Mahela vanwani za zi nene wutirelini ga wena

 1. Xana lezi hi va khomisako zona vanhu wutirelini za va khumba ke? Nyika xikombiso. (Wona mufota kusanguleni ka nzima.)

KA MALEMBANA ma hunzileko, a patswa wa maKristu le Fiji wu wa kari wu tira tsimeni ga ku ramba vanhu lezaku vata Xialakanyisweni xa kufa ka Kristu. Laha va nga wulawula ni wasati lahandle ka muti wakwe, ku lo sangula kuna vula. A makabye wa xinuna i lo lomba wasati loye a xiambulela; yena a fenengela lexi xinwani ni sati wakwe. A patswa lowu wu lo tsaka hi ku wona wasati loye Xialakanyisweni ni wusiku. I lo wula lezaku i wa nga ha alakanyi zo tala za lezi a Timboni ti nga zi wulile ka siku legi ti nga mu enzela. Kanilezi i wa khumbilwe nguvu hi lezi va nga mu khomisa zona laha ka kuza aku i chukwana a kuya Xialakanyisweni. Xini xi nga mu maha a tizwa hi ndlela leyo? A patswa lowu wu lo lanzela a wusungukati ga Jesu xungetano hi lezi hi faneleko ku va khomisa zona vanwani.

 2. I tshinya muni ga nayo legi Jesu a nga gi nyika, niku hi nga gi tirisisa kuyini?

² Xana Jesu i te yini ke? I te ngalo: “Zontlhe lezi mu ranzako a kuva vanhu va zi maha ka nwina, va maheleniwo zona.” (Mat. 7:12) Hi nga gi tirisisa kuyini a tshinya legi ga nayo ke? Hi kuba mazambo lawa ya mambiri. A go sangula, hi fanele ku ti wutisa lezi: ‘Loku mina nzi wa hi yena, xana nzi wa ta lava lezaku va nzi khomisa kuyini?’ Anzhako ka lezo, hi fanele ku maha zalezo, hi ti karatela ku mahela vanwani za zi nene kala laha zi kotekako. — 1 Kor. 10:24.

3, 4. a) Tlhamusela aku hikuyini a ku mahela vanwani za zi nene zi nga gumelwiko ntsena ka maKristu-kulori. b) Zini hi to wulawula hi zona ka nzima leyi?

³ A kutala ka zikhati hi mahela vanwani za zi nene a xikhati lexi hi tirisanako ni maKristu-kulori. Kanilezi Jesu a nga wulangi lezaku a ku mahela vanwani za zi nene zi gumelwa ntsena ka makholwa-kulori. Hi lisine, i kumbukile a tshinya legi ga nayo a xikhati lexi a nga wulawula hi lezi hi faneleko ku khomisa zona vanhu laha va yileko hambu valala va hina. (Gonza Luka 6:27, 28, 31, 35.) Lezi hi faneleko ku tirisa a tshinya legi ga nayo ka valala va hina, a ha ha wuli hi ka vanhu lava hi va xumayelako  —  lava a kutala kabye kuzilava va ti ‘yimiseleko wutomi ga pinzukelwa’! — Miti. 13:48.

⁴ Zalezi, hi ta wulawula hi mune wa ziwutiso lezi hi nga faneliko ku zi rivala a xikhati lexi hi nga wutirelini, zi nga lezi: Mbamani nzi wulawulako navo? Hi kwihi laha nzi wulawulako navo? Hi xihixikhati xi nene xa ku wulawula ni vanhu? Xana nzi fanele ku wulawulisa kuyini navo? Kota lezi hi to zi wona, a ziwutiso lezi zi ta hi vuna a ku chela kota hi kutizwa ka lava hi va xumayelako ni ku zwananisa a mawulawulela ya hina ni xiyimo xabye. — 1 Kor. 9:19-23.

 5. Ziwutiso muni hi nga ha ti mahako?

⁵ Wutirelini ga hina, a kutala ka zikhati hi wulawula ni vanhu hi munwe munwe. A munwe ni munwani i na ni tshamela gakwe ni zikarato zakwe. (2 Kro. 6:29) A xikhati lexi u zamako a ku bhulela wokari a mahungu yo saseka ti wutisi lezi: ‘Loku mina nzi wa hi yena, xana nzi wa ta lava lezaku a nzi wonisa kuyini? Nzi wa ta tsaka hi kuva a nzi wona kota munhu wo biha timbilu a hanyako ka wuakelwani ke? Niku nzi wa ta lava lezaku a nzi tiva kota munhu?’ A ku ehleketa hi ziwutiso lezi zi ta hi alakanyisa a ku khoma a nwinyi wa muti kota munhu.

6, 7. Xini hi faneleko ku maha loku hi kuma wokari wutirelini a nge khwatsi o hi bohela ximombo?

⁶ A nga kona a zi lavako ku woniwa kota munhu wa hava. Kasi ku kombisa: Kota maKristu, hi maha zontlhe hi zi kotako kasi ku tirisa wusungukati ga Biblia gaku ‘ngha kuwulawula ka hina ku hi ni tipswalo xontlhe xikhati.’ (Kol. 4:6) Hambulezo, kota lezi hi nga mbhelelangiko, ha tshuka hi wula zilo hi gumesako hi ti laya ha zona. (Jak. 3:2) Loku hi wo wula magezu yo tlhava ka munwani — kuzilava hi lezi hi kumeneko ni zilo zo bayisa kufambeni ka siku — hi wa nga ta zi lava ku woniwa kota vanhu vo “biha timbilu” kutani “va nga khataliko hi vanwani.” Hi wa ta rinzela lezaku a munhu loyi munwani a zi wona ni ku zi tiva lezaku gi no kala ku hi cela khwatsi. Makunu, a hi chukwana hiva ni kuzwisisa loko hi vanwani ke?

⁷ Loku u kuma munhu wutirelini a wonekisako ku khwatsi i lava ku ku bhongela, zi wa nga tava zi nene a ku nga tekeli ku i bihile ke? Xana a ngo yimisana ni xiyimo xo nonoha ntirweni kutani xikoleni? A ngo lwisana ni mababyi ya hombe ke? Ka makhati yo tala, a venyi va muti lava a kuranga va nga kombisa kuswireka va gumesile va vumela a mahungu yo saseka hi lezi a vanhu va Jehova va nga kombisa tipswalo ni xichawo. — Mav. 15:1; 1 Ped. 3:15.

 8. Hikuyini hi nga faneliko ku lovela a mahungu ya Mufumo ka “vanhu vontlhe”?

⁸ Wutirelini ga hina hi wulawula ni vanhu va matshamela wontlhe. Hi xikombiso, ka malembana ma ha hi ku hunzako, ku humesilwe xipimo xo hunza 60 wa matshango ka xaxameto wu nga ka Murinzeli wu nge “A Biblia ga cica a wutomi ga vanhu.” A vanhu vo kari va kumbukiwako ka tinzima leto a kaleloko va wa hi makhamba, zidakwa, zigevenga, ni zidzahi. A vanwani va wa hi ziro za politika, varangeli va wukhongeli, kutani vanhu va nga ti karatela ku gonzela mitiro. A vokari va wa hi zibhayi. Hambulezo, vontlhe lavo va lozwa mahungu yo saseka, va vumela ku gonza Biblia, va cica a wutomi gabye, zonake va nghena lisineni. Hikwalaho, hi nga tshuki hi wula lezaku a vanhu va tshamela go kari va nga ta vumela mahungu ya Mufumo. (Gonza 1 Va Le Korinte 6:9-11.) Wutshanwini ga lezo, ngha hi vumela lezaku a “vanhu vontlhe” va nga vumela mahungu yo saseka. — 1 Kor. 9:22.

 9. Hikuyini hi faneleko ku kombisa xichawo hi miti ya vanhu?

⁹ Hi kwihi laha hi wulawulako ni vanhu wutirelini ga hina ke? A kutala ka zikhati hi bhula navo mitini yabye. (Mat. 10:11-13) Ha tsaka loku a vanwani va komba xichawo hi muti wa hina ni tshomba ya hina. Zi tano hakuva a muti wa hina ngwa lisima ka hina. Hi lava lezaku wuva wutshamu ga xihundla ni ku ti mahela za hina na hi tshamisekile. Hi fanele ku komba xichawo lexo ka vaakelane va hina. Hikwalaho, wutirelini ga hina ga muti ni muti, hi maha khwatsi hi ku ehleketa hi lezi hi yi khomisako zona a miti yabye. — Miti. 5:42.

10. Hi nga potsisa kuyini a ku khunguvanyisa vanhu wutirelini ga hina?

¹⁰ Tikweni legi gi teleko hi wugevenga nyamutlha, a kutala ka zikhati a venyi va miti va kanakanela ni wihi va nga mu tiviko. (2 Tim. 3:1-5) Hi fanele ku nga engeteli a kukanakana loko. Hi xikombiso, a hi nga zi vekeni laha kaku hi chikela ka muti wo kari hiku xeweni na ha ha sangula ku nghena. Loku ku nga hlamuli munhu, hi nga ha alakanya ku i chukwana hi renzeleka laha makhurisini kutani ku hlomela hi janela, na hi languta nwinyi wa muti. Xana lezo zi wa nga ta khunguvanyisa a nwinyi wa muti xipanzeni xa nwina ke? Xana a vaakelane vakwe va ta alakanya yini? Lisine lezaku hi fanele ku tlhanganyisa vontlhe ntirweni wa hina wa kuxumayela. (Miti. 10:42) Hi na ni kuxuva ka hombe ka ku hangalasa a mahungu lawa ya ma nene, niku a zi bihangi. (Rom. 1:14, 15) Hambulezo, wutlhari a ku nga mahi ni xinwe xi nga wa ta khunguvanyisa vanhu handle ka xigelo xipanzeni lexi hi xumayelako. Mupostoli Paule i lo tsala aku: “A hi khunguvanyisi munhu ha nchumu, kasi a ntiro wa hina wu nga soliwi.” (2 Kor. 6:3) Loku hi kombisa xichawo hi miti ni tshomba ya lava va nga xipanzeni xa hina, a mahanyela ya hina ma nga ha koka vokari va nghena lisineni. — Gonza 1 Pedro 2:12.

11. Hikuyini hi tsakako loku vanwani va komba xichawo hi xikhati xa hina?

¹¹ Kota maKristu, a kutala ka hina hi tshama na hi khomekile. Kasi hi zi kota ku maha mitiro ya hina, hi yi xaxameta hi wutlhari hi tlhela hi tiva lexi hi faneleko ku xi rangisa. (Efe. 5:16; Fil. 1:10) Loku a nchumu wo kari wu kala wu hi kamanyeta ho swireka. Hikwalaho, ha tsaka loku a vanwani va komba xichawo ka xikhati xa hina ni ku nga hi geli a xikhati xo tala laha va bhulako na hina. Na hi kari hi alakanya a ku mahela vanwani za zi nene, xana hi nga zi kombisa kuyini lezaku ha va nyika xichawo lava hi va xumayelako?

12. Hi nga yi tivisa kuyini a hora ya yi nene ya ku wulawula ni vanhu xipanzeni xa hina?

¹² Hi fanele ku ti karatela ku tiva xikhati xa xi nene xa ku bhula ni venyi va miti. Hi rini laha a kutala ka zikhati a vanhu va nga mitini xipanzeni xa hina ke? Xikhati muni lexi va tolovelako ku demba ndleve va ingisela? Hi maha khwatsi hi ku hlota tindlela ta ku cica xikhati xa hina kasi hi ti zwananisa navo. Ka matiko yo kari, a ntiro wa hina wa muti ni muti wu bhinzula nguvu ni gambo kutani ni wusikwana. Loku zi hi tano ka xipanze lexi mu xumayelako ka xona, xana a wu nge mahi malulamiselo ya ku xumayela hi muti ni muti ka tihora leto ta siku ke? (Gonza 1 Va Le Korinte 10:24.) Ha tiyiseka lezaku Jehova i ta katekisa a kutikarata kontlhe hi ku mahako kasi ku xumayela ka xikhati lexi xi nga xi nene ka vanhu va lomu xipanzeni xa hina.

13. Hi nga kombisisa kuyini xichawo ka nwinyi wa muti?

¹³ Hi yihi ndlela ya kuya mahlweni hi kombisa xichawo ka munhu ke? A xikhati lexi hi kumako munhu loyi a vumelako ku bhula, hi fanele ku nyika wukustumunyu gi nene kanilezi hi nga tshami laho kala kupinzuka. A nwinyi wa muti kuzilava i ti vekele xikhati lexo kasi ku maha zilo zinwani a zi wonako kota za lisima. Loku aku a nga na xikhati, hi nga ha mu byela lezaku hi nga ta hlwela — niku hi fanele ku nga hlweli futsi. (Mat. 5:37) A xikhati lexi hi gumesako bhulo, zi nene a ku mu wutisa ku hi rini a tova ni xikhati kasi hi mu enzela kambe. A vahuweleli vo kari ve ngalo za bhinzula a ku wula lezi: “Nzi wa tsakela ku ku enzela kambe. Xana zi wa nga tava chukwana a ku ku fonela kutani ku ku rumelela mesaji na nzi nga se chikela ke?” A xikhati lexi hi ti zwananisako ni xikhati xa lava va nga xipanzeni xa hina, ho lanzela a xikombiso xa Paule, loyi a nga kala ‘a nga ti laveli lezi zi vunako yena, kanilezi lezi zi vunako la’vo tala, lezaku va fela ku hanyiswa.’ — 1 Kor. 10:33.

14-16. a) Hikuyini hi faneleko ku dlunyatisela nwinyi wa muti a kungo ga lienzo la hina? Kombisa. b) Hi gihi a mahela legi a muwoneleli wo kari a fambafambako a nge ga bhinzula?

¹⁴ Hi nga alakanya loku ka siku go kari hi wo fonelwa hi munhu kanilezi hi nga gi tivi a gezu gakwe. A hi mu tivi, kanilezi i hi wutisa ku i zakuga muni hi zi ranzako. Hi nga karateka hi lava ku tiva ku himani a hi fonelako ni ku i lava yini hakunene. Hi kota ya ku nga lavi kuva vanhu vo biha timbilu, kuzilava hi nga wulawula naye hi xikhatanyana, kanilezi zalezo hi nga mu komba lezaku hi lava ku tsema bhulo. Hi tlhelo ginwani, hi nga alakanya loku loyi a hi fonelako i wo ti wula ku hi yena mani, a hi byela lezaku i tira ka koponi yi khatalelako ta magela, a tlhela a hi byela hi ndlela yi nene lezaku i na ni mahungu ya lisima. Kuzilava, hi wa ta tsakela ku bhula ni munhu loye. Phela ha tsaka loku a vanhu va tekela ku kongoma mhaka kanilezi hi ndlela yi nene a xikhati lexi va bhulako na hina. Hi nga ma kombisisa kuyini a matshamela lawo ya ma nene ka lava hi va kumako wutirelini ga hina?

¹⁵ Zipanzeni zo tala, hi fanele ku dlunyatisela a nwinyi wa muti a kungo ga lienzo la hina. Lisine lezaku hi na ni mahungu ya lisima ka nwinyi wa muti, kanilezi a hi zi vekeni laha kaku a hi ti wulangi ku hi hina vamani zonake hi tekela ku sangula mabhulo ya hina hi xiwutiso xo fana ni lexi: “Loku u wa hi ni ntamu wa ku lulamisa xikarato xo kari tikweni legi, u wa ta lulamisa xihi?” Ha zi tiva lezaku a kungo ga xiwutiso lexo ku tiva lezi a munhu loye a zi alakanyako zonake hi yisa bhulo ka Biblia. Hambulezo, a nwinyi wa muti a nga ha karateka aku: ‘Himani yaloyi, niku hikuyini a nzi mahako xiwutiso lexi? Kasi i lava ku tiva yini ke?’ Hikwalaho, hi fanele ku hlota tindlela ta lezaku a nwinyi wa muti a nga karateki. (Fil. 2:3, 4) Hi nga zi mahisa kuyini?

¹⁶ A muwoneleli wo kari a fambafambako i ngalo ku na ni mahela legi gi mu bhinzulelako. Anzhako ka kulosana, i nyika nwinyi wa muti a xiphephana Xana Wa Zi Lava Ku Tiva A Zinene? zonake aku: “Hi nyikela xiphephana lexi ka vanhu vontlhe xipanzeni lexi nyamutlha. Xi hlamula ntlhanu wa ziwutiso ni xinwe lezi a vanhu vo tala va wutisako. Hi lexi xa wena.” A makabye loyi i bika lezaku a kutala ka vanhu va rula zalezo va tivako a kungo ga lienzo. Loku u kala u zi kota ku maha lezo, a ku tala ka zikhati za olova a kuya mahlweni ni bhulo. Hi kulanzela, a muwoneleli a fambafambako i wutisa a munhu loye aku: “U wa tshukile u alakanyela hi xinwe xa ziwutiso lezi ke?” Loku a nwinyi wa muti a hlawula xinwe, a makabye o vulula xiphephana zonake va wulawula hi lezi a Biblia gi zi wulako xungetano hi xiwutiso lexo. Loku zi nge nghaho, a makabye o hlawula xiwutiso xinwe zonake va simama ni bhulo handle ka ku mu wisa tingana a nwinyi wa muti. Kunene, ku na ni tindlela to tala to sangula bhulo. Ka matiko yokari, a venyi va muti va rinzela lezaku hi sangula hi ku maha lezi zi tolovelekileko xipanzeni lexo na hi nga se wulawula hi kungo ga lienzo la hina. A mhaka-tshinya hi leyi yaku hi fanele ku zwananisa a mabhulo ya hina ni lezi a vanhu lomu xipanzeni xa hina va lavako lezaku hi bhulisa zona navo.

17. Kota lezi hi gonzileko ka nzima leyi, hi tihi tindlela to kari ta ku simama hi mahela vanwani za zi nene ke?

¹⁷ Makunu-ke, hi tihi tindlela to kari ta kuva hi simama ku mahela vanwani za zi nene wutirelini ga hina? Hi khoma nwinyi wa muti munwe ni munwani kota munhu. Hi komba xichawo ka miti ya vanhu ni tshomba yabye. Hi ti karatela ku tira wutirelini ka tihora leti a venyi va muti va talako kuva laha kaya ni ku demba ndleve va hi ingisela. Hi sangula mabhulo ya hina hi ndlela yi nene ni yo amukeleka xipanzeni xa hina.

18. Mabhinzu muni hi ma kumako hi ku khoma vanhu xipanzeni xa hina kota lezi hi lavako lezaku va hi khomisa zona ke?

¹⁸ Ku na ni mabhinzu yo tala hi ma kumako hi ku khoma vanhu xipanzeni xa hina kota lezi hi lavako lezaku va hi khomisa zona. Hi ku mahela vanwani za zi nene, hi tsika kuwonekela ka hina ku woninga, hi dlunyatisa a lisima la matshinya ya milayo ya Biblia, ni ku nyika wudzunzo a Dadani wa hina wa le tilweni. (Mat. 5:16) Ngha hi koka vanhu vo tala nguvu va nghena lisineni hi ndlela leyi hi bhulako navo ha yona. (1 Tim. 4:16) Kani lava hi va xumayelako va vumela a mahungu ya Mufumo kani a va vumeli, ha xalala hi ku tiva lezaku hi maha zontlhe zi nga ntanwini wa hina kasi hi tatisa a wutireli ga hina. (2 Tim. 4:5) Ngha a munwe ni munwani wa hina a pimanyisa mupostoli Paule, loyi a nga tsala lezi: ‘Nzi maha zontlhe lezo hi kota ya ivangeli, kasi nzi fela ku kuma ndlela ya ku va xumayela.’ (1 Kor. 9:23) Kasi hi zi kota ku maha lezo, ngha xontlhe xikhati hi simama ku mahela vanwani za zi nene wutirelini ga hina.