“Leswaku Mi Nga Ngheni eNdzingweni”
“Tshamani mi rindzile naswona mi hambeta mi khongela, leswaku mi nga ngheni endzingweni.”—MATEWU 26:41.
NTSHIKILELO lowu Yesu Kreste, N’wana wa Xikwembu, a a langutane na wona a wu ri wukulu swinene ku tlula wihi ni wihi lowu a nga tshama a langutana na wona. Nkarhi wa yena wa ku va laha misaveni a wu ri kusuhi ni ku hela. Yesu a a swi tiva leswaku u ta khomiwa ku nga ri khale, a gweviwa rifu kutani a beleriwa emhandzini ya nxaniso. A a swi tiva leswaku xiboho xin’wana ni xin’wana lexi a xi endlaka ni swiendlo swa yena swi ta khumba vito ra Tata wa yena. Nakambe Yesu a a swi tiva leswaku ntshembo wa leswaku vanhu va kuma vutomi enkarhini lowu taka a wu ri emavokweni ya yena. Loko a langutane ni swiyimo leswi hinkwaswo, leswi a swi tshikilela swonghasi, xana u endlise ku yini?
2 Yesu u ye entangeni wa Getsemani ni vadyondzisiwa va yena. A a wu rhandza ngopfu ntanga lowu. Loko a fika kona, u siye vadyondzisiwa va yena a ya ekulenyana na vona. Loko se a ri yexe, u kombele matimba eka Tata wakwe wa le tilweni, a chululela xifuva xa yena hinkwaxo eka yena hi xikhongelo—ku nga ri kan’we ntsena kambe kanharhu. Hambileswi Yesu a a hetisekile, a a swi tiva leswaku a nge swi koti ku langutana ni ntshikilelo wolowo hi yexe.—Matewu 26:36-44.
3 Namuntlha, na hina hi tshikilelekile swinene. Emasungulweni ya broxara leyi hi bule hi vumbhoni bya leswaku hi hanya emasikwini ya makumu ya mafambiselo lawa ya swilo yo biha. Miringo ya misava ya Sathana ni mintshikilelo ya kona swi ya swi tinyika matimba. Swiboho ni swiendlo swa un’wana ni un’wana wa hina la vulaka leswaku u tirhela Xikwembu xa ntiyiso, swi khumba vito ra xona naswona swi wu khumba swinene ntshembo lowu munhu a nga na wona wo kuma vutomi emisaveni leyintshwa. Ha n’wi rhandza Yehovha. Hi lava ku ‘tiyisela ku fika emakumu’—ku nga makumu ya vutomi bya hina kumbe ya mafambiselo lawa, swi ta ya hi leswaku ku rhanga yini. (Matewu 24:13) Kambe, hi nga endla yini leswaku hi nga debyisi mavoko ni leswaku hi tshama hi rindzile?
4 Hi ku tiva leswaku vadyondzisiwa va yena—va le nkarhini wa yena ni va namuntlha—va ta tshikileleka, Yesu u va khongotele a ku: “Tshamani mi rindzile naswona mi hambeta mi khongela, leswaku mi nga ngheni endzingweni.” (Matewu 26:41) Xana marito lawa ma vula yini eka hina namuntlha? Hi yihi miringo leyi u langutaneke na yona? Naswona hi yihi ndlela leyi u nga ‘tshamaka u rindzile’ ha yona?
Hi Wihi Ndzingo Lowu U Langutaneke Na Wona?
5 Siku ni siku, hinkwerhu hi vhikana ni ku phasiwa hi ‘ntlhamu wa Diyavulosi.’ (2 Timotiya 2:26) Bibele ya hi lemukisa leswaku vanhu lava Sathana a lavaka ku va phasa entlhan’wini wa yena i vagandzeri va Yehovha. (1 Petro 5:8; Nhlavutelo 12:12, 17) Hi xihi xikongomelo xa yena? Kahle-kahle a nga lavi ku hi dlaya. Phela loko ho fa hi tshembekile eka Xikwembu, matshalatshala ya Sathana ma ta hundzuka nyuku wa mbyana. Sathana u swi tiva kahle leswaku Yehovha u ta herisa rifu hi ku pfuxa vafi, hi nkarhi wa Yena lowu faneleke.—Luka 20:37, 38.
6 Sathana u lava ku herisa nchumu lowu nga wa nkoka swinene ku tlula vutomi lebyi hi byi hanyaka sweswi—ku nga vutshembeki bya hina eka Xikwembu. Sathana u lwa hi matimba leswaku a kombisa leswaku a nga swi kota ku hi tshikisa ku gandzela Yehovha. Kutani loko ho pfumela a hi yenga leswaku hi nga tshembeki—hi tshika ku chumayela mahungu lamanene kumbe hi tshika ku hanya hi milawu ya Vukreste—Sathana u ta va a hlurile! (Vaefesa 6:11-13) Kutani ke, “Muringi” u veke miringo emahlweni ka hina.—Matewu 4:3.
7 “Marhengu ya vuxisi” ya Sathana a ma fani. (Vaefesa 6:11, Jewish New Testament) A nga hi ringa hi ku hlongorisa rifuwo, ku chava, ku kanakana kumbe ku rhandza ntsako. Kambe rhengu rin’wana lerikulu leri a humelelaka eka rona i ku heta munhu matimba. Leswi a nga ntlharhi ya vukanganyisi, wa swi tiva leswaku gome ri nga hi tsanisa ivi a hi hlasela hi ku olova. (Swivuriso 24:10) Kutani u hi ringa leswaku hi lan’wa, ngopfu-ngopfu loko moya wa hina wu “pfotlosekile.”—Pisalema 38:8.
8 Loko masiku lawa ya makumu ma ri karhi ma tshinela eku heleni ka wona, swi vonaka onge swi ya swi andza swilo leswi hetaka matimba naswona swa hi khumba. (Vona bokisi leri nge “Swilo Swin’wana Leswi Hetaka Matimba.”) Swi nga khathariseki leswaku i yini lexi hi hetaka matimba, ku vula ntiyiso, gome ri nga hi tsanisa. A swi olovi ku “tixavela nkarhi lowunene” wo endla mintirho ya swa moya—leyi katsaka ku dyondza Bibele, ku va kona eminhlanganweni ya Vukreste ni ku ya ensin’wini loko miri wa wena wu karhele naswona u karhele emianakanyweni ni le moyeni. (Vaefesa 5:15, 16) U nga rivali leswaku Muringi u lava leswaku u tshika. Kambe nkarhi lowu hi hanyaka eka wona a hi wona wo koka milenge kumbe wo debyisa mavoko! (Luka 21:34-36) Xana u nga swi kotisa ku yini ku lwisana ni ndzingo kutani u hambeta u rindzile? Hi leswi swiringanyeto swa mune leswi nga pfunaka.
‘Hambeta U Khongela’
9 Titshege hi Yehovha hi xikhongelo. Wa ha tsundzuka loko Yesu a ri entangeni wa Getsemani! Xana u endle yini loko a tshikilelekile swinene? U kombele mpfuno eka Yehovha, a khongela hi matimba swinene lerova “nyuku wakwe wu kotisa mathonsi ya ngati wu thonela ehansi.” (Luka 22:44) Anakanya hi mhaka leyi. Yesu a a n’wi tiva kahle Sathana. U yi vone a ha ri etilweni miringo leyi Sathana a phasaka malandza ya Xikwembu ha yona. Nilokoswiritano, a nga tibyelanga leswaku u ta wu hlula hi ku olova ndzingo wun’wana ni wun’wana lowu Muringi a nga ta n’wi ringa ha wona. Leswi N’wana wa Xikwembu a voneke swi laveka leswaku a khongela Xikwembu leswaku xi n’wi pfuna ni ku n’wi nyika matimba, swi le rivaleni leswaku hina hi fanele hi khongela swinene.—1 Petro 2:21.
10 Phela u nga rivali leswaku loko Yesu a heta ku khongotela vadyondzisiwa va yena leswaku va ‘hambeta va khongela,’ u te: “Moya wu ni mapfundza, kambe nyama yi tsanile.” (Matewu 26:41) Xana Yesu a a vulavula hi nyama ya mani? Handle ko tipfinyinga a a nga vulavuli hi nyama ya yena; a ku nga ri na xihoxo ni xitsongo hi nyama ya miri wa yena lowu hetisekeke. (1 Petro 2:22) Kambe a ku ri ni xihoxo hi nyama ya vadyondzisiwa va yena. Leswi a va tswariwe va nga hetisekanga naswona va voyamele eku endleni ka xidyoho, a va ta lava mpfuno wo hlawuleka leswaku va kota ku hlula ndzingo. (Varhoma 7:21-24) Hi yona mhaka leyi a va khongoteleke—a tlhela a khongotela Vakreste hinkwavo va ntiyiso lava veke kona endzhaku ka vona—leswaku va khongela va kombela mpfuno loko va langutane ni ndzingo. (Matewu 6:13) Yehovha wa swi hlamula swikhongelo swo tano. (Pisalema 65:2) Njhani? Hi tindlela to tala kambe hi ta boxa timbirhi ntsena.
11 Yo sungula, Xikwembu xi hi pfuna leswaku hi vona miringo. Miringo ya Sathana yi fana ni mintlhamu leyi rhiyiweke endleleni leyi nga lo dzwii! Loko u nga yi voni u nga phaseka. Yehovha u tirhisa Bibele ni minkandziyiso leyi sekeriweke eBibeleni leswaku a hi voningela lomu mintlhamu ya Sathana yi rhiyiweke kona xisweswo hi kota ku yi papalata. Emalembeni lama hundzeke, minkandziyiso ni minongonoko ya mintsombano ni tinhlengeletano swi hi lemukise hi ku phindha-phindha hi mintlhamu yo fana ni ku chava vanhu, ku tikhoma ko biha hi tlhelo ra rimbewu, ku hlongorisa rifuwo ni miringo yin’wana ya Sathana. (Swivuriso 29:25; 1 Vakorinto 10:8-11; 1 Timotiya 6:9, 10) Xana a wu nkhensi leswi Yehovha a hi pfulaka mahlo hi vona marhengu ya Sathana? (2 Vakorinto 2:11) Phela switsundzuxo sweswo hinkwaswo hi yona ndlela leyi swi hlamuriwaka ha yona swikhongelo swa wena swo kombela mpfuno wo lwisana ni ndzingo.
12 Xa vumbirhi, Yehovha u hlamula swikhongelo swa hina hi ku hi nyika matimba yo tiyisela ndzingo. Rito ra Yena ri ri: “Xikwembu . . . a xi nge mi tshiki mi ringiwa hi ndlela leyi tlulaka leswi mi nga swi tiyiselaka, kambe loko mi ringiwa xi ta mi nyika ndlela yo huma, leswaku mi kota ku swi tiyisela.” (1 Vakorinto 10:13) Loko hi hambeta hi titshega hi Xikwembu, a xi nge pfuki xi pfumelele ndzingo leswaku wu hi tikela lerova hi heleriwa hi matimba ya moya yo kota ku wu tiyiselela. Hi yihi ndlela leyi ‘a hi nyikaka ndlela yo huma’ ha yona? U ‘nyika moya lowo kwetsima eka lava n’wi kombelaka.’ (Luka 11:13) Moya wolowo wu nga hi pfuna leswaku hi tsundzuka misinya ya milawu ya Bibele leyi nga tiyisaka ku tiyimisela ka hina ko endla leswi lulameke wu tlhela wu hi pfuna ku endla swiboho swa vutlhari. (Yohane 14:26; Yakobo 1:5, 6) Wu nga hi pfuna leswaku hi kombisa timfanelo leti lavekaka leswaku hi kota ku hlula mboyamelo wo biha. (Vagalatiya 5:22, 23) Moya wa Xikwembu wu nga susumeta ni vapfumeri-kulorhi leswaku ‘va va mpfuno lowu hi tiyisaka.’ (Vakolosa 4:11) Xana a wu nkhensi leswi Yehovha a ku hlamulaka hi tindlela to tano ta rirhandzu, loko u khongelela mpfuno?
U Nga Languteli Ku Vona Masingita
13 Leswaku hi tshama hi rindzile a hi fanelanga hi langutela ku vona masingita. Minkarhi yin’wana hinkwerhu hi hela matimba hikwalaho ka mintshikilelo ya vutomi. Kambe hi fanele hi tsundzuka leswaku Xikwembu a xi si tshama xi hi tshembisa leswaku hi ta hanya bya le ka byandlana eka mafambiselo lawa ya khale. Phela ni le minkarhini ya Bibele, malandza ya Xikwembu ma langutane ni maxangu lama katsaka ku xanisiwa, vusweti, ntshikilelo ni mavabyi.—Mintirho 8:1; 2 Vakorinto 8:1, 2; 1 Vatesalonika 5:14; 1 Timotiya 5:23.
14 Namuntlha na hina hi ni swiphiqo leswi hi langutanaka na swona. Hi nga ha xanisiwa, hi vilela hi leswi hi nga riki na mali leyi ringaneke, hi tshwimbirisana ni ntshikilelo, hi vabya ni ku xaniseka hi tindlela tin’wana. Loko Yehovha a a hi sirhelela hi ndlela ya singita leswaku hi nga vavisiwi, xana sweswo a swi nga ta nyika Sathana xivindzi xa leswaku a tlhontlha Yehovha? (Swivuriso 27:11) Yehovha wa ma pfumelela malandza ya yena leswaku ma ringiwa, minkarhi yin’wana ma kala ma dlayiwa hi vakaneti, ma nga swi rindzelanga.—Yohane 16:2.
15 Kutani ke, i yini leswi Yehovha a swi tshembiseke? Hilaha se hi swi voneke hakona, u hi tshembise leswaku u ta endla leswaku hi kota ku tiyiselela ndzingo wun’wana ni wun’wana, ntsena loko hi n’wi tshembe hi mbilu hinkwayo. (Swivuriso 3:5, 6) U hi hlayisa hi tlhelo ra moya hi ku tirhisa Rito ra yena, moya wa yena ni nhlengeletano ya yena, a hi pfuna leswaku hi tshama hi ri ni vuxaka na yena. Loko vuxaka byebyo byi tshama byi ri kona, hambiloko ho fa hi ta hlula. A xi kona lexi nga sivelaka Xikwembu leswaku xi hakela malandza ya xona lama tshembekaka, hambi ku ri rifu rinene, a ri nge xi siveli. (Vaheveru 11:6) Kutani emisaveni leyintshwa leyi nga kwala nyongeni, kunene Yehovha u ta hetisisa switshembiso swa yena leswin’wana hinkwaswo leswi tsakisaka, leswi nga ta va nkateko eka hinkwavo lava n’wi rhandzaka.—Pisalema 145:16.
U Nga Rivali Mphikamakaneta Leyi Nga Kona
16 Leswaku hi tiyisela ku ya fika emakumu, hi fanele hi tsundzuka mphikamakaneta ya nkoka leyi endleke leswaku Xikwembu xi pfumelela vubihi byi va kona. Loko minkarhi yin’wana swiphiqo swa hina swi vonaka onge a hi nge swi koti ku swi tiyiselela lerova hi lava ku lan’wa, hi fanele hi tsundzuka leswaku Sathana u vule leswaku Yehovha a nga na yona mfanelo yo va mufumi. Muxisi loyi u tlhele a kanakana ku tinyiketela ni ku tshembeka ka vagandzeri va Xikwembu. (Yobo 1:8-11; 2:3, 4) Timhaka toleto ni ndlela leyi Yehovha a hlawuleke ku ti lunghisa ha yona i ta nkoka swinene ku tlula un’wana ni un’wana wa hina. Njhani?
17 Ku va Xikwembu xi pfumelele maxangu swa xinkarhana swi nyike van’wana nkarhi wa leswaku va amukela ntiyiso. Anakanya hi mhaka leyi: Yesu u xanisekile leswaku hi kota ku kuma vutomi. (Yohane 3:16) Xana a hi n’wi nkhensi hikwalaho ka sweswo? Xana hi tiyimiserile ku tiyiselela maxangu nkarhi wo leha, leswaku van’wana na vona va ta kota ku kuma vutomi? Leswaku hi kota ku tiyisela ku ya fika emakumu, hi fanele hi twisisa leswaku Yehovha u hi tlula kule hi vutlhari. (Esaya 55:9) U ta herisa vubihi hi nkarhi lowu faneleke wa ku tlhantlha mphikamakaneta leyi hi ku helela, naswona hi ndlela leyi nga ta hi vuyerisa hilaha ku nga heriki. Xana u vona ku ri ni ndlela yin’wana yo tlhantlha mphikamakaneta leyi? Phela Xikwembu a xi hombolokanga!—Varhoma 9:14-24.
“Tshinelani Eka Xikwembu”
18 Leswaku hi nga debyisi mavoko, hi fanele hi tshama hi ri ekusuhi na Yehovha. U nga rivali leswaku Sathana u endla hinkwaswo leswi a nga swi kotaka leswaku a herisa vuxaka bya hina lebyinene na Yehovha. Sathana u lava hi pfumela leswaku makumu ma nge pfuki ma tile ni leswaku a swi pfuni nchumu ku chumayela mahungu lamanene kumbe ku hanya hi milawu ya Bibele. Kambe “i muhembi ni tata wa mavunwa.” (Yohane 8:44) Hi fanele hi tiyimisela ku “kaneta Diyavulosi.” Hi nga tshuki hi byi tekela ehansi vuxaka bya hina na Yehovha. Hi rirhandzu Bibele yi hi khutaza yi ku: “Tshinelani eka Xikwembu, kutani xi ta tshinela eka n’wina.” (Yakobo 4:7, 8) Xana u nga tshinela njhani eka Yehovha?
19 Ku anakanyisisa hi xikhongelo i swa nkoka. Loko mintshikilelo ya vutomi yi vonaka yi ku tshame enhan’wini, chululela xifuva xa wena eka Yehovha. Loko u tolovela ku n’wi byela hi ku kongoma swikombelo swa wena, swi ta ku olovela leswaku u vona ndlela leyi a hlamulaka swikombelo swa wena ha yona. Minkarhi yin’wana nhlamulo a yi nge vi yona leyi a wu yi languterile, kambe loko u navela ku n’wi dzunisa ni ku tshama u tshembekile eka yena, u ta ku nyika mpfuno lowu u wu lavaka leswaku u kota ku tiyisela ku ya fika emakumu. (1 Yohane 5:14) Loko u ri karhi u vona ndlela leyi a ku kongomisaka ha yona evuton’wini bya wena, u ta ya u tshinela eka yena. Nakambe i swa nkoka ku hlaya ni ku anakanyisisa hi timfanelo ta Yehovha ni tindlela ta yena, hilaha swi paluxiweke hakona eBibeleni. Ku anakanyisisa ko tano, ku ku pfuna leswaku u n’wi tiva ku antswa; ku susumeta mbilu ya wena leswaku yi n’wi rhandza ngopfu. (Pisalema 19:14) Kasi xa nkoka swinene hi leswaku rirhandzu rero ri ta ku pfuna leswaku u hlula ndzingo kutani u tshama u rindzile.—1 Yohane 5:3.
20 Leswaku hi tshama hi ri ekusuhi na Yehovha, ku laveka leswaku hi tlhela hi tshama hi ri ekusuhi ni vapfumeri-kulorhi. Mhaka leyi yi ta tlhuvutsiwa eka xihloko xo hetelela xa broxara leyi.
SWIVUTISO SWA DYONDZO
• Xana Yesu u endle yini loko a tshikilelekile swinene loko nkarhi wa yena wa laha misaveni wu ri kusuhi ni ku hela, naswona u khongotele vadyondzisiwa va yena leswaku va endla yini? (Tindz. 1-4)
• Ha yini Sathana a lava ku phasa vagandzeri va Yehovha entlhan’wini wa yena, naswona hi tihi tindlela leti a hi ringaka ha tona? (Tindz. 5-8)
• Leswaku hi hlula miringo, ha yini hi fanele hi khongela minkarhi hinkwayo (Tindz. 9-12), hi nga languteli ku vona masingita (Tindz. 13-15), hi tsundzuka mphikamakaneta leyi nga kona (Tindz. 16-17), naswona hi fanele hi ‘tshinela eka Xikwembu’ (Tindz.18-20)?
[Bokisi leri nga eka tluka 25]
Swilo Swin’wana Leswi Hetaka Matimba
Rihanyo kumbe vudyuhari. Loko hi vabya ngopfu kumbe hi tsandzeka ku endla swo karhi hikwalaho ka vudyuhari, hi nga ha tshikileleka hi leswi hi nga kotiki ku endla leswi engetelekeke entirhweni wa Xikwembu.—Vaheveru 6:10.
Ku heleriwa hi ntshembo. Hi nga ha heleriwa hi ntshembo loko hi nga voni nhlanga leyi humaka ngati hambiloko hi ri karhi hi tirha hi matimba entirhweni wo chumayela Rito ra Xikwembu.—Swivuriso 13:12.
Ku titwa u nga ri nchumu. Loko munhu a khomiwe hi ndlela yo biha nkarhi wo leha, a nga ha tibyela leswaku vanhu a va n’wi rhandzi, hambi ku ri Yehovha a nga n’wi rhandzi.—1 Yohane 3:19, 20.
Ku tlhaveka. Loko mupfumeri a dyoheriwe ngopfu hi mupfumeri-kulobye, a nga ha hlundzuka lerova a lava ku tshika ku ya eminhlanganweni ya Vukreste kumbe ensin’wini.—Luka 17:1.
Nxaniso. U nga ha kanetiwa, u xanisiwa ni ku hlekuriwa hi lava va nga riki va vukhongeri bya ntiyiso.—2 Timotiya 3:12; 2 Petro 3:3, 4.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]
Yesu u hi khongotele leswaku hi ‘hambeta hi khongelela’ mpfuno wo lwa ni ndzingo