“Mi Ya Emahlweni Mi Rhandzana”

1-3. Xana ku humelela yini loko hi tekelela xikombiso xa Yehovha xo kombisa rirhandzu?

“KU NYIKA swi tisa ntsako lowukulu ku tlula ku amukela.” (Mitirho 20:35) Marito lawa ya Yesu ma kandziyisa ntiyiso lowu wa nkoka: Rirhandzu ro pfumala vutianakanyi ra vuyerisa. Hambileswi swi tsakisaka ku amukela rirhandzu, swa tsakisa swinene ku kombisa van’wana rirhandzu.

² A nga kona loyi a tivaka leswi ku tlula Tata wa hina wa le tilweni. Hilaha hi swi voneke hakona eka tindzima leti hundzeke ta xiyenge lexi, Yehovha hi yena a kombisaka rirhandzu hi ku hetiseka. A nga kona la kombiseke rirhandzu hi ndlela leyikulu kumbe nkarhi wo leha ku fana na yena. Kutani ke, a swi hlamarisi leswi Yehovha a vitaniwaka “Xikwembu lexi tsakeke.”—1 Timotiya 1:11.

³ Xikwembu xa hina lexi nga ni rirhandzu xi lava leswaku hi ringeta ku fana na xona, ngopfungopfu loko swi ta emhakeni yo kombisa rirhandzu. Vaefesa 5:1, 2 yi hi byela leswi: “Leswi mi nga vana lava rhandzekaka tekelelani Xikwembu, mi ya emahlweni mi rhandzana.” Loko hi tekelela xikombiso xa Yehovha xo kombisa rirhandzu, hi kuma ntsako lowukulu hikwalaho ko nyika. Nakambe ha eneriseka loko hi tiva leswaku Yehovha wa tsaka hi hina, hikuva Rito ra yena ri hi khutaza leswaku hi “rhandzana.” (Varhoma 13:8) Kambe ku ni swivangelo swin’wana leswi endlaka leswaku hi “ya emahlweni [hi] rhandzana.”

4, 5. Hikwalahokayini swi ri swa nkoka leswaku hi rhangisa swilaveko swa vapfumerikulorhi?

⁴ Hikwalahokayini swi ri swa nkoka leswaku hi kombisa rirhandzu eka vapfumerikulorhi? Kahlekahle, rirhandzu i nchumu wa nkoka eka Vakreste va ntiyiso. Loko hi nga ri na rirhandzu a hi nge swi koti ku rhandza Vakrestekulorhi, naswona a hi nge amukeleki eka Yehovha. Xiya ndlela leyi Rito ra Xikwembu ri wu kandziyisaka hayona ntiyiso lowu.

⁵ Eka vusiku bya yena byo hetelela loko a ha ri emisaveni, Yesu u byele valandzeri vakwe a ku: “Ndzi mi nyika nawu lowuntshwa wa leswaku mi rhandzana; tanihi leswi ndzi mi rhandzeke, rhandzanani na n’wina. Hinkwavo va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina loko mi rhandzana.” (Yohane 13:34, 35) “Tanihi leswi ndzi mi rhandzeke”—ina, hi lerisiwa leswaku hi kombisa musa wa rirhandzu lowu kombisiweke hi Yesu. Eka Ndzima 29 hi xiye leswaku Yesu u veke xikombiso lexinene ngopfu, xa ku rhangisa swilaveko swa van’wana. Na hina hi fanele hi kombisa rirhandzu ro pfumala vutianakanyi, naswona hi fanele hi swi endla swi huma embilwini lerova swi olova leswaku vanhu lava nga ehandle ka vandlha ra Vukreste va ri vona. Kunene rirhandzu ra vumakwerhu i mfungho lowu hi tiviwaka ha wona tanihi valandzeri va Kreste.

6, 7. (a) Hi swi tivisa ku yini leswaku Rito ra Yehovha ri kandziyisa nkoka wa ku kombisa rirhandzu? (b) Xana marito ya Pawulo lama tsariweke eka 1 Vakorinto 13:4-8 ma vulavula hi rirhandzu ra muxaka muni?

⁶ Ku vuriwa yini hi loko hi nga ri na rirhandzu? Muapostola Pawulo u te: “Loko ndzi . . . nga ri na rirhandzu, ndzi hundzuka xingelengele kumbe nsimbhi leyi baka pongo.” (1 Vakorinto 13:1) Nsimbhi leyi chayiwaka yi ba pongo leri tingulaka. Ku vuriwa yini hi xingelengele lexi baka pongo? Vuhundzuluxeri byin’wana byi ri, “pongo lerikulu” kumbe “pongo leri pfalaka tindleve.” Mawaku ku faneleka ka swifaniso leswi! Munhu la nga riki na rirhandzu u fana ni xichayachayana lexi baka pongo swinene, leri tingaka ri tlhela ri siringa. Munhu wo tano a nga tiphina njhani hi vuxaka lebyinene ni van’wana? Pawulo u tlhele a ku: “Niloko ndzi ri ni ripfumelo lerikulu lerova ndzi nga susa tintshava, kambe ndzi nga ri na rirhandzu, a ndzi nchumu.” (1 Vakorinto 13:2) Wa nga ehleketa, phela munhu loyi a nga riki na rirhandzu “a nga pfuni nchumu,” ku nga khathariseki mitirho leyi a nga ha yi endlaka! (The Amplified Bible) Swi le rivaleni leswaku Rito ra Yehovha ri lava leswaku hi kombisa rirhandzu.

⁷ Xana hi nga yi kombisa njhani mfanelo leyi eka ndlela leyi hi hanyisanaka ni van’wana hayona? Leswaku hi hlamula xivutiso lexi a hi kambisiseni marito ya Pawulo lama kumekaka eka 1 Vakorinto 13:4-8. Eka tindzimana leti Pawulo a nga vulavuli hi ndlela leyi Xikwembu xi hi rhandzaka hayona kumbe ndlela leyi hina hi xi rhandzaka hayona. Ematshan’weni ya sweswo, Pawulo u vulavula hi ndlela leyi hi faneleke hi rhandzana hayona. U hlamusele swilo swin’wana leswi rirhandzu ri nga swona ni leswi rirhandzu ri nga riki swona.

 8. Ku lehisa mbilu swi nga hi pfuna njhani loko hi tirhisana ni van’wana?

⁸ “Rirhandzu ri lehisa mbilu.” Hikwalaho, rirhandzu swi vula ku tiyiselela swihoxo swa van’wana hi nga heli mbilu. (Vakolosa 3:13) Xana a hi fanelanga hi lehisa mbilu? Leswi hi nga swivumbiwa leswi nga hetisekangiki leswi tirhaka swin’we, handle ko kanakana ku ta va ni mikarhi leyi Vakrestekulorhi va nga ta hi kandziya swikunwana, na hina hi endla leswi fanaka eka vona. Kambe ku lehisa mbilu ku nga hi pfuna leswaku hi nga vi na mhaka na swona loko van’wana va hi kandziya swikunwana—hi ta hlayisa ku rhula evandlheni.

 9. Hi nga kombisa van’wana musa hi tindlela tihi?

⁹ “Rirhandzu ri . . . ni musa.” Musa wu kombisiwa hi ku tiyimisela ku pfuna ni hi marito lama lungiweke hi rirhandzu. Rirhandzu ri hi endla leswaku hi lava tindlela to kombisa musa, ngopfungopfu eka lava pfumalaka. Hi xikombiso, mupfumerikulorhi loyi a kuleke, a nga ha va a ri ni xivundza naswona ku nga ha laveka leswaku a endzeriwa, a ta khutazeka. Manana loyi a nga swakwe kumbe makwerhu wa xisati loyi a nga endyangwini lowu hambaneke hi vukhongeri, a nga ha lava mpfuno wo karhi. Munhu loyi a vabyaka kumbe loyi a nga emaxangwini a nga ha lava ku twa marito lama chavelelaka yo huma eka munghana loyi a tshembekaka. (Swivuriso 12:25; 17:17) Loko hi va vo sungula ku kombisa musa hi tindlela teto, hi va hi kombisa leswaku rirhandzu ra hina i ra xiviri.—2 Vakorinto 8:8.

10. Xana rirhandzu ri hi pfuna njhani ku yima ni ntiyiso ni ku vulavula ntiyiso hambiloko swi nga olovi ku endla tano?

¹⁰ “Rirhandzu . . . ri tsakisiwa hi ntiyiso.” Vuhundzuluxeri byin’wana byi ri: “Rirhandzu . . . ri yima ni ntiyiso.” Rirhandzu ri hi susumetela leswaku hi yima ni ntiyiso ni ku ‘byelana ntiyiso.’ (Zakariya 8:16) Hi xikombiso, loko munhu loyi hi n’wi rhandzaka a endle xidyoho lexikulu, ku rhandza ka hina Yehovha—ni loyi a dyoheke—swi ta hi pfuna leswaku hi namarhela milawu ya Xikwembu ematshan’weni yo ringeta ku tumbeta, ku sasa kumbe ku hemba malunghana ni xidyoho lexi endliweke. Ina, swi nga ha tika ku pfumela ntiyiso wa mhaka. Kambe loko loyi hi n’wi rhandzaka hi n’wi navelela leswinene, hi ta lava leswaku a tshinyiwa hi ndlela ya Xikwembu ya rirhandzu naswona a yi amukela. (Swivuriso 3:11, 12) Tanihi Vakreste lava nga ni rirhandzu, na hina hi navela “ku tikhoma hi ku tshembeka eka swilo hinkwaswo.”—Vaheveru 13:18.

11. Leswi rirhandzu ‘ri nga heriki matimba,’ xana hi fanele hi tikarhatela ku endla yini hi swihoxo swa vapfumerikulorhi?

¹¹ “Rirhandzu . . . a ri heli matimba.” Xiga lexi hi ku kongoma xi vula “swilo hinkwaswo leswi ri swi funengetaka.” (Kingdom Interlinear) Petro wo Sungula 4:8 yi ri: “Rirhandzu ri funengeta swidyoho swo tala.” Ina, Mukreste loyi a lawuriwaka hi rirhandzu a nga tsakisiwi hi ku paluxa swihoxo ni ku tsana ka Vakrestekulobye. Etimhakeni to tala, swihoxo swa vapfumerikulorhi a swi nyawuli naswona swi nga ha funengetiwa kunene hi rirhandzu.—Swivuriso 10:12; 17:9.

12. Xana muapostola Pawulo u swi kombise njhani leswaku wa n’wi tshemba Filemoni, naswona hi nga dyondza yini eka xikombiso xa Pawulo?

¹² “Rirhandzu . . ri kholwa swilo hinkwaswo.” Vuhundzuluxeri bya Moffatt byi ri, rirhandzu “mikarhi hinkwayo ri hisekela ku kholwa leswi nga swinene.” A hi va ehleketeleli swo biha vapfumerikulorhi, hi rhandza timhaka tin’wana ni tin’wana ta vona. Rirhandzu ri hi pfuna “ku kholwa leswi nga swinene” mayelana ni vamakwerhu ni ku va tshemba.a Xiya xikombiso lexi nga epapileni ra Pawulo leri yaka eka Filemoni. Pawulo a a ri tsalele ku khutaza Filemoni leswaku a amukela Onesima hlonga leri balekeke, loyi hi nkarhi wolowo se a ri Mukreste. Ematshan’weni yo sindzisa Filemoni, Pawulo u kombisane na yena hi rirhandzu. U byele Filemoni leswaku wa swi tiva leswaku u ta endla leswi faneleke a ku: “Ndzi ku tsalela hi ku tiva leswaku u ta endla swo tlula leswi ndzi swi vulaka.” (Ndzimana 21) Loko na hina rirhandzu ri hi susumetela ku byela vamakwerhu leswaku ha va tshemba va ta endla leswi nga ematimbeni ya vona.

13. Xana hi nga swi kombisa njhani leswaku ha va tshemba swinene vamakwerhu?

¹³ “Rirhandzu . . . ri tshemba swilo hinkwaswo.” Rirhandzu ri tshemba hinkwaswo naswona ri ni ntshembo. Rirhandzu ri hi susumetela ku va ni ntshembo mayelana ni vamakwerhu. Hi xikombiso, loko makwerhu “a teka goza leri hoxeke a nga swi xiyi,” hi va ni ntshembo wa leswaku u ta angula kahle eka matshalatshala yo n’wi ololoxa. (Vagalatiya 6:1) Hi tlhela hi va ni ntshembo wa leswaku lava tsaneke eripfumelweni va ta hlakarhela. Hi va lehisela mbilu vanhu vo tano, hi endla leswi hi nga swi kotaka leswaku hi va pfuna va tiya eripfumelweni. (Varhoma 15:1; 1 Vatesalonika 5:14) Hambiloko munhu loyi hi n’wi rhandzaka a hambuka, a hi heleli hi ntshembo wa leswaku siku rin’wana u ta tiehleketa kutani a tlhelela eka Yehovha, ku fana ni n’wana la lahlekeke wa le xifanisweni xa Yesu.—Luka 15:17, 18.

14. Ku tiyisela ka hina ku nga ringiwa hi tindlela tihi evandlheni, naswona rirhandzu ri ta hi pfuna leswaku hi angula njhani?

¹⁴ “Rirhandzu . . . ri tiyisela swilo hinkwaswo.” Ku tiyisela ku hi endla hi yima hi tiyile loko hi langutane ni maxangu kumbe ku hetiwa matimba. Miringo ya ku tiyisela a yi humi ntsena eka vanhu lava nga riki evandlheni. Mikarhi yin’wana, hi nga ha ringiwa hi vamakwerhu evandlheni. Hikwalaho ka ku nga hetiseki, vamakwerhu mikarhi yin’wana va nga ha hi heta matimba. Marito lama tlhavaka ma nga ha hi vavisa swinene. (Swivuriso 12:18) Kumbexana mhaka yin’wana evandlheni a yi tameriwanga hi ndlela leyi a hi rindzele leswaku a yi fanele yi tameriwe hayona. Mahanyelo ya makwerhu la xiximekaka ma nga ha hi khunguvanyisa, ma hi endla hi tivutisa leswaku ‘Ha yini Mukreste a endla swilo swo fana ni sweswo?’ Loko hi langutane ni swiyimo swo tano, xana hi ta tshika ku ta evandlheni ivi hi tshika ni ku tirhela Yehovha? Sweswo a swi nge humeleli loko hi ri ni rirhandzu hakunene! Ina, rirhandzu ri hi sivela ku pfilunganyiwa hi swihoxo swa makwerhu lerova hi nga ha voni nchumu lexinene eka yena kumbe evandlheni hinkwaro. Rirhandzu ri hi endla leswaku hi tshama hi tshembekile eka Xikwembu ni ku seketela vandlha, ku nga khathariseki leswi vanhu van’wana lava nga hetisekangiki va nga ha swi vulaka kumbe ku swi endla.—Pisalema 119:165.

15. Xana mavondzo i yini, naswona rirhandzu ri nga hi pfuna njhani leswaku hi papalata nchumu lowu, lowu nga ni khombo?

¹⁵ “Rirhandzu a ri na mavondzo.” Mavondzo ma nga hi endla leswaku hi vondzoka leswi van’wana va nga na swona—nhundzu ya vona, mikateko kumbe vuswikoti bya vona. Mavondzo yo tano ma vangiwa hi vutianakanyi, ma ni khombo, naswona loko ma nga lawuriwi ma nga kavanyeta ku rhula ka vandlha. I yini leswi nga ta hi pfuna ku sivela ku tshamela ku navela swilo hinkwaswo? (Yakobo 4:5) I rirhandzu. Vumunhu lebyi bya risima byi nga hi endla leswaku hi tsaka ni lava hi vonaka onge swilo swi va fambela kahle ku tlula hina. (Varhoma 12:15) Rirhandzu ri hi pfuna leswaku hi nga khunguvanyeki loko un’wana a bumabumeriwa hikwalaho ka vuswikoti kumbe nhluvuko wa yena.

16. Loko hi va rhandza hakunene vamakwerhu, hikwalaho ka yini hi fanele hi papalata ku tikurisa hi leswi hi swi endlaka entirhweni wa Yehovha?

¹⁶ “Rirhandzu . . . a ri tikurisi, a ri tikukumuxi.” Rirhandzu ri ta hi sivela ku bombisa vuswikoti bya hina kumbe mitirho ya hina. Loko hi va rhandza hakunene vamakwerhu, xana hi nga tshamela ku tikurisa hikwalaho ka leswi swi hi fambelaka kahle entirhweni wa nsimu, kumbe leswi hi nga ni malunghelo evandlheni? Ku tikukumuxa ko tano ku nga vavisa van’wana, ku va endla va titwa va ri vampheheleni. Rirhandzu a ri hi pfumeleli leswaku hi tikurisa hi leswi Xikwembu xi hi pfumelelaka leswaku hi swi endla entirhweni wa xona. (1 Vakorinto 3:5-9) Ku tlula kwalaho, rirhandzu “a ri tikukumuxi,” kumbe hilaha The New Testament in Modern English yi vulaka hakona, a ri “endli munhu a tivona onge wa antswa eka van’wana.” Rirhandzu ri hi endla hi papalata ku tivona onge hi tlakukile ku tlula van’wana.—Varhoma 12:3.

17. Rirhandzu ri ta hi susumetela leswaku hi anakanyela van’wana hi ndlela yihi, naswona i ku tikhoma ka njhani loku hi faneleke hi ku papalata?

¹⁷ “Rirhandzu . . . a ri endli leswi khomisaka van’wana tingana.” Munhu loyi a khomisaka van’wana tingana u endla swilo leswi khunguvanyisaka. Swiendlo swo tano a swi kombisi rirhandzu, hikuva swi kombisa leswaku munhu a nga na mhaka ni mitlhaveko ya van’wana. Ku hambana ni sweswo, rirhandzu leri hi susumetelaka ku anakanyela van’wana ri ni nsovo. Rirhandzu ri hi endla leswaku hi va ni xichavo, hi va ni mahanyelo lamanene ni ku xixima vapfumerikulorhi. Xisweswo, rirhandzu a ri nge hi pfumeleli leswaku hi kombisa “ku tikhoma loku nyumisaka”—a ri nge hi pfumeleli leswaku hi tikhoma hi ndlela yihi na yihi leyi chavisaka kumbe leyi nga khunguvanyisaka Vakrestekulorhi.—Vaefesa 5:3, 4.

18. Ha yini munhu la nga ni rirhandzu a nga sindzisi leswaku swilo hinkwaswo swi endliwa hi ndlela yakwe?

¹⁸ “Rirhandzu . . . a ri lavi leswi vuyerisaka rona ntsena.” Bibele Ya Xitsonga yi ri: “Rirhandzu a ri tilaveri swa rona ntsena.” Munhu la nga ni rirhandzu a nga sindzisi leswaku swilo hinkwaswo swi endliwa hi ndlela yakwe, onge hiloko mikarhi hinkwayo mavonelo yakwe ma ri kahle. A nga sindzisi van’wana, kumbe ku tirhisa matimba yakwe leswaku a kandziyela lava va nga ni mavonelo lama hambaneke ni ya yena. Ku sihalala ko tano ku nga kombisa leswaku munhu wa tikukumuxa, naswona Bibele yi ri: “Ku tikurisa swi ni khombo.” (Swivuriso 16:18) Loko hi va rhandza hakunene vamakwerhu, hi ta yingisa vonelo ra vona naswona loko swi koteka, hi ta amukela vonelo ra vona. Moya wo amukela vonelo ra van’wana, wu pfumelelana ni marito ya Pawulo lama nge: “Un’wana ni un’wana a a endle leswi pfunaka ni van’wana, ku nga ri leswi pfunaka yena ntsena.”—1 Vakorinto 10:24.

19. Rirhandzu ri hi pfuna leswaku hi angurisa ku yini loko van’wana va hi khunguvanyisa?

¹⁹ “Rirhandzu . . .a ri hlundzuki. A ri na xikhomela.” Rirhandzu a ri hlundzukisiwi hi ku olova hi leswi van’wana va swi vulaka kumbe va swi endlaka. Ina, hi ntolovelo ha hlundzuka loko van’wana va hi khunguvanyisa. Hambiloko hi ri ni xivangelo lexi twalaka xo hlundzuka, rirhandzu a ri hi pfumeleli leswaku hi tshama hi hlundzukile. (Vaefesa 4:26, 27) A hi nge ma hlayisi marito lama khunguvanyisaka, onge hiloko hi ma tsala ebukwini ya milandzu leswaku hi nga ma rivali. Ku hambana ni sweswo, rirhandzu ri hi susumetela ku tekelela Xikwembu xa hina xa rirhandzu. Hilaha hi swi voneke hakona eka Ndzima 26, Yehovha wa rivalela loko ku ri ni xivangelo lexi twalaka xo endla tano. Loko a hi rivalela, wa rivala, a nge hi xupuli enkarhini lowu taka hikwalaho ka swidyoho leswi hi swi endleke. Xana a hi tlangeli leswi Yehovha a nga hlayisiki mhaka yo biha?

20. Xana hi fanele hi titwisa ku yini loko mupfumerikulorhi a phasiwa hi xidyoho kutani a nghena ekhombyeni hikwalaho ka xona?

²⁰ “Rirhandzu . . . a ri tsaki hi leswi nga lulamangiki.” The New English Bible yi hlayekisa xileswi: “Rirhandzu . . . a ri tsaki loko vanhu van’wana va wela eswidyohweni.” Vuhundzuluxeri bya Moffatt byi ri: “Rirhandzu a ri tsaki loko van’wana va hambuka.” Rirhandzu a ri kumani ni vubihi, xisweswo a hi ku seketeli ku tikhoma loko biha ka muxaka wihi na wihi. Xana hi titwisa ku yini loko mupfumerikulorhi a phasiwa hi xidyoho kutani a nghena ekhombyeni hikwalaho ka xona? Rirhandzu a ri nge hi pfumeleli leswaku hi tsaka, onge hiloko hi ku, ‘U layekile! I mhangu ku tilavela!’ (Swivuriso 17:5) Hambiswiritano, ha tsaka loko makwerhu la endleke xihoxo, a teka magoza yo tlhela a hlakarhela hi tlhelo ra moya.

21-23. (a) Xana Pawulo a a vula yini loko a ku “rirhandzu a ri heli”? b) Xana hi ta bula hi yini eka ndzima yo hetelela?

²¹ “Rirhandzu a ri heli.” Xana Pawulo a a vula yini hi marito lawa? Hilaha mongo wu kombisaka hakona, a a vulavula hi tinyiko ta moya leti Vakreste vo sungula a va ri na tona. Tinyiko teto a ti ri xikombiso xa leswaku Xikwembu xa ri amukela vandlha leri ra ha ku simekiwaka. Kambe a hi Vakreste hinkwavo lava a va hanyisa, va profeta kumbe ku vulavula hi tindzimi. Hambiswiritano, sweswo a swi nga ri na mhaka hikuva tinyiko leti to endla masingita a ti ta hela hi ku famba ka nkarhi. Kambe, wu kona nchumu lowu a wu ta sala, lowu Mukreste un’wana ni un’wana a nga wu hlakulelaka. I nchumu wa nkoka swinene, lowu a wu ta tshama nkarhi wo leha swinene ku tlula nyiko yihi na yihi yo endla masingita. Kahlekahle, Pawulo u wu vule “ndlela leyi yi tlulaka hinkwaswo.” (1 Vakorinto 12:31) Xana “ndlela leyi yi tlulaka hinkwaswo” a ku ri yini? A ku ri ndlela ya rirhandzu.

²² Hakunene, rirhandzu ra Vukreste leri Pawulo a vulavulaka ha rona “a ri heli,” leswi vulaka leswaku a ri na makumu. Ninamuntlha, rirhandzu leri ra vamakwerhu, leri rhangisaka swilaveko swa van’wana, ra ha ri mfungho lowu valandzeri va Yesu va ntiyiso va tiviwaka ha wona. Xana a hi ri voni rirhandzu ro tano emavandlheni ya vagandzeri va Yehovha emisaveni hinkwayo? Rirhandzu rero ri ta tshama hi masiku, hikuva Yehovha u tshembisa malandza yakwe yo tshembeka leswaku u ta ma nyika vutomi lebyi nga heriki. (Pisalema 37:9-11, 29) Onge hi nga endla leswi nga ematimbeni ya hina leswaku hi “ya emahlweni [hi] rhandzana.” Loko hi endla leswi, hi ta kuma ntsako lowukulu lowu tisiwaka hi ku nyika. Ku tlhandlekela kwalaho, hi ta hambeta hi hanya—ina, hi ta hambeta hi rhandzana—hi masiku ni masiku, hi ri karhi hi tekelela Yehovha Xikwembu xa hina xa rirhandzu.

²³ Eka ndzima leyi, leyi gimetaka xiyenge lexi vulavulaka hi rirhandzu, hi hlamusele ndlela yo kombisana rirhandzu. Kambe, leswi rirhandzu ra Yehovha ri hi vuyerisaka hi tindlela ta ntsandzavahlayi—naswona hi vuyeriwaka eka matimba, vululami ni vutlhari bya yena—i swinene ku tivutisa xivutiso lexi, ‘Xana ndzi nga n’wi kombisa njhani Yehovha leswaku ndza n’wi rhandza hakunene?’ Xivutiso lexi ku ta buriwa ha xona eka ndzima yo hetelela.