‘Fambani Mi Ya Endla Vadyondzisiwa, Mi Va Khuvula’

“Hikokwalaho fambani mi ya endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa, mi va khuvula . . . , mi va dyondzisa ku hlayisa swilo hinkwaswo leswi ndzi mi leriseke swona.”—Matewu 28:19, 20.

 1. Hi xihi xiboho lexi rixaka ra Israyele ri xi endleke etlhelo ka Ntshava ya Sinayi?

EKA malembe ya kwalomu ka 3 500 lama hundzeke, tiko hinkwaro ri endle xihlambanyo eka Xikwembu. Loko va hlengeletane etlhelo ka Ntshava ya Sinayi, Vaisrayele va hlambanyile erivaleni va ku: “Hinkwaswo leswi Yehovha a swi vuleke hi tiyimisele ku swi endla.” Ku sukela enkarhini wolowo, Vaisrayele va ve vanhu lava tinyiketeleke eka Xikwembu, va va “ndzhaka ya [xona] yo hlawuleka.” (Eksoda 19:5, 8; 24:3) A va langutele ku sirheleriwa hi xona nileswaku switukulwana swa vona swi hanya hi masiku etikweni “leri khulukaka ntswamba ni vulombe.”—Levhitika 20:24.

 2. I vuxaka bya njhani lebyi vanhu namuntlha va nga vaka na byona ni Xikwembu?

² Hambiswiritano, hilaha mupisalema Asafa a vuleke hakona, Vaisrayele “a va wu hlayisanga ntwanano wa Xikwembu, naswona va arile ku famba enawini wa xona.” (Pisalema 78:10) Va tsandzeke ku hlayisa xihlambanyo lexi vatata wa vona va xi endleke eka Yehovha. Eku heteleleni, rixaka leri ri lahlekeriwe hi vuxaka byebyo byo hlawuleka ni Xikwembu. (Eklesiasta 5:4; Matewu 23:37, 38) Hikwalaho, Xikwembu xi ‘hundzuluxele nyingiso wa xona ematikweni leswaku xi humesa eka wona vanhu va vito ra xona.’ (Mintirho 15:14) Naswona emasikwini lawa ya makumu, xi le ku hlengeleteni ka “ntshungu lowukulu, lowu . . . ku nga ri[ki] na munhu la kotaka ku wu hlaya, wu huma eka matiko hinkwawo ni tinyimba hinkwato ni vanhu hinkwavo ni tindzimi hinkwato,” lowu hi ntsako wu nge: “Ku ponisiwa hi ku kolota Xikwembu xa hina, lexi tshameke exiluvelweni, ni le ka Xinyimpfana.”—Nhlavutelo 7:9, 10.

 3. Hi swihi swilo leswi munhu a faneleke a swi endla leswaku a va ni vuxaka ni Xikwembu?

³ Leswaku munhu a va exikarhi ka lava nga ni vuxaka byebyo bya risima ni Xikwembu, u fanele a tinyiketela eka Yehovha kutani a ku kombisa erivaleni hi ku khuvuriwa ematini. Sweswo swi fambisana ni xileriso lexi Yesu a xi byeleke vadyondzisiwa vakwe hi ku kongoma a ku: “Hikokwalaho fambani mi ya endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa, mi va khuvula hi vito ra Tatana ni ra N’wana ni ra moya lowo kwetsima, mi va dyondzisa ku hlayisa swilo hinkwaswo leswi ndzi mi leriseke swona.” (Matewu 28:19, 20) Vaisrayele va yingisile loko ku hlayiwa “buku ya ntwanano.” (Eksoda 24:3, 7, 8) Hikwalaho ka sweswo, va byi twisisile vutihlamuleri bya vona eka Yehovha. Hilaha ku fanaka namuntlha, i swa nkoka leswaku munhu a kuma vutivi lebyi kongomeke bya xikongomelo xa Xikwembu, lebyi kumekaka eRitweni ra xona, Bibele, a nga si endla xiboho xa ku khuvuriwa.

 4. I yini leswi munhu a faneleke a swi endla leswaku a fanelekela nkhuvulo? (Katsa ni bokisi leri nga laha henhla.)

⁴ Entiyisweni, Yesu a a lava leswaku vadyondzisiwa va yena va va ni ripfumelo leri sekeriweke eka masungulo lama tiyeke va nga si khuvuriwa. A nga lerisanga valandzeri vakwe leswaku va ya endla vadyondzisiwa ntsena, kambe ni ku tlhela va va dyondzisa ‘ku hlayisa swilo hinkwaswo leswi a va leriseke swona.’ (Matewu 7:24, 25; Vaefesa 3:17-19) Hikwalaho, lava fanelekaka ku khuvuriwa hakanyingi va va va dyondze Bibele ku ringana tin’hweti to hlayanyana kumbe hambi ku ri lembe kumbe mambirhi, leswaku va nga hatliseli ku endla xiboho va nga twisisanga nchumu. Hi siku ra nkhuvulo, lava yaka eku khuvuriweni va hlamula swivutiso swimbirhi swa nkoka va ku, ina. Leswi Yesu a kandziyiseke leswaku ‘Ina wa hina a a ve Ina, E-e a va E-e,’ swi ta hi pfuna hinkwerhu leswaku hi swi kambisisa kahle leswi swivutiso leswi swimbirhi swa nkhuvulo swi vulaka swona.—Matewu 5:37.

Ku Hundzuka Ni Ku Tinyiketela

 5. Hi wahi magoza mambirhi ya nkoka lawa xivutiso xo sungula xa nkhuvulo xi ma kandziyisaka?

⁵ Xivutiso xo sungula xi vutisa loyi a yaka eku khuvuriweni loko a hundzukile eka mahanyelo yakwe ya khale kutani a nyiketela vutomi bya yena leswaku a endla ku rhandza ka Yehovha. Xivutiso xexo xi kandziyisa magoza mambirhi ya nkoka lama faneleke ku tekiwa hi munhu a nga si khuvuriwa, ku nga ku hundzuka ni ku tinyiketela.

 6, 7. (a) Ha yini ku hundzuka ku ri ka nkoka eka hinkwavo lava yaka eku khuvuriweni? (b) Hi yihi mindzulamiso leyi munhu a faneleke a yi endla loko a hundzukile?

⁶ Ha yini munhu a fanele a hundzuka a nga si khuvuriwa? Muapostola Pawulo wa hlamusela: “Hinkwerhu hi tshame hi tikhoma hi ku pfumelelana ni ku navela ka nyama ya hina.” (Vaefesa 2:3) Loko hi nga si kuma vutivi lebyi kongomeke bya ku rhandza ka Xikwembu, a hi hanya hi ku pfumelelana ni misava, hi ku landza mahanyelo ni minkongomiso ya yona. Vutomi bya hina a byi lawuriwa hi xikwembu xa mafambiselo lawa, Sathana. (2 Vakorinto 4:4) Hambiswiritano, loko se hi tive ku rhandza ka Xikwembu, hi tiyimisele ku “nga ha tlheli [hi] hanyela ku navela ka vanhu nikatsongo, kambe [hi] hanyela ku rhandza ka Xikwembu.”—1 Petro 4:2.

⁷ Ndlela leyi leyintshwa, yi tisa mikateko yo tala. Ku tlula hinkwaswo, yi pfulela vanhu ndlela yo va ni vuxaka bya risima na Yehovha, lebyi Davhida a byi faniseke ni xirhambo xo nghena “entsongeni” wa Xikwembu ni le ‘ntshaveni ya xona yo kwetsima’—ku nga lunghelo lerikulu swonghasi. (Pisalema 15:1) Entiyisweni, Yehovha a nga rhambi un’wana ni un’wana, kambe u rhamba lava ‘fambaka va nga ri na xihoxo naswona va hanyaka hi ku lulama, va vulavula ntiyiso embilwini ya vona.’ (Pisalema 15:2) Hikwalaho ka swiyimo swo hambana-hambana leswi a hi ri eka swona loko hi nga si dyondza ntiyiso, ku fikelela swilaveko leswi, swi nga lava leswaku hi endla mindzulamiso yo karhi—eka mahanyelo ni le ka vumunhu bya hina. (1 Vakorinto 6:9-11; Vakolosa 3:5-10) Nsusumeto wa mindzulamiso yoleyo i ku hundzuka—ku tisola swinene eka vutomi bya hina bya khale ni ku tiyimisela swinene ku tsakisa Yehovha. Leswi swi endla munhu a cinca hi ku helela—a tshika vutomi bya misava bya vutianakanyi, a lwela ku tsakisa Xikwembu.—Mintirho 3:19.

 8. Xana hi tinyiketerisa ku yini, naswona ku tinyiketela ku fambisana njhani ni nkhuvulo?

⁸ Xiyenge xa vumbirhi xa xivutiso xo sungula xa nkhuvulo xi vutisa loko lava yaka eku khuvuriweni va tinyiketele eka Yehovha leswaku va endla ku rhandza ka yena. Ku tinyiketela i goza ra nkoka leri rhangelaka nkhuvulo. Loko hi ri teka hi fanele ku khongela, hi phofula ku navela ka hina ku nyiketela vutomi bya hina eka Yehovha ha Kreste. (Varhoma 14:7, 8; 2 Vakorinto 5:15) Kutani Yehovha u va N’wini wa hina, naswona ku fana na Yesu hi tsakela ku endla ku rhandza ka Xikwembu. (Pisalema 40:8; Vaefesa 6:6) Xitshembiso lexi xa nkoka xa ku tinyiketela eka Yehovha xi endliwa kan’we ntsena evuton’wini. Kambe leswi hi tinyiketelaka swi nga voniwi hi munhu, ku tivika erivaleni hi siku ra nkhuvulo i ndlela ya ku tivisa van’wana leswaku hi tinyiketele eka Tata wa hina wa le tilweni.—Varhoma 10:10.

 9, 10. (a) Xana ku endla ku rhandza ka Xikwembu swi katsa yini? (b) Hambi ku ri Manazi ma ku xiye njhani ku tinyiketela ka hina?

⁹ Xana ku tekelela xikombiso xa Yesu xa ku endla ku rhandza ka Xikwembu swi katsa yini? Yesu u byele vadyondzisiwa vakwe a ku: “Loko munhu a lava ku ndzi landzela, a a titshike kutani a rhwala mhandzi yakwe ya nxaniso a ndzi landzela nkarhi hinkwawo.” (Matewu 16:24) Laha u vulavule hi swilo swinharhu leswi hi faneleke hi swi endla. Xo sungula, ha ‘titshika.’ Hi marito man’wana, hi fularhela mimboyamelo ya hina ya vutianakanyi ni leyi nga hetisekangiki kutani hi amukela ndzayo ni nkongomiso wa Xikwembu. Xa vumbirhi, hi ‘rhwala mhandzi ya hina ya nxaniso.’ Eminkarhini ya Yesu mhandzi ya nxaniso a yi yimela ku khomisiwa tingana ni ku xaniseka. Tanihi Vakreste, ha pfumela leswaku minkarhi yin’wana hi nga xaniseka hikwalaho ka mahungu lamanene. (2 Timotiya 1:8) Hambileswi misava yi nga hi hlekulaka kumbe ku hi sola, ku fana na Kreste hi “tsan’wa tingana,” hi tsaka hi ku tiva leswaku hi tsakisa Xikwembu. (Vaheveru 12:2) Xo hetelela, hi landzela Yesu “nkarhi hinkwawo.”—Pisalema 73:26; 119:44; 145:2.

¹⁰ Lexi tsakisaka, hambi ku ri vakaneti van’wana va lemuka nkoka wa ku tinyiketela loku Timbhoni ta Yehovha ti ku endleke eka Xikwembu leswaku ti tirhela xona ntsena. Hi xikombiso, le kampeni ya Manazi ya Buchenwald le Jarimani, Timbhoni leti aleke ku landzula ripfumelo ra tona a ti fanele ku sayinela rungula leri nge: “Ndza ha tinyiketele ku va Xichudeni xa Bibele naswona a ndzi nge pfuki ndzi landzule xihlambanyo lexi ndzi xi endleke emahlweni ka Yehovha.” Hakunene, leswi swi ri kombisa kahle langutelo ra malandza hinkwawo ya Xikwembu yo tshembeka lama tinyiketeleke eka xona!—Mintirho 5:32.

Ku Va Mbhoni Ya Yehovha

11. Hi rihi lunghelo leri kumiwaka hi munhu loyi a khuvuriwaka?

¹¹ Xivutiso xa vumbirhi xi vutisa loyi a khuvuriwaka, loko a swi twisisa loko ku khuvuriwa ka yena ku n’wi kombisa a ri Mbhoni ya Yehovha. Endzhaku ko khuvuriwa, u va mutirheli loyi a byarhaka vito ra Yehovha. Sweswo i lunghelo ni vutihlamuleri lebyikulu. Nakambe swi endla leswaku loyi a khuvuriweke a va ni ntshembo wo poniseriwa makumu, ntsendze loko a tshama a tshembekile eka Yehovha.—Matewu 24:13.

12. Hi byihi vutihlamuleri lebyi fambisanaka ni lunghelo ro byarha vito ra Yehovha?

¹² Entiyisweni, ku byarha vito ra Yehovha, Xikwembu xa matimba hinkwawo, i lunghelo ro hlawuleka. Muprofeta Mikiya u te: “Vanhu hinkwavo, un’wana ni un’wana u ta famba hi vito ra xikwembu xakwe; kambe loko ku ri hina, hi ta famba hi vito ra Yehovha Xikwembu xa hina hilaha ku nga riki na makumu, hi masiku.” (Mikiya 4:5) Nilokoswiritano, lunghelo leri ri fambisana ni vutihlamuleri byo karhi. Hi fanele hi lwela ku hanya hi ndlela leyi nga ta endla leswaku vito leri hi ri byarheke ri xiximiwa. Hilaha Pawulo a tsundzuxeke Vakreste va le Rhoma hakona, loko munhu a nga endli leswi a swi chumayelaka, vito ra Xikwembu ra “sandziwa,” kumbe ri puluvundzisiwa endzhopeni.—Varhoma 2:21-24.

13. Ha yini malandza ya Yehovha lama tinyiketeleke ma ri ni vutihlamuleri byo nyikela vumbhoni malunghana ni Xikwembu xa wona?

¹³ Loko munhu a va Mbhoni ya Yehovha, u tlhela a amukela vutihlamuleri byo nyikela vumbhoni hi Xikwembu xakwe. Yehovha u rhambe rixaka leri tinyiketeleke ra Israyele ri va timbhoni ta yena leswaku ri ta nyikela vumbhoni malunghana ni Vukwembu bya yena lebyi nga heriki. (Esaya 43:10-12, 21) Kambe rixaka leri ri tsandzekile ku hetisisa vutihlamuleri byebyo, naswona eku heteleleni Yehovha u ri fularhele hi ku helela. Namuntlha, Vakreste va ntiyiso va tsaka hi ku va ni lunghelo ro nyikela vumbhoni hi Yehovha. Hi endla tano hikuva ha n’wi rhandza naswona hi navela leswaku vito ra yena ri kwetsimisiwa. Hakunene a hi nge tshiki ku byela van’wana ntiyiso malunghana ni Tata wa hina wa le tilweni swin’we ni xikongomelo xa yena! Hi titwa ku fana na muapostola Pawulo loko a ku: “Ndzi boheka ku swi endla. Kunene ndzi le khombyeni loko ndzi nga ma vuli mahungu lamanene!”—1 Vakorinto 9:16.

14, 15. (a) Xana nhlengeletano ya Yehovha yi hi pfuna njhani leswaku hi kula emoyeni? (b) Hi wahi malunghiselelo lama hi pfunaka hi tlhelo ra moya?

¹⁴ Nakambe xivutiso xa vumbirhi xi tsundzuxa loyi a yaka eku khuvuriweni hi vutihlamuleri bya yena byo tirhisana ni nhlengeletano ya Yehovha leyi kongomisiwaka hi moya. Loko hi ri karhi hi tirhela Xikwembu a hi fanelanga hi tiendla nconga yin’we, hikuva hi lava mpfuno, nseketelo ni xikhutazo xa “nhlengeletano ya vamakwe[rhu] hinkwayo.” (1 Petro 2:17; 1 Vakorinto 12:12, 13) Nhlengeletano ya Xikwembu yi hoxa xandla swinene leswaku hi kula emoyeni. Yi hi lunghiselela tibuku to tala ta Bibele leti hi pfunaka ku kula evutivini lebyi kongomeke, leswaku hi langutana ni swiphiqo hi vutlhari, nileswaku hi hlakulela vuxaka lebyikulu ni Xikwembu. Ku fana ni manana loyi a tiyisekaka leswaku n’wana wakwe u phameriwa kahle ni ku khathaleriwa, “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” ri lunghiselela swakudya swo tala swa moya hi nkarhi lowu faneleke leswaku hi kula emoyeni.—Matewu 24:45-47; 1 Vatesalonika 2:7, 8.

¹⁵ Eminhlanganweni ya vhiki ni vhiki, vanhu va Yehovha va kuma ndzetelo lowu lavekaka ni ku khutaziwa leswaku va va Timbhoni leti tshembekaka ta Yehovha. (Vaheveru 10:24, 25) Xikolo xa Vutirheli bya le Tilweni xi hi dyondzisa ku vulavula erivaleni, naswona Nhlangano wa Ntirho wu hi letela ku nyikela rungula ra hina hi ndlela leyi humelelaka. Hi vona ndlela leyi Yehovha a tirhisaka moya wa yena ha yona ku kongomisa nhlengeletano ya yena loko hi ri eminhlanganweni ni loko hi dyondza minkandziyiso ya Bibele. Hi ku tirhisa malunghiselelo lawa ya nkarhi na nkarhi, Xikwembu xi hi lemukisa makhombo, xi hi letela leswaku hi va vatirheli lava humelelaka, naswona xi hi pfuna leswaku hi tshama hi xalamukile hi tlhelo ra moya.—Pisalema 19:7, 8, 11; 1 Vatesalonika 5:6, 11; 1 Timotiya 4:13.

Nsusumeto Wa Xiboho Xa Hina

16. I yini lexi hi susumetelaka leswaku hi tinyiketela eka Yehovha?

¹⁶ Kutani swivutiso swimbirhi swa nkhuvulo swi tsundzuxa lava yaka eku khuvuriweni leswi ku khuvuriwa ematini swi vulaka swona ni vutihlamuleri lebyi nkhuvulo wu byi tisaka. Kutani, i yini lexi faneleke xi va susumetela ku endla xiboho xo khuvuriwa? Loko hi va vadyondzisiwa lava khuvuriweke a hi sindzisiwi hi munhu, kambe hi ‘kokiwa’ hi Yehovha. (Yohane 6:44) Leswi “Xikwembu [xi nga] rirhandzu,” xi fuma vuako hinkwabyo hi rirhandzu, ku nga ri hi ku sindzisa. (1 Yohane 4:8) Hi tshinela eka Yehovha hikwalaho ka timfanelo ta yena letinene na hi ndlela leyi a hi khomaka ha yona. Yehovha u nyikele hi N’wana wa yena la nga swakwe hikwalaho ka hina, kutani a hi nyika ntshembo wa ku va ni vumundzuku lebyinene. (Yohane 3:16) Hikwalaho, hi susumeteleka ku nyiketela vutomi bya hina eka yena.—Swivuriso 3:9; 2 Vakorinto 5:14, 15.

17. I yini leswi hi nga tinyiketelangiki eka swona?

¹⁷ A hi tinyiketeli eka dyondzo kumbe ntirho wo karhi, kambe hi tinyiketela eka Yehovha hi byakwe. Ntirho lowu Xikwembu xi wu nyikeke vanhu va xona wu ta cinca, kambe ku tinyiketela eka xona a ku nge cinci. Hi xikombiso, ntirho lowu xi wu nyikeke Abrahama a wu hambane ngopfu ni lowu xi wu nyikeke Yeremiya. (Genesa 13:17, 18; Yeremiya 1:6, 7) Kambe, havumbirhi bya vona va hetisise ntirho wo karhi lowu va nyikiweke hi Xikwembu hikuva a va rhandza Yehovha naswona a va navela ku endla ku rhandza ka yena hi ku tshembeka. Eminkarhini leyi ya makumu, valandzeri hinkwavo va Kreste lava khuvuriweke va lwela ku hetisisa xileriso xa Kreste xo chumayela mahungu lamanene ya Mfumo ni ku endla vadyondzisiwa. (Matewu 24:14; 28:19, 20) Ku endla ntirho wolowo hi mbilu hinkwayo, i ndlela leyinene yo kombisa leswaku ha n’wi rhandza Tata wa hina wa le tilweni nileswaku hi tinyiketerile hakunene eka yena.—1 Yohane 5:3.

18, 19. (a) Hi xihi xiboho lexi hi xi twarisaka loko hi khuvuriwa? (b) I yini leswi nga ta kambisisiwa eka xihloko lexi landzelaka?

¹⁸ A swi kanakanisi leswaku nkhuvulo wu tisa mikateko yo tala, kambe a wu fanelanga wu tekeriwa ehansi. (Luka 14:26-33) Wu kombisa ku tiboha ka hina loku tlulaka vutihlamuleri byihi ni byihi byin’wana. (Luka 9:62) Loko hi khuvuriwa, entiyisweni hi vula marito lawa erivaleni: “Xikwembu lexi i Xikwembu xa hina hilaha ku nga riki na makumu, hi masiku. Xona xi ta hi kongomisa kukondza hi fa.”—Pisalema 48:14.

¹⁹ Xihloko lexi landzelaka xi ta kambisisa swivutiso leswi engetelekeke leswi nga ha tlakukaka malunghana ni ku khuvuriwa ematini. Xana swi nga va kona swivangelo leswi twalaka leswi munhu a nga vaka na swona swo papalata ku khuvuriwa? Xana a nga siveriwa hi malembe? Xana hinkwerhu hi nga endla yini leswaku nkhuvulo wu va xiendlakalo lexi xiximekaka?

U Nga Hlamusela Xana?

• Ha yini Mukreste un’wana ni un’wana a fanele ku hundzuka a nga si khuvuriwa?

• Xana ku tinyiketela eka Xikwembu swi katsa yini?

• Hi byihi vutihlamuleri lebyi fambisanaka ni lunghelo ro byarha vito ra Yehovha?

• I yini lexi faneleke ku hi susumetela ku endla xiboho xa ku khuvuriwa?

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 22]

Swivutiso Swimbirhi Swa Nkhuvulo

Exisekelweni xa xitlhavelo xa Yesu Kreste, xana u hundzukile eswidyohweni swa wena kutani u tinyiketela eka Yehovha leswaku u endla ku rhandza ka yena?

Xana wa swi twisisa leswaku ku tinyiketela ni ku khuvuriwa ka wena ku ku endla leswaku u va un’wana wa Timbhoni ta Yehovha leti fambisanaka ni nhlengeletano ya Xikwembu leyi kongomisiwaka hi moya?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Ku tinyiketela i xitshembiso xa nkoka lexi endliwaka hi xikhongelo eka Yehovha

[Xifaniso lexi nga eka tluka 25]

Ntirho wa hina wo chumayela wu kombisa ku tinyiketela ka hina eka Xikwembu