U nga tsiki lirandzo la wena li titimela
‘A lirandzo la vanyingi li ta titimela hi kota ya kuendzeleka ka kuonha.’ — MATEU 24:12.
1, 2. a) A magezu ya Jesu ma nga ka Mateu 24:12 ma tirile ka vamani kuranga? b) A bhuku ga Mitiro gi kombisa kuyini lezvaku a kutala ka maKristu yo sangula ma hlayisile lirandzo la wona lezvaku li tshama na li tiyile? (Wona mufota laha hehla.)
A CIKHATI leci Jesu a nga hi laha misaveni, i tlhamusele lezvi zvi nga wa ta vhuna vanhu ku tiva lezvaku va hanya ‘kugumeseni ka tiko.’ A cin’we ca kona cive caku: ‘A lirandzo la vanyingi li ta titimela hi kota ya kuendzeleka ka kuonha.’ (Mateu 24:3, 12) A vaJudha va zana ga malembe go sangula va wa ti wula lezvaku vanhu va Nungungulu, hambulezvo va wa tsikile a lirandzo labye hi Nungungulu li titimela.
2 Kanilezvi, a kutala ka maKristu ya cikhatini leco ma wa hi ni mawonela yo hambana. Ma wa chumayela hi kuhiseka a mahungu yo saseka xungetano hi Kristu ma tlhela ma kombisa lirandzo hi Nungungulu, ni vakhozeli-kulobye, ni lava va nga kala va nga se gondza lisine. A maKristu lawo ma wa hlayisa a lirandzo la wona hi Nungungulu lezvaku li tshama na li tiyile. (Mitiro 2:44-47; 5:42) Hambulezvo, leci ci nga tsakisiko hi ku ma kona maKristu ya cikhatini leco ma nga tsika lirandzo la wona hi Nungungulu li titimela. Hi zvi tivisa kuyini lezvo?
3. Ku ngava yini ci nga maha a lirandzo la maKristu yo kari li titimela?
3 Jesu i byelile a maKristu yo sangula lawa ma nga hanya le Efesusi aku: ‘Mu tsikile a lirandzo la n’wina lo sangula.’ (Kuvululelwa 2:4) Kuzvilava a maKristu ya le Efesusi ma wa no thapelwa hi mawonela ya vanhu lava va nga va randzele va nga lava ku ti tsakisa basi. (Va Le Efesusi 2:2, 3) Efesusi gi wa hi dhoropa go ganya legi a vanhu va kona va nga khatalela nguvhu a kutshamiseka ni zviphatiphati ku hundza zin’wani zvilo. A votala le Efesusi va wa hi zvibhayi kambe niku va wa nga hi na cichavo hi milayo ya Nungungulu. Va wa randza ku ti tsakisa ku hundza ku kombisa lirandzo li humako mbilwini hi Nungungulu ni van’wani.
4. a) A lirandzo li titimelisa kuyini nyamutlha? b) Hi wahi a matshamu manharu lomu a lirandzo la hina li faneleko ku tshama li tiyile?
4 A magezu ya Jesu xungetano hi kutitimela ka lirandzo ma tira kambe ni nyamutlha. A vanhu vaya va luza lirandzo labye hi Nungungulu. Wutshan’wini ga ku wona Nungungulu kota loyi a to mbheta a zvikarato laha misaveni, a vanhu vo tala va alakanya ku zvi ta mbhetiwa hi mifumo ya vanhu. Hi kota lezvo a lirandzo labye li simama li titimela. Hambu a lirandzo la malandza ya Jehovha li nga titimela, a ku fana ni lezvi zvi mahekileko ka bandla ga kale ga le Efesusi. Zvalezvi a hi woneni matshamu manharu lomu a lirandzo la hina li faneleko ku tshama na li tiyile: 1) lirandzo la hina hi Jehovha, 2) lirandzo la hina hi lisine la Bhiblia, ni 3) lirandzo la hina hi vamakabye.
LIRANDZO LA HINA HI JEHOVHA
5. Hikuyini hi faneleko ku randza Nungungulu?
5 Himani hi faneleko ku mu randza nguvhu ke? Jesu i te: ‘Randza Jehovha Nungungulu wa wena hi mbilu ya wena yontlhe, ni muhefemulo wa wena wontlhe, ni kupima ka wena kontlhe. Lowu hi nayo wa hombe ni wa kuranga.’ (Mateu 22:37, 38) A lirandzo la hina hi Nungungulu li hi vhuna ku ingisa zvileletelo zvakwe, hi timisela, hi tlhela hi venga zvilo zvo biha. (Gondza Lisimu 97:10.) Hambulezvo Sathani ni tiko gakwe va zama ku mbheta ntamu ni ku hohlota a lirandzo la hina hi Nungungulu.
6. Zvini zvi humelelako loku a vanhu va tsika ku randza Nungungulu?
6 A tiko gi wona lirandzo hi ndlela ya hava. Wutshan’wini ga ku randza Nungungulu, a vanhu vo tala ‘va ti randza wutsumbu.’ (2 Timote 3:2) Va yisa kupima ka ‘kunavela ka nyama, ni kunavela ka mahlo, ni kutikulisa hi kota ya zvilo zva loku kuhanya.’ (1 Johani 2:16) Mupostoli Paule i kombile a khombo legi hi nga kumanako nago loku hi rangisa ku ti tsakisa. I te: “A maalakanyo ya nyama hi kufa.” Hikuyini? Hi ku lava va mahako lezvo va ti maha valala va Nungungulu. (Va Le Roma 8:6, 7) A vanhu lava va lwelako ku kuma mali ni ku ti tsakisa hi tlhelo ga masango wutomini gabye, va gumesa va khunguvanyeka nguvhu. — 1 Va Le Korinte 6: 18, 1 Timote 6:9, 10.
7. Mawonela muni ya mhango lawa a maKristu ma nga thapelwako hi wona nyamutlha?
7 A vanhu vo tala va nga kholwiko ka Nungungulu, ni lava va kholwako evholusawu va zama ku kucetela van’wani lezvaku va nga randzi Nungungulu kutani ku va maha va kholwa lezvaku a ku na Nungungulu. Va zvi maha zvi ku khwatsi a munhu a kholwako ka Muvangi i no fayela kutani a nga tivi. Ahandle ka lezvo, a vanhu vo tala va nyika nguvhu cichavo a titlhari ta siensia ku hundza Muvangi. (Va Le Roma 1:25) Hambu muKristu a nga tshuka a thapelwa hi mawonela lawo. Loku lezvo zvi maheka, a kuzwanana ka hina na Jehovha ku nga mbhela ntamu, a lirandzo la hina li titimela. — Maheberu 3:12.
8. a) Zviyimo muni zvi nga mbhetako ntamu a vanhu va Jehovha? b) A Lisimu 136 li hi chavelelisa kuyini?
8 Kota lezvi hi hanyako ka tiko legi go biha ga Sathani, ku na ni zvilo zvo tala zva ku zvi nga tshuka zvi hi mbheta ntamu. (1 Johani 5:19) Kanilezvi loku hi tsika zvilo lezvo zvi hi rera, zvi nga hungula a kukholwa ka hina zvi tlhela zvi maha lirandzo la hina hi Nungungulu li titimela. Hi cikombiso, hi nga kumana ni zvikarato hi kota ya ku khosahala, ku babya, ni ku vhumala zva ku ti hanyisa hi zvona. Kutani hi nga ha xukuvala hi ku kala hi nga zvi koti ku maha khwatsi zvilo kota lezvi hi zvi lavisako zvona. Hi nga ha khunguvanyeka kambe hi lezvi a zvilo zvo kari wutomini zvi nga kala ku humisa lezvi hi nga zvi rindzelisa zvona. Kova ni cihi cikarato hi kumanako naco, hi nga tshuki hi zvi wonisa ku khwatsi Jehovha i hi tsikile. Ehleketa hi magezu yo chavelela lawa hi ma kumako ka Lisimu 136:23, ma nge: ‘I hi alakanyile a cikhati hi nga tsongahatiwa, hakuva a lirandzo lakwe la kala kupindzuka.’ (Tradução do Novo Mundo) Hi nga tiyiseka lezvaku Jehovha wazwa a ‘mikhongelo ya hina’ niku i ta yi hlamula. — Lisimu 116:1; 136:24-26.
9. Cini ci nga mu nyika ntamu Paule kasi ku simama ava ni lirandzo lo tiya hi Nungungulu?
9 Mupostoli Paule i wa hi nandza ga Nungungulu gi nga ehleketa nguvhu hi lezvi Jehovha a nga mu khatalelisa zvona, niku lezvo zvi mu vhunile ku simama a tiyile. I tsalile lezvi: ‘Jehovha hi muvhuni wa mina, ndzi nga ta chava; a vanhu va nga ndzi mahela yini ke?’ (Maheberu 13:6) A ku tsumba Jehovha zvi vhunile Paule a ku yimisana ni zvikarato zva wutomi. A cikhati leci Paule a nga kumana ni zviyimo zvo nonoha, a nga mbhelelwangi hi kutsumba kakwe ka Jehovha. Hambu a cikhati leci a nga hi paxweni, i vhunile maKristu-kulobye hi ku tsala mapapilo ma tiyisako hlana a ma rumela mabandleni. (Va Le Efesusi 4:1; Va Le Filipi 1:7; Filemoni 1) Kova ni zvihi zvikarato lezvi Paule a nga kumana nazvo, i simamile a hlayisa lirandzo lakwe hi Jehovha li tshama na li tiyile. I wa tsumba “Nungungulu wa kuchavelela kontlhe; loyi a hi chavelelako kuxanisekeni ka hina kontlhe.” (2 Va Le Korinte 1:3, 4) Hi nga mu pimanyisisa kuyini Paule?
10. Hi nga maha yini kasi a lirandzo la hina hi Jehovha li tshama li tiyile?
10 Paule i kombile a cin’we ca zvilo lezvi hi nga mahako kasi a lirandzo la hina hi Nungungulu li tshama li tiyile a cikhati a ngaku: “Khongelani mu nga tsiki.” Hi ndzhako ka cikhati i tlhelile aku: “Mu simamisa mu tiyile kukhongeleni.” (1 Va Le Tesalonika 5:17; Va Le Roma 12:12) Hikuyini a mukhongelo wu hi tshinetako ka Nungungulu? Hi ku a cikhati hi khongelako, ho wulawula na Jehovha. Lezvo zvi maha ku hiva ni kuzwanana ku nene naye. (Lisimu 86:3) Loku hi bhulela Papai wa hina wa le tilweni zvontlhe lezvi hi zvi alakanyako ni lezvi hi ti zwisako zvona, hiya hi tshinela nguvhu ka yena. (Lisimu 65:2) A ku hundza lezvo, a lirandzo la hina hi Jehovha la kula a cikhati leci hi wonako lezvi a hlamulisako zvona a mikhongelo ya hina. Ha tsumba lezvaku ‘Jehovha i kusuhani ni vontlhe lava va mu khongelako.’ (Lisimu 145:18) A ku tsumba lezvaku Jehovha wa hi randza a tlhela a hi khatalela zvi ta hi vhuna ku lwisana ni zvikarato zvontlhe hi kumanako nazvo nyamutlha ni zva masiku ma ha tako.
LIRANDZO LA WENA HI LISINE LA BHIBLIA
11, 12. Hi nga tiyisisa kuyini a lirandzo la hina hi lisine la Bhiblia?
11 Kota lezvi hi nga maKristu, ha li randza lisine. A lisine lelo hi li kuma lomu ka Mhaka ya Nungungulu. Jesu i byelile Papai wakwe aku: ‘A mhaka ya wena lisine.’ (Johani 17:17) Kasi hi randza a lisine la Bhiblia, hi fanele ku tiva lezvi a Bhiblia gi wulako. (Va Le Kolosi 1:10) Kanilezvi a hi lezvo basi. Wona lezvi a mutsali wa Lisimu 119 a hi vhunisako zvona ku zwisisa lezvi hi faneleko ku maha. (Gondza Lisimu 119:97-100.) Siku ni siku, hi fanele ku ehleketa khwatsi hi lezvi hi lerako lomu ka Bhiblia. Loku hi ehleketa khwatsi hi lezvi hi vhunekisako zvona hi ku hanya hi lisine leli hi gondzako lomu ka Bhiblia, hi ta li randza nguvhu.
12 A muyimbeleli wa tisimu i tlhelile aku: ‘A timhaka ta wena ti nandzihisa kuyini lirimini la mina, ti tsombela ku hundza wulombe non’wini wa mina.’ (Lisimu 119:103) A mabhuku ma seketelwako ka Bhiblia lawa a hlengeletano ya Nungungulu yi ma humesako ma fana ni zvakuga zvo nandziha nguvhu. Loku higa zvakuga hi zvi randzako, hi tala ku ti nyika cikhati ca kuzwa kunandziha ka zvona. Hi kufanana, hi fanele ku mbheta cikhati na hi gondza. Loku hi maha lezvo, hi tazwa kunandziha ka “timhaka leti ti tsakisako” ta lisine, niku zvi ta hi olovela a ku alakanya lezvi hi zvi gondzileko hi tlhela hi zvi tirisa kasi ku vhuna van’wani. — Mutshawuteli 12:10.
13. a) Cini ci vhunileko Jeremia lezvaku a randza a timhaka ta Nungungulu? b) Zvi mu khumbisile kuyini?
13 Muphrofeti Jeremia i wa ti randza a timhaka ta Nungungulu. I te: ‘A timhaka ta wena ndzi ti kumile, ti lo maha kuga ka mina; tona ti wa hi litsako ni kunengela ka mbilu ya mina, hakuva ndzi vitanwa hi vito ga wena, o Jehovha Nungungulu wa tiyimpi.’ (Jeremia 15:16) Jeremia i wa ehleketa khwatsi hi timhaka to tsakisa ta Nungungulu, niku i wa ti randza. Zvi wa mu tsakisa a kuva muyimeli wa Jehovha ni ku chumayela mahungu yakwe. Loku hi randza a lisine la Bhiblia, hi ta zvi wona ku i lungelo go hlawuleka a kuva Timboni ta Jehovha ni ku chumayela xungetano hi Mufumo masikwini lawa yo gumesa.
14. Zvini zvin’wani hi nga mahako kasi hi tiyisa lirandzo la hina hi lisine la Bhiblia?
14 Cini cin’wani ci to hi vhuna ku tiyisa a lirandzo la hina hi lisine la Bhiblia? Hi fanele kuva kona mitlhanganweni ya bandla contlhe cikhati, ku nga lomu hi gondzisiwako kona hi Jehovha. A ku gondza Bhiblia vhiki ni vhiki hi ku tirisa Murinzeli yin’we ya tindlela ta tshinya leti hi gondzisiwako hi tona. Loku hi lava ku vhuneka khwatsi hi cigondzo leco, hi fanele ku longisela khwatsi na ka ha hi ni cikhati. Hi cikombiso, hi nga kambela a mitsalo yontlhe ya Bhiblia yi kumbukiwako ka ndzima leyo. Inyamutlha, a vanhu vo tala va nga gondza kutani ku chisa A Murinzeli lomu ka Internet hakuva i kona hi tirimi to tala lomu ka saite jw.org kutani lomu ka JW Library. A matshamela man’wani ya revhista legi lomu ka michini ma vhumela ku u tekela ku thitha mitsalo leyi yi kumbukiwako u yi wona hi kwalaho. Hambulezvo, kani hi gondza a ndzima leyo lomu ka muchini kutani ka revhista go gandliwa, loku hi gondza a mitsalo ya kona hi tlhela hi ehleketa khwatsi hi yona, a lirandzo la hina hi lisine la Bhiblia li ta kula nguvhu. — Gondza Lisimu 1:2.
LIRANDZO LA WENA HI VAMAKABYE
15, 16. a) Hi kuya hi Johani 13:34, 35, cileletelo muni leci Jesu a hi nyikileko? b) A ku randza Nungungulu ni Bhiblia zvi famba zvin’we ni ku randza vamakabye va hina hi ndlela muni?
15 Ka wusiku gakwe go gumesa laha misaveni, Jesu i byelile vapizani vakwe aku: ‘Ndza mu nyika a nayo muswa, wa kuva mu randzana; khwatsi hi lezvi mina ndzi mu randzileko, na n’wina randzanani. Loku mu randzana, a vanhu vontlhe va ta zvi tiva lezvaku mu vapizani va mina.’ — Johani 13:34, 35.
16 A ku randza vamakabye va hina zvi famba zvin’we ni ku randza Jehovha. Loku hi nga randzi Nungungulu, a hi nge zvi koti ku randza vamakabye va hina. Loku hi nga randzi vamakabye va hina a hi nge zvi koti ku randza Nungungulu. Mupostoli Johani i tsalile lezvi: ‘Loyi a nga randziko makabye wakwe loyi a mu wonako, a nga zvi koti ku randza Nungungulu loyi a nga mu woniko.’ (1 Johani 4:20) A ku randza Jehovha ni vamakabye va hina zvi famba zvin’we ni ku randza a lisine la Bhiblia. Hikuyini? Hakuva loku hi randza lezvi hi gondzako lomu ka Bhiblia, lezvo zvi ta hi kuca ku ingisa a zvileletelo lezvi hi zvi kumako lomo zvi nge hi fanele ku randza Nungungulu ni vamakabye va hina. — 1 Pedro 1:22; 1 Johani 4:21.
17. Hi tihi a tindlela to kari leti hi nga kombisako hi tona lirandzo?
17 Gondza 1 Va Le Tesalonika 4:9, 10. Hi tihi tindlela to kari to woneka leti hi nga kombisako hi tona lirandzo ka lava hi nga navo lomu bandleni? A makabye a khosaheleko a nga ha lava bholeya kasi kuya mitlhanganweni ya bandla ni ku wuya kaya. A noni yi nga ha lava ku vhuniwa ku lungisa a yindlu ya yona. (Jakobe 1:27) A vamakabye va mbhelileko ntamu, va nga ni gome, kutani va yimisanako ni zvikarato zvin’wani va lava lezvaku hi va khatalela, hi va kuca, hi tlhela hi va chavelela. (Mavingu 12:25; Va Le Kolosi 4:11) Hi komba lezvaku ha va randza lava “va le ngangweni wa kukholwa” hi lezvi hi wulako ni lezvi hi mahako. — Va Le Galatia 6:10.
18. Cini ci to hi vhuna ku lulamisa mazunga ni vamakabye va hina?
18 A Bhiblia gi wulile lezvaku “masikwini yo gumesa” ya tiko legi go biha, a vanhu vo tala va wa ta ti randza wutsumbu va tlhela va randza mali. (2 Timote 3:1, 2) Kota maKristu, hi fanele ku ti karata nguvhu kasi ku simama hi tiyisa lirandzo la hina hi Jehovha, ni Mhaka yakwe, ni van’wani. Kota lezvi hi nga mbhelelangiko, a zvikhati zvin’wani hi nga tshuka hi swirana ni vamakabye va hina. Hambulezvo kota lezvi hi randzanako, hi ta ti karatela ku lulamisa mazunga wontlhe hi wunene niku hi cihatla. (Va Le Efesusi 4:32; Va Le Kolosi 3:14) Hi nga tshuki hi tsika a lirandzo la hina li titimela! Wutshan’wini ga lezvo, a hi simameni kuva ni lirandzo la hombe hi Jehovha, ni Mhaka yakwe, zvin’we ni vamakabye va hina.