Langutelo Ra Bibele
Hi Fanele Hi Va Khoma Njhani Vadyuhari?
HI XIMUMU xa 2003, ku fe magidi ya vanhu eYuropa hikwalaho ka ku hisa lokukulu loku hlaseleke Tiko-nkulu rero loku a ku nga si tshama ku va kona emalembeni ya 60 lama hundzeke. Vo tala va lava feke i vanhu lavakulu. Van’wana va siyiwe va ri voxe hi maxaka lawa a ma ye eku wiseni. Kasi ku vikiwa leswaku van’wana a va honisiwe hi vatirhi va le xibedlhele ni vatirhi va le makaya ya vadyuhari lava tirhaka ku tlula mpimo. Phepha-hungu ra Le Parisien ri vika leswaku le Paris ntsena, mintsumbu ya 450 a yi landziwanga. “Xana hi hanya eswiyin’weni swa njhani lerova hi rivala vatata wa hina, vamanana na vakokwa wa hina?” ku vutise phepha leri malunghana ni xiyimo xa lava feke va ri voxe ni lava feke swi nga tiviwi.
Emisaveni leyi nga ni vaaki lava nga ni malembe ya 65 ni ku tlula lava engetelekaka n’hweti ni n’hweti ku fika eka 795 000, ku khathalela swilaveko swa vadyuhari swi va nchumu wo tika swinene namuntlha. “Vanhu lava dyuhalaka emisaveni hinkwayo va engeteleka hi mpimo lowu nga si tshamaka wu va kona naswona hi fanele hi langutana ni swiphiqo leswi vanhu va vaka na swona loko va dyuhala,” ku vule Nancy Gordon, mukongomisi wa nongonoko wa nhlayo ya vaaki wa U.S. Census Bureau.
Muvumbi wa hina na yena wa khathala hi vanhu lava dyuhaleke. Entiyisweni, Rito ra yena, ku nga Bibele ra hi byela leswaku hi fanele hi va khoma njhani.
Ku Xixima Vadyuhari
Nawu wa Xikwembu lowu nyikiweke Muxe, wu khutaza ku xixima vadyuhari. Nawu wolowo wu te: “U fanele u suka u yima emahlweni ka la nga ni timpfu naswona u fanele u komba xichavo eka munhu la kuleke.” (Levhitika 19:32) Vagandzeri va Xikwembu lava yingisaka a va fanele va “yima” emahlweni ka munhu la dyuhaleke (1) tanihi xikombiso xo xixima munhu lonkulu naswona (2) a swi kombisa leswaku munhu yoloye u chava Xikwembu. Xisweswo vanhu lava kuleke a va fanele va xiximiwa naswona va tekiwa va ri va risima.—Swivuriso 16:31; 23:22.
Hambileswi namuntlha Vakreste va nga riki ehansi ka Nawu wa Muxe, kambe misinya ya milawu ya wona yi paluxe vonelo ra Yehovha ni leswi a swi tekaka swi ri swa nkoka, leswi endlaka hi swi vona kahle leswaku wa khathala swinene hi vanhu lava dyuhaleke. Swirho swa vandlha ra Vukreste ra lembe-xidzana ro sungula a swi yi twisisa kahle misinya leyi ya nawu. Vumbhoni bya sweswo byo sungula byi vikiwe eBibeleni ebukwini ya Mintirho. Exikarhi ka Vakreste va le Yerusalema eminkarhini yoleyo a ku ri ni tinoni leti pfumalaka. A swi kanakanisi leswaku vo tala va vona a ku ri vadyuhari. Vaapostola va hlawule nkombo wa ‘vavanuna lava ku tiyisekiwaka ha vona’ leswaku va tiyiseka leswaku vavasati lava va kuma swakudya swa siku ni siku hi ndlela leyi hlelekeke, vaapostola va teke xiendlo xexo xo hlawuleka ku ri ‘ntirho lowu faneleke’ wa vandlha.—Mintirho 6:1-7.
Epapileni ra yena muapostola Pawulo u kombise leswaku nsinya lowu wa nawu wa ku ‘yima emahlweni ka misisi ya mpunga’ wa tirha ni le vandlheni ra Vukreste. U byele mulanguteri lontsongo la nga Mukreste, Timotiya a ku: “U nga n’wi soli hi matimba wanuna la kuleke. Ku ri na sweswo, n’wi khongotele tanihi tata wa wena, . . . vaxisati lava kuleke tanihi vamanana.” (1 Timotiya 5:1, 2) Hambileswi Timotiya lontsongo a a ri ni vulawuri lebyikulu eka vadyuhari lava nga Vakreste, u byeriwe leswaku a nga tsongahati munhu la kuleke. Ematshan’weni ya sweswo, a a fanele a n’wi khongotela tanihi tatana. Naswona a a fanele a kombisa xichavo lexi fanaka ni le ka vavasati lava kuleke evandlheni. Entiyisweni, muapostola Pawulo a a khutaza Timotiya—naswona hi ku angarhela a a khutaza swirho hinkwaswo swa vandlha ra Vukreste—leswaku swi ‘yima emahlweni ka misisi ya mpunga.’
Ina, a swi kali swi lava leswaku vanhu lava chavaka Xikwembu va vekeriwa nawu wa leswaku va va xixima njhani vanhu lava kuleke. Xiya xikombiso xa le Bibeleni xa Yosefa, loyi a nga kanakanangiki ku tisa tata wa yena la dyuhaleke aEgipta, a ponisa Yakobe loyi a a ri ni malembe ya 130 eka dyandza leri a ri hlasele tiko hinkwaro. Loko a vona tata wa yena ro sungula loyi se a a ri ni makume mambirhi ya malembe a nga si n’wi vona, Yosefa “xikan’we-kan’we a wela enhan’wini ya yena, a rilela enhan’wini yakwe hi ku phindha-phindha.” (Genesa 46:29) Khale ka khaleni mukhuva wa ku khoma vadyuhari hi ntwela-vusiwana ni xichavo lexikulu wu nga si va nawu eka Vaisrayele, Yosefa u kombise langutelo ra Xikwembu hi ku endla tano.
Evutirhelini byakwe Yesu hi byakwe u kombise nkhathalelo eka vadyuhari. U sole varhangeri va vukhongeri hi ku kongoma lava a va honisa vatswari lava dyuhaleke hikwalaho ka mindhavuko ya vona ya vukhongeri. (Matewu 15:3-9) Nakambe Yesu u khathalele mana wakwe hi ndlela ya rirhandzu. Loko a ri karhi a twa ku vava lokukulu emhandzini ya nxaniso, u tiyisekile leswaku mana wa yena la dyuhaleke u fanele a khathaleriwa hi muapostola Yohane loyi a a n’wi rhandza.—Yohane 19:26, 27.
Xikwembu A Xi Va Fularheli Vanhu Va Xona Lava Tshembekaka
Mupisalema u khongele a ku: “U nga ndzi cukumeti emalembeni ya vudyuhari; loko matimba ya mina ma hela, u nga ndzi siyi.” (Pisalema 71:9) Xikwembu a xi ma ‘cukumeti’ malandza ya xona lama tshembekaka hambiloko wona ma vona onge a ma ha pfuni nchumu. Mupisalema a nga titwanga a fularheriwe hi Yehovha; ematshan’weni ya sweswo, u vone swi ri swa nkoka leswaku a titshega hi Muvumbi wa yena hambiloko a dyuharile. Yehovha wa va khathalela vanhu vo tano hi ku va pfuna evuton’wini bya vona hinkwabyo. (Pisalema 18:25) Hakanyingi nseketelo wo tano hi wu kuma eka Vakreste-kulorhi.
Hi ku landza leswi nga laha henhla, swi le rivaleni leswaku hinkwavo lava lavaka ku xixima Xikwembu va fanele va xixima vadyuhari. Hakunene vadyuhari i va risima emahlweni ya Muvumbi wa hina. Leswi hi nga swivumbiwa leswi endliweke hi xifaniso xa yena, onge minkarhi hinkwayo hi nga kombisa langutelo ra Xikwembu hi vadyuhari ni lava ‘misisi ya mpunga.’—Pisalema 71:18.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]
Vakreste va fundzha ni ku xixima vadyuhari