I Nkongomiso Wa Mani Lowu U Nga Wu Tshembaka?

Muendzi loyi a a sungula ku endza eAfrika u tsakisiwe hi ku vona wanuna loyi a yime a ku thwixii, etlhelo ka pato. U xiye leswaku endzhaku ka timinete tin’wana ni tin’wana ti nga ri tingani, a a fambisa milenge ya yena naswona a nyandlamela etlhelo rin’we kambe a tama a yime a ha lo thwixii! Endzhaku ka nkarhi muendzi loyi u swi xiyile leswaku hikwalaho ka yini wanuna loyi a tshukunyukisa xileswi a endlisaka swona. Entiyisweni a a ringeta ku fambisana ni ndzhuti wa nsika ya riqingho. Ndzhuti a wu famba hakatsongo-tsongo tanihi leswi dyambu a ri tlomuta.

KU FANA ni ndzhuti wolowo lowu a wu vangiwa hi dyambu, timhaka ta vanhu ni nkongomiso swi tshamela ku cinca-cinca. Hi laha ku hambaneke, Yehovha Xikwembu, “Tata wa mavoningo ya le xibakabakeni,” a nga cinca-cinci. Mudyondzisiwa Yakobo u tsale leswaku “yena a nga cinca-cinci ku fana ni ku hundzuluka ka ndzhuti.” (Yakobo 1:17) Muprofeta wa Muheveru Malakiya u tsale xihlambanyo xa Xikwembu lexi nge: “Hi mina Yehovha; a ndzi hundzukanga.” (Malakiya 3:6) Xikwembu xi byele rixaka ra Israyele emasikwini ya Esaya, xi ku: “Hambiloko munhu a ri emalembeni ya vudyuhari, ndza ha ri Mina; ni loko a ri ni misisi ya mpunga, ndzi ta hambeta ndzi n’wi rhwala. Kunene mina ndzi ta teka goza.” (Esaya 46:4) Hikwalaho ku famba ka nkarhi a ku cinci ntshembo lowu hi nga na wona eka switshembiso swa Lowa Matimba Hinkwawo.

Dyondzo Leyi Kumekaka eNawini

Tanihi leswi switshembiso swa Yehovha swi tshembekaka naswona swi nga cinca-cinciki, wu tano ni nkongomiso wa yena wa leswo lulama ni leswo biha. Xana u nga n’wi tshemba n’wamabindzu loyi a tirhisaka swikalo swimbirhi, laha ku nga na xin’we ntsena lexi nga kahle? Nikatsongo. Hilaha ku fanaka, “swikalo leswi kanganyisaka i nchumu lowu nyenyetsaka eka Yehovha, kambe xipimo xa ribye lexi hetisekeke xa n’wi tsakisa.” (Swivuriso 11:1; 20:10) ENawini lowu a wu nyikeke Vaisrayele, Yehovha u katse xileriso lexi: “Mi nga tshuki mi endla hi ku kala vululami loko mi avanyisa, mi pima, mi kala kumbe mi pima leswi halakaka. Mi fanele mi va ni swikalo leswi kongomeke, mintiko leyi kongomeke, mpimo wa efa lowu kongomeke ni mpimo wa hini lowu kongomeke. Hi mina Yehovha Xikwembu xa n’wina loyi a mi humeseke etikweni ra Egipta.”—Levhitika 19:35, 36.

Ku yingisa xileriso xexo swi endle leswaku Vaisrayele va tsakeriwa hi Xikwembu ni ku vuyeriwa hi swilo swo tala swa nyama. Hilaha ku fanaka, ku namarhela nkongomiso wa Yehovha lowu nga cinca-cinciki, ku nga ri eka ntiko ni le ku pimeni ntsena kambe eka swiyenge hinkwaswo swa vutomi, swi endla leswaku mugandzeri wa yena la n’wi tshembaka a vuyeriwa. Xikwembu xi hlambanyile: “Mina Yehovha, ndzi Xikwembu xa wena, Loyi a ku dyondziselaka ku ku pfuna, Loyi a ku fambisaka endleleni leyi u faneleke u famba hi yona.”—Esaya 48:17.

Ha Yini Nkongomiso Wu Hohlokile Namuntlha?

Bibele yi boxa xivangelo lexi endlaka leswaku nkongomiso wa hohloka namuntlha. Buku yo hetelela ya Bibele, ku nga Nhlavutelo, yi hlamusela nyimpi ya le tilweni, leyi vuyelo bya yona byi khumbeke vanhu hinkwavo ku ta fikela namuntlha. Muapostola Yohane u tsarile: “Ku tlhekeka nyimpi etilweni: Mikayele ni tintsumi ta yena va lwa ni dragona, dragona yona yi lwa yi ri ni tintsumi ta yona kambe a yi hlulanga, naswona ndhawu ya vona a ya ha kumekanga etilweni. Hiloko dragona leyikulu yi lahleriwa ehansi, nyoka ya khale, leyi vuriwaka Diyavulosi na Sathana, leyi xisaka misava hinkwayo leyi akiweke; yi lahleriwa ehansi emisaveni, ni tintsumi ta yona ti lahleriwa ehansi na yona.”—Nhlavutelo 12:7-9.

Vuyelo lebyi landzeleke bya nyimpi yoleyo byi ve byihi? Yohane u ye emahlweni a ku: “Tsakani hikwalaho ka swona, n’wina matilo na n’wina lava tshamaka eka wona! Khombo eka misava ni lwandle, hikuva Diyavulosi u xikele eka n’wina, a hlundzukile swinene, hi ku tiva leswaku u ni nkarhi wo koma.”—Nhlavutelo 12:12.

“Khombo eka misava” ri te loko Nyimpi yo Sungula ya Misava yi tlhekeka hi 1914 kutani yi herisa nguva ya nkongomiso lowu hambaneke swinene ni wa namuntlha. N’wamatimu Barbara Tuchman u te: “Nyimpi Leyikulu ya 1914 ku ya ka 1918 yi fana ni ndzilakana lowu hambanisaka nkarhi wolowo ni wa hina. Yi vange ku cinca ka xiviri ni ka mianakanyo exikarhi ka nguva ya le mahlweni ni le ndzhaku ka nyimpi hi ku dlaya vanhu vo tala lava a va ta pfuna swinene emalembeni lama landzeke, yi dlaye ntshembo, yi cinca mavonelo kutani yi siya timbanga leti nga tshungulekiki ta ku pfilunganyeka.” N’wamatimu un’wana Eric Hobsbawm u ri: “Ku sukela hi 1914, nkongomiso lowu a wu tekiwa tanihi lowu faneleke ematikweni lama hluvukeke wu sungule ku hohloka . . . A swi olovi ku twisisa leswaku ha yini vanhu va tlhela va tipeta emahanyelweni lawa vakokwa wa hina va lembe-xidzana ra vu-19 a va ta ma vula ya vuhunguki, lawa khombo ra kona ma andzaka.”

Mutsari Jonathan Glover, ebukwini yakwe leyi nge Humanity—A Moral History of the Twentieth Century, u ri: “Nchumu wun’wana wa le nkarhini wa hina, i ku dzudzeka ka nawu wa mahanyelo.” Hambileswi a nga ni ku kanakana hi nawu wa mahanyelo hikwalaho ko hohloka ka vukhongeri ematikweni ya Vupela-dyambu, u lemuxile: “Hina lava hi nga hanyiki hi nawu wa mahanyelo wa vukhongeri hi fanele hi karhateka hi ku dzudzeka ka wona.”

Ku pfumaleka ka ku tshembeka ka namuntlha—ku nga ha va emabindzwini, eka tipolitiki kumbe evukhongerini kumbe hambi ku ri eka vanhu hi voxe ni le ka vuxaka bya ndyangu—swin’we ni vuyelo lebyi chavisaka i xiphemu xa marhengu layo biha ya Diyavulosi yo tisa khombo eka vaaki va misava. Sathana u tiyimiserile ku ya emahlweni ni nyimpi ku fikela emakumu ni ku tiyimisela leswaku a lovisiwa ni hinkwavo lava tiyimiseleke ku hanya hi nkongomiso wa Xikwembu.—Nhlavutelo 12:17.

Xana wu kona ntshembo wo kuma ntlhantlho eka xiyimo lexi xumbadzaka xa ku pfumaleka ka vutshembeki? Muapostola Petro wa hlamula: “Kambe ku ni matilo lamantshwa ni misava leyintshwa leswi hi swi rindzeleke hi ku ya hi xitshembiso xa [Xikwembu], naswona ku ta va ni ku lulama eka swona.” (2 Petro 3:13) Xitshembiso xexo hi nga xi tshemba hikuva Xikwembu a xo va ni matimba yo hetisisa xikongomelo xa xona ntsena kambe xi tlhela xi tiyisekisa leswaku swi ta hetiseka. Malunghana ni ‘rito rin’wana ni rin’wana leri humaka enon’wini wa yena,’ Yehovha u te: “A ri nge tlheleli eka mina ri nga ri na vuyelo, kambe kunene ri ta endla leswi ndzi swi tsakelaka, naswona ri ta humelela hakunene eka leswi ndzi ri rhumeleke swona.” I xitshembiso lexi tshembekaka hakunene!—Esaya 55:11; Nhlavutelo 21:4, 5.

Ku Hanya Hi Nkongomiso Wa Xikwembu

Emisaveni leyi nga ni minkongomiso leyi hundzukaka ni leyi hohlokaka, Timbhoni ta Yehovha ti tiyimisele ku hanya hi nkongomiso wa mahanyelo lowu kumekaka eBibeleni. Hikwalaho, ti hambanile ni vunyingi naswona leswi hakanyingi swi koke mahlo—ni ku vanga ku hlekuriwa—hi vanhu van’wana.

Entsombanweni wa Timbhoni ta Yehovha wa le London, muvulavuleri u vutisiwe hi muteki wa mahungu wa le ka TV loko Timbhoni ta Yehovha ti ri Vakreste hakunene. U hlamurile: “Ina, swinene ngopfu hikuva Yesu i xikombiso xa hina. Emisaveni ku tele vutianakanyi kutani hi languta eka Yesu Kreste tanihi ndlela, ntiyiso ni vutomi. Hi pfumela leswaku i N’wana wa Xikwembu, ku nga ri xiphemu xa Vunharhu-un’we, kutani ku twisisa ka hina Bibele ku hambanile ni ka vukhongeri lebyi tolovelekeke.”

Loko mbulavurisano wu kombisiwa emoyeni eka thelevhixini ya BBC, muviki wa mahungu u gimete nongonoko hi ku: “Ndzi dyondze swo tala ngopfu leswaku hikwalaho ka yini Timbhoni ta Yehovha ti hi gongondzela emavantini ya hina. Naswona a ndzi ehleketi leswaku ndzi tshama ndzi vona vanhu va 25 000 va ambale kahle naswona va ti khome ximunhu hinkwavo endhawini yin’we hi nkarhi un’we.” I vumbhoni lebyinene hakunene lebyi humaka eka munhu wa le handle ku xiya vutlhari byo namarhela nkongomiso lowu nga cinca-cinciki wa Xikwembu!

Hambileswi van’wana va nga ha nyangatsiwaka hi ku hanya hi nkongomiso lowu nga simekiwangiki hi vona, hi ku khutaza ku languta Bibele ya wena kutani u dyondza leswaku hi wihi nkongomiso wa Xikwembu. Kambe u nga enerisiwi hi nkambisiso lowu nga nyawuriki. Landzela xitsundzuxo xa muapostola Pawulo: “Tshikani ku titwananisa ni mafambiselo lawa ya swilo, kambe mi hundzuka hi ku hundzula mianakanyo ya n’wina, leswaku mi ta tiyiseka hi ku rhandza ka Xikwembu loku nga kunene ni loku amukelekaka ni loku hetisekeke.” (Varhoma 12:2) Endzela Holo ya Mfumo ya le ndhawini ya ka n’wina kutani u tolovelana ni Timbhoni ta kwalaho. U ta kuma leswaku i vanhu lava tolovelekeke lava vekeke ntshembo wa vona eka switshembiso swa Bibele ni lava va kombisaka ntshembo wa vona eka Xikwembu hi ku ringeta ku hanya hi nkongomiso wa xona.

Ku namarhela nkongomiso lowu nga hundzukiki ni lowu tshembekaka wa Xikwembu evuton’wini bya wena swi ta ku tisela mikateko. Yingisa xirhambo lexi Xikwembu xi ku rhambelaka eka xona: “Kunene loko a wu yingise swileriso swa mina! Kutani ku rhula ka wena a ku ta fana ni nambu, ni ku lulama ka wena a ku ta fana ni magandlati ya lwandle.”—Esaya 48:18.

[Swifaniso eka tluka 5]

Namuntlha a ku na vutshembeki emabindzwini, eka tipolitiki, evukhongerini ni le mindyangwini