Hi Rihi Langutelo Ra Xikwembu Na Kreste Hi Vavasati?

KAHLE-KAHLE hi nga ri tiva njhani langutelo ra Yehovha Xikwembu hi vavasati? Hi nga ri tiva hi ku kambisisa langutelo ni mahanyelo ya Yesu Kreste, loyi a nga “xifaniso xa Xikwembu lexi nga vonakiki” loyi a ri kombisaka hilaha ku hetisekeke langutelo ra Xikwembu. (Vakolosa 1:15) Ndlela leyi Yesu a tirhisaneke ha yona ni vavasati enkarhini wakwe yi komba leswaku Yehovha na Yesu va va xixima vavasati, naswona a va swi seketeli ku tshikileriwa ka vavasati loku humelelaka ematikweni yo tala namuntlha.

Hi xikombiso, anakanya hi siku rin’wana loko Yesu a ri karhi a vulavula ni wansati un’wana exihlobyeni. Evhangeli ya Yohane yi ri: “Wansati wa le Samariya a ta a ta ka mati. Yesu a ku eka yena: ‘Ndzi nyike ndzi nwa.’” Hambileswi Vayuda a a va nga tirhisani ni Vasamariya, kambe Yesu u vulavule ni wansati wa Musamariya erivaleni. Hi ku ya hi The International Standard Bible Encyclopedia, eka Vayuda “ku burisana ni vavasati erivaleni a swi yila.” Hambiswiritano, Yesu a a xixima vavasati, a a va twela vusiwana naswona a a nga hlawuli ndluwa a siya hove. Yesu u titivise ro sungula hi ku kongoma eka wansati wa Musamariya leswaku hi yena Mesiya.—Yohane 4:7-9, 25, 26.

Siku rin’wana, Yesu u khumbiwe hi wansati loyi a a ri ni vuvabyi lebyi khomisaka tingana bya ku khuluka ngati, lebyi n’wi karhateke malembe ya 12. Kuteloko a n’wi khumbile, hiloko a hola xikan’we-kan’we. “Yesu a hundzuluka, loko a n’wi vona, a ku: ‘Tiya mbilu, n’wananga; ripfumelo ra wena ri ku hanyisile.’” (Matewu 9:22) Hi ku ya hi Nawu wa Muxe, wansati loyi a nga ni vuvabyi byo tano a a nga fanelanga a ta entshungwini wa vanhu, hi nga ha vuli ku va khumba. Kambe, Yesu a nga n’wi tshinyanga. Ematshan’weni ya sweswo u n’wi chavelerile hi musa naswona a n’wi vitana “n’wananga.” Rito rero ri n’wi chavelerile! Yesu u fanele a tsake ngopfu hileswi a n’wi tshunguleke!

Loko Yesu a ha ku pfuxiwa eku feni, u rhange a humelela eka Mariya wa Magadala ni mudyondzisiwa un’wana wa yena, loyi Bibele yi vulaka leswaku i “Mariya loyi un’wana.” Yesu a a fanele a rhange a humelela eka Petro, Yohane kumbe vadyondzisiwa lavan’wana vakwe va xinuna. Ematshan’weni ya sweswo, u xixime vavasati hi ku va pfumelela leswaku ku va vona vo sungula ku n’wi vona loko a pfuxiwile. Ntsumi yi va lerise leswaku va ya tivisa vadyondzisiwa va Yesu va xinuna hi ta xiendlakalo lexi xo hlamarisa. Yesu u byele vavasati volavo a ku: “Fambani, mi ya vikela vamakwerhu.” (Matewu 28:1, 5-10) Yesu a a nga tingheni timhaka ta xihlawuhlawu xa Vayuda va le nkarhini wakwe, ta leswaku vavasati a va fanelanga va nyikela vumbhoni ehubyeni.

Hikwalaho, ematshan’weni yo tekela vavasati ehansi, Yesu u va kombise xichavo ni ku va teka va ri va nkoka. Leswi Yesu a a swi dyondzisa a swi hambane ekule ni mhaka ya ku xanisiwa ka vavasati, naswona hi nga tiyiseka leswaku langutelo rakwe a ri yi kombisa kahle ndlela leyi Tata wakwe Yehovha a swi langutaka ha yona swilo.

Ndlela Leyi Xikwembu Xi Va Khathalelaka Ha Yona Vavasati

“Ematikweni hinkwawo ya khale ya le Mediteraniya kumbe eNear East, vavasati a va nga ri na wona ntshunxeko lowu vavasati va manguva lawa va wu kumaka etikweni ra le Vupela-dyambu. Mukhuva lowu tolovelekeke a wu ri wa leswaku vavasati va titsongahata eka vanuna va vona, hilaha mahlonga ma titsongahataka hakona eka vini va wona, ni vana eka lavakulu. . . . Vana va xinuna a va rhandziwa swinene ku tlula va xisati, naswona swihlangi swa vanhwanyana minkarhi yin’wana a swi tshikiwa leswaku swi dlayiwa hi xirhami.” Leyi i ndlela leyi xihlamusela-marito xa Bibele xi yi hlamuselaka ha yona ndlela leyi a va khomiwa ha yona eminkarhini ya khale. Minkarhi yo tala a a va khomiwa ku fana ni mahlonga.

Bibele yi tsariwe eminkarhini leyi mikhuva yoleyo a yi tinyike matimba. Hambiswiritano, nawu wa Xikwembu hilaha wu tsariweke hakona eBibeleni wu kombise leswaku vavasati va fanele va xiximiwa, ku nga leswi hambaneke ni malangutelo ya vanhu vo tala va khale.

Ndlela leyi Yehovha a byi khathalelaka ha yona vuhlayiseki bya vavasati yi vonake eka swiendlakalo swo tala laha a pfuneke vagandzeri vakwe va xisati. U nghenelerile kambirhi leswaku a sirhelela Sara lowo xonga, nkata Abrahama, leswaku a nga pfinyiwi. (Genesa 12:14-20; 20:1-7) Xikwembu xi kombise tintswalo eka Leya, nkata Yakobe, loyi a a nga n’wi rhandzi hi mbilu yakwe hinkwayo, xi “pfula mbeleko wakwe,” leswaku a veleka n’wana wa jaha. (Genesa 29:31, 32) Loko tisungukati timbirhi ta Vaisrayele leti chavaka Xikwembu ti hoxe vutomi bya tona ekhombyeni hi ku ponisa vana va vafana va Vaheveru leswaku va nga dlayiwi le Egipta, Yehovha u ti katekise hi ku “ti nyika mindyangu.” (Eksoda 1:17, 20, 21) U tlhele a hlamula xikhongelo xa Hana lexi humaka embilwini. (1 Samuwele 1:10, 20) Nakambe loko noni leyi a yi ri nsati wa muprofeta yi ri ekhombyeni ro tekeriwa vana va yona hi loyi yi n’wi kolotaka, loyi a a lava ku ya va endla mahlonga leswaku va ta hakela xikweleti, Yehovha a nga yi lahlanga. Hi rirhandzu Xikwembu xi endle leswaku muprofeta Elixa a andzisa mafurha ya yona leswaku yi ta kota ku hakela xikweleti xa yona yi tlhela yi saleriwa hi mafurha lama eneleke ya ndyangu wa yona. Xisweswo, yi sirhelele ndyangu wa yona ni xindzhuti xa yona.—Eksoda 22:22, 23; 2 Tihosi 4:1-7.

Vaprofeta va hambete va sola ku xanisiwa ka vavasati. Muprofeta Yeremiya u byele Vaisrayele marito ya Yehovha a ku: “Kombisani vululami ni ku tshembeka, mi kutsula loyi a kanganyisiwaka evokweni ra mudyeleri; naswona mi nga tshuki mi khoma muluveri hi tihanyi, n’wana la nga riki na tatana kumbe noni. Mi nga va endleli madzolonga. Naswona mi nga tshuki mi halata ngati leyi nga riki na nandzu endhawini leyi.” (Yeremiya 22:2, 3) Endzhakunyana, lava fuweke ni lava fumaka eIsrayele va soriwile hikwalaho ka leswi va hlongoleke vavasati etindlwini ta vona va tlhela va xanisa vana va vona. (Mikiya 2:9) Xikwembu lexi nga ni vululami xa byi vona ni ku byi sola vubihi ni ku xanisiwa ko tano ka vavasati ni vana va vona.

“Nsati La Fanelekaka”

Langutelo lerinene hi wansati la fanelekaka ri andlariwe kahle hi mutsari wa khale wa buku ya Swivuriso. Tanihi leswi nhlamuselo leyi yo tsakisa ya ntirho ni xiyimo xa wansati yi katsiweke eRitweni ra Yehovha, hi nga tiyiseka leswaku wa yi amukela. Wansati yoloye wa tlangeriwa, wa xiximiwa ni ku tshembiwa, a nga tshikileriwi kumbe ku tekiwa a ri xikangalafula.

‘Wansati la fanelekaka’ loyi ku vulavuriwaka ha yena eka Swivuriso ndzima 31 u ni migingiriko. U tirha hi matimba a endla leswi “mavoko yakwe ma tsakelaka ku swi endla” naswona wa bindzula hambi ku ri ku xava masimu. U vona nsimu kutani a yi xava. U rhunga tinguvu ta le ndzeni kutani a ti xavisa. U nyika van’wamabindzu mabandhi. Naswona u ni migingiriko. Ku tlula kwalaho, marito yakwe ya vutlhari ni musa wakwe wa rirhandzu swi tlangeriwa swinene. Hikwalaho, nuna wakwe ni vana vakwe va majaha va n’wi dzunisa, kasi xa nkoka ngopfu wa dzuneka eka Yehovha.

Vavanuna a va fanelanga va tshikilela vavasati hi ndlela yihi na yihi. Ematshan’weni ya sweswo, wansati la tekiweke u fanele a tiphina naswona a va “muhetisisi” wa nuna wakwe.—Genesa 2:18.

Va Xiximeni

Loko Petro mutsari la huhuteriweke a tsalela vavanuna lava nga Vakreste hi ta ndlela leyi va faneleke va khoma vavasati va vona ha yona, u va khutaze leswaku va tekelela langutelo ra Yehovha na Yesu Kreste. U tsale a ku: “N’wina vavanuna lava tekeke, hambetani . . . mi va xixima.” (1 Petro 3:7) Ku xixima munhu i ku n’wi fundzha ni ku n’wi komba xichavo lexikulu. Xisweswo, wanuna la xiximaka nsati wakwe, a nga n’wi tekeli ehansi, a n’wi teka a ri xikangalafula kumbe ku n’wi xanisa. Ematshan’weni ya sweswo, u kombisa leswaku wa n’wi khathalela ni ku n’wi rhandza hi swiendlo ni hi marito, loko a ri exikarhi ka vanhu ni le xihundleni.

Entiyisweni, loko wanuna a xixima nsati wakwe u endla leswaku va tsaka evukatini bya vona. Xiya xikombiso xa Carlos na Cecilia. Loko va ha ku tekana a a va tshamela ku holova naswona va nga kumi ntlhantlho wa kona. Minkarhi yin’wana, a va pfa va nga vulavurisani. A va nga swi koti ku tlhantlha swiphiqo swa vona. Carlos a a kariha; kasi Cecilia a a lava swilo hi nkani naswona a a ri ni manyunyu. Hambiswiritano, loko va sungula ku fambiseriwa dyondzo ya Bibele ni ku tirhisa leswi va swi dyondzaka, vutomi bya vona byi sungule ku cinca. Cecilia u ri: “Ndzi xiye leswaku tidyondzo ta Yesu ni xikombiso lexi a hi siyeleke xona swi cince vumunhu bya mina ni bya nkatanga. Hikwalaho ka xikombiso xa Yesu, se ndza titsongahata swinene naswona ndzi anakanyela van’wana. Ndzi dyondze ku khongela eka Yehovha ndzi kombela mpfuno hilaha Yesu a endleke hakona. Carlos u dyondze ku lehisa mbilu ni ku tikhoma—leswaku a xixima nsati wakwe hilaha Yehovha a lavaka hakona.”

Va pfa va va na swona swiphiqo, kambe va ha ri swin’we. Emalembeni ya sweswinyana, va langutane ni swiphiqo leswikulu—Carlos u heleriwe hi ntirho naswona u boheke ku endliwa vuhandzuri hikwalaho ka vuvabyi bya khensa. Kambe, swiyimo leswi swo vava a swi byi khumbanga vukati bya vona, lebyi ana se a byi tiyile.

Ku sukela loko vanhu va wele exidyohweni, vavasati va mindhavuko yo tala va tekeriwa ehansi. Va bukuteriwa, va rhuketeriwa ni ku pfinyiwa. Kambe yoleyo a hi yona ndlela leyi Yehovha a a lava leswaku va khomiwa ha yona. Bibele yi swi veka erivaleni leswaku vavasati hinkwavo va fanele va xiximiwa ku nga khathariseki leswaku i va ndhavuko wihi. I mfanelo leyi va nyikiweke yona hi Xikwembu.

[Xifaniso eka tluka 4, 5]

Wansati loyi a vabyaka

[Xifaniso eka tluka 4, 5]

Wansati wa Musamariya

[Xifaniso eka tluka 4, 5]

Mariya wa Magadala

[Xifaniso tluka 6]

Yehovha u sirhelele Sara kambirhi

[Xifaniso eka tluka 7]

Vukati bya Carlos na Cecilia a byi ri ekhombyeni

[Xifaniso eka tluka 7]

Carlos na Cecilia namuntlha