Xalamukela “Rito Ra Vafambi”

“Mufambi a ti nge n’wi landzeli kambe ti ta n’wi balekela, hikuva a ti ri tivi rito ra vafambi.”—YOHANE 10:5.

1, 2. (a) Xana Mariya u angurise ku yini loko Yesu a n’wi vitana hi vito, naswona hi yihi nhlamuselo leyi Yesu a yi vuleke emahlweni ka kwalaho, leyi xi fanelaka kahle xiendlakalo lexi? (b) I yini leswi hi pfunaka leswaku hi tshama hi ri kusuhi na Yesu?

YESU la pfuxiweke eku feni u vone wansati un’wana a yime ekusuhi ni sirha leri nga riki na nchumu. A a n’wi tiva kahle. I Mariya wa Magadala. Kwalomu ka malembe mambirhi emahlweni ka kwalaho, u hlongole dimona eka wansati loyi. Ku sukela kwalaho, wansati loyi a a famba na Yesu ni vaapostola vakwe, a khathalela swilaveko swa vona swa siku na siku. (Luka 8:1-3) Kambe sweswi Mariya a a ri eku rileni, a ri ni gome hileswi a voneke Yesu loko a fa, kambe sweswi ni vuthala bya ntsumbu wakwe a byi nga vonaki! Hiloko Yesu a n’wi vutisa a ku: “Wansati, u rilela yini? U lava mani?” Hi ku anakanya leswaku i mutirhi wa le ntangeni, wansati loyi u hlamule a ku: “Nkulukumba, loko u n’wi tekile, ndzi byele lomu u n’wi lateke kona, ndzi ta ya ndzi ya n’wi teka.” Hiloko Yesu a ku: “Mariya!” Wansati loyi u hatlise a lemuka ndlela leyi Yesu a a tolovele ku vulavula na yena ha yona. Hiloko a huwelela hi ku tsaka a ku: “Mudyondzisi!” Nakambe wansati loyi u angarhe Yesu.—Yohane 20:11-18.

² Rungula leri ri swi kombisa hi ndlela leyi khumbaka mbilu leswi Yesu a swi vuleke emahlweni ka kwalaho. U tifanise ni murisi ivi valandzeri vakwe a va fanisa ni tinyimpfu, kutani a vula leswaku murisi u vitana tinyimpfu takwe hi vito naswona ti tiva rito rakwe. (Yohane 10:3, 4, 14, 27, 28) Kunene, tanihi tinyimpfu leti lemukaka murisi wa tona, Mariya na yena u lemuke Murisi wakwe Kreste. Sweswo swi tano ni hi valandzeri va Yesu namuntlha. (Yohane 10:16) Tanihi leswi tindleve leti twaka kahle ta nyimpfu ti yi pfunaka leswaku yi tshama yi ri kusuhi ni murisi wa yona, ni ku twisisa ka hina ka timhaka ta moya swi hi pfuna ku landzelerisisa mikondzo ya Murisi wa hina Lonene, Yesu Kreste.—Yohane 13:15; 1 Yohane 2:6; 5:20.

 3. Hi swihi swivutiso swin’wana leswi taka emianakanyweni malunghana ni xifaniso xa Yesu xa tinyimpfu?

³ Hambiswiritano, hi ku ya hi xifaniso xexo, vuswikoti bya nyimpfu bya ku lemuka marito ya vanhu a byi yi pfuni ku tiva munghana wa yona ntsena, kambe ni nala wa yona. Sweswo i swa nkoka swinene eka hina hikuva hi ni vakaneti lava nga ni vukanganyisi. I vamani? Va tirha njhani? Hi nga tisirhelela njhani eka vona? Leswaku hi kuma tinhlamulo ta kona, a hi kambisiseni swin’wana leswi Yesu a swi vulaka exifanisweni xakwe xa tinyimpfu.

“Loyi A Nga Ngheniki Hi Nyangwa”

 4. Hi ku ya hi xifaniso xa murisi, xana tinyimpfu ti landzela mani, naswona i vamani lava ti alaka ku va landzela?

⁴ Yesu u te: “Loyi a nghenaka hi nyangwa i murisi wa tinyimpfu. Mulanguteri wa nyangwa wa n’wi pfulela, kutani tinyimpfu ti yingisa rito rakwe, naswona u vitana tinyimpfu takwe hi mavito, a ti humesa. Loko a ti humesile hinkwato ta yena, u famba emahlweni ka tona, kutani tinyimpfu ta n’wi landzela, hikuva ti tiva rito rakwe. Mufambi a ti nge n’wi landzeli kambe ti ta n’wi balekela, hikuva a ti ri tivi rito ra vafambi.” (Yohane 10:2-5) Xiya leswaku Yesu u vulavule kanharhu hi “rito.” U vulavule kambirhi hi rito ra murisi, ivi ra vunharhu a vulavula hi “rito ra vafambi.” I mufambi wa njhani loyi Yesu a vulavuleke ha yena?

 5. Ha yini hi nga kombisi malwandla eka muxaka wa mufambi loyi ku vulavuriwaka ha yena eka Yohane ndzima 10?

⁵ Yesu a a nga hlamuseli muxaka xa mufambi loyi hi faneleke hi n’wi kombisa malwandla—ku nga rito leri hi ku ya hi ririmi ro sungula ra Bibele ri vulaka “ku rhandza vafambi.” (Vaheveru 13:2) Exifanisweni xa Yesu, mufambi loyi ku vulavuriwaka ha yena a hi muendzi loyi a rhambiweke. Yena “a nga [ngheni] hi nyangwa etshangeni ra tinyimpfu kambe [u] khandziya hi ndhawu yin’wana.” I “khamba ni muphangi.” (Yohane 10:1) I mani munhu wo sungula loyi a boxiweke eRitweni ra Xikwembu loyi a veke khamba ni muphangi? I Sathana Diyavulosi. Vumbhoni bya kona hi byi kuma ebukwini ya Genesa.

Loko Rito Ra Mufambi Ri Twiwa Ro Sungula

6, 7. Ha yini swi fanerile ku vitana Sathana mufambi ni khamba?

⁶ Genesa 3:1-5 yi hlamusela ndlela leyi rito ra mufambi ri twiweke ro sungula ha yona emisaveni. Rungula leri ri vula leswaku Sathana u ye eka Evha wansati wo sungula, a vulavula hi ku tirhisa nyoka leswaku a n’wi kanganyisa. Kunene, eka rungula leri Sathana a nga vuriwi “mufambi” hi ku kongoma. Kambe swiendlo swakwe swi kombisa leswaku hi tindlela to tala a a fana ni mufambi wa le xifanisweni xa Yesu lexi nga eka Yohane ndzima 10. Vona tin’wana ta tindlela leti va fanaka ha tona.

⁷ Yesu u vule leswaku loko mufambi a landza tinyimpfu etshangeni ra tona wa ceceleta. Kutani na Sathana loko a ya eka wansati a nga yanga hi ku kongoma kambe u tirhise nyoka. Ndlela leyi ya mano yi paluxe leswi Sathana a nga swona—mufohli wa vukanganyisi. Ku tlula kwalaho, xikongomelo xa mufambi la nghenaka etshangeni i ku yiva tinyimpfu ta munhu. Kahle-kahle, u bihe mbilu ku tlula ni khamba, hikuva xikongomelo xakwe i ku “dlaya ni ku lovisa.” (Yohane 10:10) Kutani Sathana na yena u ve khamba. U kanganyise Evha, a n’wi yenga leswaku a tshika ku tshemba Xikwembu. Ku tlula kwalaho, Sathana u tlhele a tisa rifu evanhwini. Hikwalaho i mudlayi.

 8. Sathana u ma soholote njhani marito ya Yehovha ni minsusumeto yakwe?

⁸ Vukanganyisi bya Sathana byi kombisiwe hi ndlela leyi a ma soholoteke ha yona marito ya Yehovha ni minsusumeto yakwe. U vutise Evha a ku: “Xana hakunene i ntiyiso leswaku Xikwembu xi vule leswaku mi nga tshuki mi dya eka murhi wun’wana ni wun’wana?” Sathana u tihlamarisile, onge hiloko a ku: ‘Ha yini Xikwembu xi tikisa vutomi hi ndlela leyi?’ U ye emahlweni a ku: “Xikwembu xi tiva leswaku siku mi nga ta dya eka wona, mahlo ya n’wina ma ta pfuleka.” Xiya marito yakwe lama nge: “Xikwembu xi tiva.” Hi marito man’wana Sathana u te: ‘Ndza swi tiva leswi Xikwembu xi swi tivaka. Ndzi tiva minsusumeto ya xona, naswona yi bihile.’ (Genesa 2:16, 17; 3:1, 5) Lexi vavisaka, Evha na Adamu a va ri fularhelanga rito ra mufambi loyi. Ku ri na sweswo, va ri yingisile ivi va tivangela mahlomulo vona ni vana va vona.—Varhoma 5:12, 14.

 9. Ha yini hi fanele hi langutela leswaku rito ra vafambi ri twiwa namuntlha?

⁹ Sathana u tirhisa tindlela leti fanaka ku kanganyisa vanhu va Xikwembu namuntlha. (Nhlavutelo 12:9) I “tata wa mavunwa,” naswona lava dzahaka moya wa yena wa ku ringeta ku kanganyisa malandza ya Xikwembu, i vana va yena. (Yohane 8:44) A hi kambisiseni tindlela tin’wana leti rito ra vafambi volavo ri twiwaka ha tona namuntlha.

Ndlela Leyi Rito Ra Vafambi Ri Twiwaka Ha Yona Namuntlha

10. Hi yihi ndlela yin’wana leyi rito ra vafambi ri twiwaka ha yona namuntlha?

¹⁰ Mianakanyo ya vukanganyisi. Muapostola Pawulo u ri: “Mi nga tekiwi hi tidyondzo to hambana-hambana ni leti nga tolovelekangiki.” (Vaheveru 13:9) I tidyondzo ta muxaka muni? Tanihi leswi ti nga hi ‘tekaka,’ swi le rivaleni leswaku Pawulo a a vulavula hi tidyondzo leti tsanisaka vumoya bya hina. Xana i vamani lava dyondzisaka tidyondzo to tano leti nga tolovelekangiki? Pawulo u byele ntlawa wa vakulu va Vakreste a ku: “Exikarhi ka n’wina ku ta humelela vavanuna va vulavula swilo leswi soholotiweke leswaku va tikokela vadyondzisiwa.” (Mintirho 20:30) Kunene, namuntlha, ku fana ni le nkarhini wa Pawulo, vanhu van’wana lava a va ri swirho swa vandlha ra Vukreste se va ringeta ku hambukisa tinyimpfu hi ku vulavula “swilo leswi soholotiweke”—ntiyiso lowu nga helelangiki kumbe mavunwa ya rihlaza. Hilaha muapostola Petro a swi vekeke hakona, va tirhisa “marito ya vuxisi”—marito lama twalaka ma ri ntiyiso kambe lawa kahle-kahle ma nga pfuniki nchumu ku fana ni mali ya vuxisi.—2 Petro 2:3.

11. Marito lama kumekaka eka 2 Petro 2:1, 3 ma paluxa maendlelo ni xikongomelo xa vagwinehi hi ndlela yihi?

¹¹ Petro u ye emahlweni a paluxa tindlela ta vagwinehi hi ku vula leswaku va “ta nyandlamela va nghenisa mimpambukwa leyi lovisaka.” (2 Petro 2:1, 3) Ku fana ni khamba ra le xifanisweni xa Yesu xa tinyimpfu leri nga ngheniki ‘hi nyangwa kambe ri khandziyaka hi ndhawu yin’wana,’ ni vagwinehi va ta eka hina hi tindlela ta vusukumbela. (Vagalatiya 2:4; Yudha 4) Va tiyimisele yini? Petro u ya emahlweni a ku: “Va ta mi dyelela.” Ina, ku nga khathariseki ndlela leyi vagwinehi va nga tisasaka ha yona, xikongomelo xa vafohli i ku “yiva ni ku dlaya ni ku lovisa.” (Yohane 10:10) Tivonele eka vafambi vo tano!

12. (a) Vanhu lava hi tihlanganisaka na vona va nga hi twisa rito ra vafambi hi ndlela yihi? (b) Marhengu ya Sathana ma fana njhani ni ya vafambi namuntlha?

¹² Vanghana vo biha. Rito ra vafambi hi nga ri twa eka lava hi tihlanganisaka na vona. Vanghana vo biha va ni khombo lerikulu ngopfu eka vantshwa. (1 Vakorinto 15:33) Tsundzuka, Sathana u pike Evha—tanihi leswi a a ha ri lontshwa naswona a nga ri na ntokoto ngopfu loko a ringanisiwa ni nuna wakwe. Sathana u n’wi khorwisile a pfumela leswaku Yehovha u n’wi tsona ntshunxeko hi ku n’wi sivela-sivela ngopfu, kasi a swi nga ri tano. Yehovha a a rhandza vanhu lava a va vumbeke naswona a a lava leswaku va tshama va hlayisekile. (Esaya 48:17) Hilaha ku fanaka namuntlha, vafambi va ringeta ku mi khorwisa n’wina vantshwa leswaku vatswari va n’wina lava nga Vakreste va mi tsona ntshunxeko hi ku mi sivela-sivela ngopfu. Xana vafambi vo tano va nga mi khumba njhani? Nhwanyana un’wana la nga Mukreste u te: “Vana lava ndzi dyondzaka na vona etlilasini va tsanise ripfumelo ra mina hi ndlela yo karhi swa xinkarhana. A va tshamela ku ndzi byela leswaku vukhongeri bya mina byi ni swiyila-yila swo tala naswona byi ndzi tikisela vutomi.” Kambe mhaka leyi salaka hileswaku vatswari va wena va ku rhandza. Kutani loko vana lava u dyondzaka na vona xikolo va ringeta ku ku kucetela leswaku u xandzukela vatswari va wena, u nga kanganyisiwi ku fana na Evha.

13. Hi yihi ndlela ya vutlhari leyi Davhida a yi landzeleke, naswona hi nga n’wi tekelela njhani?

¹³ Malunghana ni vanghana vo biha, mupisalema Davhida u te: “A ndzi tshamanga ni vanhu lava nga riki na ntiyiso; naswona a ndzi ngheni ni vanhu lava va fihlaka leswi va nga swona.” (Pisalema 26:4) Xana wa wu xiya nakambe mukhuva lowu tolovelekeke eka vafambi? A va lavi ku tiviwa—ku fana na Sathana loyi a nga tifihla hi ku tirhisa nyoka. Namuntlha, vanhu van’wana lava tikhomeke ku biha va tumbeta mavito ya vona ni swikongomelo swa vona hi ku tirhisa Internet. Hi ku tirhisa ndlela leyi, vatswatsi lava hombolokeke va nga tiendla vantshwa leswaku va mi phasa. Ha mi kombela n’wina vantshwa leswaku mi tivonela swinene leswaku mi nga vaviseki emoyeni.—Pisalema 119:101; Swivuriso 22:3.

14. Minkarhi yin’wana swihaxa-mahungu swi ri haxa njhani rito ra vafambi?

¹⁴ Swihehlo swa mavunwa. Hambileswi swiviko swin’wana swa swihaxa-mahungu swi vulavulaka ntiyiso hi Timbhoni ta Yehovha, minkarhi yin’wana vateki va mahungu va pfumela ku tirhisiwa hi van’wana leswaku va haxa rito ra vafambi lava nga ni rivengo. Hi xikombiso, etikweni rin’wana, xiviko xa mahungu xi haxe mavunwa ya leswaku Timbhoni a ti seketela mfumo wa Hitler hi nkarhi wa Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava. Etikweni rin’wanyana, xiviko xi hehle Timbhoni xi vula leswaku hi tona ti onhaka miako ya tikereke. Ematikweni ma nga ri mangani, vahaxi va mahungu va lumbete Timbhoni va vula leswaku ti alela vana va tona ku kuma vutshunguri, ti tlhela ti honisa swidyoho leswikulu swa vapfumeri-kulobye. (Matewu 10:22) Nilokoswiritano, vanhu va timbilu letinene lava hi tivaka kahle va swi vona leswaku swihehlo swo tano i mavunwa.

15. Ha yini ku nga ri vutlhari ku pfumela xin’wana ni xin’wana lexi vuhaxi byi xi vulaka?

¹⁵ Xana hi fanele hi endla yini loko hi twa swihehlo leswi haxiwaka hi rito ra vafambi vo tano? Hi fanele hi yingisa ndzayo ya Swivuriso 14:15 leyi nge: “Un’wana ni un’wana la nga riki na ntokoto u pfumela rito rin’wana ni rin’wana, kambe lowo tlhariha u xiyisisa magoza yakwe.” A hi vutlhari ku kholwa swilo hinkwaswo leswi vuhaxi byi vulaka leswaku i ntiyiso. Hambileswi hi tshembaka tinhlamuselo tin’wana ta vanhu va misava, a hi rivali leswaku “misava hinkwayo yi le hansi ka matimba ya lowo homboloka.”—1 Yohane 5:19.

“Kambisisani Marito Lama Huhuteriweke”

16. (a) Xana mahanyelo ya tinyimpfu ta xiviri ma ma tiyisekisa njhani marito ya Yesu lama kumekaka eka Yohane 10:4? (b) Bibele yi hi khutaza leswaku hi endla yini?

¹⁶ Kambe, xana hi swi tivisa ku yini loko munhu loyi hi vulavulaka na yena a ri munghana kumbe a ri nala? Yesu u vule leswaku tinyimpfu ti landzela murisi “hikuva ti tiva rito rakwe.” (Yohane 10:4) A hi ku languteka ka xiviri ka murisi loku susumetelaka tinyimpfu ku n’wi landzela; i rito rakwe. Buku yin’wana leyi vulavulaka hi matiko ya le Bibeleni yi hlamusela leswaku muendzi un’wana u tshama a vula leswaku tinyimpfu ti tiva murisi wa tona hi swiambalo, ku nga ri hi rito. Murisi yena u hlamule a vula leswaku ti n’wi tiva hi rito rakwe. Leswaku a tiyisekisa mhaka leyi, u cincane swiambalo ni muendzi. Muendzi la ambaleke swiambalo swa murisi u vitane tinyimpfu, kambe a ti angulanga. Rito ra yena a ti nga ri tivi. Kambe loko murisi a ti vitana a ambale swiambalo swa muendzi, tinyimpfu ti hatlise ti ya eka yena. Hikwalaho, munhu a nga languteka a fana ni murisi, kambe tinyimpfu ta swi lemuka leswaku a hi yena. Kahle-kahle, tinyimpfu ti yingiserisisa rito ra loyi a ti vitanaka, ti kumisisa loko ri fana ni rito ra murisi. Rito ra Xikwembu ri hi byela leswaku hi endla leswi fanaka—“kambisisani marito lama huhuteriweke mi vona loko swi ri leswaku ma huma eka Xikwembu.” (1 Yohane 4:1; 2 Timotiya 1:13) I yini leswi nga ta hi pfuna ku endla tano?

17. (a) Swi tisa ku yini leswaku hi tolovela rito ra Yehovha? (b) Ku tiva Yehovha swi hi pfuna ku endla yini?

¹⁷ Hikwalaho, loko hi ri tiva swinene rito kumbe rungula ra Yehovha, swi ta hi olovela ku twa rito ra mufambi. Bibele yi kombisa ndlela leyi hi kumaka vutivi byo tano ha yona. Yi ri: “Tindleve ta n’wina ti ta twa rito endzhaku ka n’wina ri ku: ‘Ndlela hi leyi. Fambani hi yona.’” (Esaya 30:21) “Rito” leri twalaka endzhaku ka hina ri huma eRitweni ra Xikwembu. Nkarhi wun’wana ni wun’wana loko hi hlaya Rito ra Xikwembu, hi twa rito ro fanekisela ra Yehovha, Murisi wa hina Lonkulu. (Pisalema 23:1) Hikwalaho, loko hi yi dyondza swinene Bibele, hi ta ri tiva swinene rito ra Xikwembu. Hi hala tlhelo, vutivi byebyo byo enta byi ta hi pfuna ku hatla hi lemuka rito ra vafambi.—Vagalatiya 1:8.

18. (a) Xana ku tiva rito ra Yehovha swi katsa yini? (b) Hi ku ya hi Matewu 17:5, ha yini hi fanele hi yingisa rito ra Yesu?

¹⁸ Xana ku tiva rito ra Yehovha swi katsa na yini swin’wana? A swi katsi ku ri twa ntsena, kambe ni ku endla leswi ri vulaka swona. Tlhela u kambisisa Esaya 30:21. Rito ra Xikwembu ri ri: “Ndlela hi leyi.” Ina, hi nga twa vukongomisi bya Yehovha hi ku dyondza Bibele. Endzhaku wa lerisa a ku: “Fambani hi yona.” Yehovha u lava leswaku hi endla leswi hi swi tweke. Xisweswo, loko hi tirhisa leswi hi swi dyondzeke, hi ta va hi kombisa leswaku hi twe rito ra Yehovha hi tlhela hi endla leswi ri hi byeleke swona. (Deteronoma 28:1) Ku yingisa rito ra Yehovha nakambe swi vula ku yingisa rito ra Yesu, hikuva Yehovha hi yena a hi byeleke leswaku hi endla tano. (Matewu 17:5) Xana Yesu, Murisi Lonene, u hi byela leswaku hi endla yini? U hi dyondzisa leswaku hi endla vadyondzisiwa hi tlhela hi tshemba “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha.” (Matewu 24:45; 28:18-20) Loko hi n’wi yingisa hi ta kuma vutomi lebyi nga heriki.—Mintirho 3:23.

“Ti Ta N’wi Balekela”

19. Hi fanele hi ri angurisa ku yini rito ra vafambi?

¹⁹ Kutani ke, xana hi fanele hi ri angula njhani rito ra vafambi? Hi fanele hi angula hilaha tinyimpfu ti angulaka hakona. Yesu u ri: “Mufambi a ti nge n’wi landzeli kambe ti ta n’wi balekela.” (Yohane 10:5) Hi ta teka magoza mambirhi. Xo sungula, a hi “nge n’wi landzeli” mufambi. Ina, hi ta hambana ni mufambi hi ku helela. Kahle-kahle, hi ku ya hi Xigriki xa le Bibeleni, marito lama nge “a ti nge,” ma hlamusela ku bakanya nchumu wo karhi hi ku helela. (Matewu 24:35; Vaheveru 13:5) Xa vumbirhi, hi “ta n’wi balekela,” kumbe hi n’wi fularhela. Hi yona ndlela leyi faneleke yo angula lava tidyondzo ta vona ti kanetanaka ni rito ra Murisi Lonene.

20. Xana hi ta angurisa ku yini loko hi hlaseriwa hi (a) vagwinehi va vukanganyisi, (b) vanghana vo biha, (c) swiviko swa swihaxa-mahungu leswi kombisaka rivengo?

²⁰ Hikwalaho, loko hi hlangana ni vanhu lava dyondzisaka tidyondzo ta vugwinehi, hi fanele hi endla leswi Rito ra Xikwembu ri vulaka swona: “Mi hambeta mi veka tihlo ra n’wina eka lava va vangaka ku avana ni swiyimo leswi khunguvanyisaka leswi lwisanaka ni dyondzo leyi mi yi dyondzeke, mi va papalata.” (Varhoma 16:17; Tito 3:10) Hilaha ku fanaka, vantshwa lava nga Vakreste lava langutaneke ni makhombo ya vanghana vo biha va fanele va tirhisa ndzayo leyi Pawulo a yi nyikeke muntshwa Timotiya: “Balekela ku navela loku fambisanaka ni vuntshwa.” Naswona loko hi phyarhekiwa swihehlo swa mavunwa hi swihaxa-mahungu, hi ta tsundzuka ndzayo yin’wana leyi Pawulo a yi nyikeke Timotiya: “[Lava yingiselaka rito ra vafambi] va ta hambukiseriwa etimhakeni ta mavunwa. Kambe wena, hlayisa mianakanyo ya wena leyi hlutekeke eka hinkwaswo.” (2 Timotiya 2:22; 4:3-5) Ku nga khathariseki ndlela leyi rito ra vafambi ri nga twalaka ri khuluka ha yona, hi fanele hi balekela swilo hinkwaswo leswi nga dlayaka ripfumelo ra hina.—Pisalema 26:5; Swivuriso 7:5, 21; Nhlavutelo 18:2, 4.

21. Hi yihi hakelo leyi nga ta kumiwa hi lava va fularhelaka rito ra vafambi?

²¹ Hi ku fularhela rito ra vafambi, Vakreste lava totiweke hi moya va amukela marito ya Murisi Lonene lama kumekaka eka Luka 12:32. Kwalaho, Yesu u ri eka vona: “Mi nga chavi, ntlhambinyana, hikuva Tata wa n’wina u tsakele ku mi nyika mfumo.” Hilaha ku fanaka, “tinyimpfu tin’wana” ti swi langutele hi mahlo-ngati ku twa marito ya Yesu lama nge: “Tanani, n’wina lava katekisiweke hi Tatana, dyanani ndzhaka ya mfumo lowu mi lunghiseriweke wona hi mpfhuka misava yi va kona.” (Yohane 10:16; Matewu 25:34) Hi ta kuma hakelo leyinene ngopfu loko hi fularhela “rito ra vafambi”!

Wa Tsundzuka Xana?

• Sathana u yi fanela njhani nhlamuselo ya mufambi loyi ku vulavuriwaka ha yena exifanisweni xa Yesu xa tinyimpfu?

• Rito ra vafambi ri twiwa njhani namuntlha?

• Hi nga ri lemuka njhani rito ra vafambi?

• Hi fanele hi ri angula njhani rito ra vafambi?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]

Mariya u lemuke Kreste

[Xifaniso lexi nga eka tluka 16]

Mufambi a nga yi eka tinyimpfu hi ndlela leyi kongomeke

[Xifaniso lexi nga eka tluka 18]

Xana hi ri angula njhani rito ra vafambi?