Ndzima Ya Vunharhu
Swilotlelo Swimbirhi Swo Va Ni Vukati Lebyi Khomelelaka
1, 2. (a) Xana vukati a byi endleriwe ku tshama nkarhi wo tanihi kwihi? (b) Xana leswi swi kotekisa ku yini?
LOKO Xikwembu xi hlanganise wanuna ni wansati wo sungula evukatini, a xi kona lexi kombisaka leswaku ku hlangana ka vona a ku ta va ka xinkarhana ntsena. Adamu na Evha a va fanele va tshama swin’we hi laha ku nga heriki. (Genesa 2:24) Mpimanyeto wa Xikwembu wa vukati lebyi xiximekaka i ku hlangana ka munhu un’we wa xinuna ni munhu un’we wa xisati. Loko un’wana wa vanghana kumbe havambirhi va tikhoma hi ndlela yo biha swinene hi tlhelo ra rimbewu, hi kona ntsena ku nga ni xisekelo xa Matsalwa xa ku dlaya vukati munhu a tlhela a kota ku nghenela vukati nakambe.—Matewu 5:32.
2 Xana swa koteka leswaku vanhu vambirhi va tshama swin’we va tsakile hi masiku? Ina, Bibele yi boxa swilo swimbirhi swa nkoka, kumbe swilotlelo, leswi endlaka leswi swi koteka. Loko nuna ni nsati havambirhi va swi tirhisa, va ta pfula nyangwa wo kuma ntsako ni mikateko yo tala. Hi swihi swilotlelo leswi?
XILOTLELO XO SUNGULA
3. Hi tihi tinxaka tinharhu ta rirhandzu leti faneleke ti hlakuleriwa hi vanghana va vukati?
3 Xilotlelo xo sungula i rirhandzu. Lexi tsakisaka, ku ni tinxaka to hambana-hambana ta rirhandzu leti boxiwaka eBibeleni. Rin’wana i ku va ni rirhandzu leri kufumelaka, ra le kusuhi eka un’wana, ku nga rirhandzu leri nga kona exikarhi ka vanghana va le kusuhi. (Yohane 11:3) Rin’wana i rirhandzu leri nga kona exikarhi ka swirho swa ndyangu. (Varhoma 12:10) Ravunharhu i rirhandzu ra nyanyuko leri munhu a nga vaka na rona eka munhu wa rimbewu leri hambaneke. (Swivuriso 5:15-20) Kavula, tinxaka leti hinkwato ti fanele ti hlakuleriwa hi nuna ni nsati. Kambe ku ni muxaka wa vumune wa rirhandzu, leri nga ra nkoka ku tlula letin’wana hinkwato.
4. Hi wihi muxaka wa vumune wa rirhandzu?
4 Eka ririmi ro sungula ra Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki, rito ra muxaka lowu wa vumune wa rirhandzu i a·gaʹpe. Rito rero ri tirhisiwe eka 1 Yohane 4:8, laha hi byeriwaka leswi: “Xikwembu i rirhandzu.” Ina, “hi ni rirhandzu hikuva ku rhangile Xikwembu xi hi rhandza.” (1 Yohane 4:19) Mukreste u rhanga a hlakulela rirhandzu rero eka Yehovha Xikwembu kutani a ri hlakulela ni le ka vanhu-kulobye. (Marka 12:29-31) Rito a·gaʹpe ri tlhela ri tirhisiwa eka Vaefesa 5:2, leyi nge: “Hanyani hi moya wa rirhandzu, tanihi Kriste loyi a hi rhandzeke ni ku tinyiketa hikwalaho ka hina.” Yesu u vule leswaku muxaka lowu wa rirhandzu a a wu ta hlawula valandzeri vakwe va ntiyiso: “Hinkwavo va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina, loko mi rhandzana [a·gaʹpe].” (Yohane 13:35) Nakambe, xiya ndlela leyi a·gaʹpe ri tirhisiweke ha yona eka 1 Vakorinto 13:13: “Sweswi, ku tiyile swilo swinharhu leswi: Ku pfumela, ni ku langutela, ni rirhandzu; kambe lexikulu ngopfu eka swona i rirhandzu [a·gaʹpe].”
5, 6. (a) Hikwalaho ka yini rirhandzu ri ri rikulu eka ripfumelo ni ntshembo? (b) Hi swihi swivangelo swin’wana leswi ha swona rirhandzu ri nga endlaka vukati byi khomelela?
5 I yini lexi endlaka rirhandzu leri ra a·gaʹpe ri va rikulu ku tlula ripfumelo ni ntshembo? Ri lawuriwa hi misinya ya milawu—misinya ya milawu leyinene—leyi kumekaka eRitweni ra Xikwembu. (Pisalema 119:105) I nkhathalelo wo pfumala vutianakanyi, wa ku lava ku endlela van’wana leswinene ni leswi faneleke hi ku ya hi langutelo ra Xikwembu, ku nga khathariseki leswaku loyi a endleriwaka leswinene u vonaka swi n’wi fanela kumbe e-e. Rirhandzu ro tano ri endla leswaku vanghana va vukati va landzelela xitsundzuxo lexi xa Bibele: “Amukelanani, kutani loko un’wana a vilela hi un’wana, a va rivalelane. Kukota leswi Hosi yi mi rivaleleke, na n’wina rivalelanani.” (Vakolosa 3:13) Mimpatswa leyi tekaneke leyi rhandzanaka yi hlakulela ku “rhandzana [a·gaʹpe] swinene, hikuva rirhandzu ri funengeta swidyoho swo tala.” (1 Petro 4:8, NW) Xiya leswaku rirhandzu ri funengeta swihoxo. A ri swi susi, tanihi leswi munhu un’wana ni un’wana la nga hetisekangiki a nga ni xihoxo.—Pisalema 130:3, 4; Yakobo 3:2.
6 Loko ku rhandza Xikwembu ko tano ni ku rhandzana ku hlakuleriwa hi mpatswa lowu tekaneke, vukati bya vona byi ta khomelela naswona byi tsakisa, hikuva “rirhandzu a ri heli, ni siku ni rin’we.” (1 Vakorinto 13:8) Rirhandzu hi “rona leri ri bohaka swilo hinkwaswo swi twanana hi ku hetiseka.” (Vakolosa 3:14) Loko u byi nghenerile vukati, xana wena ni munghana wa wena mi nga ri hlakulerisa ku yini rirhandzu ra muxaka lowu? Hlayani Rito ra Xikwembu swin’we, mi vulavula ha rona. Dyondzani xikombiso xa Yesu xa rirhandzu ivi mi ringeta ku n’wi tekelela, ehleketa ni ku endla swilo ku fana na yena. Ku tlhandlekela kwalaho, yanani emihlanganweni ya Vukreste, laha Rito ra Xikwembu ri dyondzisiwaka kona. Naswona mi khongelela mpfuno wa Xikwembu leswaku mi kurisa rirhandzu ra muxaka lowu leri tlakukeke, leri ri nga mbhandzu wa moya wo kwetsima wa Xikwembu.—Swivuriso 3:5, 6; Yohane 17:3; Vagalatiya 5:22; Vaheveru 10:24, 25.
XILOTLELO XA VUMBIRHI
7. Xana xichavo i yini, naswona i mani a faneleke a kombisa xichavo evukatini?
7 Loko vanhu vambirhi lava tekaneke va rhandzana hakunene, kutani va ta xiximana, naswona xichavo i xilotlelo xa vumbirhi xa vukati lebyi tsakisaka. Xichavo xi hlamuseriwa tanihi “ku anakanyela van’wana, u va xixima.” Rito ra Xikwembu ri laya Vakreste hinkwavo, ku katsa vavanuna ni vavasati ri ku: “Mi tlula van’wana hi ku kombana xichavo.” (Varhoma 12:10) Muapostla Petro u tsarile: “N’wina vavanuna, hanyisanani ni vasati va n’wina hi ku twelelana, hikuva va fana ni swibya leswi nga tiyangiki, naswona mi va xixima.” (1 Petro 3:7) Wansati u tsundzuxiwa leswaku a va “ni xichavo eka nuna wa yena.” (Vaefesa 5:33) Loko u lava ku xixima munhu, u va ni musa eka munhu yoloye, wa xi xixima xindzhuti xa yena ni vonelo leri a ri phofulaka naswona u tiyimisela ku endla nchumu wihi na wihi lowu twalaka lowu u komberiwaka ku wu endla.
8-10. Hi tihi tindlela tin’wana leti xichavo xi nga pfunaka ha tona ku endla xiboho xa vukati xi tiya naswona vukati byi tsakisa?
8 Lava va tsakelaka ku tiphina hi vukati lebyi tsakisaka va xixima vanghana va vona va vukati hi ku ka va “nga tshuki [va] tikarhatela leswi swi nga swa [vona] ntsena, kambe [va] tikarhatel[a] ni leswi swi nga swa [vanghana va vona].” (Vafilipiya 2:4) A va anakanyi leswi swi nga ta tsakisa vona ntsena—sweswo ku ta va ku ri vutianakanyi. Ematshan’weni ya sweswo, va anakanya ni leswi swi nga ta tsakisa ni vanghana va vona. Ina, va rhangisa sweswo eka hinkwaswo.
9 Xichavo xi ta pfuna vanghana va vukati leswaku va amukela ku hambana hi mavonelo ya swilo. A swi twali ku langutela leswaku vanhu vambirhi va vona swilo hinkwaswo hi ndlela leyi fanaka. Leswi swi nga ha vaka swa nkoka eka wanuna swi nga ha va swi nga ri swa nkoka eka wansati, naswona leswi wansati a swi rhandzaka swi nga ha endleka wanuna a nga swi rhandzi. Kambe un’wana ni un’wana u fanele a xixima mianakanyo ni minhlawulo ya un’wana, ntsena loko sweswo swi nga yi tluli milawu ni misinya ya milawu ya Yehovha. (1 Petro 2:16; ringanisa Filemoni 14.) Ku tlula kwalaho, un’wana ni un’wana u fanele a xixima xindzhuti xa loyi un’wana hi ku ka a nga sandzi kumbe ku hlekisa hi loyi un’wana, hambi hi le rivaleni kumbe exihundleni.
10 Ina, ku rhandza Xikwembu ni ku rhandzana swin’we ni ku xiximana i swilotlelo swimbirhi swa nkoka swo va ni vukati lebyi humelelaka. Xana swi nga tirhisiwa njhani eka tindhawu tin’wana ta nkoka swinene evuton’wini bya vatekani?
VUNHLOKO BYO FANA NI BYA KRESTE
11. Hi ku ya hi Matsalwa, i mani nhloko evukatini?
11 Bibele yi hi byela leswaku wanuna u vumbiwe a ri ni swihlawulekisi leswi nga ta n’wi endla leswaku a va nhloko ya ndyangu leyi humelelaka. Xisweswo, wanuna u ni vutihlamuleri eka Yehovha hi tlhelo ra vumoya ni ra nyama ra nsati swin’we ni vana vakwe. U fanele a endla swiboho leswi kombisaka ku rhandza ka Yehovha a tlhela a va xikombiso lexinene emhakeni ya ku tikhoma hi ndlela ya ku chava Xikwembu. “N’wina vavasati, titsongahateni eka vanuna va n’wina, kukota loko mi titsongahata eka Hosi. Hikuva nuna i nhloko ya nsati wa yena, kukota leswi Kriste na yena a nga nhloko ya [vandlha].” (Vaefesa 5:22, 23) Hambiswiritano, Bibele yi vula leswaku nuna na yena u ni nhloko, Leyi nga ni matimba eka yena. Muapostola Pawulo u tsarile: “Kambe ndzi lava leswaku mi tiva leswi: Kriste i nhloko ya wanuna un’wana ni un’wana, wanuna i nhloko ya wansati, Xikwembu i nhloko ya Kriste.” (1 Vakorinto 11:3) Wanuna la tlhariheke u dyondza ndlela yo tirhisa vunhloko hi ku tekelela nhloko yakwe, Kreste Yesu.
12. Hi xihi xikombiso lexinene lexi Yesu a xi vekeke malunghana ni ku kombisa ku titsongahata ni ku tirhisa vunhloko?
12 Yesu na yena u ni nhloko, ku nga Yehovha, naswona wa titsongahata eka Yena. Yesu u te: “A ndzi lavi ku endla ku rhandza ka mina, kambe ku rhandza ka Loyi a ndzi rhumeke.” (Yohane 5:30) Mawaku xikombiso lexinene swonghasi! Yesu i “mativula ya hinkwaswo leswi tumbuluxiweke.” (Vakolosa 1:15) U hundzuke Mesiya. Hi yena a a ta va Nhloko ya vandlha ra Vakreste lava totiweke ni Hosi leyi hlawuriweke ya Mfumo wa Xikwembu, ehenhla ka tintsumi hinkwato. (Vafilipiya 2:9-11; Vaheveru 1:4) Hambileswi a a ri ni xikhundlha xo tano ni swilo swo tala leswi tlakukeke leswi a swi languteleke, Yesu a nga kalanga a va ni tihanyi, a sihalala kumbe ku karhata ngopfu. A nga ri la tshikilelaka van’wana, la hambetaka a tsundzuxa vadyondzisiwa vakwe leswaku va fanele va n’wi yingisa. Yesu a a ri ni rirhandzu ni ntwela-vusiwana, ngopfu-ngopfu eka lava kandziyeriweke. U te: “Tanani ka mina, n’wina hinkwenu lava karheleke, ni lava tikeriwaka, ndzi ta mi wisisa. Rhwalani joko ra mina, mi dyondza ka mina, hikuva ndzi ni mbilu yo rhula ni ya tintswalo; kutani mimoya ya n’wina yi ta kuma ku wisa; hikuva joko ra mina ra olova, ni ndzhwalo wa mina wa vevuka.” (Matewu 11:28-30) A swi tsakisa ku va na yena.
13, 14. Xana wanuna la nga ni rirhandzu u ta byi tirhisa njhani vunhloko, a tekelela Yesu?
13 Wanuna la navelaka vutomi bya ndyangu lebyi tsakisaka u fanele a kambisisa timfanelo letinene ta Yesu. Wanuna lonene a nga na tihanyi naswona a nga tshikeleli munhu, a tirhisa vunhloko bya yena hi ndlela leyi hoxeke tanihi nhonga yo fumbutela nsati wakwe. Ematshan’weni ya sweswo, wa n’wi rhandza, a tlhela a n’wi xixima. Loko Yesu a a ri ni “mbilu yo rhula,” wanuna u fanele a tikarhata swinene leswaku a va tano, hikuva ku hambana na Yesu, yena wa swi endla swihoxo. Loko a endla swihoxo, u langutele leswaku nsati wakwe a twisisa. Hikwalaho, wanuna la titsongahataka u amukela swihoxo swakwe, hambileswi marito lama nge, “Ndzi khomele; a wu be kona,” ma nga ha tikaka ku ma vula. Wansati u ta swi kuma swi olova swinene ku xixima vunhloko bya wanuna lonene, la titsongahataka ku tlula vunhloko bya loyi a tikukumuxaka ni loyi a sihalalaka. Nakambe, wansati la nga ni xichavo u kombela ndzivalelo loko a endle xihoxo.
14 Xikwembu xi vumbe wansati a ri ni swihlawulekisi leswinene leswi a nga swi tirhisaka ku endla vukati byi tsakisa. Wanuna wa vutlhari u ta swi xiya leswi naswona a nge n’wi heti matimba. Vavasati vo tala va ni ntwela-vusiwana swinene swin’we ni ku hatla va twela, ku nga timfanelo leti lavekaka swinene eku khathaleleni ka ndyangu ni le ku kondleteleni ka vuxaka bya vanhu. Hakanyingi, wansati u ni vuswikoti byo endla kaya ri va ndhawu leyi tsakisaka ku tshama eka yona. “Wansati loyi a nga ni vuswikoti” la hlamuseriweke eka Swivuriso ndzima 31 a a ri ni timfanelo to tala letinene ni vutshila lebyikulu, naswona ndyangu wa yena a wu pfuneka swinene ha swona. Ha yini? Hikuva mbilu ya nuna wa yena a yi “n’wi tshemba.”—Swivuriso 31:10, 11, NW.
15. Xana wanuna a nga ri kombisa njhani rirhandzu ni xichavo xo fana ni xa Kreste eka nsati wakwe?
15 Eka mindhavuko yin’wana, vunhloko bya wanuna byi kandziyisiwa ngopfu, lerova hambi ku ri ku n’wi vutisa xivutiso ku tekiwa ku ri ku pfumala xichavo. A nga ha khoma nsati wakwe ku fana ni hlonga. Ku tirhisa vunhloko hi ndlela yoleyo leyi nyenyetsaka ku vanga leswaku vuxaka bya yena byi nga vi byinene, ku nga ri ni nsati wa yena ntsena kambe ni Xikwembu. (Ringanisa 1 Yohane 4:20, 21.) Hi hala tlhelo, vavanuna van’wana va honisa ku rhangela ivi va tshika vasati va vona va fuma ndyangu. Wanuna loyi a titsongahataka eka Kreste hi mfanelo a nga tlangi hi nsati wakwe kumbe ku n’wi susa xindzhuti. Ematshan’weni ya sweswo, u tekelela rirhandzu ra Yesu ro pfumala vutianakanyi naswona u endla hi laha Pawulo a vuleke ha kona: “N’wina vavanuna, rhandzani vasati va n’wina kukota leswi Kriste na yena a nga rhandza [vandlha], kutani ú nyiketile vutomi bya yena hikwalaho ka [r]ona.” (Vaefesa 5:25) Kreste Yesu a a rhandza valandzeri vakwe swinene lerova a va fela. Nuna lonene u ta ringeta ku tekelela langutelo rero ro pfumala vutianakanyi, a navelela nsati wakwe leswinene, ematshan’weni yo n’wi karhata. Loko wanuna a titsongahata eka Kreste naswona a kombisa rirhandzu ni xichavo xo fana ni xa Kreste, nsati wakwe u ta swi tsakela ku titsongahata eka yena.—Vaefesa 5:28, 29, 33.
KU TITSONGAHATA TANIHI WANSATI
16. Hi tihi timfanelo leti nsati a faneleke a ti kombisa eka vuxaka bya yena ni nuna wakwe?
16 Endzhakunyana ka loko Adamu a vumbiwile, “Hi loko Yehovha Xikwembu a ku: ‘A hi swinene leswaku munhu a tshama a ri yexe. Ndzi ta n’wi endlela mupfuni‚ tanihi muhetisisi wa yena.’” (Genesa 2:18, NW) Xikwembu xi vumbe Evha tanihi “muhetisisi,” hayi munhu wo phikizana na yena. Vukati a byi nga endleriwanga ku va tanihi xikepe lexi nga ni tikaputeni timbirhi leti phikizanaka. Wanuna a ta tirhisa vunhloko hi rirhandzu, naswona wansati a ta kombisa rirhandzu, xichavo ni ku titsongahata loku humaka embilwini.
17, 18. Hi tihi tindlela tin’wana leti ha tona wansati a nga vaka mupfuni wa xiviri eka nuna wakwe?
17 Hambiswiritano, wansati lonene a nga titsongahati ntsena. U ringeta ku va mupfuni wa xiviri, a seketela nuna eka swiboho leswi a swi endlaka. Kavula, sweswo swa n’wi olovela loko a pfumelelana ni swiboho swa yena. Kambe hambiloko a nga pfumelelani na swona, nseketelo wakwe wu nga pfuna leswaku swiboho swakwe swi humelela ku antswa.
18 Wansati a nga pfuna nuna wakwe leswaku a va nhloko ya kahle hi tindlela to tala. A nga phofula ku tlangela ka yena matshalatshala yakwe yo rhangela, ematshan’weni yo n’wi sandza kumbe ku n’wi endla a vona onge a nge pfuki a n’wi enerisile. Loko a ri karhi a tirhisana ni nuna wa yena hi ndlela leyinene, u fanele a tsundzuka leswaku “moya . . . wa ku olova ni ku rhula, [i wa] nkoka lowukulu emahlweni ka Xikwembu,” ku nga ri emahlweni ya nuna wakwe ntsena. (1 Petro 3:3, 4; Vakolosa 3:12) Ku vuriwa yini hi loko nuna a nga ri mupfumeri? Hambi i mupfumeri kumbe e-e, Matsalwa ma khutaza vavasati “ku rhandza vanuna va vona ni vana va vona, va kota ku tikhoma ni ku tenga, va va lava hlayisaka mindyangu ya vona hi fanelo, va va ni tintswalo, va yingisa vanuna va vona, leswaku Rito ra Xikwembu ri ta ka ri nga sandziwi hi munhu.” (Tito 2:4, 5) Loko timhaka leti khumbaka ripfalo ti humelela, wanuna la nga pfumeriki u ta tala ku xi xixima xiyimo xa nsati wa yena loko xi hlamuseriwa hi ‘moya lowunene ni xichavo lexikulu.’ Vavanuna van’wana lava nga pfumeriki va nga kokiwa “va nga byeriw[anga] hi munhu, [hi ku] vona xichavo xa [vona] ni ku tenga ka mikhuva ya [vona].”—1 Petro 3:1, 2, 15; 1 Vakorinto 7:13-16.
19. Xana ku vuriwa yini hi loko nuna a kombela nsati wakwe leswaku a tlula nawu wa Xikwembu?
19 Xana ku vuriwa yini hi loko wanuna a kombela nsati wakwe ku endla nchumu lowu Xikwembu xi wu yirisaka? Loko sweswo swi humelela, u fanele a tsundzuka leswaku Xikwembu hi xona Mufumi wa yena lonkulu. U ta landzelela xikombiso xa leswi vaapostola va swi endleke loko va komberiwe hi valawuri leswaku va tlula nawu wa Xikwembu. Mintirho 5:29 yi ri: “Kambe Petro ni vaapostola lavan’wana va hlamula, va ku: ‘Hi fanele ku yingisa Xikwembu ku tlula vanhu.’”
KU VULAVURISANA LOKUNENE
20. Hi yihi ndhawu ya nkoka leyi rirhandzu ni xichavo swi nga swa nkoka eka yona?
20 Rirhandzu ni xichavo swa laveka eka ndhawu yin’wana evukatini—mbulavurisano. Wanuna la nga ni rirhandzu u ta bula ni nsati wakwe hi mintirho ya nsati wa yena, swiphiqo swa yena, ni vonelo rakwe etimhakeni to hambana-hambana. Leswi hi leswi laviwaka hi wansati. Wanuna la tinyikaka nkarhi wo vulavula ni nsati wakwe naswona a yingisisa leswi a swi vulaka, u kombisa leswaku wa n’wi rhandza naswona wa n’wi xixima. (Yakobo 1:19) Vavasati van’wana va vilela, va vula leswaku vavanuna va vona va tinyika nkarhi wutsongo wo bula na vona. Sweswo swa vava hakunene. I ntiyiso, eminkarhini leyi, leyi vanhu va tshamaka va khomekile, vavanuna va nga ha tirha tiawara to leha ehandle ka le kaya, naswona swiyimo swa ikhonomi swi nga ha endla ni vavasati va lava ntirho. Kambe mpatswa lowu tekaneke wu fanele wu veka nkarhi wo va swin’we. Loko swi nga ri tano, un’wana ni un’wana a nga ha tiendlela swa yena. Leswi swi nga ha vanga swiphiqo leswikulu loko va boheka ku kuma munghana la nga ta va ni ntwela-vusiwana ehandle ka lunghiselelo ra vukati.
21. Xana ku vulavurisana lokunene ku nga pfuna njhani leswaku vukati byi tsakisa hi masiku?
21 Ndlela leyi vavasati ni vavanuna va vulavulaka ha yona i ya nkoka. “Marito yo saseka . . . ma ṭakisa moya, ma hanyisa marambu.” (Swivuriso 16:24) Ku nga khathariseki leswaku munghana i mupfumeri kumbe e-e, ndzayo leyi ya Bibele ya tirha: “Ku vulavula ka n’wina a ku ve lokunene, loku nandzihaka masiku hinkwawo,” hi leswaku, ku va lokunene. (Vakolosa 4:6) Loko munhu a ve ni siku ro tika, marito ma nga ri mangani ya musa, ya ku n’wi chavelela yo huma eka munghana ma nga n’wi pfuna swinene. “Marito la’ma v̌ulav̌uriweke hi nkari ma kotisa malamula ya nsuku e ntewaneni wa silver.” (Swivuriso 25:11) Mpimo wa rito ni ku hlawula marito i swa nkoka swinene. Hi xikombiso, un’wana a nga ha byela loun’wana hi ndlela leyi hlundzukisaka, leyi lerisaka, a ku: “Pfala nyangwa wolowo!” Kambe vona ndlela leyi ma “nandzihaka” ha yona marito lama vuriweke hi rito ro rhula, leri anakanyelaka, lama nge, “Ndzi kombela u ndzi pfalela nyangwa.”
22. Hi rihi langutelo leri mimpatswa yi faneleke yi va na rona leswaku yi ta kota ku hlayisa ku vulavurisana lokunene?
22 Mbulavurisano lowunene wu va kona loko ku ri ni marito lama vulavuriweke kahle, xikandza xi ri ni musa swin’we ni ku tshukatshukisa miri lokunene, tintswalo, ku anakanyela ni musa. Hi ku tirha hi matimba leswaku ku hlayisiwa ku vulavurisana lokunene, nuna ni nsati va ta titwa va ntshunxekile ku vula leswi va swi lavaka, naswona va nga va xihlovo xa nchavelelano ni mpfunano hi minkarhi ya ku hetiwa matimba kumbe ya gome. “Chavelelani mimoya-xiviri leyi nga ni gome,” ku khutaza Rito ra Xikwembu. (1 Vatesalonika 5:14, NW) Ku ta va ni minkarhi leyi nuna a nga ta titwa a ri ni gome ni minkarhi leyi nsati na yena a nga ta titwa tano. Va nga ‘chavelelana,’ va akana.—Varhoma 15:2.
23, 24. Xana rirhandzu ni xichavo swi nga pfuna njhani loko ku ri ni swiphiqo? Nyika xikombiso.
23 Vanghana va vukati lava rhandzanaka ni ku xiximana a va nge teki ku hambana ka mavonelo tanihi xiphiqo lexikulu. Va ta lwela ku ka va nga ‘holovisani.’ (Vakolosa 3:19) Havambirhi va fanele va tsundzuka leswaku “ku hlamula lo’kunene ka releta v̌ukari.” (Swivuriso 15:1) U nga tshuki u sandza kumbe ku holovela munghana loko a phofula mintlhaveko leyi humaka embilwini. Ematshan’weni ya sweswo, teka marito wolawo tanihi nkarhi wo kuma ku twisisa langutelo ra yena. Havambirhi, ringetani ku lulamisa swiphiqo ivi mi fikelela makumu man’we.
24 Tsundzuka nkarhi lowu Sara a nga ringanyeta ntlhantlho wa xiphiqo xo karhi eka nuna wakwe, Abrahama, naswona a xi nga fambisani ni mintlhaveko yakwe. Kambe, Xikwembu xi byele Abrahama: “Pfumela.” (Genesa 21:9-12) Abrahama u pfumerile, naswona u katekisiwile. Hi laha ku fanaka, loko nsati a ringanyeta nchumu wo karhi lowu hambaneke ni lowu nuna a wu ehleketaka, hambiswiritano, nuna u fanele a yingisa. Hi nkarhi lowu fanaka, nsati a nga fanelanga a lawula bulo kambe u fanele a yingisa leswi nuna a swi vulaka. (Swivuriso 25:24) Leswaku wanuna kumbe wansati a sindzisa leswaku ku endliwa leswi laviwaka hi yena minkarhi hinkwayo, a hi ndlela ya rirhandzu naswona a yi kombisi ku xiximana.
25. Xana ku vulavurisana lokunene ku nga endla leswaku ku va ni ntsako eka vuxaka bya le kusuhi bya vutomi bya vatekani hi ndlela yihi?
25 Ku vulavurisana lokunene na kona i ka nkoka eka vuxaka bya rimbewu bya mpatswa. Vutianakanyi ni ku pfumala ku tikhoma ku nga byi onha vuxaka lebyi bya le kusuhi bya vukati. Ku vulavurisana hi ku ntshunxeka, swin’we ni ku lehisa mbilu, i swa nkoka. Loko un’wana ni un’wana a navelela loyi un’wana leswinene handle ka vutianakanyi, vuxaka bya rimbewu a byi tali ku va xiphiqo. Emhakeni leyi, ku fana ni le ka tin’wana, “munhu a nga tshuki a tilavela leswi nga swa yena ntsena, kambe a a ehlekete ni swa van’wana.”—1 Vakorinto 7:3-5; 10:24.
26. Hambileswi vukati byin’wana ni byin’wana byi nga ta va ni mintokoto leyi tsakisaka ni leyi vavisaka, xana ku yingisa Rito ra Xikwembu swi ta yi pfuna njhani mimpatswa leyi tekaneke leswaku yi kuma ntsako?
26 Mawaku ndzayo leyinene swonghasi leyi Rito ra Xikwembu ri yi nyikelaka! I ntiyiso, vukati byin’wana ni byin’wana byi ta va ni mintokoto leyi tsakisaka ni leyi vavisaka. Kambe loko vatekani va titsongahatela mianakanyo ya Yehovha hi laha yi paluxiweke ha kona eBibeleni, naswona va seketela vuxaka bya vona hi misinya ya milawu ya rirhandzu ni ku xiximana, va nga tiyiseka leswaku vukati bya vona byi ta khomelela byi tlhela byi tsakisa. Xisweswo, va ta va va nga kombani xichavo va ri swavo ntsena kambe va ta xi kombisa ni le ka Musunguri wa vukati, Yehovha Xikwembu.
XANA MISINYA LEYI YA MILAWU YA BIBELE YI NGA WU PFUNA NJHANI . . . MPATSWA KU TSAKELA VUKATI LEBYI KHOMELELAKA, LEBYI TSAKISAKA?
Vakreste va ntiyiso va rhandzana.—Yohane 13:35.
Vakreste va tiyimiserile ku rivalelana.—Vakolosa 3:13.
Ku ni ndzandzelelano lowunene wa vunhloko.—1 Vakorinto 11:3.
I swa nkoka ku vula nchumu lowu faneleke hi ndlela leyi faneleke.—Swivuriso 25:11.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 28]
Ku rhandzana loku kufumelaka ni ku xiximana swi endla vukati byi humelela