Ndzima Ya Vumakumembirhi-mbirhi
Ku Lulama Ku Fuma eSiyoni
1, 2. I ku cinca kwihi loku a ku ri kusuhi ni ku endleka eka Israyele, naswona i mani loyi a a ta ku tisa?
HUNGWE ra ntshunxeko a ri fanele ri mbvungunya ri twala! Yehovha a a hetile hi xiboho xa ku ntshunxa vanhu vakwe a va tlherisela etikweni ra vakokwa wa vona. Vugandzeri bya ntiyiso a byi ta tlhela byi tangunuka ku fana ni mbewu loko yi baleka endzhaku ka mpfula yo sewula. Loko siku rero ri ku ndzi fikeke, gome a ri ta huma ri nga lelanga ivi ku nghena tinsimu ta ntsako, naswona tinhloko leti eku sunguleni a ti basulukile hi minkuma ya xirilo a ti ta tlhandlekiwa tiharhi leti kombaka ku amukeriwa hi Xikwembu.
2 Xana i mani loyi a a ta tisa ku cinca loku ko hlamarisa? I Yehovha ntsena loyi a nga endlaka nchumu wo tano. (Pisalema 9:19, 20; Esaya 40:25) Muprofeta Sofaniya u lerise hi ndlela ya vuprofeta a ku: “Huwelela hi ku tsaka, Wena nhwanyana wa Siyoni! Bana xivuvutana, Wena Israyele! Tsaka, u khana hi mbilu hinkwayo, Wena nhwanyana wa Yerusalema! Yehovha u suse vuavanyisi ehenhla ka wena.” (Sofaniya 3:14, 15) Wolowo a wu ta va nkarhi wa ntsako hakunene! Loko Yehovha a hlengeleta masalela lama vuyeke hi le Babilona hi lembe ra 537 B.C.E., a swi ta fana ni norho lowu hetisekeke.—Pisalema 126:1.
3. Marito ya vuprofeta ya Esaya ndzima 61 ma hetiseke njhani?
3 Ku vuyeteriwa loku ku profetiwe eka Esaya ndzima 61. Kambe hambileswi vuprofeta byebyo byi hetisekeke hi ku kongoma hi 537 B.C.E., byi hetiseke hi vuenti lebyikulu enkarhini wa le ndzhaku. Ku hetiseka ka byona loku enteke swinene ku khumbe Yesu ni valandzeri vakwe eka lembe-xidzana ro sungula ku tlhela ku khumba vanhu va Yehovha eminkarhini ya hina. Kutani marito lawa ma huhuteriweke i ya nkoka hakunene!
“Lembe Ra Vunene”
4. I mani loyi a lerisiweke ku ya twarisa mahungu lamanene loko Esaya 61:1 yi hetiseka ro sungula, naswona yi hetiseke eka mani ra vumbirhi?
4 Esaya wa tsala: “Moya wa Yehovha, Hosi leyi Lawulaka wu le henhla ka mina, hikwalaho ka leswi Yehovha a ndzi toteke leswaku ndzi vula mahungu lamanene eka lavo rhula. U ndzi rhume leswaku ndzi ya bohelela lava vavisekeke mbilu, ku huwelela ntshunxeko eka lava endliweke makhumbi ni ku pfuriwa lokukulu ka mahlo ya vakhotsiwa.” (Esaya 61:1) I mani loyi a lerisiweke ku ya twarisa mahungu lamanene? Swi tikomba onge eku sunguleni a ku ri Esaya, loyi a huhuteriweke hi Xikwembu leswaku a tsalela mahlonga lawa a ma ri eBabilona mahungu lamanene. Kambe Yesu u kombise ku hetiseka lokukulu ka marito lawa ya Esaya loko a ma tirhisa eka yena n’wini. (Luka 4:16-21) Ina, Yesu u rhumiwe ku yisa mahungu lamanene eka lavo rhula, hikwalaho u totiwe hi moya lowo kwetsima loko a khuvuriwa.—Matewu 3:16, 17.
5. I vamani lava nga ni malembe ya kwalomu ka 2 000 va ri karhi va chumayela mahungu lamanene?
5 Ku tlula kwalaho, Yesu u dyondzise valandzeri vakwe leswaku va va vavuri va evhangeli, kumbe vachumayeri va mahungu lamanene. Hi Pentekosta ya 33 C.E., kwalomu ka 120 wa vona va totiwe hi moya lowo kwetsima kutani va va vana va Xikwembu va moya. (Mintirho 2:1-4, 14-42; Varhoma 8:14-16) Na vona va rhumiwe ku ya twarisa mahungu lamanene eka vanhu vo rhula ni lava vavisekeke timbilu. Vanhu volavo va 120 i vo sungula ku totiwa hi ndlela leyi eka lava 144 000. Vo hetelela va ntlawa wolowo va ha gingiriteka emisaveni ni namuntlha. Hikwalaho, valandzeri lava totiweke va Yesu se va ni malembe ya kwalomu ka 2 000 va ri karhi va nyikela vumbhoni “malunghana ni ku hundzukela eka Xikwembu ni ku pfumela eka Hosi ya hina Yesu.”—Mintirho 20:21.
6. I vamani lava ntshunxekeke loko va yingise mahungu lamanene lama chumayeriweke eminkarhini ya khale, naswona i vamani lava endleke tano namuntlha?
6 Rungula ra Esaya leri huhuteriweke ri tise ntshunxeko eka Vayuda lava hundzukeke eBabilona. Enkarhini wa Yesu ni vadyondzisiwa vakwe, ri tise ntshunxeko eka Vayuda lava a va vaviseke timbilu hikwalaho ka vuhomboloki lebyi a byi leme tiko ra Israyele, naswona a va cangayila hikwalaho ka vuhlonga bya mikhuva ya vukhongeri bya mavunwa bya Vuyuda eka lembe-xidzana ro sungula. (Matewu 15:3-6) Namuntlha timiliyoni leti phasiweke hi mikhuva ya vuhedeni ya Vujagana, leyi onhaka Xikwembu vito, ti ni ‘nhlomulo naswona ta konya’ hikwalaho ka swilo leswi nyenyetsaka leswi endliwaka evukhongerini byebyo. (Ezekiyele 9:4) Lava va amukelaka mahungu lamanene va ntshunxiwa eka xiyimo xexo lexi hlomulaka mbilu. (Matewu 9:35-38) Va pfuleka mahlo swinene loko va dyondza ku gandzela Yehovha “hi moya ni ntiyiso.”—Yohane 4:24.
7, 8. (a) Hi wahi ‘malembe mambirhi ya vunene’? (b) Hi wahi ‘masiku ya Yehovha ya ku tirihisela’?
7 Ku ni nkarhi lowu vekeriweke ku chumayela mahungu lamanene. Yesu ni valandzeri vakwe va lerisiwile: “Huwelela lembe ra vunene ra Yehovha ni siku ra ku rihisela ka Xikwembu xa hina; leswaku [u] chavelela hinkwavo lava rilaka.” (Esaya 61:2) Lembe i nkarhi wo leha, kambe ri ni masungulo ni mahetelelo. “Lembe ra vunene” ra Yehovha i nkarhi lowu a wu nyikaka vanhu vo rhula leswaku va amukela ku twarisiwa ka ntshunxeko.
8 Eka lembe-xidzana ro sungula, lembe ra vunene ra tiko ra Yuda ri sungule hi 29 C.E., loko Yesu a sungula vutirheli byakwe bya laha misaveni. U byele Vayuda a ku: “Hundzukani, hikuva mfumo wa matilo wu tshinele.” (Matewu 4:17) Lembe rero ra vunene ri hele hi “siku ra ku rihisela” ka Yehovha, loku chaputeke hi 70 C.E., loko Yehovha a tshika masocha ya le Rhoma ma lovisa Yerusalema ni tempele ya kona. (Matewu 24:3-22) Na hina namuntlha hi hanya elembeni rin’wana ra vunene, leri sunguleke loko ku simekiwa Mfumo wa Xikwembu ematilweni hi 1914. Lembe rero ra vunene ri ta hela loko ku fika siku rin’wana ra ku tirihisela lokukulu ngopfu loko Yehovha a lovisa mafambiselo hinkwawo ya swilo ya misava leyi eka “nhlomulo lowukulu.”—Matewu 24:21.
9. I vamani namuntlha lava pfunekaka eka lembe ra vunene ra Yehovha?
9 I vamani namuntlha lava vuyeriwaka eka lembe ra vunene ra Xikwembu? Hi lava va amukelaka rungula, va kombisa moya wo rhula ni ku hisekela ku seketela ku twarisiwa ka Mfumo wa Xikwembu “ematikweni hinkwawo.” (Marka 13:10) Vanhu vo tano va kuma leswaku mahungu lamanene ma va sula mihloti hakunene. Kambe lava alaka ku byeriwa rungula leri, lava nga laviki ku twa nchumu hi lembe ra Yehovha ra vunene, ku nga ri khale swi ta va khela matluka loko ku fika siku ra ku tirihisela ka yena.—2 Vatesalonika 1:6-9.
Mihandzu Ya Moya Leyi Dzunisaka Xikwembu
10. Vayuda lava vuyeke hi le Babilona va khumbiwe njhani hi nchumu lowukulu lowu Yehovha a va endleleke wona?
10 Vayuda lava vuyeke hi le Babilona va swi xiyile leswaku Yehovha u va endlele nchumu lowukulu. Xirilo xa vona loko va ri evuhlongeni xi hundzuke ntsako ni nkulungwana hileswi eku heteleleni va ntshunxiweke. Kutani Esaya u hetisise ntirho lowu a nyikiweke wona hi ndlela ya vuprofeta, wa ku “avela lava rilelaka Siyoni, ku va nyika xifunengeto xa nhloko ematshan’weni ya nkuma, mafurha ya ku khana ematshan’weni ya ku rila, nkhancu wa ku dzunisiwa ematshan’weni ya moya lowu tshovekeke; va fanele va vitaniwa mirhi leyikulu ya ku lulama, leyi byariweke hi Yehovha, leswaku a sasekisiwa.”—Esaya 61:3.
11. Eka lembe-xidzana ro sungula i vamani lava veke ni xivangelo lexinene xa ku dzunisa Yehovha hikwalaho ka nchumu lowukulu lowu a va endleleke wona?
11 Eka lembe-xidzana ro sungula, Vayuda lava pfumeleke ku ntshunxiwa evuhlongeni bya vukhongeri bya mavunwa na vona va dzunise Xikwembu hikwalaho ka nchumu lowukulu lowu xi va endleleke wona. Moya wa vona lowu tshovekeke wu siviwe hi “nkhancu wa ku dzunisiwa” loko va ntshunxiwa etikweni leri feke hi tlhelo ra moya. Ku cinca koloko ku fikele vadyondzisiwa va Yesu loko xirilo lexi vangiweke hi rifu rakwe xi hundzuke ntsako hileswi va totiweke hi moya lowo kwetsima hi Hosi ya vona leyi pfuxiweke. Endzhakunyana, vanhu va 3 000 lavo rhula va fikeriwe hi ku cinca loku fanaka loko va yingise ku chumayela ka Vakreste volavo lava a va ha ku totiwa ni ku khuvuriwa hi Pentekosta ya 33 C.E. (Mintirho 2:41) Va endle kahle leswi va tiyisekeke leswaku Yehovha a a ta va katekisa! Ematshan’weni ya ku ‘rilela Siyoni,’ va kume moya lowo kwetsima naswona va phyuphyisiwile hi “mafurha ya ku khana,” lama nga xikombiso xa ntsako wa lava Yehovha a va katekiseke swinene.—Vaheveru 1:9.
12, 13. (a) I vamani lava a va ri “mirhi leyikulu ya ku lulama” exikarhi ka Vayuda lava vuyeke hi 537 B.C.E.? (b) I vamani lava veke “mirhi leyikulu ya ku lulama” ku sukela hi Pentekosta ya 33 C.E.?
12 Yehovha u katekisa vanhu vakwe hi “mirhi leyikulu ya ku lulama.” Mirhi leyi yikulu yi yimela vamani? Emalembeni ya le ndzhaku ka 537 B.C.E., ku ve vanhu lava dyondzeke Rito ra Xikwembu va anakanyisisa ha rona, va tlhela va hlakulela mimpimanyeto ya Yehovha leyi lulameke. (Pisalema 1:1-3; Esaya 44:2-4; Yeremiya 17:7, 8) Vanhu vo tanihi Ezra, Hagayi, Zakariya na Yoxuwa Muprista Lonkulu, va tikombe va ri “mirhi leyikulu”—tinsika leti yimeleke ntiyiso ni ku lwela leswaku tiko ri nga thyakisiwi hi tlhelo ra moya.
13 Ku sukela hi Pentekosta ya 33 C.E. ku ya emahlweni, Xikwembu xi byale “mirhi leyikulu ya ku lulama” leyi fanaka—ku nga Vakreste lava totiweke lava nga ni vurhena—lava veke tiko ra xona lerintshwa ra moya, “Israyele wa Xikwembu.” (Vagalatiya 6:16) Hi madzana ya malembe, “mirhi” leyi yi ve 144 000, kutani yi tswala mihandzu yo lulama leswaku yi sasekisa kumbe ku dzunisa Yehovha Xikwembu. (Nhlavutelo 14:3) Vo hetelela eka “mirhi” leyi yikulu va sungule ku tswala mihandzu hi 1919, loko Yehovha a pfuxeta masalela ya Israyele wa Xikwembu endzhaku ka loko ma hete nkarhinyana ma nga ha chumayeli. Hi ku ma kela mati yo tala ya moya, Yehovha u mirise swihlahla swa mirhi yo lulama, leyi tswalaka mihandzu.—Esaya 27:6.
14, 15. Hi yihi mintirho leyi endliweke hi vagandzeri va Yehovha lava ntshunxiweke, ku sukela hi (a) 537 B.C.E.? (b) 33 C.E.? (c) 1919?
14 Loko a kandziyisa ntirho wa “mirhi” leyi, Esaya u ye emahlweni a ku: “Va ta pfuxa tindhawu leti onhakeke leti ku nga khale ti ri kona; va ta yimisa ni tindhawu leti nga marhumbi ta minkarhi yo sungula, kunene va ta pfuxeta miti leyi onhiweke, tindhawu leti nga marhumbi eka xitukulwana xin’wana ku ya eka xitukulwana xin’wana.” (Esaya 61:4) Hi ku lerisiwa hi Hosi Korexe wa le Peresiya, Vayuda lava tshembekaka lava vuyeke hi le Babilona va pfuxe muti wa Yerusalema ni tempele ya kona, leswi se a ku ri khale swi lovisiwile. Ntirho wo vuyetela a wu ta endleka ni le ndzhaku ka 33 C.E. ni le ndzhaku ka 1919.
15 Hi 33 C.E., vadyondzisiwa va Yesu va ve ni gome lerikulu loko a khomiwa, a tengisiwa ni ku dlayiwa. (Matewu 26:31) Kambe langutelo ra vona ri cincile loko a humelela eka vona endzhaku ka ku pfuxiwa kakwe. Naswona xikan’we-kan’we loko moya lowo kwetsima wu chuluriwe ehenhla ka vona, va nghene ehansi ni ntirho wa ku chumayela mahungu lamanene, “eYerusalema swin’we ni le tikweni hinkwaro ra Yudiya ni le Samariya ni ku ya fika endhawini ya le kule swinene ya misava.” (Mintirho 1:8) Kutani va sungule ku vuyetela vugandzeri lebyi tengeke. Hi ndlela leyi fanaka, ku sukela hi 1919 ku ya emahlweni, Yesu Kreste u endle leswaku masalela ya vamakwavo lava totiweke ma pfuxa “tindhawu leti nga marhumbi eka xitukulwana xin’wana ku ya eka xitukulwana xin’wana.” Hi madzana ya malembe vafundhisi va Vujagana va tsone vanhu vutivi bya Yehovha, va byi siva hi mikhuva ya vanhu ni tidyondzo leti nga riki ta Matsalwa. Vakreste lava totiweke va kuhe mavandlha ya vona va susa mikhuva leyi nyamisiweke hi vukhongeri bya mavunwa, leswaku ku vuyeteriwa ka vugandzeri bya ntiyiso ku ya emahlweni. Naswona va sungule ntirho lowu veke tsima lerikulu ra ku veka vumbhoni leri a ri nga si tshama ri va kona emisaveni.—Marka 13:10.
16. I vamani lava pfunaka Vakreste lava totiweke entirhweni wa vona wa ku vuyetela, naswona hi yihi mintirho leyi va tamerisiweke yona?
16 Lowu a wu ri ntirho lowukulu. Xana masalela lamatsongo ya Israyele wa Xikwembu a ma ta wu hetisisa njhani ntirho wo tano? Yehovha u huhutele Esaya leswaku a tsala a ku: “Entiyisweni vafambi va ta yima va risa mintlhambi ya n’wina, kasi vanhu vambe va ta va varimi va n’wina ni varimi va masimu ya n’wina ya vhinya.” (Esaya 61:5) Vafambi vo fanekisela ni vanhu vambe i “ntshungu lowukulu” wa “tinyimpfu tin’wana” ta Yesu.a (Nhlavutelo 7:9; Yohane 10:11, 16) Vona a va totiwanga hi moya lowo kwetsima hi xikongomelo xa leswaku va ya dya ndzhaka ya le tilweni. Kambe va ni ntshembo wa ku hanya hi masiku emisaveni leyi nga ta va paradeyisi. (Nhlavutelo 21:3, 4) Nilokoswiritano, va rhandza Yehovha naswona va nyikiwe ntirho wa moya wa ku risa, ku rima ni ku langutela masimu ya vhinya. Mintirho yo tano a yi va chichi xiyimo. Ehansi ka vukongomisi bya masalela ya Israyele wa Xikwembu, vatirhi lava va pfuneta entirhweni wa ku risa, ku wundla ni ku hlengeleta vanhu.—Luka 10:2; Mintirho 20:28; 1 Petro 5:2; Nhlavutelo 14:15, 16.
17. (a) Swirho swa Israyele wa Xikwembu a swi ta vuriwa yini? (b) Hi xihi xitlhavelo xi ri xin’we ntsena lexi lavekeke leswaku vanhu va rivaleriwa swidyoho?
17 Ku vuriwa yini hi Israyele wa Xikwembu? Hi nomu wa Esaya, Yehovha u va byele a ku: “Loko ku ri n’wina, mi ta vitaniwa vaprista va Yehovha; mi ta vuriwa vatirheli va Xikwembu xa hina. N’wina mi ta dya xuma xa matiko, mi ta vulavula hi ntsako wa n’wina malunghana ni ku vangama ka wona.” (Esaya 61:6) Le Israyele wa khale, Yehovha u simeke lunghiselelo ra leswaku vaprista va nyimba ya Levhi va nyikela switlhavelo hi ku yimela vaprista hi voxe kun’we ni Vaisrayele-kulobye. Kambe hi 33 C.E., Yehovha u tshike ku tirhisa vaprista va nyimba ya Levhi ivi a simeka lunghiselelo ro antswa. U amukele vutomi lebyi hetisekeke bya Yesu byi ri xitlhavelo xa swidyoho swa vanhu. Ku sukela enkarhini wolowo, a ku nga ha laveki switlhavelo swin’wana. Xitlhavelo xa Yesu xi tirha minkarhi hinkwayo.—Yohane 14:6; Vakolosa 2:13, 14; Vaheveru 9:11-14, 24.
18. Israyele wa Xikwembu i ntlawa wa vaprista va muxaka muni, naswona hi wihi ntirho lowu va nyikiweke wona?
18 Kutani, xana swirho swa Israyele wa Xikwembu i “vaprista va Yehovha” hi ndlela yihi? Muapostola Petro u tsalele Vakreste-kulobye lava totiweke a ku: “Mi ‘rixaka leri hlawuriweke, vaprista va vuhosi, tiko ro kwetsima, tiko leri nga nhundzu yo hlawuleka, leswaku mi byi twarisa hinkwako-nkwako vunene’ bya loyi a mi vitaneke mi huma emunyameni mi nghena eku vonakaleni kakwe loku hlamarisaka.” (1 Petro 2:9) Kutani tanihi ntlawa, Vakreste lava totiweke i vaprista lava nyikiweke ntirho wo karhi: ku byela matiko hi ta ku dzuneka ka Yehovha. Va fanele va va timbhoni ta yena. (Esaya 43:10-12) Emasikwini ya makumu, Vakreste lava totiweke va wu hetisise hi ku tshembeka ntirho lowu wa nkoka. Hikwalaho, sweswi vanhu va timiliyoni va hlanganyela na vona entirhweni wa ku nyikela vumbhoni hi ta Mfumo wa Yehovha.
19. Vakreste lava totiweke va ta va ni lunghelo ra ku endla ntirho wihi?
19 Ku tlula kwalaho, swirho swa Israyele wa Xikwembu swi ni ntshembo wa ku tirha ni hi ndlela yin’wana tanihi vaprista. Loko swi fa, swi pfuxeriwa ku ya hanya hi masiku etilweni swi ri swivumbiwa swa moya. Kwalaho a swi fumi na Yesu eMfun’weni wakwe ntsena, kambe swi tlhela swi va vaprista va Xikwembu. (Nhlavutelo 5:10; 20:6) Hikwalaho, swi ta va ni lunghelo ra ku tirhisa mpfuno wa xitlhavelo xa Yesu xa nkutsulo eka vanhu lava tshembekaka emisaveni. Exivonweni xa muapostola Yohane lexi tsariweke eka Nhlavutelo ndzima 22, swi tlhela swi vuriwa “mirhi.” Etilweni ku voniwa “mirhi” hinkwayo ya 144 000 yi tswala “mixaka ya mihandzu ya 12, leyi vekaka mihandzu ya yona n’hweti yin’wana ni yin’wana. Naswona matluka ya mirhi [i] ya ku hanyisa matiko.” (Nhlavutelo 22:1, 2) Wolowo i ntirho lowu tsakisaka swinene wa vaprista!
Tingana Ni Ku Tsongahatiwa, Kutani Ku Landzela Ntsako
20. Vaprista lava nga tihosi va ta kuma mikateko yihi, hambiloko va kanetiwa?
20 Ku sukela hi 1914 loko ku sungula lembe ra Yehovha ra vunene, vafundhisi va Vujagana va lwisane ni vaprista lava nga tihosi, va swi lumele ni nomu wa le hansi. (Nhlavutelo 12:17) Kambe marhengu hinkwawo yo yimisa ku chumayeriwa ka mahungu lamanene ma pye mano. Vuprofeta bya Esaya a byi swi vurile sweswo, byi ku: “Ematshan’weni ya tingana ta n’wina ku ta va ni miavo leyi phindhiweke kambirhi, ematshan’weni ya ku tsongahatiwa va ta huwelela hi ku tsaka hi xiavelo xa vona. Hikokwalaho etikweni ra vona va ta kuma miavo leyi phindhiweke kambirhi. Ku tsaka hilaha ku nga riki na makumu ku ta va ka vona.”—Esaya 61:7.
21. Xana Vakreste lava totiweke va katekisiwe hi mpimo lowu andzisiweke kambirhi hi ndlela yihi?
21 Hi nkarhi wa Nyimpi yo Sungula ya Misava, masalela lama totiweke ma khomisiwe tingana ni ku tsongahatiwa hi Vujagana lebyi fundzeke moya wa vutiko. Swirho swa vafundhisi swi hlengerile enyimpini yo phyarheka vamakwerhu va nhungu lava tshembekaka va le yindlu-nkulu ya le Brooklyn, hi swihehlo swa ku pfukela tiko. Vamakwerhu lava va pfaleriwe tin’hweti ta kaye ekhotsweni va nga dyanga xa munhu. Eku heteleleni, hi ximun’wana xa 1919, va ntshunxiwile, kutani endzhaku va hlantswiwa swihehlo hinkwaswo leswi a va phyarhekiwe swona. Kutani lava va lukeke mano ya ku yimisa ntirho wo chumayela va sale va nyume ni nkava. Ematshan’weni ya ku tshika vagandzeri vakwe va khomisiwa tingana nkarhi wo leha, Yehovha u va ntshunxile a va tlherisela exiyin’weni xa vona xa moya, “etikweni ra vona.” Kwalaho va katekisiwe hi mpimo lowu andzisiweke kambirhi. Ku kandziyeriwa ka vona a ku nga ri nchumu loko ku ringanisiwa ni ndlela leyi Yehovha a va katekiseke ha yona. Kunene a va ri ni xivangelo lexi twalaka xa ku ba nkulungwana!
22, 23. Xana Vakreste lava totiweke va n’wi tekelela njhani Yehovha, naswona u va hakele njhani?
22 Leswi Yehovha a swi vuleke endzhaku swi nyika Vakreste va namuntlha xivangelo xin’wana xa ku tsaka: “Mina, Yehovha, ndzi rhandza vululami, ndzi venga ku kanganyisa ni leswi nga lulamangiki. Kutani ndzi ta humesa hakelo ya vona hi ntiyiso, ntwanano lowu tshamaka hilaha ku nga heriki ndzi ta wu endla na vona.” (Esaya 61:8) Masalela lama totiweke ma kote ku rhandza vululami ni ku venga vuhomboloki, hi ku pfuniwa hi dyondzo ya Bibele. (Swivuriso 6:12-19; 11:20) Ma dyondze ku “fula mabanga ya [wona] ma va swikomu,” ma nga hlanganyeli etinyimpini ta vanhu ni le ka hasahasa ya tipolitiki. (Esaya 2:4) Ma tlhele ma yi phela ehansi mikhuva leyi onhaka Xikwembu vito, yo tanihi ku lumbeta, vuoswi, vukhamba ni vudakwa.—Vagalatiya 5:19-21.
23 Leswi Vakreste lava totiweke va rhandzaka vululami ku fana ni Muvumbi wa vona, Yehovha u va nyike “hakelo ya vona hi ntiyiso.” Yin’wana ya ‘tihakelo’ teto i ntwanano lowu nga heriki—ntwanano lowuntshwa—lowu Yesu a wu tiviseke valandzeri vakwe evusikwini bya le mahlweni ka rifu rakwe. Va ve tiko ra moya, vanhu lava hlawulekeke va Xikwembu, hikwalaho ka ntwanano lowu. (Yeremiya 31:31-34; Luka 22:20) Ehansi ka wona, Yehovha u ta tirhisa mimpfuno hinkwayo ya xitlhavelo xa Yesu xa nkutsulo, ku katsa ni ku rivaleriwa ka swidyoho swa vatotiwa ni vanhu lavan’wana hinkwavo lava tshembekaka.
Ku Tsakela Mikateko Ya Yehovha
24. I vamani “vana” lava humaka ematikweni lava katekisiwaka, naswona va ve “vana” hi ndlela yihi?
24 Van’wana exikarhi ka matiko va lemuke ndlela leyi Yehovha a katekiseke vanhu vakwe ha yona. Sweswo a swi profetiwile hi xitshembiso xa Yehovha lexi nge: “Entiyisweni vana va vona va ta tiviwa exikarhi ka matiko, ni vatukulu va vona exikarhi ka vanhu. Hinkwavo lava va va vonaka va ta va tiva, leswaku i vana lava Yehovha a va katekiseke.” (Esaya 61:9) Swirho swa Israyele wa Xikwembu, Vakreste lava totiweke, a swi tshamanga hi mavoko exikarhi ka matiko elembeni ra Yehovha ra vunene. Namuntlha lava va amukeleke vutirheli bya swona se va hlayiwa hi timiliyoni. Hi ku khomisana swinene na Israyele wa Xikwembu, lava va humaka ematikweni, va ni lunghelo ra ku va “vana lava Yehovha a va katekiseke.” Ntsako wa vona wu voniwa hi vanhu hinkwavo.
25, 26. Vakreste hinkwavo va swi tekelela njhani leswi vuriweke eka Esaya 61:10?
25 Vakreste hinkwavo, lava totiweke ni tinyimpfu tin’wana, va langutele ku dzunisa Yehovha hi masiku. Va pfumelelana hi mbilu hinkwayo na muprofeta Esaya, loyi a huhuteriweke ku vula a ku: “Kunene ndzi ta khana eka Yehovha. Moya-xiviri wa mina wu ta tsakela Xikwembu xanga. Hikuva u ndzi ambexe tinguvu ta ku ponisiwa; u ndzi tsondzele hi nguvu yo pfumala mavoko ya ku lulama, ku fana ni muteki loyi a vehelaka xifunengeto xa nhloko, hi ndlela ya vuprista, ni mutekiwa loyi a vehelaka swin’wetsin’wetsi swo khavisa.”—Esaya 61:10.
26 Leswi va ambaleke “nguvu yo pfumala mavoko,” Vakreste lava totiweke va tiyimisele ku tshama va tengile ni ku basa emahlweni ka Yehovha. (2 Vakorinto 11:1, 2) Leswi Yehovha a va vulaka vanhu vo lulama lava fanelekaka ku ya hanya etilweni, hambi ko ba lexi dumaka a va nge he tlheleli emarhumbini ya Babilona Lonkulu, laha va humesiweke kona. (Varhoma 5:9; 8:30) Tinguvu ta ku ponisiwa i ta risima swinene eka vona. Vapfuneti va vona va tinyimpfu tin’wana na vona va tiyimisele ku hlayisa mimpimanyeto leyi tlakukeke ya vugandzeri lebyi tengeke bya Yehovha Xikwembu. Leswi va “[hlantsweke] tinguvu ta vona to leha va ti endla to basa hi ngati ya Xinyimpfana,” va vuriwa vanhu vo lulama naswona va ta pona ‘nhlomulo lowukulu.’ (Nhlavutelo 7:14; Yakobo 2:23, 25) Loko nkarhi wolowo wu nga si fika, va ta hambeta va tekelela vatirhi-kulobye lava totiweke emhakeni ya ku papalata ku mbyindliwa thyaka ra Babilona Lonkulu.
27. (a) Hi nkarhi wa Mfumo wa Gidi ra Malembe, hi kwihi “ku hluka” loku xiyekaka loku nga ta va kona? (b) Ku lulama ana se ku fuma hi ndlela yihi exikarhi ka vanhu?
27 Namuntlha vagandzeri va Yehovha swa va tsakisa ku va eparadeyisini ya moya. Ku nga ri khale va ta tlhela va tsakela ku va eParadeyisini ya xiviri. Hi wu langutele hi mahlo-ngati nkarhi lowu hlamuseriwaka hi marito yo gimeta ya Esaya ndzima 61, lama nge: “Tanihi leswi misava yi humesaka leswi hlukaka eka yona, nileswi ntanga wu hlukisaka swilo leswi byariweke eka wona, hilaha ku fanaka Yehovha, Hosi leyi Lawulaka u ta endla leswaku ku lulama ni ku dzunisiwa ku hluka emahlweni ka matiko hinkwawo.” (Esaya 61:11) Hi nkarhi wa Mfumo wa Kreste wa Gidi ra Malembe, misava yi ta ‘humesa ku lulama.’ Vanhu va ta ba nkulungwana wa ku hlula, naswona ku lulama ku ta nava ku ya fika emakun’wini ya misava. (Esaya 26:9) Kambe hina a hi fanelanga hi rindzela siku rero ro xonga leswaku hi ba nkulungwana emahlweni ka matiko hinkwawo. Ku lulama ana se ka fuma exikarhi ka vanhu va timiliyoni lava dzunisaka Xikwembu xa le tilweni ni ku twarisa mahungu lamanene malunghana ni Mfumo wa xona. Hambi ku ri sweswi ripfumelo ni ntshembo wa hina swi hi nyika xivangelo lexi twalaka xa ku tsaka hikwalaho ka mikateko leyi Xikwembu xa hina xi hi nyikeke yona.
[Nhlamuselo ya le hansi]
a Esaya 61:5 yi fanele yi hetiseke eminkarhini ya khale, tanihi leswi vanhu lava nga riki Vayuda va fambeke ni Vayuda va ntumbuluko loko va tlhelela eYerusalema, naswona handle ko kanakana va va pfune ku pfuxa tiko. (Ezra 2:43-58) Kambe ku sukela eka ndzimana 6, vuprofeta bya kona byi tikomba byi tirha eka Israyele wa Xikwembu ntsena.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 323]
Esaya a a ri ni mahungu lamanene lawa a a fanele a ma twarisa eka mahlonga ya Vayuda
[Xifaniso lexi nga eka tluka 331]
Ku sukela hi 33 C.E., Yehovha u byale “mirhi leyikulu ya ku lulama” ya 144 000
[Xifaniso lexi nga eka tluka 334]
Ku lulama ku ta fuma misava