“Swilo Leswi Swi Fanele Ku Endleka”
“Yesu a va hlamula a ku: ‘. . . Swilo leswi swi fanele ku endleka, kambe makumu ma ta va ma nga si fika.’”—MATEWU 24:4-6.
1. I nhloko-mhaka yihi leyi faneleke yi koka mianakanyo ya hina?
HANDLE ko kanakana wa khathala hi vutomi ni vumundzuku bya wena. Loko swi ri tano u fanele nakambe u khumbeka hi nhloko-mhaka leyi kokeke mianakanyo ya C. T. Russell le ndzhaku hi 1877. Russell, loyi endzhaku a simekeke Sosayiti ya Watch Tower, u tsale xibukwana lexi nge The Object and Manner of Our Lord’s Return. Xibukwana lexi xa matluka ya 64 a xi vulavula hi ku vuya ka Yesu, kumbe ku ta ka yena ka nkarhi lowu taka. (Yohane 14:3) Siku rin’wana loko va ri eNtshaveni ya Mitlhwari, vaapostola va vutise hi ta ku vuya koloko va ku: “Xana swilo leswi swi ta endleka rini, naswona xi ta va xihi xikombiso xa vukona bya wena [kumbe, “ku ta ka wena,” King James Version] ni xa makumu ya mafambiselo ya swilo?”—Matewu 24:3.
2. Ha yini ku ri ni mavonelo yo tala swonghasi lama kanetanaka malunghana ni leswi Yesu a swi vuleke ka ha ri emahlweni?
2 Xana nhlamulo ya Yesu wa yi tiva ni ku yi twisisa? Yi kumeka eka Tievhangeli tinharhu. Profesa D. A. Carson u ri: “Matewu 24 ni tindzima leti hlamuselaka mhaka leyi fanaka na yona, ku nga Marka 13 na Luka 21, hi tin’wana ta tindzima ti nga ri tingani ta Bibele leti vangeke ku kanetana lokukulu exikarhi ka vahlamuseri va tona.” Kutani u nyikela matwisiselo yakwe—ko va mavonelo man’wana lama hambanaka ya vanhu. Kwalomu ka lembe-xidzana leri hundzeke, yo tala ya mavonelo yo tano ma kombise ku pfumala ripfumelo. Lava va nga ni mavonelo yo tano a va pfumela leswaku Yesu a nga swi vulanga leswi hi swi hlayaka eka Tievhangeli, va vula leswaku leswi a swi vuleke swi soholotiwile endzhaku, kumbe leswi a swi vuleke ka ha ri emahlweni a swi humelelanga—ku nga mavonelo lama sunguriweke hi vaxopaxopi va matsalwa. Muhlamuseri un’wana u kale a kambisisa Evhangeli ya Marka ‘hi ku ya hi filosofi ya Vubudha bya Mahayana’!
3. Timbhoni ta Yehovha ti byi languta njhani vuprofeta bya Yesu?
3 Ku hambana ni sweswo, Timbhoni ta Yehovha ti pfumela leswaku Bibele yi tshembekile, ku katsa ni leswi Yesu a swi byeleke vaapostola va mune lava a va ri na yena eNtshaveni ya Mitlhwari ka ha sele masiku manharhu leswaku a fa. Ku sukela emasikwini ya C. T. Russell, vanhu va Xikwembu va byi twisise hakatsongo-tsongo vuprofeta lebyi nyikeriweke hi Yesu kwalaho. Emalembeni ma nga ri mangani lama hundzeke, Xihondzo xo Rindza xi tlhele xi voningela matwisiselo ya vona malunghana ni vuprofeta lebyi. Xana u ri tswongile rungula rero, u vona ndlela leyi ri khumbaka vutomi bya wena ha yona?a A hi ri pfuxeteni.
Ku Hetiseka Ka Swilo Leswi Chavisaka Ku Tshinele
4. Xi nga va xi ve xihi xivangelo xa ku va vaapostola va vutise Yesu hi ta vumundzuku?
4 Vaapostola a va swi tiva leswaku Yesu a a ri Mesiya. Kutani loko va n’wi twa a vulavula hi rifu rakwe, ku pfuxiwa ni ku vuya kakwe, va fanele va tivutisile va ku, ‘Loko Yesu a fa kutani a famba, xana u ta swi hetisisa njhani swilo swa risima leswi Mesiya a languteriweke ku swi endla?’ Ku tlula kwalaho, Yesu u vulavule hi ku herisiwa ka muti wa Yerusalema ni tempele ya wona. Vaapostola va nga ha va va tivutisile va ku, ‘Xana leswi swi ta endleka rini naswona swi ta endlekisa ku yini?’ Hi ku ringeta ku twisisa swilo leswi, vaapostola va vutisile: “Xana swilo leswi swi ta endleka rini, naswona xi ta va xihi xikombiso xa nkarhi lowu swilo leswi hinkwaswo swi nga ta hela ha wona?”—Marka 13:4; Matewu 16:21, 27, 28; 23:37–24:2.
5. Leswi Yesu a swi vuleke swi hetisekise ku yini eka lembe-xidzana ro sungula?
5 Yesu u vule ka ha ri emahlweni leswaku ku ta va ni tinyimpi, tindlala, mintungu, ku tsekatseka ka misava, ku vengiwa ni ku xanisiwa ka Vakreste, vamesiya va vunwa ni ku chumayeriwa lokukulu ka mahungu lamanene ya Mfumo. Kutani a ku ta fika makumu. (Matewu 24:4-14; Marka 13:5-13; Luka 21:8-19) Yesu u vule mhaka leyi eku sunguleni ka lembe ra 33 C.E. Eka makume ya malembe lama landzelaka, vadyondzisiwa vakwe lava a va tshame va xalamukile va swi lemukile leswaku swilo leswi vuriweke ka ha ri emahlweni entiyisweni a swi endleka hi ndlela leyi nga erivaleni. Ina, matimu ma komba leswaku xikombiso lexi xi hetisekile hi nkarhi wolowo, leswi endleke leswaku Varhoma va herisa mafambiselo ya swilo ya Vayuda hi 66-70 C.E. Xana swi endlekise ku yini sweswo?
6. Ku endleke yini exikarhi ka Varhoma ni Vayuda hi 66 C.E.?
6 Hi nkarhi wa ximumu lexi hisaka eYudiya hi 66 C.E., Vayuda lava Sihalalaka va rhangerile ku ya hlasela masocha ya vusirheleri ya le Rhoma lawa a ma ri ekhokholweni leri nga ekusuhi ni tempele ya le Yerusalema, va pfuxa madzolonga ni le tindhawini tin’wana etikweni. Ebukwini leyi nge History of the Jews, Profesa Heinrich Graetz u ri: “Cestius Gallus, loyi a ku ri ntirho wa yena ku vona leswaku mfumo wa Rhoma wa xiximiwa, tanihi leswi a a ri Ndhuna ya le Siriya, . . . a a nga ha ta khondla mavoko a hlalela ku xandzuka loku hangalakaka etikweni, a nga teki goza ro ku sivela. U hlengelete mavuthu yakwe, naswona tihosana ta le kusuhi ti rhumele masocha ya tona hi ku tirhandzela.” Vuthu leri ra masocha ya 30 000 ri rhendzele muti wa Yerusalema. Endzhaku ko lwanyana, Vayuda va tumbele hi marhangu ekusuhi ni tempele. “Hi masiku ya ntlhanu hi ku landzelelana, Varhoma va hlasele marhangu, kambe minkarhi hinkwayo a va boheka ku tlhentlha hikwalaho ka miseve ya Vayuda. Va swi kote hi siku ra vutsevu ku cela ehansi ka rirhangu ra le n’walungwini, emahlweni ka Tempele.”
7. Ha yini vadyondzisiwa va Yesu va ve ni langutelo leri hambaneke ni ra Vayuda vo tala?
7 Anakanya leswaku Vayuda va fanele va pfilunganyeke njhani, tanihi leswi a ku ri khale va pfumela leswaku Xikwembu xi ta va sirhelela, xi sirhelela ni muti wa vona wo kwetsima! Kambe, vadyondzisiwa va Yesu a va lemukisiwile leswaku muti wa Yerusalema wu ta weriwa hi khombo. Yesu a a vule ka ha ri emahlweni a ku: “U ta fikeriwa hi masiku lawa valala va wena va nga ta aka rihlampfu ra timhandzi to tontswa ri ku rhendzela naswona va ta ku rhendzelekela, va ku kayakayisa hi tlhelo rin’wana ni rin’wana, kutani va ta ku tlatlalata ehansi swin’we ni vana va wena lava u nga na vona, naswona a va nge siyi ribye ehenhla ka ribye rin’wana eka wena.” (Luka 19:43, 44) Kambe, xana sweswo a swi vula leswaku Vakreste lava nga endzeni ka Yerusalema va ta dlayiwa hi 66 C.E.?
8. I khombo rihi leri Yesu a ri vuleke ka ha ri emahlweni, naswona a va ri vamani “vahlawuriwa” lava a va ta hunguteriwa masiku?
8 Loko a hlamula vaapostola eNtshaveni ya Mitlhwari, Yesu u vule ka ha ri emahlweni a ku: “Masiku wolawo ma ta va masiku ya nhlomulo lowu ku nga si tshamaka ku humelela wo fana na wona ku sukela eku sunguleni ka ntumbuluko lowu Xikwembu xi wu tumbuluxeke ku fika enkarhini wolowo, naswona a wu nge he humeleli nakambe. Entiyisweni, loko Yehovha a a nga ma hungutanga masiku wolawo, ku hava nyama leyi a yi ta ponisiwa. Kambe hikwalaho ka vahlawuriwa lava a va hlawuleke, u ma hungutile masiku wolawo.” (Marka 13:19, 20; Matewu 24:21, 22) Xisweswo masiku a ma ta hungutiwa ivi ku ponisiwa “vahlawuriwa.” Xana a va ri vamani? Ina, a ku nga ri Vayuda lava xandzukeke lava a va vula leswaku va gandzela Yehovha, kasi va ale N’wana wa yena. (Yohane 19:1-7; Mintirho 2:22, 23, 36) Vahlawuriwa va ntiyiso enkarhini wolowo a ku ri Vayuda ni lava nga riki Vayuda lava va kombiseke ripfumelo eka Yesu tanihi Mesiya ni Muponisi. Xikwembu xi hlawule vanhu vo tano, naswona hi Pentekosta ya 33 C.E., xi va endle tiko lerintshwa ra moya, “Israyele wa Xikwembu.”—Vagalatiya 6:16; Luka 18:7; Mintirho 10:34-45; 1 Petro 2:9.
9, 10. Masiku ya nhlaselo wa Varhoma ‘ma hungutiwe’ njhani, naswona vuyelo byi ve byihi?
9 Xana masiku ‘ma hungutiwile’ ivi vahlawuriwa lava totiweke eYerusalema va ponisiwa? Profesa Graetz wa ringanyeta: “[Cestius Gallus] a nga swi vonanga ku ri vutlhari ku ya emahlweni a lwa ni tinhenha leti sihalalaka enyimpini leyi a yi ta teka nkarhi wo leha eka nguva yoleyo, kasi timpfula ta xixikana a ti ta sungula ku nga ri khale . . . kutani ti sivela masocha ku kuma swakudya. Kumbexana hi swona leswi n’wi vangeleke ku ehleketa leswaku i vutlhari swinene ku tlhelela endzhaku.” Ku nga khathariseki leswaku Cestius Gallus a ri ni xivangelo xihi, masocha ya Rhoma ma siye muti, leswi nga endla leswaku ma lahlekeriwa swinene hikwalaho ka Vayuda lava ma hlongoriseke.
10 Ku suka koloko ka Varhoma swi nga languteriwanga ku pfule ndlela ya leswaku “nyama”—vadyondzisiwa va Yesu lava a va ri ekhombyeni endzeni ka Yerusalema—yi ponisiwa. Matimu ma vika leswaku loko ndlela leyi yi pfuleka, Vakreste va balekile exivandleni lexi. Xexo i xikombiso lexinene swonghasi xa leswaku Xikwembu xi kota ku tiva swa mundzuku ni ku endla leswaku vagandzeri va xona va pona! Kambe, xana ku endleke yini hi Vayuda lava a va nga ri vapfumeri, lava saleke eYerusalema ni le Yudiya?
Vanhu Va Nkarhi Wolowo A Va Ta Swi Vona
11. Yesu u te yini hi “xitukulwana lexi”?
11 Vayuda vo tala a va vona onge mukhuva wa vona wa ku gandzela etempeleni a wu nga ta hela. Kambe Yesu u te: “Dyondzani mhaka leyi hi . . . nkuwa: Hi ku hatlisa loko rhavi ra wona leritsongo ri sungula ku olova naswona ri humesa matluka, ma swi tiva leswaku ximumu xi le kusuhi. Hi ku fanana na n’wina, loko mi vona swilo leswi hinkwaswo, tivani leswaku u le kusuhi, etinyangweni. Ndzi tiyisile ndzi ri eka n’wina, xitukulwana lexi xi nga ka xi nga hundzi ku nga si humelela swilo leswi hinkwaswo. Tilo ni misava swi ta hundza, kambe marito ya mina ma nga ka ma nga hundzi.”—Matewu 24:32-35.
12, 13. Vadyondzisiwa va fanele va ma twisise njhani matirhiselo ya Yesu ya xiga lexi nge “xitukulwana lexi”?
12 Eka malembe ya le mahlweninyana ka 66 C.E., Vakreste va fanele va vone ku hetiseka ka swiendlakalo swo tala swo sungula swa xikombiso xa swilo leswi endlekaka nkarhi wun’we—tinyimpi, tindlala, hambi ku ri ku chumayeriwa lokukulu ka mahungu lamanene ya Mfumo. (Mintirho 11:28; Vakolosa 1:23) Kambe, xana makumu a ma ta fika rini? Xana Yesu a a vula yini loko a ku: ‘Xitukulwana lexi [Xigriki, ge·ne·aʹ] a xi nge hundzi’? Yesu hakanyingi a a vula ntshungu wa Vayuda lava kanetaka va nkarhi wakwe, ku katsa ni varhangeri va vukhongeri a ku i ‘xitukulwana xo homboloka, xa vuoswi.’ (Matewu 11:16; 12:39, 45; 16:4; 17:17; 23:36) Kutani loko a vulavula nakambe hi “xitukulwana lexi” eNtshaveni ya Mitlhwari, handle ko kanakana a a nga vulavuli hi rixaka hinkwaro ra Vayuda lava tshameke va hanya; naswona a a nga vuli valandzeri va yena, hambileswi a va ri “rixaka leri hlawuriweke.” (1 Petro 2:9) Naswona Yesu a a nga vuli leswaku “xitukulwana lexi” i nkarhi wo karhi.
13 Kambe, Yesu a a vulavula hi Vayuda lava kanetaka va nkarhi wolowo lava a va ta vona ku hetiseka ka xikombiso lexi a xi nyikeke. Malunghana ni nhlamuselo ya “xitukulwana lexi” eka Luka 21:32, Profesa Joel B. Green u ri: “Eka Evhangeli ya Vunharhu xiga lexi nge ‘xitukulwana lexi’ (ni swiga leswi fambisanaka na xona) hakanyingi a xi tekiwa xi ri ntlawa wa vanhu vo karhi lava lwisanaka ni xikongomelo xa Xikwembu. . . . [Xi kombetela] eka vanhu lava va fularhelaka xikongomelo xa Xikwembu hi ku sihalala.”b
14. Xana “xitukulwana” xi weriwe hi yini, kambe swi endlise ku yini leswaku Vakreste va va ni vuyelo lebyi hambaneke?
14 Xitukulwana xo homboloka xa Vayuda lava kanetaka lexi a xi ta vona ku hetiseka ka xikombiso, na xona a xi ta herisiwa. (Matewu 24:6, 13, 14) Naswona xi herisiwile hakunene! Hi 70 C.E., masocha ya Rhoma ma vuyile, ma rhangeriwe hi Titus, n’wana wa Hosi Vespasian. Ku xaniseka ka Vayuda lava va tlheleke va rhendzeriwa emutini ka chavisa swinene.c Flavius Josephus la swi voneke hi mahlo u vika leswaku loko Varhoma va herisa muti, se a ku fe Vayuda va kwalomu ka 1 100 000, naswona va kwalomu ka 100 000 va yisiwe evuhlongeni, laha vo tala va vona va feke endzhakunyana hi ndlela yo chavisa hikwalaho ka nsiko kumbe hi ku dlayiwa eminkombisweni ya Varhoma. Kunene, nhlomulo wa 66-70 C.E. a wu ri wukulu eka hinkwayo leyi tshameke yi wela Yerusalema ni mafambiselo ya Xiyuda, naswona a ku nga ha ta va ni wun’wana wo fana na wona. Vuyelo byi ve lebyi hambaneke swonghasi eka Vakreste lava yingiseke xitsundzuxo xa Yesu xa vuprofeta kutani va baleka eYerusalema endzhaku ka loko masocha ya le Rhoma ma sukile hi 66 C.E.! “Vahlawuriwa” lava nga Vakreste lava totiweke va ‘ponile’ kumbe ku hlayisiwa, hi 70 C.E.—Matewu 24:16, 22.
Swin’wana Leswi A Swi Ta Hetiseka
15. Hi nga tiyiseka njhani leswaku vuprofeta bya Yesu a byi ta hetiseka hi ndlela leyikulu endzhaku ka 70 C.E.?
15 Hambiswiritano, wolawo a ma nga ri makumu. Eku sunguleni, Yesu u kombise leswaku endzhaku ka loko muti wu lovisiwile, a a ta ta hi vito ra Yehovha. (Matewu 23:38, 39; 24:2) Kutani leswi u swi hlamusele kahle evuprofeteni lebyi a byi vuleke eNtshaveni ya Mitlhwari. Loko a boxe “nhlomulo lowukulu” lowu taka, u vule leswaku endzhaku a ku ta humelela lava tivulaka Kreste hi vunwa, naswona Yerusalema a wu ta kandziyeriwa hi matiko nkarhi wo leha. (Matewu 24:21, 23-28; Luka 21:24) Xana a ku ta va ni ku hetiseka kun’wana lokukulu? Ntiyiso wu komba sweswo. Loko hi ringanisa Nhlavutelo 6:2-8 (leyi tsariweke endzhaku ka nhlomulo wa le Yerusalema hi 70 C.E.) na Matewu 24:6-8 kun’we na Luka 21:10, 11, hi kuma leswaku nyimpi, ku kayivela ka swakudya ni ntungu lowukulu swa ha ta endleka ni le nkarhini lowu taka. Ku hetiseka loku kukulu ka marito ya Yesu ku sungule loko ku tlhekeke Nyimpi yo Sungula ya Misava hi 1914.
16-18. Ha ha lungutele leswaku ku endleka yini?
16 Se swi teka makume ya malembe Timbhoni ta Yehovha ti ri karhi ti dyondzisa leswaku ku hetiseka ka namuntlha ka xikombiso ku komba leswaku “nhlomulo lowukulu” wa ha ta. “Xitukulwana” xa namuntlha lexi hombolokeke xi ta wu vona nhlomulo wolowo. Swi tikomba onge ku ta tlhela ku va ni xiendlakalo xo sungula (ku hlaseriwa ka vukhongeri hinkwabyo bya mavunwa), tanihi leswi nhlaselo wa Gallus hi 66 C.E. wu sunguleke nhlomulo eYerusalema.d Kutani endzhaku ka nkarhi lowu nga boxiwangiki, ku ta fika makumu—ndzoviso wa misava hinkwayo, wo fana ni lowuya wa 70 C.E.
17 Loko a vulavula hi nhlomulo lowu nga emahlweninyana ka hina, Yesu u te: “Hi ku hatlisa endzhaku ka nhlomulo wa masiku wolawo [ya ku lovisiwa ka vukhongeri bya mavunwa] dyambu ri ta hundzuka ntima, ni n’weti a wu nge he humesi ku vonakala ka wona, ni tinyeleti ti ta wa hi le tilweni, ni matimba ya matilo ma ta ninginisiwa. Endzhaku ka sweswo xikombiso xa N’wana wa munhu xi ta humelela etilweni, endzhaku ka sweswo tinyimba hinkwato ta misava ti ta tiba hi xirilo, kutani ti ta vona N’wana wa munhu a ta a ri emapapeni ya tilo hi matimba ni ku vangama lokukulu.”—Matewu 24:29, 30.
18 Kutani Yesu hi byakwe u vula leswaku “endzhaku ka nhlomulo wa masiku wolawo,” ku ta endleka swin’wana etilweni. (Ringanisa Yuwele 2:28-32; 3:15.) Leswi swi ta chavisa swinene swi tlhela swi tsema nhlana eka vanhu lava nga yingisiki, lerova va ta “tiba hi xirilo.” Vo tala va ta “titivala hikwalaho ka ku chava ni ku langutela swilo leswi taka ehenhla ka misava leyi akiweke.” Kambe a swi nge vi tano hi Vakreste va ntiyiso! Vona va ta ‘tlakusa tinhloko, hikuva ku kutsuriwa ka vona ku ta va ku tshinele.’—Luka 21:25, 26, 28.
Ku Avanyisiwa Loku Nga eMahlweni!
19. Hi nga wu kumisisa ku yini nkarhi lowu xifaniso xa tinyimpfu ni timbuti xi nga ta hetiseka ha wona?
19 Xiya leswaku Matewu 24:29-31 yi vula ka ha ri emahlweni (1) hi ku ta ka N’wana wa munhu, (2) a ta hi ku vangama lokukulu, (3) tintsumi ti ta va na yena, naswona (4) tinyimba hinkwato ta misava ti ta n’wi vona. Yesu u tlhela a vulavula hi swiendlakalo leswi exifanisweni xa tinyimpfu ni timbuti. (Matewu 25:31-46) Kutani hi nga gimeta hileswaku xifaniso lexi xi vulavula hi nkarhi lowu Yesu a nga ta ta ni tintsumi takwe ha wona kutani a tshama exiluvelweni xakwe leswaku a avanyisa, loko se nhlomulo lowukulu wu sungurile. (Yohane 5:22; Mintirho 17:31; ringanisa 1 Tihosi 7:7; Daniyele 7:10, 13, 14, 22, 26; Matewu 19:28.) I vamani va nga ta avanyisiwa, naswona vuyelo byi ta va byihi? Xifaniso xi komba leswaku Yesu u ta yisa mianakanyo eka matiko hinkwawo, onge hi loko ma hlengeletiwe emahlweni ka xiluvelo xakwe xa le tilweni.
20, 21. (a) Ku ta endleka yini hi tinyimpfu ta le xifanisweni xa Yesu? (b) Timbuti ti ta weriwa hi yini enkarhini lowu taka?
20 Vavanuna ni vavasati lava fanaka ni tinyimpfu va ta yisiwa evokweni ra xinene ra Yesu leri va amukelaka. Ha yini? Hikuva va tirhise nkarhi lowu va pfulekeleke va endla leswinene eka vamakwavo wa yena—Vakreste lava totiweke, lava nga ta hlanganyela eMfun’weni wa Kreste wa le tilweni. (Daniyele 7:27; Vaheveru 2:9–3:1) Ku pfumelelana ni xifaniso xexo, timiliyoni ta Vakreste lava fanaka ni tinyimpfu va lemuke vamakwavo va moya va Yesu naswona va va seketela. Hikwalaho ka sweswo, “ntshungu lowukulu” wu ni ntshembo lowu seketeriweke eBibeleni wa ku pona “nhlomulo lowukulu” kutani wu hanya hi masiku eParadeyisini, emisaveni leyi nga ta va yi ri ehansi ka Mfumo wa Xikwembu.—Nhlavutelo 7:9, 14; 21:3, 4; Yohane 10:16.
21 Timbuti tona ti ta kuma vuyelo lebyi hambaneke! Eka Matewu 24:30 ti hlamuseriwa ti ri leti ‘tibaka hi xirilo’ loko Yesu a ta. Ina, swi fanerile leswaku ti endla tano, hikuva matimu ya tona ma ta va ma kombisa leswaku a ti ala mahungu lamanene ya Mfumo, a ti kaneta vadyondzisiwa va Yesu naswona a ti namarhela misava leyi yi hundzaka. (Matewu 10:16-18; 1 Yohane 2:15-17) Yesu—hayi vadyondzisiwa va yena va le misaveni—hi yena la kumisisaka leswaku timbuti i vamani. Malunghana na vona u ri: “Lava va ta loviseriwa makumu.”—Matewu 25:46.
22. Hi xihi xiphemu xa vuprofeta bya Yesu lexi hi faneleke ku tlhela hi xi kambisisa?
22 Ku antswisiwa ka matwisiselo ya hina ya vuprofeta bya Matewu ndzima 24 na 25 ku ve loku tsakisaka. Hambiswiritano, ku ni xiphemu xin’wana xa vuprofeta bya Yesu lexi hi faneleke ku tlhela hi yisa mianakanyo ya hina eka xona—‘xilo xo nyenyetsa lexi onhetelaka lexi yimeke endhawini yo kwetsima.’ Yesu u khutaze valandzeri vakwe leswaku va va lava twisisaka emhakeni leyi naswona va lunghekela ku teka goza. (Matewu 24:15, 16) Xana “xilo [lexi] xo nyenyetsa” i yini? Xi yima rini endhawini yo kwetsima? Naswona xana byi khumbekisa ku yini vutomi bya hina bya sweswi ni lebyi hi byi languteleke enkarhini lowu taka? Xihloko lexi landzelaka xi ta swi hlamusela.
[Tinhlamuselo ta le hansi]
a Vona swihloko leswi dyondziwaka eka minkandziyiso ya Xihondzo xo Rindza ya February 15, 1994; October 15 na November 1, 1995; ni wa August 15, 1996.
b Xidyondzi xa le Britain, G. R. Beasley-Murray xi ri: “Xiga lexi nge ‘xitukulwana lexi’ a xi nga fanelanga xi va tikela vahlamuseri. Hambileswi entiyisweni rito genea hi Xigriki xa khale a ri vula ku tswariwa, xisweswo ri vula rixaka, . . . eka [Septuagint ya Xigriki] hi ntolovelo a ri hundzuluxela rito ra Xiheveru leri nge dôr, leri vulaka vukhale, malembe ya vanhu kumbe xitukulwana hi mongo lowu vulaka vanhu lava hanyaka nkarhi wun’we. . . . Eka nhlamuselo ya Yesu, rito leri ri vonaka onge a ri ri ni tinhlamuselo timbirhi: yo sungula, minkarhi hinkwayo ri vula vanhu lava a va hanya hi nkarhi wa yena, ya vumbirhi, minkarhi hinkwayo ri kombisa ku sola.”
c Eka buku leyi nge History of the Jews, Profesa Graetz u vula leswaku minkarhi yin’wana Varhoma a va belela vakhotsiwa va 500 hi siku. Vayuda van’wana lava khomiweke a va tsemiwa mavoko kutani va tlheriseriwa emutini wa ka vona. Xana timhaka a ti yimise ku yini kwalaho? “Mali a yi nga ha ri na ntikelo, hikuva ni xinkwa xinene a yi nga ha xavi. Lomu switarateni vanhu a va lwetana hi swakudya leswi hlambisaka timbilu, mungu lowu nga nyawuriki, xidzobyana kumbe swakudya swa timbyana. . . . Ku andza ka nhlayo ya mintsumbu leyi a yi nga lahliwi a ku endla leswaku moya wo hisa wa ximumu wu hangalasa mintungu, kutani vaaki va hlaseriwa hi vuvabyi, ndlala ni tlhari.”
d Xihloko lexi landzelaka xi hlamusela mhaka leyi ya nhlomulo lowu taka.
Wa Tsundzuka Xana?
◻ Matewu 24:4-14 yi hetiseke njhani eka lembe-xidzana ro sungula?
◻ Enkarhini wa vaapostola, xana masiku ma hungutiwe njhani naswona nyama yi ponisiwe njhani, hilaha swi vuriweke hakona ka ha ri emahlweni eka Matewu 24:21, 22?
◻ I yini lexi funghaka “xitukulwana” lexi ku vulavuriwaka ha xona eka Matewu 24:34?
◻ Hi swi tivisa ku yini leswaku vuprofeta lebyi vuriweke eNtshaveni ya Mitlhwari a byi ta va ni ku hetiseka kun’wana lokukulu?
◻ Xifaniso xa tinyimpfu ni timbuti xi ta hetiseka rini naswona njhani?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 12]
Vuxokoxoko eka Xivurha xa Titus eRhoma, byi kombisa swilo leswi phangiweke endzhaku ka ku lovisiwa ka Yerusalema
[Xihlovo Xa Kona]
Soprintendenza Archeologica di Roma