Xana Wa Wu Tlangela Nkhathalelo Lowukulu Wa Yehovha?
“Mahlo ya Yehovha ma le ndhawini yin’wana ni yin’wana, ma tshama ma langute lavo biha ni lavanene.”—SWIV. 15:3.
1, 2. Nkhathalelo lowukulu wa Yehovha wu hambana njhani ni tikhamera leti tshamaka ti rindzile leti vekiweke emagondzweni?
EMATIKWENI yo tala, maphorisa ma veka tikhamera leswaku ti teka nkhuluko wa timovha ni timhangu leti vaka kona. Loko tikhamera ti teka xifaniso xa mhangu leyi muchayeri wa kona a balekeke endzhaku ka loko a tlumbe munhu la fambaka hi milenge, swifaniso swa kona swi nga pfuna maphorisa leswaku ma n’wi kuma ma tlhela ma n’wi khoma. Tikhamera toleto ti endla leswaku swi swi tikela swinene swigevenga ku baleka.
2 Hambiswiritano, xana tikhamera toleto leti vekiweke etindhawini to tala ti fanele ti hi tsundzuxa hi Yehovha, Tata wa hina la nga ni rirhandzu? Bibele yi vula leswaku mahlo yakwe “ma le ndhawini yin’wana ni yin’wana.” (Swiv. 15:3) Kambe xana leswi swi vula leswaku u tshamela ku kambisisa leswi hi swi endlaka? Xana Xikwembu xi tshama xi hi langutile leswaku xi ta hi xupula loko hi endla swihoxo? (Yer. 16:17; Hev. 4:13) Nikatsongo! Yehovha u hi languta ngopfu-ngopfu hikwalaho ka leswi a rhandzaka un’wana ni un’wana wa hina naswona a khathalaka hi vuhlayiseki bya hina.—1 Pet. 3:12.
3. Hi tihi tindlela ta ntlhanu leti hi nga ta ti tlhuvutsa leti Xikwembu xi kombisaka nkhathalelo wa rirhandzu ha tona?
3 I yini leswi nga ta hi pfuna ku twisisa leswaku Xikwembu xi tshama xi hi langutile hikwalaho ka leswi xi hi rhandzaka? A hi kambisiseni ndlela leyi xi swi kombisaka ha yona sweswo. Xi endla sweswo (1) hi ku hi lemukisa loko hi sungula ku va ni mboyamelo wo biha, (2) hi ku hi tshinya loko hi sungula ku hambuka, (3) hi ku hi kongomisa hi ku tirhisa milawu leyi kumekaka eRitweni ra xona, (4) hi ku hi pfuna loko hi langutane ni miringo yo hambana-hambana na (5) hi ku hi hakela loko xi vona swilo leswinene eka hina.
XIKWEMBU LEXI TSHAMAKA XI HI LANGUTILE XA HI LEMUKISA
4. A xi ri xihi xikongomelo xa Yehovha loko a lemukisa Kayini leswaku xidyoho a xi ‘tumbele enyangweni’?
4 Xo sungula, a hi kambisiseni ndlela leyi Xikwembu xi hi lemukisaka ha yona loko hi sungula ku va ni mboyamelo wo biha. (1 Tikr. 28:9) Leswaku u twisisa ndlela leyi Xikwembu xi wu kombisaka ha yona nkhathalelo lowukulu, xiya ndlela leyi xi tirhisaneke ha yona na Kayini, loyi a ‘hlundzukeke ngopfu’ loko Xikwembu xi nga ri amukelanga gandzelo rakwe. (Hlaya Genesa 4:3-7.) Yehovha u khutaze Kayini ku ‘hundzuka leswaku a endla leswinene.’ Yehovha u n’wi lemukisile leswaku loko a nga hundzuki, xidyoho a xi ‘tumbele enyangweni.’ Xikwembu xi n’wi vutisile: “Loko ku ri wena, xana u nge xi hluli?” A xi lava leswaku Kayini a amukela xilemukiso xa xona kutani a ‘tlakusiwa.’ Ku amukeleka ka yena emahlweni ka Xikwembu a swi ta endla leswaku a va ni vuxaka lebyinene na xona.
5. Yehovha u hi lemukisa njhani hi mboyamelo wo biha lowu hi nga ha vaka hi ri na wona?
5 Ku vuriwa yini hi hina namuntlha? Mahlo ya Yehovha ma kambisisa timbilu ta hina; a hi nge n’wi tumbeteli leswi hi swi anakanyaka ni ku navela ka hina. Tata wa hina la nga ni rirhandzu u lava leswaku hi landzela tindlela to lulama; kambe a nga hi sindzisi ku tshika ndlela leyi hi fambaka ha yona. Wa hi lemukisa loko hi sungula ku hambuka a tirhisa Rito rakwe, ku nga Bibele. Njhani? Loko hi ri karhi hi hlaya Bibele siku ni siku, hakanyingi hi hlaya tindzimana leti hi pfunaka ku hlula mboyamelo wo biha. Ku engetela kwalaho, minkandziyiso ya hina ya Vukreste yi nga ha hlamusela hi xiphiqo xo karhi lexi hi nga ha vaka hi lwisana na xona yi tlhela yi hi komba leswaku hi nga xi hlula njhani. Naswona hinkwerhu ka hina hi kuma ndzayo leyi fikaka hi nkarhi eminhlanganweni ya hina ya vandlha.
6, 7. (a) Ha yini ku nga ha vuriwaka leswaku rungula leri lunghiseleriweke vanhu va timiliyoni i vumbhoni bya leswaku Xikwembu xa ku khathalela hi ndlela ya rirhandzu? (b) U nga vuyeriwa njhani eka nkhathalelo wa Yehovha?
6 Swilemukiso swoleswo hinkwaswo i vumbhoni bya leswaku Yehovha u khathalela un’wana ni un’wana wa hina hi ndlela ya rirhandzu. Entiyisweni, leswi tsariweke eBibeleni swi ni madzana ya malembe swi ri kona, minkandziyiso leyi lunghiseleriweke hi nhlengeletano ya Xikwembu yi tsaleriwe vanhu va timiliyoni naswona ndzayo leyi hi yi kumaka eminhlanganweni yi kongomisiwe eka vandlha hinkwaro. Nilokoswiritano, Yehovha u ku kombela leswaku u yingisa swilemukiso leswi nga eRitweni rakwe leswaku u ta endla leswinene. Hikwalaho ku nga vuriwa leswaku byolebyo i vumbhoni bya leswaku Yehovha u ku khathalela hi ndlela ya rirhandzu.
7 Leswaku hi vuyeriwa eka swilemukiso swa Xikwembu, hi fanele hi rhanga hi pfumela leswaku xa khathala hakunene hi hina. Kutani hi fanele hi tirhisa leswi Rito ra xona ri swi vulaka, hi tikarhatela ku susa mianakanyo yihi na yihi leyi nga xi tsakisiki Xikwembu. (Hlaya Esaya 55:6, 7.) Loko hi yingisa switsundzuxo leswi hi nyikiwaka swona, hi ta papalata ku dya mbitsi. Kambe, a hi nge hi pfumela ku hluriwa hi mboyamelo wo biha. Hi wihi mpfuno lowu Tata wa hina la nga ni rirhandzu a nga ta hi nyika wona?
NDLELA LEYI TATA WA HINA LA NGA NI RIRHANDZU A HI TSHINYAKA HA YONA
8, 9. Ndzayo leyi Yehovha a yi nyikelaka hi ku tirhisa malandza yakwe yi yi kombisa njhani ndlela leyi a hi khathalelaka ha yona? Kombisa.
8 Loko hi tshinyiwa hi nga ha swi xiya leswaku Yehovha wa hi khathalela. (Hlaya Vaheveru 12:5, 6.) I ntiyiso leswaku a swi nandzihi ku nyikiwa ndzayo kumbe ku tshinyiwa. (Hev. 12:11) Kambe anakanya hi leswi loyi a hi nyikaka ndzayo a faneleke a swi tekela enhlokweni. U fanele a tiva leswi hi swi endlaka leswi nga khumbaka vuxaka bya hina na Yehovha Xikwembu, u fanele a khathala hi ndlela leyi hi titwaka ha yona naswona u fanele a va a tiyimiserile ku tirhisa nkarhi wakwe, a tlhela a endla matshalatshala leswaku a hi kombisa eBibeleni ndlela leyi hi nga yi lulamisaka ha yona ndlela ya hina leswaku hi tsakisa Xikwembu. Yehovha, Xihlovo xa ndzayo yoleyo wa khathala swinene.
9 A hi kambisiseni xikombiso xa ndlela leyi switsundzuxo leswi humaka eka vanhu swi nga yi kombisaka ha yona ndlela leyi Xikwembu xi khathalaka ha yona. Makwerhu un’wana wa xinuna loko a nga si dyondza ntiyiso a a tolovele ku hlalela swifaniso swo navetisa rimbewu, kambe u wu tshikile mukhuva wolowo. Kambe, mboyamelo wa yena wa khale a wa ha ri kona, wu tuvika ku fana ni makala ya ndzilo. Loko a xave selfoni leyintshwa u tlhele a tlhelela eka ku navela ka yena ko biha. (Yak. 1:14, 15) U tirhise foni yoleyo ku nghena etindhawini leti nga ni swifaniso swo navetisa rimbewu eka Internet. Siku rin’wana, loko va ri karhi va chumayela hi riqingho, u lombe nkulu un’wana foni ya yena leswaku a lava tiadirese tin’wana. Loko nkulu loyi a sungula ku tirhisa foni yoleyo, ku humelele tindhawu ta swifaniso swo navetisa rimbewu ta le ka Internet. Sweswo swi ve nkateko eka makwerhu loyi vuxaka bya yena na Yehovha a byi ri ekhombyeni. U nyikiwe ndzayo leyi a yi fanerile, a vuyeriwa eka yona kutani eku heteleleni a hlula mukhuva wakwe wo biha. Ha n’wi nkhensa swinene Tata wa hina wa le tilweni loyi a hi khathalelaka, loyi a vonaka ni swidyoho swa hina leswi tumbeleke ivi a hi tshinya hi nga si onha vuxaka bya hina na yena!
HA VUYERIWA LOKO HI TIRHISA MILAWU YA LE BIBELENI
10, 11. (a) U nga wu lava njhani nkongomiso eka Xikwembu? (b) Ndyangu wun’wana wu byi vone njhani vutlhari bya ku landzela nkongomiso wa Yehovha?
10 Mupisalema u yimbelelele Yehovha a ku: “U ta ndzi kongomisa hi xitsundzuxo xa wena.” (Ps. 73:24) Nkarhi wun’wana ni wun’wana loko hi lava nkongomiso, hi nga ‘tivisa’ Yehovha hi ku kambisisa Rito ra yena leswaku hi ta tiva vonelo rakwe etimhakeni to karhi. Ku tirhisa milawu ya le Bibeleni swa hi vuyerisa hi tlhelo ra moya swi tlhela swi hi pfuna ku khathalela swilaveko swa hina swa nyama.—Swiv. 3:6.
11 Xikombiso xa ndlela leyi Yehovha a kongomiseke van’wana ha yona xi nga voniwa eka ntokoto wa n’wamapurasi loyi a a hirhile epurasini rin’wana endhawini leyi nga ni tintshava exifundzheni xa Masbate le Philippine. Yena ni nsati wakwe a va ri maphayona ya nkarhi hinkwawo va ri karhi va kurisa vana vo tala. Siku rin’wana, va tsemeke nhlana loko va kuma papila leri humaka eka n’wini wa purasi loyi a a va hlongola epurasini rolero. A a va hlongolela yini? A va hehliwa hi leswaku a va tshembekanga. Hambileswi makwerhu loyi a a karhatekile hi leswaku u ta yi kuma kwihi ndhawu laha a nga ta tshama kona swin’we ni ndyangu wakwe, u te: “Yehovha u ta hi khathalela. Minkarhi hinkwayo u khathalela swilaveko swa hina, ku nga khathariseki leswaku ku humelela yini.” Yehovha a nga n’wi khomisanga tingana makwerhu yoloye. Endzhaku ka masiku ma nga ri mangani, ndyangu lowu wu te hefu, loko wu twa leswaku a wa ha hlongoriwi. Xana a ku humelele yini? N’wini wa purasi rolero u swi xiyile leswaku hambileswi ndyangu lowu wa Timbhoni a wu hehliwa, leswi a wu kongomisiwa hi milawu ya le Bibeleni wu ve ni xichavo wu tlhela wu va lowu rhuleke. Sweswo swi tsakise n’wini wa purasi swinene lerova u pfumelele ndyangu wolowo ku tshama epurasini rolero a tlhela a wu nyika ndhawu leyi engetelekeke leswaku wu rima eka yona. (Hlaya 1 Petro 2:12.) Yehovha wa hi kongomisa hi ku tirhisa Rito rakwe leswaku a hi pfuna hi langutana ni minkarhi yo tika.
MUNGHANA LOYI A HI PFUNAKA KU TIYISELA MIRINGO
12, 13. Hi le swiyin’weni swihi laha van’wana va nga ha tivutisaka loko Xikwembu xi swi vona hakunene leswaku va xaniseka?
12 Kambe, minkarhi yin’wana miringo yin’wana yi teka nkarhi wo leha. Hi nga ha va hi ri ni vuvabyi lebyi nga tshungulekiki, hi ri ni nkarhi wo leha swirho swa mindyangu ya hina swi hi kaneta kumbe hi tshamela ku xanisiwa. Naswona ku vuriwa yini hi timholovo letikulu leti hi pfaka hi va na tona ni van’wana evandlheni?
13 Hi xikombiso, u nga ha twisiwa ku vava hi swilo leswi vuriweke hi makwerhu un’wana. U nga ha ku: ‘Leswi a swi fanelanga swi humelela endzeni ka nhlengeletano ya Xikwembu.’ Kambe, makwerhu loyi a ku twiseke ku vava a nga ha kuma malunghelo evandlheni naswona van’wana va nga ha va va n’wi teka a ri munhu lonene. U nga ha tivutisa: ‘Ha yini a kuma malunghelo lawa? Xana Yehovha a nga n’wi voni leswaku i munhu wa njhani? Xana u ta teka goza?’—Ps. 13:1, 2; Hab. 1:2, 3.
14. Hi xihi xivangelo xin’wana lexi nga ha endlaka leswaku Xikwembu xi nga teki goza eku tlhantlheni ka swiphiqo swa hina?
14 Yehovha a nga ha va a ri ni swivangelo leswi twalaka leswi endlaka a nga teki goza. Hi xikombiso, loko u anakanya leswaku munhu lowun’wana hi yena a dyoheke, Xikwembu xi nga ha va xi yi languta hi ndlela leyi hambaneke mhaka yoleyo. Hi ku ya hi langutelo ra xona, swi nga ha endleka ku ri wena la nga ni nandzu. Entiyisweni, marito lama ku twiseke ku vava swi nga ha endleka a ma ri ndzayo leyi a yi ku fanela leyi u faneleke u yi tekela enhlokweni. Eka mhaka ya yena ya vutomi, Makwerhu Karl Klein, loyi a a ri xirho xa Huvo leyi Fumaka, u vulavule hi ndzayo yo vava leyi Makwerhu J. F. Rutherford a tshameke a n’wi nyika yona. Endzhakunyana, Makwerhu Rutherford u xewete Makwerhu Klein a tsakile a ku: “Xewani Karl!” Hambiswiritano, Makwerhu Klein, leswi a ha hlundzukisiwe hi ndzayo leyi a a nyikiwe yona, u hlamule hi rito ra le hansi. Leswi Makwerhu Rutherford a a swi xiya leswaku Makwerhu Klein a ha hlundzukisiwe hi ndzayo leyi a n’wi nyikeke yona, u n’wi byele leswaku a tivonela leswaku a nga phasiwi hi Diyavulosi. Endzhakunyana Makwerhu Klein u tsale a ku: “Loko hi va ni xikhomela eka makwerhu wo karhi, ngopfu-ngopfu eka leswi a nga ni mfanelo yo swi vula, hi ta phasiwa hi ku olova hi mintlhamu ya Diyavulosi.”a
15. I yini lexi nga ta ku pfuna ku papalata ku hela mbilu loko wa ha rindzele Yehovha leswaku a ku pfuna exiyin’weni xo tika swinene?
15 Nilokoswiritano, hi nga ha hela mbilu loko ndzingo wu teka nkarhi wo leha. Hi nga langutana njhani na wona? A hi nge u famba hi movha egondzweni lerikulu ivi u fika u phaseka eka ntlimbano wa timovha. A wu swi tivi leswaku u ta teka nkarhi wo tanihi kwihi wa ha phasekile. Loko wo nyangatseka ivi u ringeta ku tirhisa ndlela yin’wana, u nga ha lahleka. Swi nga ha ku tekela nkarhi wo tala leswaku u ya fika laha u yaka kona ku tlula loko a wu rindzile eka ntlimbano wolowo. Hilaha ku fanaka, loko u namarhela tindlela leti hlamuseriweke eRitweni ra Xikwembu, u ta hetelela u fikile laha u yaka kona.
16. Hi xihi xivangelo xin’wana lexi nga ha endlaka Yehovha a pfumelela leswaku hi ringiwa?
16 Yehovha a nga ha pfumela leswaku hi ringiwa hileswi a lavaka leswaku miringo yi hi letela. (Hlaya 1 Petro 5:6-10.) Xikwembu a hi xona xi hi vangelaka miringo. (Yak. 1:13) Maxangu yo tala ma vangiwa hi “xirha xa [wena], Diyavulosi.” Kambe, Xikwembu xi nga tirhisa xiyimo xo tika leswaku xi hi pfuna hi kula hi tlhelo ra moya. Xa ku vona ku xaniseka ka hina, naswona leswi ‘xi hi khathalelaka,’ xi ta tiyiseka leswaku maxangu lawa hi langutanaka na wona ma ta teka “nkarhinyana” ntsena. Xana wa wu tlangela nkhathalelo lowukulu wa Yehovha loko u langutane ni miringo, u tiyiseka leswaku u ta ku nyika matimba yo tiyisela ku ya fika emakumu?—2 Kor. 4:7-9.
HAKELO LEYI HUMAKA EKA XIKWEMBU
17. Ha yini Yehovha a kambisisa timbilu ta vanhu hinkwavo?
17 Xikwembu xi kambisisa timbilu ta hina ku vona leswaku i mani loyi a xi rhandzaka hakunene. Muprofeta Hanane u byele Hosi Asa a ku: “Loko ku ri Yehovha, mahlo yakwe ma famba-famba emisaveni hinkwayo leswaku a kombisa ntamu wakwe eka lava mbilu ya vona yi hetisekeke eka yena.” (2 Tikr. 16:9) Hambileswi Xikwembu xi swi voneke leswaku mbilu ya Asa a yi nga hetisekanga eka xona, xi ta “kombisa ntamu [wa xona]” eka wena loko u ya emahlweni u endla swilo leswinene.
18. Loko u vona onge a ku na munhu la swi vonaka swilo leswinene leswi u swi endlaka, i yini leswi u faneleke u swi tsundzuka malunghana na Yehovha? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.)
18 Xikwembu xi lava leswaku hi ‘lava leswinene,’ hi “rhandza leswinene,” naswona hi “endla leswi nga swinene” leswaku xi ta hi “kombisa tintswalo.” (Amo. 5:14, 15; 1 Pet. 3:11, 12) Yehovha wa va vona lavo lulama naswona wa va katekisa. (Ps. 34:15) Hi xikombiso, anakanya hi Xifira na Puwa, tisungukati ta Vaheveru. Loko Vaisrayele va ri evuhlongeni aEgipta, vavasati lavambirhi va chave Xikwembu ku tlula Faro, loyi a a va lerise leswaku va dlaya vana va majaha hinkwavo va Vaheveru loko va velekiwa. Entiyisweni, ripfalo ra vona leri a ri chava Xikwembu ri va susumetele ku nga va dlayi vana volavo. Xifira na Puwa ‘endzhakunyana va nyikiwe mindyangu’ ya vona vini. (Eks. 1:15-17, 20, 21) Mahlo ya Yehovha lama famba-fambaka ma swi vonile swiendlo swa vona leswinene. Minkarhi yin’wana hi nga ha vona onge a ku na munhu la swi vonaka swilo leswinene leswi hi swi endlaka. Kambe Yehovha wa swi vona. U vona swilo hinkwaswo leswinene leswi hi swi endleke naswona u ta hi hakela.—Mat. 6:4, 6; 1 Tim. 5:25; Hev. 6:10.
19. Makwerhu un’wana wa xisati u swi vone njhani leswaku Yehovha wa swi vona swiendlo leswinene?
19 Makwerhu un’wana wa xisati wa le Austria u swi xiyile leswaku mahlo ya Xikwembu ma wu vonile ntirho wa yena wa matimba. Leswi a a huma eHungary, u nyikiwe adirese ya munhu la vulavulaka Xihungary loyi a a fanele a ya n’wi chumayela. U nambe a endzela munhu yoloye, kambe a ku nga ri na munhu ekaya. U tlhelele minkarhi yo tala. Minkarhi yin’wana a a swi vona leswaku onge ku ni munhu, kambe a ku nga ri na munhu la pfulaka nyangwa. U siye minkandziyiso, mapapila ni nomboro ya yena ya riqingho. U hetelele a pfuleriwe nyangwa endlwini yoleyo endzhaku ko heta lembe ni hafu a ya endlwini yoleyo. Makwerhu loyi wa xisati u xewetiwe hi wansati la nga ni xinghana, loyi a nga te: “Nghena. Ndzi swi hlayile swilo hinkwaswo leswi a wu ndzi siyela swona naswona a ndzi ku rindzile.” Wansati loyi a a ri ku tshunguriweni hi tikhemikhali naswona a a nga swi tsakeli ku vulavurisana ni vanhu. Ku sunguriwe dyondzo ya Bibele na yena. Xikwembu xi hakele makwerhu loyi wa xisati hikwalaho ka ku hiseka ka yena.
20. U titwa njhani hi nkhathalelo lowukulu wa Yehovha?
20 Yehovha u swi vona hinkwaswo leswi u swi endlaka naswona eku heteleleni u ta ku hakela. Loko u swi xiya leswaku mahlo ya Xikwembu ma ku langutile, u nga anakanyi leswaku xi lava ku vona swihoxo. Ku ri na sweswo, onge u nga titwa u tshinele swinene eka Xikwembu lexi hi khathalelaka lexi khathalaka hi wena hakunene.
a Mhaka ya vutomi ya Makwerhu Klein yi kandziyisiwe eka Xihondzo xo Rindza (xa Xinghezi) xa October 1, 1984.