Langutelo Ra Bibele
A Ku Ri Xihi Xidyoho Xo Sungula?
XIVUTISO lexi xa hi khumba swinene. Njhani? Hikuva leswi Adamu na Evha va nga xi yingisangiki Xikwembu, vanhu hinkwavo va khumbekile ku ta fikela ni le nkarhini wa hina. Bibele yi ri: “Xidyoho xi [nghene] emisaveni hi munhu un’we, ni rifu hikwalaho ka xidyoho, xisweswo rifu ri tlulele vanhu hinkwavo hikuva hinkwavo va dyohile.” (Varhoma 5:12) Kambe, xana swi tise ku yini leswaku xiendlo xi ri xin’we xo dya mbhandzu emurhini xi hi tisela maxangu hi ndlela leyi?
Loko Xikwembu xi vumbe Adamu na Evha, xi va veke entangeni wo saseka, lowu a wu tele hi mihandzu leyi dyiwaka ni matsavu. A ko va murhi wun’we ntsena lowu a va nga fanelanga va wu dya—“murhi wa ku tiva leswinene ni leswo biha.” Leswi a va ri ni lunghelo ra ku hlawula leswi va swi lavaka, Adamu na Evha a va ri ni lunghelo ro yingisa Xikwembu kumbe va nga xi yingisi. Kambe, Adamu a a lemukisiwile leswaku “siku u nga ta wu dya [murhi wa vutivi] u ta fa hakunene.”—Genesa 1:29; 2:17.
Xipimelo Lexi Faneleke
Xipimelo lexi a xi nga ta endla leswaku va nga tsaki; hikuva Adamu na Evha a va nyikiwe lunghelo ro dya mirhi leyin’wana hinkwayo entangeni. (Genesa 2:16) Ku tlula kwalaho, xipimelo lexi a xi nga vuli leswaku mpatswa lowu a wu ri ni mboyamelo wo karhi wo biha, naswona a xi nga va tsoni swo karhi. Loko Xikwembu a xi lo yirisa swiendlo leswi thyakeke swo tanihi ku etlela ni swiharhi kumbe ku dlaya, van’wana a va ta vula leswaku vanhu lava hetisekeke a va ri ni xivangelo xo karhi xo nyikiwa swipimelo. Hambiswiritano, ku dya a swi ri swa ntumbuluko naswona a swi fanerile.
Xana murhi lowu a wu yirisiwile a ku ri vuxaka bya rimbewu hilaha van’wana va vulaka hakona? Mavonelo yo tano a ma sekeriwi hi Matsalwa. Phela, loko Xikwembu xi humesa nawu lowu, Adamu a a ha ri swakwe entangeni, naswona swi vonaka onge u tshame nkarhinyana a ri swakwe. (Genesa 2:23) Xa vumbirhi, Xikwembu xi byele Adamu na Evha leswaku va ‘tswalana va andza, va tata misava.’ (Genesa 1:28) Swi le rivaleni leswaku Xikwembu a xi nga ta va lerisa ku tshova nawu wa xona kutani xi va avanyisela rifu hi ku endla tano! (1 Yohane 4:8) Xa vunharhu, Evha u dye mbhandzu a ri swakwe kutani hi ku famba ka nkarhi a wu nyika Adamu nuna wa yena. (Genesa 3:6) Swi le rivaleni leswaku mbhandzu lowu a ku nga ri vuxaka bya rimbewu.
Ku Ringeta Ku Tifuma
Murhi wa vutomi a wu ri murhi hakunene. Hambiswiritano, a wu yimela mfanelo ya Xikwembu tanihi Mufumi, leswaku a kota ku hlawulela vanhu va yena lava a va tumbuluxeke leswo biha ni leswi nga swinene. Ku dya mbhandzu lowu a swi nga vuli ku yiva ntsena—ku teka leswi nga swa Xikwembu—kambe a ku ri makwanga yo lava ku tifuma. Xiya leswaku endzhaku ka loko Sathana a byele Evha ni nuna wakwe leswaku ‘va nga ka va nga fi,’ u tlhele a ku: “Hikuva Xikwembu xi tiva leswaku siku mi nga ta dya eka wona, mahlo ya n’wina ma ta pfuleka kutani mi ta fana ni Xikwembu, mi ta tiva leswinene ni leswo biha.”—Genesa 3:4, 5.
Hambiswiritano, loko Adamu na Evha va dye mbhandzu lowu, a va swi kotanga ku twisisa leswinene ni leswo biha ku fana ni Xikwembu. Entiyisweni, Evha u byele Xikwembu a ku: “I nyoka—hi yona yi nga ndzi xisa.” (Genesa 3:13) Kambe, Evha a a wu tiva nawu wa Xikwembu u tlhele a wu byela ni nyoka, leyi a yi ri muvulavuleri wa Sathana. (Nhlavutelo 12:9) Hikwalaho, u sihalale hi vomu. (Genesa 3:1-3) Adamu a hi yena la xisiweke. (1 Timotiya 2:14) Ematshan’weni yo yingisa Muvumbi wa yena hi ku tshembeka, u yingise nsati wakwe kutani hinkwavo va hlawula ku tifuma.—Genesa 3:6, 17.
Hi ku lava ku tifuma, Adamu na Evha va onhe vuxaka bya vona na Yehovha kutani va tluleta vana va vona xidyoho lexi tsariweke eka fambiselo ra vona ra xitekela. I ntiyiso leswaku va hanye madzana ya malembe, kambe va sungule ku fa hi “siku” leri va dyoheke ha rona, ku fana ni rhavi leri tsemiweke ensinyeni. (Genesa 5:5) Ku tlula kwalaho va sungule ku titwa va nga sirhelelekanga emirini. Va tivone va nga ambalanga nchumu kutani va ringeta ku titumbeta leswaku Xikwembu xi nga va voni. (Genesa 3:7, 8) Va sungule ku titwa va ri ni nandzu, va nga sirhelelekanga ni ku khomiwa hi tingana. Xidyoho xa vona xi va endle va titwa va ri ni nkelunkelu, ripfalo ra vona ri ri karhi ri va hehla hi ku endla swo biha.
Leswaku Xikwembu xi ta fambisana ni milawu ya xona yo kwetsima, hi ku landza vululami, xi hlongole Adamu na Evha entangeni wa Edeni kutani xi va avanyisela rifu. (Genesa 3:19, 23, 24) Xisweswo, Paradeyisi, ntsako ni vutomi lebyi nga heriki swi va swi lahlekile, kutani xidyoho, ku xaniseka ni rifu swi ku se hi kona. Vona khombo leri weleke vanhu! Hambiswiritano, endzhakunyana ka loko Xikwembu xi gweve mpatswa lowu, xi endle xitshembiso xo susa ku onhaka loku vangiweke hi xidyoho xa vona, xi ri karhi xi namarhele milawu ya xona yo lulama.
Yehovha a a ri ni xikongomelo xa leswaku vana va Adamu na Evha va ntshunxiwa eka xidyoho ni rifu. Leswi u swi hetisisile hi ku tirhisa Yesu Kreste. (Genesa 3:15; Matewu 20:28; Vagalatiya 3:16) Ha yena Xikwembu xi ta herisa xidyoho ni hinkwaswo leswi fambisanaka na xona, naswona xi ta endla misava hinkwayo yi va Paradeyisi ku kota leswi a yi ri xiswona eku sunguleni.—Luka 23:43; Yohane 3:16.
XANA U TSHAME U TIVUTISA?
◼ Xana hi swi tivisa ku yini leswaku mbhandzu lowu a wu yirisiwile a ku nga ri vuxaka bya rimbewu?—Genesa 1:28.
◼ Xana ku dya mbhandzu lowu a wu yirisiwile a swi komba yini?—Genesa 3:4, 5.
◼ Hi wahi malunghiselelo lawa Xikwembu xi ma endleke leswaku xi herisa xidyoho?—Matewu 20:28.
[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 29]
Mbhandzu lowu yirisiweke a ku nga ri vuxaka bya rimbewu
[Xifaniso lexi nga eka tluka 28, 29]
Evha a a lava ku fana ni Xikwembu, a a lava ku tihlawulela eka leswinene ni leswo biha