Musa Lowu Nga Fanelangiki Wa Xikwembu—U Nga Lahlekeriwi Hi Xikongomelo Xa Wona!
XIRHO xin’wana xa kereke xi te: “Ku vulavula hi vukhongeri . . . kahle-kahle i ntirho wa murisi.” (Xiitaliki i xerhu.) Van’wana va pfumerile va ku, “Vakriste vantsongo swinene va endla matshalatshala yo avelana ripfumelo ra vona ni van’wana.” (Xiitaliki i xerhu.) Tinhlamuselo to tano ti kandziyisa kahle leswaku eka vunyingi bya vangheni va tikereke namuntlha, Vukriste i byintsongo ngopfu ku tlula ku pfumela loku tsaneke eka Xikwembu na Kriste tanihi Mesiya.
Langutelo ra wena hi rihi? Vadyondzisiwa va Yesu va avelane ripfumelo ra vona ni van’wana. (Luka 8:1) Xana Vakriste namuntlha va fanele va endla hi laha ku fanaka? Kumbe loko Xikwembu xi nga ha lavi leswaku lava tivulaka Vakriste va va vaevangeli, i yini lexi xi xi langutelaka eka vona? Xana Xikwembu xi na xikongomelo eka Vakriste namuntlha? Ina! Naswona hikwalaho ka xivangelo lexi, ndzayo ya muapostola Pawulo leyi yaka eka Vakriste va le Korinto ya leswaku ‘va nga amukeli tintswalo ta Xikwembu va ti tshika ti wela hansi!’ ya tirha ni le ka hina. (2 Vakorinto 6:1) A hi voneni leswaku ha yini.
Xikongomelo Xa Xikwembu Xi Hlamuseriwile
Tanihi Pawulo, Vakriste va le Korinto va amukele gandzelo ra nkutsulo ra Yesu Kriste. Hikwalaho ka ripfumelo ra vona elunghiselelweni leri, Yehova u va vule lava lulameke. Ku amukela ka vona mintiyiso ya Vumesiya leyi va yi amukeleke hi vutirheli bya Pawulo lebyi a va nyikeleke byona ehenhleni ko huma evuhlongeni bya vunwa, vuhedeni ni mahanyelo yo biha leswi Korinto ra khale a ri tiveka ngopfu ha swona. Eka vona musa lowu nga fanelangiki wa Yehova a wu vula ku kutsuriwa ka vona. Hambi swi ri tano, musa wolowo lowu nga fanelangiki a wu ri hava xikongomelo ke?
Nikantsongo. Ematshan’wini ya sweswo, xikongomelo xa Yehova eku va kutsuleni xa fana ni xikongomelo xakwe lexi a a ri na xona loko a ntshunxa Pawulo eka mikhuva leyi nga riki ya matsalwa ya vatata wa Pawulo. Pawulo hi yexe u veka xikongomelo xexo erivaleni a ku: “Ndzi nyikiwile ku va nandza wa Evangeli leyi hi tintswalo ta Xikwembu . . . ndzi nyikiwe nkateko lowu wa ku fikisa eka vamatiko mahungu lamanene ya rifuwo leri nga hlayekiki ra Kriste.” (Vaefesa 3:7, 8; ringanisa Vagalatiya 1:15, 16.) Ina, xikongomelo xa musa lowu nga fanelangiki wa Xikwembu a ku ri leswaku malandza ya xona ya fanele ya teka vugandzeri bya ntiyiso—ni ku kurisa vito ra yena, Yehova, ni ku ri twarisa evutirhelini bya Vukriste, tanihi laha Pawulo a endleke ha kona.—Varhoma 10:10.
Hambi swi ri tano, loko Pawulo a tsalele Vakorinto papila ra yena ro sungula, a swi ri erivaleni leswaku vo tala va vona a va lahlekeriwe hi xikongomelo xa musa lowu nga fanelangiki wa Xikwembu. Njhani? Ematshan’wini yo hlayisa xivumbeko xa vugandzeri lebyi tengeke ni lebyi amukelekaka emahlweni ka Xikwembu, va pfumelele minkucetelo ya vunghwavava ya vanhu va le Korinto leswaku yi onha mianakanyo ya vona. Ku kanetana ni vuoswi swi vikiwile exikarhi ka vona. (1 Vakorinto 1:11; 5:1, 2) Vunyingi bya lava hlanganyelaka ebandlheni va tlhele va lulamisiwa hi ndzayo ya Pawulo. Hambi swi ri tano, Pawulo a a nga ha swi lavi leswaku va tlhela va kavanyetiwa evutirhelini bya Vukriste. Hikwalaho ke, endzhakunyana u va tsundzuxe leswaku ‘va nga amukeli tintswalo ta Xikwembu va ti tshika ti wela ehansi.’—2 Vakorinto 6:1.
Xikombiso Xa Khale
Xiyimo lexi fanaka ni lexi xi ve kona eka malembe xidzana yo sungula. Hi ximun’wana xa 537 B.C.E., Yehova Xikwembu u ntsunxe tiko ra yena leri hlawuriweke ra Israyele evuhlongeni bya Babilona hi ku tirhisa Koresh hosi ya Persia. Xikongomelo xa ku kutsuriwa ka vona xi hlamuseriwe hi Koresh hi yexe eka xileriso lexi landzelaka a ku: “O kwihi e šikari ka ṅwina l’a nga wa tiko ra šona? Šikwembu ša yena a ši v̌e na yena, a ta tlhandlukela Yerusalema, e tikweni ra Yuda, a pfuša yindlu ya Yehova, Šikwembu ša Israel!”—Ezra 1:1-3.
Ina, a ku ri nkarhi wa Yehova lowu vekiweke wo tlherisela vagandzeri va ntiyiso etikweni ra Yuda. Hikwalaho ka musa lowu nga fanelangiki wa Yehova, Vayuda lava vuyeke etikweni ra vona a va ri ni lunghelo ro tlhela va aka tempele eYerusalema. Hi ku amukela mphikamakaneta leyi, mahlonga lama vuyeke ya tshamisekile etiko-xikaya ra wona kutani ya sungula ntirho wo kondletela etempeleni.—Ezra 1:5-11.
Hambi swi ri tano, hi xinkarhana, rixaka ra Vayuda lava vuyeke ri pfumelele nkaneto wa le handle wu nghenelela ntirho wa vona. Ematshan’wini yo xi tsundzuka kahle xikongomelo xa ku tshunxiwa ka vona, va sungule ku: “Nkari a wu si fika; a hi wona nkari lowu yindlu ya Yehova yi nga akiwaka ha wona!” (Hagai 1:2) Hikwalaho, ntirho wa ku aka wu tshikiwe hi laha ku heleleke ku ringana malembe ya 16.
Hi nkarhi wolowo, a va khomekile hi timhaka ta vutianakanyi, va kandziyisa ngopfu swilo leswi vonekaka, ku tiphina ka nyama, ku tlula ku tlhela va aka yindlu ya Yehova yo hlawuleka. (Hagai 1:3-9) Eka Hagai 1:4 ha hlaya: “Šana e ka ṅwina hi nkari wo aka tindlu ta ṅwina leti sasekisiweke hi mapulanga, kasi yindlu leyi i rumbi?” Yindlu ya Yehova ya vugandzeri a yi ri “rhumbi,” a ko va masungulo ntsena, kasi Vayuda a va tshamile etindlwini ta vona leti fuleriweke kahle ni makhumbi ya vona ya sasekisiwile kahle hi mapulanga.
Hi ku tirhisa vaprofeta va yena Hagai na Zakariya, Yehova u tsundzuxe Vayuda hi xikongomelo xa ku ntshunxiwa ka vona, naswona ntirho wa ku tlhela ku akiwa eku heteleleni wu hetiwile. Hambi swi ri tano, mani na mani loyi a yeke emahlweni a veka leswi vonekaka ehenhla ku tlula lunghelo ro vona vugandzeri bya ntiyiso byi kondleteriwile eYerusalema kahle-kahle u lahlekeriwe hi xikongomelo xa musa lowu nga fanelangiki wa Xikwembu.
Xikongomelo Xa Ku Kutsuriwa Ka Hina
Hi nga dyondza yini namuntlha eka xikombiso xa Vayuda lava vuyeke etikweni ra vona hi 537 B.C.E. ni le ka Vakriste va le Korinto va le sikwini ra Pawulo? Tanihi malandza lama tinyiketeke ya Yehova Xikwembu, na hina hi tokote nkutsulo. Hikwalaho ka musa wa yena lowu nga fanelangiki, a ha ha ri evuhlongeni bya tidyondzo ta mavunwa ni mikhuva ya Babilona Lonkulu kumbe vubihi bya mafambiselo lama ya khale ya swilo. (Yohane 8:32; 2 Vakorinto 4:4-6) Nkutsulo wo tano, kun’we ni ntshunxeko lowu wu wu tisaka, wu hi nyika nkarhi wo komba Xikwembu ku tlangela ka hina rirhandzu ra xona eka hina. (1 Yohane 4:9) Njhani?
Hi ku ka hi nga lahlekeriwi hi xikongomelo xa musa lowu nga fanelangiki wa Xikwembu. Leswi swa fana ni leswi a swi ri xiswona eka malandza ya Yehova yo sungula, leswaku hi fanele hi teka vugandzeri bya ntiyiso. Namuntlha, tanihi le sikwini ra Pawulo, leswi swi vula leswaku hi fanele hi “fikisa eka vamatiko mahungu lamanene ya . . . Kriste.” (Vaefesa 3:8) Hikwalaho ke, hinkwavo lava amukelaka musa lowu nga fanelangiki wa Xikwembu va fanele ku hlanganyela evutirhelini bya Vukriste. Leswi swi vula leswaku tanihi malandza lama tinyiketeke ya Yehova Xikwembu, hi ni vutihlamuleri byo kombisa ntiyiso eka van’wana, ku kurisa ni ku dzunisa vito ra Xikwembu, ni ku n’wi tirhela evugandzerini lebyi tengeke ni lebyi kwetsimaka.—Matewu 28:19, 20; Vaheveru 13:15; Yakobo 1:27.
‘U Nga Lahlekeriwi Hi Xikongomelo Xa Wona’
Xana swi nga endleka leswaku mani na mani wa hina, tanihi Vakriste vo sungula, u le khombyeni ro ‘lahlekeriwa hi xikongomelo’ xa musa lowu nga fanelangiki wa Xikwembu? Ina. Ku fana na vona, vo tala va hina, entirhweni kumbe exikolweni, va fanele ku pholongana ni vanhu lava endlaka rigangugangu, ku yiva, ku hemba ni ku xisa, ni swilo swin’wana leswi nyenyetsaka eka Yehova Xikwembu. (1 Vakorinto 6:9, 10; Vagalatiya 5:19-21) Kutani i swa nkoka leswaku hi papalata ku tihlanganisa ni vanhu lavo tano, leswaku hi nga sunguli ku ringeta leswo biha. (1 Vakorinto 15:33) Swinakulobye swo tano swi nga va ni vuyelo lebyi onhaka eripfumelweni ra hina. Hi laha swi fanelaka, Pawulo u tsalele Tito a ku: “Hikuva tintswalo ta Xikwembu ta ku ponisa vanhu hinkwavo, ti humeseriwele erivaleni; ti hi dyondzisa ku tshika ku hanya ehandle ka Xikwembu ni ku navela swa misava, kutani hi hanya emisaveni leyi hi ku tikhoma, ni ku lulama, ni vukhongeri.”—Tito 2:11, 12.
Van’wana va nga ha heta hi leswaku va hetisisa vutirheli bya vona loko va va kona eminhlanganweni eHolweni ya Mfumo, va hlanganyela nkarhi hinkwawo eku huweleleni ka mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu, naswona a va nghenelelanga eka muxaka wihi na wihi wa mahanyelo ya vunghwavava. Hambi swi ri tano, ku na yinhla yin’wana yo yi xiya. Yesu u te: “A ku na munhu loyi a nga kotaka ku tirhela tihosi timbirhi.” (Matewu 6:24) A a vula yini? Leswaku hambi loko hi nyikela nkarhi wa hina ku yisa mahungu lamanene emahlweni, swa endleka leswaku leswi hi swi tsakelaka ngopfu evuton’wini ku va ku ringeta ku kuma swilo swo tala leswi vonekaka. I ntiyiso, hi nga ha kuma langutelo ra mafambiselo lamantshwa ya swilo ehansi ka Kriste Yesu ri ri leri nyanyulaka hakunene, kambe hi nkarhi lowu fanaka hi nga ha lava ku kuma leswi engetelekeke emafambiselweni lawa loko ya ha ri kona. Langutelo ro tano ri nga hi hambukisa exikongomelweni xa xiviri xa ku kutsuriwa ka hina?
Xana mintirho ya hina yi komba leswaku hi lahlekeriwe hi xikongomelo xa ku ntshunxiwa ka hina eka mafambiselo lawa ya khale yo biha ya swilo ni vukhongeri bya wona? Pawulo u byele Vakorinto leswaku “nkarhi lowunene wa ku tsetseleriwa wu fikile” ku pfuna van’wana leswaku va pona. (2 Vakorinto 6:2) Namuntlha, leswi ku herisiwa ka mafambiselo layo biha ku tshinelaka, ku ni xihatla ngopfu xa marito ya Pawulo. Hambi leswi swi nga erivaleni leswaku vunyingi bya vangheni va tikereke va namuntlha byi hlawula ku ka byi nga avelani ni van’wana ripfumelo ra byona, Vakriste lava kombisaka rirhandzu ro enta eka Yehova Xikwembu va swi teka tanihi lunghelo ku hlanganyela hi xitalo evutirhelini bya Vukriste lebyi a va aveleke byona. Hinkwavo lava huwelelaka mahungu lamanene hi ku tshembeka eka nkarhi lowu amukelekaka naswona va tirhela Yehova evugandzerini lebyi tengeke ni lebyi kwetsimaka va nga endla tano hi ku tiyiseka leswaku va ‘amukele tintswalo ta Xikwembu, naswona a va ti tshikanga ti wela ehansi.’—2 Vakorinto 6:1.