Ambala munhu muswa, u nga ha tlhatlhi kambe

1, 2. a) Hi zvi tivisa kuyini ku zva koteka ku ambala munhu muswa? b) Matshamela muni ya munhu muswa hi ma kumako ka Va Le Kolosi 3:10-14?

LOMU ka Bhibhiliya, a magezu “munhu muswa” ma kumbukiwa makhati mambiri. (Va Le Efesusi 4:24; Va Le Kolosi 3:10) Lezvo zvi wula matshamela ma zwananako ni kurandza ka Nungungulu kutani ma hi mahako hi ‘fanana na Nungungulu.’ Xana hi nga zvi kota ku ambala munhu muswa? Ina, hi nga zvi kota. Jehovha i vangile vanhu hi mufananiso wakwe, hikwalaho ha zvi kota ku pimanyisa a matshamela yakwe yo saseka. — Genesisi 1:26, 27; Va Le Efesusi 5:1.

² Lisine ku hi kota ya kungambheleli loku hi pswaliwako nako, hontlheni ha tshuka hi telwa hi kunavela ka hava. Ha khumbiwa kambe hi vanhu lava va hi randzeleko. Hambulezvo, hi ku vhuniwa hi Jehovha, hi nga zvi kota kuva ni matshamela lawa a ma lavako. Kasi hi zvi kota ku zwisisa mhaka leyi, a hi woneni matshamela yo hambanahambana lawa ma nga cipandze ca munhu muswa. (Gondza Va Le Kolosi 3:10-14.) Hi kulandzela, hi ta wona lezvi hi nga kombisisako zvona matshamela lawo ntirweni wa kuchumayela.

 3. Wula a tshamela gin’we ga munhu muswa.

³ Pawule i tlhamusele lezvaku a ku kala cihlawulela cipandze ca lisima ca munhu muswa. I te: ‘A ku na muGreki ni muJudha, ni citshiva ni khuna, ni wamatiko ni muSkite, a khumbi ni loyi a tlhatlhekileko.’a (Wona tlhamuselo wa lahasi.) Lomu bandleni, i hava a faneleko ku ti wona a hi chukwana ku hundza van’wani hi kota ya hlonge yakwe, kutani tiko, hambu wudhumo gakwe lomu cipandzeni. Hikuyini? Hi lezvaku kota valandzeli va Kristu, ‘hontlheni hi mun’we.’ — Va Le Kolosi 3:11; Va Le Galatia 3:28.

 4. a) A malandza ya Jehovha ma fanele ku khomisa kuyini van’wani? b) Ciyimo muni ci nga ringako a kuzwanana ka maKristu?

⁴ Loku hi ambala munhu muswa, hi khoma vanhu vontlhe hi cichavo, na hi nga cheli kota hi hlonge yabye kutani mudhawuko wabye. (Va Le Roma 2:11) Ka matlhelo yo kari ya tiko zvi nga tshuka zvi karata nguvhu ku maha lezvo. Hi cikombiso, a kale a mufumo wa Joni wu wa vekile matshamu ya ku a vanhu va hanya kona hi kuya hi hlonge yabye. A kutala ka vanhu va ha hanya ka matshamu lawo, a ku patsa ni Timboni. A Hubye yi Fumako yi wa lava ku kuca vamakabye va hina lezvaku va ‘anamisa timbilu tabye.’ Hikwalaho, hi Outubro wa 2013, yi vhumelele kuva ku mahiwa lulamiselo ga ku vhuna vamakabye va tihlonge to hambana lezvaku va tivana khwatsi. — 2 Va Le Korinte 6:13.

5, 6. a) Malulamiselo muni ma mahilweko ka tiko go kari kasi ku vhuna vanhu va Nungungulu lezvaku va zwanana? (Wona mufota kusanguleni ka ndzima.) b) Zvive ni wuyelo muni?

⁵ A vamakabye va mahile malulamiselo ya ku a Timboni ta tirimi ni tihlonge to hambana tiva zvin’we kumbheleni ka vhiki. A vamakabye va mabandla lawo va wa chumayela zvin’we, vava zvin’we mitlhanganweni, va tlhela va endzelana mimitini yabye. A mabandla yo tala ma patsekile ka lulamiselo lego, niku a hofisa ya ravi yi amukele mibiko yo tala yo tsakisa. Hambu vanhu va nga hiko Timboni va khumbilwe hi zvona. Hi cikombiso, a mufundisa wo kari i te: “Mina a ndzi Mboni, hambulezvo ndzi lava ku wula ku mu maha ntiro wa kuchumayela wu xaxametilweko hi ndlela yo hlamalisa, niku ma zwanana na mu hi va tihlonge to hambana.” A vamakabye va khumbisilwe kuyini hi lulamiselo legi?

⁶ Kusanguleni, a mbilu ya makabye wo kari wa cisati wa muXhosa wa ku hi Noma yi wa gavatana loku a alakanyela ku ramba Timboni ta bandla ga ciNgiza mutini wakwe wa nyalidede. Kanilezvi a kuchava loko ku mbhelile andzhako ka kuva a chumayele ni Timboni ta valungu a tlhela a ti endzela mimitini ya tona. I te: “Vanhu vo fana na hina!” Hikwalaho, a cikhati leci a vamakabye va bandla ga ciNgiza va nga ta chumayela ni bandla ga ciXhosa, Noma i rambile vokari lezvaku a taga navo. A nga no ku khumbeka laha a nga wona lezvaku a mun’we wa vapfhumba vakwe, wa dhota ga mulungu i tshamile na a xalele laha ka kaxa go tshama marefrexko. Hi kota ya lulamiselo legi, a vamakabye vo tala vave ni vanghana va vaswa niku va simama va tivana ni vanhu va midhawuko yin’wani.

 7. Hikuyini hi faneleko ku zwelana wusiwana contlhe cikhati?

⁷ Loku a tiko legi ga Sathani gi nga se lovisiwa, a vanhu va Jehovha va ta simama va kumana ni zvikarato. Hi nga ha xaniseka hi kota ya ku vhumala mitiro, mababyi ya hombe, tixanisa, timhango ta ntumbuluko, ku yivelwa, kutani zvilo zvin’wani. Kasi hi vhunana ka zvikhati zvo kota lezvo, hi fanele kuva ni mbilu yo zwela wusiwana. A mbilu leyo yi ta hi kuca ku khoma van’wani hi wunene. (Va Le Efesusi 4:32) A matshamela lawo ma maha cipandze ca munhu muswa. Ma ta hi vhuna ku pimanyisa Nungungulu ni ku chavelela van’wani. — 2 Va Le Korinte 1:3, 4.

 8. Mabhindzu muni ma nga vako kona loku hi kombisa kuzwela-wusiwana ni wunene ka vontlhe lomu bandleni? Nyika cikombiso.

⁸ Hi nga kombisa kuyini wunene ka lava hi nga navo bandleni ga hina na vata hi ka tiko gin’wani kutani va nga ka ciyimo ca lahasi? Hi nga maha lezvo hi ku va khoma khwatsi, hi maha navo wunghana, hi tlhela hi va vhuna ku wona lezvaku va laveka nguvhu lomu bandleni. (1 Va Le Korinte 12:22, 25) Wona cikombiso ca Dannykarl a nga rura le Filipinas aya Japani. Laha ntirweni wakwe, i wa nga khomiwi khwatsi a ku fana ni vatiri van’wani hi kota ya lezvi a nga wa kuta. Kanilezvi laha a ngaya mitlhanganweni ya Timboni ta Jehovha, Dannykarl i te: “Vontlhe va nga hi kona va wa hi vaJapani, hambulezvo va ndzi amukele hi lirandzo, a ku khwatsi hi loku hi tivana hi kale.” A wunene ga vamakabye gi simamile ku mu vhuna ku tshinela ka Jehovha. Hi kufamba ka cikhati, Dannykarl i bhabhatisilwe niku zvezvi i tira kota dhota. A madhota-kuloni ma tsaka hi kuva zvin’we na Dannykarl ni sati wakwe, Jennifer, bandleni gabye. Ve ngalo: “Va hanya wutomi go olova nguvhu kota maphayona niku va nyika cikombiso ci nene ca ku rangisa Mufumo.” — Luka 12:31.

9, 10. Nyika zvikombiso zva mabhindzu hi ma kumako loku hi kombisa kuzwela-wusiwana ntirweni wa kuchumayela.

⁹ Hi na ni lungelo ga ku mahela ‘wunene a vanhu vontlhe’ a cikhati hi chumayelako a mahungu yo saseka ya Mufumo. (Va Le Galatia 6:10) A Timboni to tala ti kombisa ku zwela vanhu va matiko man’wani hi ku gondza lirimi labye. (1 Va Le Korinte 9:23) A kutikarata loko ka pswala mihandzu. Hi cikombiso, a phayona go kari ga ku hi Tiffany le Australia gi gondzile ciSwahili kasi ku vhunetela bandla ga ciSwahili dhoropeni ga Brisbhane. Hambu lezvi zvi nga mu karatela ku gondza lirimi lelo, a wutomi gakwe gi engetele ku nandzhiha. Tiffany i ngalo: “Loku u lava ku xalala hi ntiro wa ku chumayela, tira ka bandla ga lirimi la matiko-wundle. Zvi fana ni ku endza uya matikweni na u hi kwalomu u hanyako kona. U tiva khwatsi a hlengeletano ya hina ya vamakabye va misava yontlhe u tlhela u wona kuzwanana ka yona hi mahlo.”

¹⁰ A ngango wo kari wa kwale Japani wu mahile zvo fana ni zvalezvo. A nhanyana wabye, Sakiko, i ngalo: “Hi wa tolovela ku kuma vanhu va kuta hi Brazil loku hi chumayela. Loku hi va komba mitsalo ka Bhibhiliya gabye ga ciPutukezi, yo kota Kuvululelwa 21:3, 4 kutani Lisimu 37:10, 11, 29, va wa demba khwatsi ndleve hambu ku dona mihloti ka zvikhati zvin’wani.” Hi ku zwela vanhu lavo ni ku lava ku va vhuna ku tiva lisine, a ngango lowu wu sangulile ku gondza ciPutukezi. Hi kufamba ka cikhati va vhunetele ku vhulula bandla ga ciPutukezi. Kusukela leyo, va vhunile vanhu vo tala va matiko-wundle lezvaku va maha malandza ya Jehovha. Sakiko i ngalo: “Hi dzunukile nguvhu kasi ku gondza ciPutukezi, kanilezvi a mabhindzu ma hundza kutikarata loku hi nga ku maha. Hi mu bonga nguvhu Jehovha.” — Gondza Mitiro 10:34, 35.

11, 12. a) Hikuyini hi faneleko ku tiva a cigelo ci faneleko ca ku ambala a munhu muswa? b) Cini ci to hi vhuna kuva vanhu vo ti koramisa?

¹¹ Hi nga ambali a munhu muswa hi ku lava ku dzundziwa hi van’wani, kanilezvi hi fanele ku maha lezvo hi ku lava ku dhumisa Jehovha. Alakanya lezvaku hambu ngilozi yo mbhelela yi wonhile hi kota ya matshandza. (Ringanisa ni Ezekieli 28:17.) Hina a hi mbhelelangi, hikwalaho zva karata nguvhu ku potsa matshandza. Hambulezvo, hi nga zvi kota ku ambala kutikoramisa. Cini ci to hi vhuna?

¹² A cin’we ca zvilo zvi to hi vhuna ku gondza a Mhaka ya Nungungulu siku ni siku hi tlhela hi ehleketa hi lezvi hi gondzako. (Deuteronome 17:18-20) Hi fanele ku ehleketa nguvhu hi lezvi Jesu a nga hi gondzisa ni cikombiso cakwe ca hombe ca kutikoramisa. (Mateu 20:28) Jesu i wa ti koramisa nguvhu laha ka kuza a hlambisa mikondzo vapostoli vakwe. (Johani 13:12-17) A nchumu wun’wani wa ku wu nga hi vhuna ku kombela moya wa ku basa wa Jehovha. A moya lowo wu nga hi vhuna ku hlongola maalakanyo wontlhe ya ku ti wona na hi hi va chukwana ku hundza van’wani. — Va Le Galatia 6:3, 4; Va Le Filipi 2:3.

13. Hi wahi a makatekwa ya ku ti koramisa?

¹³ Gondza Mavingu 22:4. Jehovha i lava lezvaku hi ti koramisa, niku a ku maha lezvo zvi neha makatekwa. Loku hi ti koramisa, a bandla gi tava ni kurula ni kuzwanana. Ahandle ka lezvo, Jehovha i ta hi nyika tipswalo takwe. Mupostoli Pedro i te: ‘N’wentlhe ti boheni hi kutikoramisa, mu tirelana; hakuva Nungungulu wa ala a vamatshandza, kanilezvi i nyika tipswalo ka lava va ti koramisako.’ — 1 Pedro 5:5.

14. Himani a cikombiso ca hombe ca kurula ni kutikoramisa?

¹⁴ Loku u hi munhu wo rula ni wa lihlazva-mbilu, a vanhu vo tala tikweni legi va ku wona na u nga hi na ntamu. Kanilezvi a hi lisine. A matshamela lawa yo saseka mata hi ka Jehovha, a Munhu wa ntamu ku hundza vontlhe va nga kona. Hi yena cikombiso ca hombe ca kurula ni lihlazva-mbilu. (2 Pedro 3:9) Hi cikombiso, ehleketa hi lihlazva-mbilu leli a nga li kombisa a cikhati a nga hlamula Abrahama na Loti hi ku tirisa a tingilozi Takwe. (Genesisi 18:22-33; 19:18-21) Ehleketa kambe hi lihlazva-mbilu leli a nga li kombisa ka tiko go kala ku ingisa ga Izrayeli hi 1500 wa malembe ni ku hundza. — Ezekieli 33:11.

15. Cikombiso muni ca kurula ni lihlazva-mbilu leci Jesu a hi vekeleko?

¹⁵ Jesu i wa “rulile.” (Mateu 11:29) I kombisile lihlazva-mbilu la hombe ka vapizani vakwe. Wutomini gakwe laha misaveni, Jesu i wa tolovela ku lumbetwa zvilo zvo kala a nga mahangi. Hambulezvo ive munhu wo rula ni wa lihlazva-mbilu kala kufeni. Na azwa kubayisa ka hombe laha mhandzeni ya xanisa, i kombele Papayi wakwe lezvaku a tsetselela a vavanuna lava va nga mu daya. I te: ‘Va tsetselele, hakuva a va zvi tivi lezvi va zvi mahako.’ (Luka 23:34) Ni loku a hi kukaratekeni kutani azwa kubayisa, Jesu i simamile ava wo rula ni wa lihlazva-mbilu. — Gondza 1 Pedro 2:21-23.

16. Hi nga kombisisa kuyini a kurula ni lihlazva-mbilu?

¹⁶ Pawule i kumbukile a ndlela yin’we leyi hi nga kombisako hi yona a kurula ni lihlazva-mbilu laha a ngaku: ‘Honiselanani ni ku tsetselelana; loku munhu a hi ni cisolo ka mun’wani, kota lezvi Jehovha a nga mu tsetselela, n’winawu mahani zvalezvo.’ (Va Le Kolosi 3:13) A ku tsetselela van’wani, zvi lava kurula ni lihlazva-mbilu. Lezvo zvi maha lezvaku kuva ni kuzwanana lomu bandleni.

17. Hikuyini a kurula ni lihlazva-mbilu zvi nga zva lisima?

¹⁷ Jehovha i lava lezvaku hi rula hi tlhela hiva ni lihlazva-mbilu ni van’wani. A matshamela lawa ya lisima nguvhu loku hi lava ku hanya misaveni yiswa. (Mateu 5:5; Jakobe 1:21) Loku hiva vanhu vo rula ni va lihlazva-mbilu, hi dhumisa Jehovha hi tlhela hi vhuna van’wani lezvaku va maha zvalezvo. — Va Le Galatia 6:1; 2 Timote 2:24, 25.

18. A lirandzo ni ku kala cihlawulela zvi yelanisa kuyini?

¹⁸ A matshamela wontlhe lawa hi nga wulawula hi wona ma sukela laha ka lirandzo. Hi cikombiso, mupizani Jakobe i zile a kawuka vamakabye vakwe hi lezvi va nga khoma khwatsi a vanhu vo ganya, va chepeta zvisiwana. I tlhamusele ku lezvo zvi lwisana ni cileletelo ca Nungungulu ca ku randza muakelani kota lezvi u ti randzisako zvona. Hi kulandzela i te: ‘Ma wonha loku mu hi ni kuhlawula vanhu, ma koniwa hi nayo lezvaku mu vahambunyeti.’ (Jakobe 2:8, 9) Loku hi randza vanhu, hi nga ta chepeta munhu hi ku kala a nga gondzangi, kuva wa hlonge yin’wani, kutani kuva wa ciyimo ca lahasi. Hi nga zvi mahisi ku khwatsi a hi na cihlawulela. Gi fanele kuva tshamela ga hina ga lisine.

19. Hikuyini zvi nga zva lisima a kuva hi ambala lirandzo?

¹⁹ A lirandzo ‘li na ni lihlazva-mbilu’ kambe; “li nene” niku “a li ti kukumukisi.” (1 Va Le Korinte 13:4) Hi fanele kuva ni lihlazva-mbilu, ni wunene, ni kutikoramisa kasi ku simama hi chumayela mahungu yo saseka ka van’wani. (Mateu 28:19) A matshamela lawo ma tlhela ma maha ku zvi hi olovela ku hanyisana ni vamakabye vontlhe lomu bandleni. Loku hontlheni hi kombisa lirandzo lelo, a mabandla ya hina ma tava ni kuzwanana niku ma ta mu nyika wudzundzo Jehovha. A vanhu van’wani va ta zvi wona, va kokelwa lisineni. Hikwalaho, a Bhibhiliya gi dayelela a tlhamuselo wa munhu muswa hi ku wula lezvi: ‘A hehla ka zvontlhe lezvo, ambalani lirandzo, leli li nga ciboho ca kumbhelela.’ — Va Le Kolosi 3:14.

20. a) Zviwutiso muni hi faneleko ku ti maha niku hikuyini? b) Makatekwa muni ya wumandziko hi nga ma rindzelako?

²⁰ Hontlheni hi fanele ku ti wutisa lezvi: ‘Zvini ndza ha faneleko ku zvi cica kasi ku tlhatlha a munhu wa kale ndzi tlhela ndzi nga ha mu bohi kambe ke?’ Hi fanele ku khongela ka Jehovha hi kombela civhuno cakwe, hi tlhela hi ti karatela ku tsika a maalakanyo ni zvimaho zvo biha kasi ‘higa tshomba ya Mufumo wa Nungungulu.’ (Va Le Galatia 5:19-21) A cin’wani hi faneleko ku ti wutisa hi leci: ‘Xana ndza simama ku cica a maalakanyo ya mina kasi ku tsakisa Jehovha ke?’ (Va Le Efesusi 4:23, 24) Hi vanhu vo kala ku mbhelela, hikwalaho hi fanele ku simama hilwa nguvhu kasi ku ambala a munhu muswa hi tlhela hi nga ha mu tlhatlhi. Hi nga tshuki hi nyima ku maha lezvo. Hi nga alakanyela lezvi a wutomi gi to nandzihisa zvona a cikhati leci a vanhu vontlhe va to ngha va ambele munhu muswa va tlhela va pimanyisa hi kumbhelela a matshamela yo saseka ya Jehovha!