U Nga Pfumeleli Nchumu Xi Ku Sivela Ku Amukela Ku Vangama

1, 2. (a) Hi yihi nhlamuselo ya marito lama vulaka ku “vangama” hi Xiheveru? (b) Hi swihi swivutiso leswi hi nga ta swi tlhuvutsa exihlokweni lexi?

LOKO u twa rito leri nge ku “vangama,” u anakanya yini? Xana u anakanya hi ku saseka lokukulu ka ntumbuluko? (Ps. 19:1) Kumbe xana u anakanya hi ku dzuneka loku nyikiwaka vanhu lava fuweke, lava tlhariheke kumbe lava swilo swi va fambelaka kahle? EMatsalweni, marito ya Xiheveru ya rito “vangama” ma vula ntiko. Eminkarhini ya khale—loko mali ya ha endliwa hi mintsopfu ya risima—loko yi tika ngopfu a yi ri na ntikelo lowukulu. Marito lama tirhisiwaka ku vula ntiko ma sungule ku twisisiwa hi ndlela yo fanekisela tanihi lama vulaka nchumu lowu tekiwaka wu ri wa risima kumbe lowu hlamarisaka.

² Hambileswi hi nga ha hlamarisiwaka hi matimba, xikhundlha kumbe ndhuma ya munhu un’wana, i yini leswi Xikwembu xi swi langutaka evanhwini? Kahle-kahle Matsalwa ma vulavula hi ku vangama loku Xikwembu xi ku nyikaka vanhu. Hi xikombiso, Swivuriso 22:4 yi ri: “Ku titsongahata ni ku chava Yehovha swi tisa rifuwo, ku vangama ni vutomi.” Naswona mudyondzisiwa Yakobo u tsarile a ku: “Titsongahateni emahlweni ka Yehovha, kutani u ta mi tlakusa.” (Yak. 4:10) I yini ku vangama loku Yehovha a ku nyikaka vanhu? I yini lexi nga hi sivelaka ku ku kuma? Naswona hi nga va pfuna njhani van’wana leswaku va ku kuma?

3-5. I ku vangama ka njhani loku Yehovha a nga hi nyikaka kona?

³ Mupisalema a a pfumela leswaku Yehovha u ta n’wi khoma hi voko ra yena ra xinene kutani a n’wi nyika ku vangama ka xiviri. (Hlaya Pisalema 73:23, 24.) Yehovha u swi endlisa ku yini sweswo? U nyika malandza ya yena lama titsongahataka ku vangama hi ku ma katekisa hi tindlela to hambana-hambana. U ma pfuna leswaku ma twisisa ku rhandza ka yena. (1 Kor. 2:7) Lava va yingisaka rito ra yena va tlhela va n’wi yingisa u endla leswaku va va ni vuxaka lebyikulu na yena.—Yak. 4:8.

⁴ Yehovha u tlhela a nyika malandza ya yena xuma lexi vangamaka xa vutirheli bya Vukreste. (2 Kor. 4:1, 7) Naswona vutirheli lebyi byi tisa ku vangama. Yehovha u tshembisa lava va tirhisaka lunghelo ra vona ra ntirho leswaku va n’wi dzunisa ni ku vuyerisa van’wana, a ku: “Lava va ndzi xiximaka ndzi ta va xixima.” (1 Sam. 2:30) Vanhu vo tano va amukeleka eka Yehovha, naswona malandza man’wana ya yena ma ta vulavula kahle ha vona.—Swiv. 11:16; 22:1.

⁵ Ku vuriwa yini hi vumundzuku bya lava va ‘tshembaka Yehovha ni ku hlayisa ndlela yakwe’? Va tshembisiwa: “[Yehovha] u ta ku tlakusa leswaku u dya ndzhaka ya misava. U ta swi vona loko lavo homboloka va herisiwa.” (Ps. 37:34) Va langutele ku kuma ku dzuneka loku nga ringanisiwiki na nchumu ka vutomi lebyi nga heriki.—Ps. 37:29.

6, 7. Ha yini vo tala a va nga swi lavi ku pfumela eka Yesu?

⁶ I yini lexi nga hi sivelaka ku amukela ku vangama loku Yehovha a tiyimiseleke ku hi nyika kona? Nchumu wun’wana i ku teka mavonelo ya vanhu lava nga riki na vuxaka lebyinene ni Xikwembu tanihi lama nga ya nkoka swinene. Xiya leswi muapostola Yohane a swi tsaleke malunghana ni valawuri vo karhi va le nkarhini wa Yesu, u te: “Hambi ku ri vo tala va vafumi va pfumerile eka [Yesu], kambe hikwalaho ka Vafarisi a va nga n’wi vuli erivaleni, leswaku va nga hlongoriwi esinagogeni; hikuva va rhandza ku vangama ka vanhu ku tlula ku vangama ka Xikwembu.” (Yoh. 12:42, 43) Valawuri volavo a va nga fanelanga va teke mavonelo ya Vafarisi ma ri ya nkoka swinene.

⁷ Eku sunguleni ka vutirheli bya yena, Yesu u swi hlamusele kahle leswaku ha yini vanhu vo tala a va nga ta n’wi amukela naswona va nga vi na ripfumelo eka yena. (Hlaya Yohane 5:39-44.) Tiko ra Israyele a ri ri ni madzana ya malembe ri langutele ku fika ka Mesiya. Loko Yesu a sungula ku dyondzisa, vanhu van’wana va nga ha va va swi xiyile eka vuprofeta bya Daniyele leswaku nkarhi lowu vekiweke wa ku fika ka Kreste a wu fikile. Eka tin’hweti ta le mahlweninyana loko Yohane lowo Khuvula a chumayela, vo tala a va ku: “Xana a nga va a ri Kreste?” (Luka 3:15) Sweswi Mesiya loyi a va ri na nkarhi wo leha va n’wi rindzile a a ri exikarhi ka vona a dyondzisa. Kambe lava a va dyondzisa Nawu a va n’wi amukelanga. Loko Yesu a hlamusela xivangelo xa kona, u va vutisile a ku: “Xana mi nga khorwisa ku yini, loko mi amukela ku vangama loku humaka eka van’wana naswona mi nga ku lavi ku vangama loku humaka eka Xikwembu lexi nga xin’we?”

8, 9. Kombisa ndlela leyi ku vangama ka vanhu ku nga vonakaka ku ri ka nkoka swinene ha yona eka hina ku tlula ku vangama loku humaka eka Xikwembu, u tirhisa xikombiso xa ku vonakala.

⁸ Ndlela leyi ku vangama ka vanhu ku nga vaka ka nkoka swinene ha yona eka hina ku tlula ku vangama loku humaka eka Xikwembu yi nga kombisiwa hi ku ringanisa ku vangama ni ku vonakala. Xibakabaka xa hina xi tele hi ku vonakala. Xana wa ha tsundzuka nkarhi lowu u tshameke u languta xibakabaka hi vusiku lebyi a ku nga ri na mapapa ivi u vona magidi ya tinyeleti? “Ku vangama ka tinyeleti” ka hlamarisa. (1 Kor. 15:40, 41) Kambe, loko wo tlhela u xi languta edorobeni leri nga ni mavoni, xi languteka njhani xibakabaka xolexo? Phela, mavoni ya le madorobeni ma endla leswaku hi nga swi koti kahle ku vona ku vonakala loku humesiwaka hi tinyeleti! Xana sweswo swi vangiwa hileswi ku vonakala loku humaka emagondzweni, eswitediyamu ni le miakweni ku nga ni matimba swinene kumbe ku sasekeke swinene ku tlula ku vonakala ka tinyeleti? Doo! Sweswo swi vangiwa hileswi mavoni ya le dorobeni ma nga le kusuhi na hina naswona ma endla leswaku swi hi tikela swinene ku vona ntumbuluko wa Yehovha. Leswaku hi vona vuxongi bya tinyeleti, hi fanele hi ya endhawini leyi nga ekule ni mavoni ya le dorobeni.

⁹ Hilaha ku fanaka, ku vangama ka vanhu ku nga endla ku vangama loku humaka eka Yehovha ku vonaka ku nga ri ka nkoka eka hina. Vo tala a va ri amukeli rungula ra Mfumo hikuva va chava leswaku vanhu lava va toloveleke kumbe swirho swa ndyangu swi ta anakanya yini hi vona. Kambe xana ku navela ku kuma ku vangama loku humaka eka vanhu ku nga khumba ni malandza lama tinyiketeleke ya Xikwembu? A hi nge jaha ro karhi ri averiwe ku chumayela endhawini leyi vanhu va kona va ri tivaka ngopfu kambe va nga swi tiviki leswaku i Mbhoni ya Yehovha. Xana ri ta chava ku chumayela? Kumbe ku vuriwa yini loko munhu wo karhi a hlekuriwa hileswi a lavaka ku endla leswi engetelekeke entirhweni wa Yehovha? Xana u ta pfumelela vanhu lava nga riki na langutelo lerinene ra moya va kucetela leswi a swi hlawulaka evuton’wini? Kumbexana Mukreste u endle xidyoho lexikulu. Xana u ta tumbeta xidyoho xa yena hikwalaho ka leswi a chavaka ku lahlekeriwa hi vutihlamuleri bya yena evandlheni kumbe hileswi a nga laviki ku khomisa ndyangu wa ka vona kumbe vanghana va yena tingana? Loko vunghana bya yena na Yehovha byi ri nchumu wa nkoka swinene eka yena u ta “[vitana] vakulukumba va vandlha” a lava mpfuno wa vona.—Hlaya Yakobo 5:14-16.

10. (a) Ku nga humelela yini loko hi karhateka swinene malunghana ni leswi van’wana va swi anakanyaka ha hina? (b) I yini lexi hi nga tiyisekaka ha xona loko hi titsongahata?

¹⁰ Swi nga ha endleka hi vona hi ri eku tirheni hi matimba leswaku hi va Vakreste vo antswa, kambe makwerhu wo karhi wa xinuna a tshamela ku hi nyika ndzayo. Ndzayo ya yena yi nga hi pfuna loko hi nga tiyimeleli hikwalaho ka ku tikukumuxa, ku karhateka swinene hi ndhuma, kumbe ku lava ku yimelela leswi hi swi endleke. Kumbe a hi nge u endla ntirho wo karhi ni mupfumeri-kuloni. Xana u ta karhateka malunghana ni leswaku i mani la nga ta dzunisiwa hikwalaho ka mavonelo lamanene kumbe ku tirha hi matimba? Loko u tikuma u ri eka xin’wana xa swiyimo leswi, tiyiseka leswaku “loyi a titsongahataka emoyeni wakwe u ta vangama.”—Swiv. 29:23.

11. Hi fanele hi titwa njhani loko van’wana va hi bumabumela, naswona ha yini?

¹¹ Valanguteri ni lava ‘lwelaka ku fikelela’ ntirho wolowo na vona va fanele va tivonela leswaku va nga lavi ku dzunisiwa hi vanhu. (1 Tim. 3:1; 1 Tes. 2:6) Makwerhu wa xinuna u fanele a ku yini loko a bumabumeriwa swi huma embilwini hikwalaho ka ntirho lowu a wu endleke kahle? A nge tiakeli ribye ra xitsundzuxo ku fana na Hosi Sawulo. (1 Sam. 15:12) Hambiswiritano, xana wa swi xiya leswaku u kote ku endla swilo sweswo hikwalaho ka musa lowukulu wa Yehovha nileswaku ntshembo wihi na wihi wa ku humelela enkarhini lowu taka wu titshege hi ku katekisiwa ni ku pfuniwa hi Xikwembu? (1 Pet. 4:11) Ndlela leyi hi angulaka ha yona embilwini loko hi bumabumeriwa yi paluxa leswaku hi lava ku vangama ka muxaka muni.—Swiv. 27:21.

12. I yini lexi siveleke Vayuda van’wana ku yingisela Yesu?

¹² Nchumu wun’wana lowu nga hi sivelaka ku amukela ku vangama loku humaka eka Xikwembu i ku navela ka hina. Ku navela loko biha ku nga hi endla hi nga lavi ku twa ntiyiso nikatsongo. (Hlaya Yohane 8:43-47.) Yesu u byele Vayuda van’wana leswaku a va nga ri yingiseli rungula ra yena hikuva ‘a va navela ku endla ku navela ka tata wa vona Diyavulosi.’

13, 14. (a) I yini leswi vakambisisi va swi vulaka malunghana ni byongo bya hina ni rito ra munhu? (b) Hi n’wi hlawula njhani loyi hi nga ta n’wi yingisela?

¹³ Leswi hi swi navelaka swi khumba ndlela leyi hi yingiselaka ha yona. (2 Pet. 3:5) Yehovha u hi vumbe hi ri ni vuswikoti lebyi hlamarisaka byo honisa pongo ro karhi. Yimanyana kutani u anakanya hi mimpfumawulo leyi u nga yi twaka sweswi. Swi nga ha endleka eka nkarhinyana lowu hundzeke yo tala ya yona a wu yi twanga. Hambileswi byongo bya wena byi nga ni vuswikoti byo twa mimpfumawulo yoleyo yo hambana-hambana, a byi ku pfuna leswaku u dzikisa mianakanyo eka nchumu wun’we ntsena. Kambe vakambisisi va kume leswaku swa byi tikela byongo ku hambanisa mimpfumawulo yo tala hi nkarhi wun’we loko hi ri ku yingiseleni ka van’wana loko va vulavula. Leswi swi vula leswaku loko vanhu vambirhi va vulavula na wena hi nkarhi wun’we, u fanele u hlawula loyi u nga ta n’wi yingisela. U ta hlawula ku yingisela loyi u lavaka ku n’wi yingisela. Vayuda lava a va navela ku endla ku navela ka tata wa vona, Diyavulosi, a va n’wi yingisanga Yesu.

¹⁴ Hi kuma marungula lama humaka ‘endlwini ya vutlhari’ ni le ‘ndlwini ya vuhunguki.’ (Swiv. 9:1-5, 13-17) Vutlhari ni vuhunguki swi tshamela ku hi huwelela, hi ndlela yo fanekisela, kutani sweswo swi endla hi boheka ku hlawula. Hi ta yingisela yini? Nhlamulo yi titshege hileswaku hi lava ku endla ku rhandza ka mani. Tinyimpfu ta Yesu ti yingisa rito ra yena kutani ti n’wi landzela. (Yoh. 10:16, 27) Ti le “[tlhelweni] ra ntiyiso.” (Yoh. 18:37) “A ti ri tivi rito ra vafambi.” (Yoh. 10:5) Vanhu vo tano lava titsongahataka va amukela ku vangama.—Swiv. 3:13, 16; 8:1, 18.

15. Mahlomulo ya Pawulo a ma “vula ku vangama” eka van’wana hi ndlela yihi?

¹⁵ Ku tiyisela ka hina eku endleni ka ku rhandza ka Yehovha swi ta pfuna van’wana leswaku va vangama. Pawulo u tsalele vandlha ra le Efesa a ku: “Ndza mi kombela leswaku mi nga tshuki mi tshika hikwalaho ka mahlomulo lawa ya mina ematshan’weni ya n’wina, hikuva leswi swi vula ku vangama eka n’wina.” (Efe. 3:13) Mahlomulo ya Pawulo a ma “vula ku vangama” eka Vaefesa hi ndlela yihi? Ku lungheka ka Pawulo ku ya emahlweni a va tirhela ku nga khathariseki miringo swi kombise Vaefesa leswaku malunghelo lawa a va ri na wona tanihi Vakreste a ma ri ya nkoka swinene. Loko Pawulo a a lo lan’wa loko a xanisiwa, xana vamakwavo a va nga ta va va anakanye leswaku vuxaka bya vona na Yehovha, ntirho wa vona wa nsimu ni ntshembo wa vona a swi nga ri swa nkoka? Ku tiyisela ka Pawulo ku tlakuse Vukreste naswona ku kombise leswaku mudyondzisiwa u fanele a titsona swilo swo karhi.

16. I mahlomulo wahi lawa Pawulo a langutaneke na wona eListra?

¹⁶ Anakanya hi ndlela leyi ku hiseka ni ku tiyisela ka Pawulo swi va pfuneke ha yona van’wana. Mintirho 14:19, 20 yi ri: “Vayuda va fika va huma eAntiyoka ni le Ikoniya kutani va kucetela mintshungu, hiloko yi khandla Pawulo hi maribye, yi n’wi kokela ehandle ka muti [wa Listra], yi anakanya leswaku u file. Hambiswiritano, loko vadyondzisiwa va n’wi rhendzerile, a tlakuka a nghena emutini. Naswona esikwini leri tlhandlamaka a famba na Barnaba va ya eDerbe.” Anakanya u siyiwa ku anakanyiwa leswaku u file namuntlha ivi hi siku leri landzelaka u teka riendzo ra tikhilomitara ta 100 naswona u nga fambi hi swo famba swa manguva lawa!

17, 18. (a) Timotiya u swi landzelerisise njhani swiendlakalo swa ku xanisiwa ka Pawulo eListra? (b) Ku tiyisela ka Pawulo ku n’wi pfune njhani Timotiya?

¹⁷ Xana Timotiya a a ri un’wana wa “vadyondzisiwa” lava pfuneke Pawulo? Rungula leri nga ebukwini ya Mintirho a ri vuli hi ku kongoma, kambe swi nga endleka a a ri un’wana wa vona. Xiya leswi Pawulo a swi tsaleke eka papila ra yena ra vumbirhi leri yaka eka Timotiya, u te: “Wena u landzelerisise dyondzo ya mina, ndlela ya mina ya vutomi, . . . muxaka wa swilo leswi swi ndzi endlekeleke eAntiyoka [ku hlongoriwa emutini], eIkoniya [ku ringeta ku n’wi khandla hi maribye], eListra [ku khandliwa hi maribye], muxaka wa minxaniso leyi ndzi yi tiyiseleke; kambe Hosi yi ndzi kutsurile eka hinkwaswo.”—2 Tim. 3:10, 11; Mint. 13:50; 14:5, 19.

¹⁸ Timotiya “u landzelerisise” swiendlakalo swoleswo naswona a a ku tiva kahle ku tiyisela ka Pawulo. Sweswo swi endle Timotiya a dyondza swo tala eka xikombiso xa yena. Loko Pawulo a endzele eListra, u kume Timotiya a ri Mukreste la nga xikombiso lexinene, “ku vulavuriwa kahle ha yena hi vamakwavo va le Listra ni le Ikoniya.” (Mint. 16:1, 2) Hi ku famba ka nkarhi, Timotiya a a swi fanelekela ku amukela vutihlamuleri lebyikulu.—Filp. 2:19, 20; 1 Tim. 1:3.

19. Ku tiyisela ka hina ku nga va khumba njhani van’wana?

¹⁹ Ku tiyisela ka hina eku endleni ka ku rhandza ka Xikwembu ku nga va ni vuyelo lebyi fanaka eka van’wana—ngopfu-ngopfu vana, lava vo tala va vona va nga ta kula va va malandza ya nkoka ya Xikwembu. Vana va hi xiya va tlhela va dyondza eka ndlela leyi hi vulavulaka ha yona ni vanhu ensin’wini naswona va vuyeriwa loko va vona ndlela leyi hi angulaka ha yona eka swiyimo swo tika evuton’wini. Pawulo ‘u hambete a tiyisela swilo hinkwaswo’ leswaku hinkwavo lava tshamaka va tshembekile ‘va ta kuma ku ponisiwa ku katsa ni ku vangama loku nga heriki.’—2 Tim. 2:10.

20. Ha yini hi fanele hi ya emahlweni hi lava ku vangama loku humaka eka Xikwembu?

²⁰ Hikwalaho, xana a hi fanelanga hi ya emahlweni hi “[lava] ku vangama loku humaka eka Xikwembu lexi nga xin’we”? (Yoh. 5:44; 7:18) Hi fanerile hi ku lava! (Hlaya Varhoma 2:6, 7.) Yehovha u nyika “vutomi lebyi nga heriki eka lava lavaka ku vangama.” Ku tlula kwalaho, “ku tiyisela [ka hina] entirhweni lowu nga wunene” ku khutaza van’wana leswaku va tshama va tshembekile, naswona va ta kuma vutomi lebyi nga heriki. Hikwalaho, u nga pfumeleli nchumu xi ku sivela ku amukela ku vangama loku humaka eka Xikwembu.