eka Xikwembu, va ta pfuxiwa. (Yobo 14:14, 15) Eklesiasta 7:1 yi ri: “Vito ra antswa ku ri ni mafurha lamanene, ni siku ra ku fa ku ri ni siku leri munhu a velekiweke ha rona.” “Vito” ra hina ri fanekisela ndhuma leyinene leyi hi tiendlelaka yona eka Xikwembu hi ku xi tirhela hi ku tshembeka. Vakreste va lerisiwa ku tsundzuka siku rin’we ntsena ra ku fa ka Yesu, loyi “vito” ra yena ri hi pfuleleke ndlela ya leswaku hi ponisiwa.—Vaheveru 1:3, 4; Luka 22:17-20.

13, 14. Xana holideyi ya Paseka leyi dumeke ngopfu yi huma kwihi?

¹³ Hambileswi ku vuriwaka leswaku hi holideyi ya Paseka (Easter) ku tlangeriwa ku pfuxiwa ka Kreste, entiyisweni holideyi leyi yi huma eka vukhongeri bya mavunwa. Vito leri nge Easter ri fambisana na Eostre kumbe Ostara, xikwembukati xa vurhonga ni xa ximun’wana xa vanhu va le Yuropa. Xana swi tise ku yini leswaku mandza ni mimpfundla swi fambisana ni Paseka? Buku yin’wana yi vula leswaku i khale “mandza ma ri swifanekiselo swa ku sungula ka vutomi ni ku pfuxiwa,” kasi mpfundla wona wu fanekisela ku veleka (Encyclopædia Britannica). Xisweswo, Paseka (Easter) i nkhuvo lowu fanekiselaka vuswikoti byo veleka lowu cinciweke leswaku wu fanekisela ku pfuxiwa ka Kreste.e

¹⁴ Xana Yehovha a nga amukela ku tirhisiwa ka swifaniso leswi thyakeke swa manyala leswaku swi va xitsundzuxo xa ku pfuxiwa ka N’wana wakwe? Doo! (2 Vakorinto 6:17, 18) Kahle-kahle Matsalwa a ma hi byeli nchumu hi ku tlangela siku ra ku pfuxiwa ka Yesu. Kutani ku tirhisa Paseka (Easter) tanihi siku ra ku tsundzuka ku pfuxiwa ka Yesu i mavunwa lamakulu.

15. Xana holideyi ya Halloween yi huma kwihi naswona a ku tshembiwa leswaku ku endleka yini hi siku leri yi tlangeriwaka ha rona?

¹⁵ Siku leri ri sungule khale hi vanhu lava vuriwaka Macelt lava a va tshama eBritain ni le Ireland naswona ri tiviwa hi mihivahivani ya rona ya swilo leswi fambisanaka ni vuloyi, nakambe ku vuriwa leswaku i Siku ro Tlangela Vakwetsimi Hinkwavo. Macelt a ma tlangela nkhuvo lowu vuriwaka Samhain, leswi vulaka “Ku Hela ka Ximumu,” lowu a wu tlangeriwa hi ku thwasa ka n’weti loku a ku ri kusuhi na November 1. A va tshemba leswaku hi nkarhi wa nkhuvo lowu, a ku suka xisirhelelo lexi nga kona exikarhi ka vanhu ni swikwembu, kutani tintsumi ni madimona a swi valanga misava hi ku rhandza. A ku tshembiwa leswaku mimoya-xiviri ya vafi a yi vuyela emakaya ya yona, kutani maxaka ya yona a ma yi vekela swakudya ni swo nwa leswaku yi ta tsaka. Kutani loko namuntlha vana va famba emitini va ambale ku fana ni swipoko va kombela swiwitsi kutani loko va nga nyikiwi, vini va miti va nga ha weriwa hi khombo, va va va endla leswi a swi endliwa hi nkarhi wa nkhuvo wa Samhain.

16, 17. (a) Ha yini Vakreste lava lavaka ku tekana va fanele va kambisisa loko mikhuva leyi tolovelekeke emugangeni lowu va tshamaka eka wona yi fambisana ni milawu leyi kongomisaka ya Bibele? (b) Loko swi ta eka mikhuva yo fana ni ku haxana hi rhayisi kumbe hi swilo swin’wana, i yini leswi Vakreste va faneleke va swi xiya?

¹⁶ Ku nga ri khale ‘a ku nge he twakali rito ra muteki ni ra mutekiwa eka Babilona Lonkulu.’ (Nhlavutelo 18:23) Ha yini? Xivangelo xin’wana i mintirho ya yena ya vungoma leyi thyakisaka vukati ku sukela esikwini ra mucato.—Marka 10:6-9.

¹⁷ Mikhuva leyi endliwaka emicatweni ya hambana hi ku ya hi matiko. Mikhuva yin’wana leyi nga vonakaka yi ri yinene yi nga ha va yi ri ya vuhedeni naswona yi endliwa hi xikongomelo xo navelela nhlanhla eka vatekani kumbe vaendzi va vona. (Esaya 65:11) Mukhuva wun’wana i wa ku haxa vatekani hi rhayisi kumbe hi swilo swin’wana. Swi nga endleka leswaku mukhuva lowu wu seketela vukholwa-hava bya leswaku swakudya swi endla leswaku swikwembu swi nga kariheli vatekani. Nakambe, rhayisi i khale yi fambisana ni ku veleka, ntsako ni ku hanya nkarhi wo leha, hi ndlela leyi nga tivikaniki. Swi le rivaleni leswaku hinkwavo lava lavaka ku rhandziwa hi Xikwembu va ta papalata mikhuva yo tano leyi humaka eka vuhedeni.—Hlaya 2 Vakorinto 6:14-18.

18. Hi yihi milawu ya Bibele leyi nga kongomisaka lava lunghiselelaka ku tekana ni lava rhambiweke enkhubyeni wa vukati?

¹⁸ Hilaha ku fanaka malandza ya Yehovha ma papalata mikhuva ya misava leyi nga endlaka leswaku minkhuvo ya vukati ya Vakreste yi soleka kumbe yi vavisa mapfalo ya van’wana. Hi xikombiso, va papalata mavulavulelo lama nga tlhavaka vatekani kumbe mafenya lama vulavulaka hi swa masangu ni lama khomisaka tingana eka vatekani ni vaendzi. (Swivuriso 26:18, 19; Luka 6:31; 10:27) Va tlhela va papalata minkhuvo ya manyunyu leyi nga xiximekiki, kambe yi “bombisa rifuwo ra munhu ra vutomi.” (1 Yohane 2:16) Loko u ri eku lunghiseleleni ka siku ra wena ra mucato, tsundzuka leswaku Yehovha u lava leswaku u nga tisoli kambe u tsaka loko u tsundzuka siku leri ra wena ro hlawuleka.f

19, 20. Xana buku yin’wana yi vula leswaku mukhuva wa ku bananisa tinghilazi ta byala wu huma kwihi naswona ha yini wu nga amukeleki eka Vakreste?

¹⁹ Swi tolovelekile ku va vanhu va bananisa tinghilazi ta byala loko va ri eminkhubyeni ya vukati ni le ka minkhuvo yin’wana. Buku yin’wana leyi tsariweke hi 1995 yi ri: “Ku navelelana leswinene hi ku tlakusela tinghilazi ta byala ehenhla . . . swi tikomba onge i mukhuva wa khale wa ku phahla swikwembu laha xihalaki xo kwetsima a xi nyikeriwa eka swikwembu . . . leswaku vanhu va kota ku vula xikombelo lexi a xi katsakanyiwa hi marito lama nge ‘hanya nkarhi wo leha!’ kumbe ‘u va ni rihanyo lerinene!’” (International Handbook on Alcohol and Culture).

²⁰ Swi nga endleka leswaku vanhu vo tala va va va nga ehleketi hi vukhongeri bya mavunwa kumbe vukholwa-hava loko va bananisa tinghilazi ta byala. Kambe, mukhuva wa ku tlakusela tinghilazi ehenhla wu nga ha tekiwa tanihi ndlela yo kombela mikateko eka xivumbiwa xo karhi xa moya, ku nga leswi nga fambisaniki ni leswi Matsalwa ma swi vulaka.—Yohane 14:6; 16:23.g

21. Hambileswi minkhuvo leyi tolovelekeke yi nga ha vonakaka yi nga ri ya vukhongeri, i yini leswi Vakreste va faneleke va swi papalata naswona ha yini?

²¹ Ematikweni man’wana ku ni minkhuvo leyi tlangeriwaka lembe ni lembe, leyi eka yona vanhu va cinaka hi ndlela leyi khomisaka tingana ni ku vangamisa vusodoma, xisweswo ma kombisa leswaku Babilona Lonkulu u ma lawula hi ku kongoma kumbe hi tindlela tin’wana. Xana swi fanerile leswaku munhu la “rhandzaka Yehovha” a hlanganyela kumbe a hlalela minkhuvo yo tano? Xana sweswo swi kombisa leswaku hakunene wa swi venga leswo biha? (Pisalema 1:1, 2; 97:10) Swa antswa ku tekelela mupisalema loyi a khongeleke a ku: “Endla leswaku mahlo ya mina ma hundza ma nga swi voni swilo leswi nga pfuniki nchumu”!—Pisalema 119:37.

22. Hi rini laha Mukreste a nga ta tiendlela xiboho hi ku pfumelelana ni ripfalo ra yena loko a ta hlanganyela eka mukhuva wo karhi kumbe a nga hlanganyeli?

²² Hi masiku ya tiholideyi ta misava, Mukreste u fanele a xiya leswaku a nga endli swilo leswi nga ta siya van’wana va ehleketa leswaku u tlangela nkhuvo wolowo. Pawulo u tsale a ku: “Hambi mi dya kumbe mi nwa kumbe mi endla yini na yini, endlani hinkwaswo leswaku mi vangamisa Xikwembu.” (1 Vakorinto 10:31; vona bokisi leri nge “Ku Endla Swiboho Swa Vutlhari.”) Hambiswiritano, loko mukhuva wo karhi wu nga fambisani nikatsongo ni vukhongeri bya mavunwa naswona wu nga seketeli tipolitiki kumbe wu nga kuceteli ku rhandza tiko nakambe wu nga tluli milawu leyi kongomisaka ya Bibele, Mukreste ha un’we u fanele a tiendlela xiboho loko a ta hlanganyela eka wona kumbe a nga hlanganyeli. Kambe u fanele a anakanyela mapfalo ya van’wana leswaku a nga va khunguvanyisi..

23, 24. Xana hi nga va pfuna njhani vanhu va vona leswaku milawu ya Yehovha yi lulamile?

²³ Vanhu vo tala va teka tiholideyi ta misava leti tolovelekeke ku ri nkarhi wa kahle wa leswaku mindyangu ni vanghana va hlangana. Hikwalaho, loko munhu a vula leswaku a hi na rirhandzu kumbe hi hundzeleta swilo hi ku ala ku tlangela tiholideyi, hi nga n’wi hlamusela hi musa leswaku Timbhoni ta Yehovha ti teka ku hlangana ka mindyangu ni vanghana tanihi nchumu wa nkoka, ntsena loko ku dzunisiwa Yehovha. (Swivuriso 11:25; Eklesiasta 3:12, 13; 2 Vakorinto 9:7) A hi na masiku yo hlawuleka lama vekeriweke etlhelo leswaku hi tiphina ni varhandziwa va hina ha wona, kambe hikwalaho ka leswi hi rhandzaka Yehovha ni milawu ya yena yo lulama, a hi lavi ku thyakisa minkarhi yoleyo leyi tsakisaka hi mikhuva leyi nga ta hlundzukisa Yehovha, hikuva ha n’wi rhandza naswona hi rhandza milawu ya yena yo lulama.—Vona bokisi leri nge “Vugandzeri Bya Ntiyiso Byi Tisa Ntsako Lowukulu.”

²⁴ Timbhoni tin’wana ti kote ku pfuna vanhu va timbilu letinene va twisisa mhaka leyi, hi ku tirhisa tinhla leti kumekaka eka ndzima 16 ya buku leyi nge, Xana Bibele Yi Dyondzisa Yini Hakunene?h Kambe tsundzuka leswaku xikongomelo xa hina i ku pfuna vanhu va twisisa ku nga ri ku phikizana na vona. Hikwalaho, vulavula hi ndlela leyi kombisaka xichavo ni hi moya wo rhula naswona ‘marito ya wena a ma ve ni nsovo nkarhi hinkwawo, ma lungiwe hi munyu.’—Vakolosa 4:6.

25, 26. Xana vatswari va nga va pfuna njhani vana va vona leswaku va tiyisa ripfumelo ra vona nileswaku va rhandza Yehovha?

²⁵ Tanihi malandza ya yena, Yehovha wa hi dyondzisa. Ha swi tiva leswaku ha yini hi pfumela ni ku endla swilo swo karhi nileswaku ha yini swin’wana hi swi papalata. (Vaheveru 5:14) Hikwalaho, n’wina vatswari, dyondzisani vana va n’wina va twisisa leswi vuriwaka hi milawu leyi kongomisaka ya Bibele. Loko mi endla tano, mi ta tiyisa ripfumelo ra vona mi tlhela mi va pfuna va kota ku hlamula hi ku ya hi leswi Matsalwa ma swi vulaka loko va vutisiwa leswi va swi kholwaka, kutani sweswo swi ta endla leswaku va rhandzeka eka Yehovha.—Esaya 48:17, 18; 1 Petro 3:15.

²⁶ Hinkwavo lava gandzelaka Xikwembu hi “moya ni ntiyiso” va ta papalata minkhuvo leyi nga fambisaniki ni Matsalwa va tlhela va lwela ku tshembeka eka xin’wana ni xin’wana lexi va xi endlaka. (Yohane 4:23) Namuntlha vanhu vo tala va vona onge a swi koteki ku tshembeka. Kambe, hilaha hi nga ta swi vona hakona eka ndzima leyi landzelaka, tindlela ta Yehovha ti tshama ti ri tinene..