Vana Ni Mbilu Leyi Amukelekaka Eka Yehovha

“Tumbuluxa mbilu yo tenga eka mina, Wena Xikwembu, naswona u nghenisa moya lowuntshwa, lowu tserhameke endzeni ka mina.”—PISALEMA 51:10.

1, 2. Ha yini hi fanele hi nyikela nyingiso embilwini ya hina?

A A LEHILE naswona a a ri mbhuri. Loko muprofeta Samuwele a n’wi vona u tsake swinene, lerova a gimeta hi leswaku n’wana loyi wa mativula wa Yese a ku ri yena loyi Xikwembu xi n’wi hlawuleke leswaku a va hosi endzhaku ka Sawulo. Kambe Yehovha u te: “U nga languti ku languteka [ka n’wana yoloye] ni ku tlakuka ka xiyimo xakwe, hikuva ndzi n’wi bakanyile. . . . Munhu u vona ntsena leswi vonakaka ematihlweni; kambe loko ku ri Yehovha, u vona leswi mbilu yi nga swona.” Yehovha u hlawule rikotse ra Yese, ku nga Davhida—“wanuna la amukelekaka embilwini yakwe.”—1 Samuwele 13:14; 16:7.

² Xikwembu xa yi vona mbilu ya munhu, hikuva endzhakunyana xi swi veke erivaleni xi ku: “Mina Yehovha, ndzi kambisisa mbilu, ndzi kambela tinso, leswaku ndzi nyika un’wana ni un’wana hi ku ya hi tindlela ta yena, hi ku landza mihandzu ya swiendlo swakwe.” (Yeremiya 17:10) Ina, “Yehovha i mukambisisi wa timbilu.” (Swivuriso 17:3) Kambe, i yini mbilu leyi Yehovha a yi kambisisaka emunhwini? Naswona hi nga endla yini leswaku hi va ni mbilu leyi amukelekaka eka yena?

“Munhu La Nge Xihundleni Wa Mbilu”

3, 4. Rito leri nge “mbilu” ri tala ku tirhisiwa hi ndlela yihi eBibeleni? Nyika swikombiso.

³ Rito leri nge “mbilu” ri humelela kwalomu ka minkarhi ya gidi eMatsalweni yo Kwetsima. Hakanyingi ri tirhisiwa hi ndlela yo fanekisela. Hi xikombiso, Yehovha u byele muprofeta Muxe a ku: “Vulavula ni vana va Israyele leswaku va ta ndzi hlengeletela munyikelo: Mi ta hlengeleta munyikelo wa mina eka munhu un’wana ni un’wana loyi a susumetiwaka hi mbilu ya yena.” Kutani lava humesaka munyikelo “va ta, un’wana ni un’wana loyi mbilu yakwe yi n’wi susumeteke.” (Eksoda 25:2; 35:21) Handle ko kanakana, xivumbeko xin’wana xa mbilu yo fanekisela i matimba ya le ndzeni lama hi susumetelaka ku endla swo karhi. Timbilu ta hina to fanekisela ti tlhela ti kombisa mintlhaveko ya hina, leswi hi swi navelaka ni leswi hi swi rhandzaka. Mbilu yi nga ha hlundzuka kumbe yi fikeriwa hi ku chava, yi tshikileriwa hi gome kumbe yi tala hi ntsako. (Pisalema 27:3; 39:3; Yohane 16:22; Varhoma 9:2) Yi nga ha tikukumuxa kumbe yi titsongahata, yi nga ha va ni rirhandzu kumbe rivengo.—Swivuriso 16:5; Matewu 11:29; 1 Petro 1:22.

⁴ Hikwalaho, hakanyingi “mbilu” yi fambisana ni nsusumeto ni mintlhaveko, kasi “mianakanyo” yi fambisana ngopfu ni ku twisisa. Marito lawa ma fanele ma twisisiwa hi ndlela yoleyo loko ma ri ni mongo lowu fanaka eMatsalweni. (Matewu 22:37; Vafilipiya 4:7) Kambe mbilu ni mianakanyo swa fambisana. Hi xikombiso, Muxe u khutaze Vaisrayele a ku: “Mi fanele mi swi tsundzuka embilwini ya n’wina [kumbe “mi fanele mi swi tsundzuka emianakanyweni,” nhlamuselo ya le hansi ya NW] leswaku Yehovha i Xikwembu xa ntiyiso.” (Deteronoma 4:39) Yesu u byele vatsari lava a va endla xikungu ha yena, a ku: “Ha yini mi ehleketa swilo swo homboloka etimbilwini ta n’wina?” (Matewu 9:4) ‘Ku twisisa,’ “vutivi” ni ku “kanela” swi nga ha hlanganisiwa ni mbilu. (1 Tihosi 3:12; Swivuriso 15:14; Marka 2:6) Hikwalaho, mbilu yo fanekisela yi nga ha katsa ni vutlhari bya hina—mianakanyo ya hina kumbe ku twisisa ka hina.

 5. Mbilu yo fanekisela yi yimela yini?

⁵ Hi ku ya hi buku yin’wana, mbilu yo fanekisela yi yimela “xiyenge xa nkoka, xa le ndzeni, hikwalaho munhu wa le ndzeni u tikombisa eka mintirho ya yena hinkwayo yo hambana-hambana, eka leswi a swi navelaka, leswi a swi rhandzaka, eka mintlhaveko, swikongomelo, mianakanyo ya yena, matwisiselo ya yena, vutlhari bya yena, vutivi bya yena, vutshila bya yena, leswi a swi pfumelaka ni maanakanyelo ya yena, leswi a swi tsundzukaka ni ripfalo ra yena.” Yi yimela leswi hi nga swona hakunene endzeni, “munhu la nge xihundleni wa mbilu.” (1 Petro 3:4) Hi swona leswi Yehovha a swi vonaka kutani a swi kambela. Hi yona mhaka leyi Davhida a khongeleke a ku: “Tumbuluxa mbilu yo tenga eka mina, Wena Xikwembu, naswona u nghenisa moya lowuntshwa, lowu tserhameke endzeni ka mina.” (Pisalema 51:10) Hi nga yi kuma njhani mbilu yo tenga?

“Nyiketelani Timbilu Ta N’wina” eRitweni Ra Xikwembu

 6. Muxe u va nyike xitsundzuxo xihi Vaisrayele loko va dzime mixaxa eTimbaleni ta Mowabu?

⁶ Loko Muxe a tsundzuxa vana va Israyele lava a va hlengeletanile eTimbaleni ta Mowabu loko va nga si nghena eTikweni leri Tshembisiweke, u te: “Nyiketelani timbilu ta n’wina emaritweni hinkwawo lawa ndzi ma vulaka ndzi mi lemukisa namuntlha, leswaku mi lerisa vana va n’wina ku khathalela ku endla marito hinkwawo ya nawu lowu.” (Deteronoma 32:46) Vaisrayele a va fanele va “yingiserisisa.” (Knox) A va ta nghenisa swileriso swa Xikwembu eka vana va vona ntsena loko na vona va swi tiva.—Deteronoma 6:6-8.

 7. Swi katsa yini ku ‘nyiketa timbilu ta hina’ eRitweni ra Xikwembu?

⁷ Lexi lavekaka ngopfu leswaku u kuma mbilu yo tenga i ku va ni vutivi lebyi kongomeke bya ku rhandza ka Xikwembu ni swikongomelo swa xona. Xihlovo xin’we ntsena lexi nga ni vutivi byebyo i Rito leri huhuteriweke ra Xikwembu. (2 Timotiya 3:16, 17) Kambe, vutlhari ntsena a byi nge hi pfuni leswaku hi kuma mbilu leyi tsakisaka Yehovha. Leswaku vutivi byi khumba leswi hi nga swona hakunene endzeni, hi fanele hi ‘nyiketa timbilu ta hina’ eka leswi hi swi dyondzaka, kumbe hi swi “yingisa.” (Deteronoma 32:46, An American Translation) Leswi swi endliwa njhani? Mupisalema Davhida wa hlamusela: “Ndzi tsundzuke masiku ya khale swinene; ndzi anakanyisise hi ntirho wa wena hinkwawo; ndzi hambete ndzi anakanyisisa hi ntirho wa mavoko ya wena hi ku tirhandzela.”—Pisalema 143:5.

 8. Hi swihi swivutiso leswi hi nga anakanyisisaka ha swona loko hi ri karhi hi dyondza?

⁸ Na hina hi fanele hi anakanyisisa hi ntirho wa Yehovha hi ndlela yo tlangela. Loko hi hlaya Bibele kumbe tibuku leti sekeriweke eBibeleni, hi fanele hi anakanyisisa hi swivutiso swo tanihi leswi nge: ‘Leswi swi ndzi dyondzisa yini hi Yehovha? I timfanelo tihi ta Yehovha leti ndzi vonaka ti kombisiwa laha? Mhaka leyi yi ndzi dyondzisa yini hi leswi Yehovha a swi rhandzaka ni leswi a nga swi rhandziki? Hi byihi vuyelo bya ku landzela ndlela leyi Yehovha a yi rhandzaka swin’we ni vuyelo bya ku landzela leyi a yi vengaka? Rungula leri ri fambisana njhani ni leri se ndzi ri tivaka?’

 9. Dyondzo ya munhu hi xiyexe ni ku anakanyisisa i swa nkoka ku fikela kwihi?

⁹ Lisaa wa malembe ya 32 hi vukhale u hlamusela ndlela leyi a sunguleke ku tlangela nkoka wa dyondzo ni ku anakanyisisa loku nga ni xikongomelo: “Loko ndzi ta va ndzi khuvuriwile hi 1994, ndzi hisekele ntiyiso ku ringana malembe mambirhi. A ndzi va kona eminhlanganweni hinkwayo ya Vukreste, ndzi tirha 30 ku ya ka 40 wa tiawara hi n’hweti ensin’wini, naswona ndzi ri ni vunakulobye ni Vakreste-kulorhi. Hiloko ndzi sungula ku hambuka. Ndzi tsane swinene lerova ndzi hetelele ndzi tlule nawu wa Xikwembu. Kambe ndzi anakanyisise kahle ivi ndzi endla xiboho xa ku lulamisa tindlela ta mina. Ndza tsaka swinene leswi Yehovha a ku voneke ku hundzuka ka mina kutani a ndzi amukela nakambe! Hakanyingi a ndzi tivutisa ndzi ku: ‘Ha yini ndzi hambukile?’ Nhlamulo leyi ndzi tshamelaka ku yi kuma i ya leswaku ndzi honise dyondzo ni ku anakanyisisa loku nga ni xikongomelo. Ntiyiso wa Bibele a wu nga yi fikelelanga mbilu ya mina. Ku sukela sweswi ku ya emahlweni, dyondzo ya munhu hi xiyexe ni ku anakanyisisa swi ta tshama swi ri xiyenge xa nkoka xa vutomi bya mina.” Loko vutivi bya hina hi Yehovha, N’wana wakwe ni Rito ra yena byi ri karhi byi kula, i swa nkoka leswaku hi tinyika nkarhi wa ku anakanyisisa hi ndlela leyi nga ni xikongomelo!

10. Ha yini swi ri swa xihatla leswaku hi tinyika nkarhi wa dyondzo ya munhu hi xiyexe ni wa ku anakanyisisa?

¹⁰ Swa tika hakunene ku kuma nkarhi wa ku dyondza ni ku anakanyisisa tanihi leswi hi tshamaka hi khomekile. Hambiswiritano, namuntlha Vakreste va yime enyangweni ya Tiko leri Tshembisiweke ro saseka—misava leyintshwa yo lulama ya Xikwembu. (2 Petro 3:13) Swiendlakalo leswi hlamarisaka, swo tanihi ku lovisiwa ka “Babilona Lonkulu” ni ku hlaseriwa ka vanhu va Yehovha hi “Gogo wa tiko ra Magogo,” se swi kwala nyongeni. (Nhlavutelo 17:1, 2, 5, 15-17; Ezekiyele 38:1-4, 14-16; 39:2) Leswi hi nga ta langutana na swona swi nga ha ringa ndlela leyi hi rhandzaka Yehovha ha yona. I swa xihatla leswaku hi xava nkarhi lowunene sweswi naswona hi nyiketela timbilu ta hina eRitweni ra Xikwembu!—Vaefesa 5:15, 16.

‘Lunghiselela Mbilu Ya Wena Leswaku Yi Kambisisa Rito Ra Xikwembu’

11. Timbilu ta hina ti nga fanisiwa njhani ni misava?

¹¹ Mbilu yo fanekisela yi nga ha fanisiwa ni misava leyi mbewu ya ntiyiso yi nga byariwaka eka yona. (Matewu 13:18-23) Hakanyingi misava ya xiviri ya rimiwa leswaku leswi byariweke swi ta mila kahle. Hilaha ku fanaka, timbilu ta hina ti fanele ti lunghiseleriwa, kumbe ti endliwa ti lungheka, leswaku ti ta ri amukela kahle Rito ra Xikwembu. Muprista Ezra u “lunghiselele mbilu yakwe leswaku yi kambisisa nawu wa Yehovha ni ku wu endla.” (Ezra 7:10) Hi nga ti lunghiselela njhani timbilu ta hina?

12. I yini lexi nga ta hi pfuna ku lunghiselela timbilu ta hina leswaku ti lunghekela dyondzo?

¹² Xikhongelo lexi hi xi endlaka hi mbilu hinkwayo xa pfuna swinene leswaku hi lunghiselela timbilu ta hina loko hi kambisisa Rito ra Xikwembu. Minhlangano ya Vukreste ya vagandzeri va ntiyiso yi pfuriwa yi tlhela yi pfariwa hi xikhongelo. Swi fanerile hakunene leswaku loko hi sungula dyondzo ya munhu hi xiyexe ya Bibele hi endla xikhongelo lexi humaka embilwini kutani hi hlayisa langutelo ra ku tinyiketela hi nkarhi wa dyondzo!

13. Leswaku hi va ni mbilu leyi amukelekaka eka Yehovha, hi fanele hi endla yini?

¹³ Mbilu yo fanekisela yi fanele yi lunghiseleriwa leswaku yi ta susa malangutelo lawa hi nga ha vaka na wona. Varhangeri va vukhongeri va le nkarhini wa Yesu a va nga swi lavi ku swi endla leswi. (Matewu 13:15) Hi hala tlhelo, Mariya mana wa Yesu u anakanyisisile “embilwini yakwe” hi ku ya hi ntiyiso lowu a wu tweke. (Luka 2:19, 51) U ve mudyondzisiwa wo tshembeka wa Yesu. Lidiya wa le Tiyatira u yingise Pawulo, “hiloko Yehovha a pfula mbilu yakwe swinene leswaku yi nyikela nyingiso.” Na yena u ve mupfumeri. (Mintirho 16:14, 15) Hi nga tshuki hi namarhela ngopfu mavonelo ya hina kumbe tidyondzo leti hi ti rhandzaka. Ku ri na sweswo, a hi tiyimiseleni ku ‘va Xikwembu xi kumeka xi ri ni ntiyiso, hambiloko munhu un’wana ni un’wana a kumeka a ri muhembi.’—Varhoma 3:4.

14. Hi nga ti lunghiselela njhani timbilu ta hina leswaku ti yingisa eminhlanganweni ya Vukreste?

¹⁴ Ku lunghiselela mbilu leswaku yi yingisela eminhlanganweni ya Vukreste i swa nkoka swinene. Hi nga ha kavanyetiwa kutani hi nga ha swi twi leswi vuriwaka. Marito lama vuriwaka ma nge yi fikeleli kahle mianakanyo ya hina loko hi anakanya hi swilo leswi humeleleke ninhlikanhi kumbe loko hi ehleketa hi leswi nga ta humelela mundzuku. Hi fanele hi tiyimisela ku yingisela hi mbilu hinkwayo hi tlhela hi dyondza, hi kona hi nga ta swi twa leswi vuriwaka. Hi ta vuyeriwa swinene loko hi tiyimisele ku twisisa matsalwa lama hlamuseriwaka ni nhlamuselo ya kona!—Nehemiya 8:5-8, 12.

15. Ku titsongahata ku hi pfuna njhani leswaku hi dyondziseka kahle?

¹⁵ Tanihi leswi ku chela manyoro emisaveni swi nonisaka misava, na hina hi nga fuwisa timbilu ta hina to fanekisela loko hi hlakulela ku titsongahata, hi va ni torha ra swilo swa moya, hi tshemba Xikwembu, hi xi chava naswona hi xi rhandza. Ku titsongahata ku olovisa mbilu, ku hi pfuna leswaku hi dyondziseka hi ku olova. Yehovha u byele Hosi Yosiya wa le Yudiya a ku: “Hikwalaho ka leswi mbilu ya wena yi oloveke lerova u titsongahata hikwalaho ka Yehovha loko u twa leswi a swi vuleke . . . u sungula ku rila emahlweni ka mina, loko ku ri mina, ndzi swi twile.” (2 Tihosi 22:19) Mbilu ya Yosiya a yi titsongahata naswona yi yingisa. Ku titsongahata ku pfune vadyondzisiwa va Yesu lava a va ‘nga dyondzekanga naswona va tolovelekile’ ku twisisa ni ku tirhisa ntiyiso wa moya lowu vanhu “lavo tlhariha ni lava va nga ni ku twisisa” va nga wu twisisangiki. (Mintirho 4:13; Luka 10:21) Onge hi nga “titsongahata emahlweni ka Xikwembu xa hina” loko hi ri karhi hi ringeta ku va ni mbilu leyi amukelekaka eka Yehovha.—Ezra 8:21.

16. Ha yini hi fanele hi tikarhatela ku hlakulela ku navela swakudya swa moya?

¹⁶ Yesu u te: “Va tsaka lava khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya.” (Matewu 5:3) Hambileswi hi nga ni swilo leswi nga hi pfunaka hi tlhelo ra moya, mintshikilelo leyi humaka emisaveni leyi yo homboloka kumbe mikhuva leyi nga riki yinene yo kota vulolo, yi nga endla leswaku hi nga khathali hi swilaveko swa hina. (Matewu 4:4) Hi fanele hi hlakulela ku navela lokunene ka swakudya swa moya. Hambiloko eku sunguleni a hi nga swi tsakeli ku hlaya Bibele ni ku va ni dyondzo ya Bibele, loko hi phikelela hi ta kuma leswaku vutivi byi ta ‘tsakisa moya-xiviri wa hina,’ lerova hi wu langutela hi mahlo-ngati nkarhi wa ku dyondza.—Swivuriso 2:10, 11.

17. (a) Ha yini Yehovha a faneriwa hi ku va hi n’wi tshemba hi ku helela? (b) Hi nga ku hlakulela njhani ku tshemba Xikwembu?

¹⁷ Hosi Solomoni u tsundzuxile: “Tshemba Yehovha hi mbilu ya wena hinkwayo naswona u nga titshegi hi ku twisisa ka wena n’wini.” (Swivuriso 3:5) Mbilu leyi tshembaka Yehovha ya swi tiva leswaku xin’wana ni xin’wana lexi A xi kombelaka kumbe a xi kongomisaka hi ku tirhisa Rito ra yena xi lulamile minkarhi hinkwayo. (Esaya 48:17) Hakunene Yehovha u faneriwa hi ku va hi n’wi tshemba hi ku helela. Wa swi kota ku hetisisa hinkwaswo leswi a tiyimiseleke ku swi endla. (Esaya 40:26, 29) Phela, vito ra yena hi ku kongoma ri vula leswaku “U Endla Leswaku Swi Va Kona,” leswi akaka ntshembo eka vuswikoti bya yena byo hetisisa leswi a swi tshembiseke! “U lulamile etindleleni takwe hinkwato naswona wa tshembeka emintirhweni yakwe hinkwayo.” (Pisalema 145:17) Ina, leswaku hi hlakulela ku n’wi tshemba, hi fanele hi ‘nantswa hi vona leswaku Yehovha hi lonene’ hi ku swi tirhisa evuton’wini bya hina leswi hi swi dyondzaka eBibeleni ivi hi anakanyisisa hi vuyelo lebyinene lebyi vaka kona.—Pisalema 34:8.

18. Ku chava Xikwembu ku hi pfuna njhani leswaku hi amukela nkongomiso wa xona?

¹⁸ Loko a vulavula hi mfanelo yin’wana leyi endlaka timbilu ta hina ti amukela nkongomiso wa Xikwembu, Solomoni u te: “Chava Yehovha u fularhela swo biha.” (Swivuriso 3:7) Yehovha u vule leswi landzelaka malunghana na Israyele wa khale: “Loko ntsena vo endla leswaku mbilu ya vona yi ndzi chava naswona yi hlayisa swileriso swa mina hinkwaswo nkarhi hinkwawo, ku endlela leswaku swi ta va fambela kahle, vona ni vana va vona, hilaha ku nga riki na makumu!” (Deteronoma 5:29) Ina, lava chavaka Xikwembu va xi yingisa. Yehovha u ni vuswikoti byo “kombisa ntamu wakwe eka lava mbilu ya vona yi hetisekeke eka yena” ni ku xupula lava nga n’wi yingisiki. (2 Tikronika 16:9) Onge ku chava ku hlundzukisa Xikwembu ku nga lawula swiendlo swa hina hinkwaswo, mianakanyo ya hina ni mintlhaveko ya hina.

‘Rhandza Yehovha Hi Mbilu Ya Wena Hinkwayo’

19. Rirhandzu ri hetisisa xiphemu xihi eku endleni leswaku timbilu ta hina ti yingisa nkongomiso wa Yehovha?

¹⁹ Ku tlula timfanelo letin’wana hinkwato, rirhandzu hakunene ri endla leswaku timbilu ta hina ti yingisa nkongomiso wa Yehovha. Mbilu leyi teleke hi ku rhandza Xikwembu yi endla munhu a hisekela ku dyondza leswi tsakisaka Xikwembu ni leswi xi hlundzukisaka. (1 Yohane 5:3) Yesu u te: “U fanele u rhandza Yehovha Xikwembu xa wena hi mbilu ya wena hinkwayo ni hi moya-xiviri wa wena hinkwawo ni hi mianakanyo ya wena hinkwayo.” (Matewu 22:37) Onge hi nga kurisa ku rhandza ka hina Xikwembu hi ku swi endla mukhuva ku anakanyisisa hi vunene bya xona, hi ku tshama hi vulavula na xona onge hi loko hi vulavula ni munghana lonkulu ni hi ku hisekela ku byela van’wana hi xona.

20. Hi nga yi kuma njhani mbilu leyi amukelekaka eka Yehovha?

²⁰ Hi ku katsakanya: Ku va ni mbilu leyi amukelekaka eka Yehovha swi katsa ku pfumelela Rito ra Xikwembu ri hi kucetela leswi hi nga swona endzeni, ku nga munhu wa le xihundleni wa mbilu. Swa boha leswaku hi va ni dyondzo ya munhu hi xiyexe leyi nga ni xikongomelo ya Matsalwa swin’we ni ku anakanyisisa hi ndlela yo tlangela leswi hi swi dyondzeke. Ndlela leyinene yo endla leswi i ku va ni mbilu leyi lunghiseleriweke—hi nga namarheli eka leswi ku nga khale hi swi tiva, mbilu leyi teleke hi timfanelo leti hi endlaka hi dyondziseka! Ina, hi nga yi kuma mbilu leyinene hi mpfuno wa Yehovha. Hambiswiritano, hi wahi magoza lawa hi nga ma tekaka leswaku hi sirhelela timbilu ta hina?

[Nhlamuselo ya le hansi]

A Wu Ta Hlamurisa Ku Yini?

• Mbilu yo fanekisela leyi Yehovha a yi kambelaka i yini?

• Hi nga ti ‘nyikela njhani timbilu ta hina’ eRitweni ra Xikwembu?

• Hi fanele hi ti lunghiselela njhani timbilu ta hina leswaku ti kambisisa Rito ra Xikwembu?

• Endzhaku ko kambisisa mhaka leyi, xana u susumeteleka ku endla yini?

[Xifaniso eka tluka 17]

Davhida u anakanyisise hi ndlela yo tlangela hi swilo swa moya. Xana na wena wa anakanyisisa?

[Swifaniso eka tluka 18]

Lunghiselela mbilu ya wena loko u nga si dyondza Rito ra Xikwembu