“Nzi . . . Ni Mbilu Yi Koramileko”

1-3. Hi wahi manghenela ya Jesu Jerusalema, niku hikuyini a vo kari xikari ka xidlemo xa vahlaleli zi kotekako ku ngha va hlamala?

LOMU Jerusalema ku na ni yima-yima. Kuta munhu wa hombe! Le handle ka doropa, a vanhu va tsombene va fola ndleleni. Va xuva nguvu a ku hoyozela a wanuna loye, hakuva a vo kari ve ngalo hi yena xiga-tshomba ya Hosi Davida ni Mufumeli wa Israeli loyi a nga ni fanelo. A ntsengo wo kari wa vanhu wu neha micinzu kasi ku mu tlakusela kota ndlela ya ku mu losa; vanwani va andlala tinguwo ni maravi ya tisinya laha ndleleni kasi ku mu hehukisela a pfhuka. (Mateu 21:7, 8; Johani 12:12, 13) A vo tala kuzilava va lava ku tiva lezi a to nghenisa zona doropeni.

² A vanwani kuzilava va rinzela xikombiso xa wudzunzo ga hombe nguvu. Vona hakunene va tiva vanhu va lisima lava va nghenileko hi ndlela leyo. Hi xikombiso, Absalome n’wana Davida i ti yimisile ha yece kota hosi; i wa hi ni 50 wa vavanuna va nga tsutsuma mahlweni ka kareta yakwe. (2 Samueli 15:1, 10) A mufumeli wa Roma Júlio César i kombisile hambu zo hunza lezo; khati go kari i rangele xidlemo xi nga fambafamba xi kombisa wunhenha gakwe na xi kongoma tempeleni ya Roma, na a heleketiwa hi 40 wa tindlovu ti nga rwele tikandiya! Kanilezi, ka xikhati lexi, a vanhu va le Jerusalema va rinzela munhu wa hombe nguvu. Na ku nga khataliseki lezaku a vanhu va wa zi tiva kutani ahihi, loyi hi Messia, a munhu wa hombe nguvu ku hunza vontlhe loyi a hanyileko. Hambulezo, a xikhati lexi a Hosi leyi ya ha tako yi chikelako, a vanwani va nga ha hlamala.

³ A va woni kareta, hambu vatsutsumi, ge hambu mahaxi — ne ni tindlovu. A kuhambana ni lezo, Jesu i khilela xifuyo xo rwala minzhwalo, a mbongola.a A mukhileli loyi kutani a mbongola leyi a yi khilelako a va na tinguwo ta ntsengo wa hombe. Wutshanwini ga xitshamu xo dura, ku na ni tinguwo leti a valanzeli va Jesu va laha kusuhani va nga ti veka hlaneni wa xifuyo. Hikuyini Jesu a hlawulako ku nghena Jerusalema hi ndlela leyo ya wulahasi, kuveni a vanwani vanhu va wufumeli gi tsongwani ka yena va sinzisile ku nghena hi wudzunzo ni ndhuma ya hombe nguvu?

 4. Zini lezi a Biblia gi zi wulileko na ka ha hi mahlweni xungetano hi manghenela ya Hosi ya wuMessia Jerusalema?

⁴ Jesu o tatisa a xiprofeto lexi: “Tsaka nguvu . . . Bana mikulungwani, wena nhanyana wa le Jerusalema. Languta, a hosi ya wena yata ka wena. I lulamile, i na ni kuhlula; ngwa ku ti koramisa, i khilele a mbongola, a role ga pswele ga mbongola.” (Zakaria 9:9) A xiprofeto lexi xi kombile lezaku a siku go kari, Messia, Loyi a Totilweko wa Nungungulu, i wa ta ti kombisa ka vanhu va Jerusalema kota Hosi yi yimisilweko hi Nungungulu. Hi kuengetela, a makombisela ya wuhosi gakwe, a ku patsa ni kuhlawula kakwe a mbongola, zi wa ta kombisa a tshamela gi nene nguvu ga mbilu yakwe — a kutikoramisa.

 5. Hikuyini a kutikoramisa ka Jesu ku khumba mbilu loku hi ku alakanyela, niku hikuyini zi hi za lisima ka hina lezaku hi gonza ku pimanyisa Jesu mhakeni leyi?

⁵ A kutikoramisa ka Jesu i ginwe ga matshamela ma tsakisako nguvu, legi gi khumbako mbilu loku hi alakanyela ha gona. Kota lezi hi zi kambisisileko ka xipimo xi hunzileko, Jesu hi yena yece a nga “ndlela, ni zinene, ni wutomi.” (Johani 14:6) Zi la su dlunya lezaku ku hava ni munwe xikari ka vanhu va tibiliyoni va hanyileko misaveni leyi loyi a ecanako ni N’wana wa Nungungulu hi lisima. Hambulezo, Jesu cima a nga kombangi matshanza, kutikulisa, kutani ku ti maha wa lisima lezi zi hluphako a vanhu va nga mbhelelangiko va tsanza-vahlayi. Kasi kuva valanzeli va Kristu, hi fanele ku lwisana ni kubyekelela ka matshanza. (Jakobe 4:6) Alakanya, Jehova wa venga a kutikulisa. Hikwalaho, za lisima lezaku hi gonza ku pimanyisa a kutikoramisa ka Jesu.

 6. Xini a kutikoramisa, niku xana Jehova i zi tivisile kuyini lezaku Messia i wa tava wa kutikoramisa?

⁶ A kutikoramisa zi wula kutitsongahata ka maalakanyo, kuvumaleka ka kutikulisa kutani matshanza. I tshamela gi sangulelako mbilwini niku gi kombisiwa kuwulawuleni, mahanyeleni ya munhu, ni lezi yena a khomisako zona vanwani. Xana Jehova i zi tivisile kuyini lezaku Messia i wa tava wa kutikoramisa? Yena i wa zi tiva lezaku a N’wana wakwe i wa kombisa a tshamela gakwe ga kutikoramisa hi kumbhelela. (Johani 10:15) Yena kambe i wa wonile N’wana na a kombisa a kutikoramisa. Hi ndlela muni?

7-9. (a) Xana Mikaeli i kombisisile kuyini kutikoramisa kukanetaneni kakwe na Satani? (b) Xana a maKristu ma nga mu pimanyisisa kuyini Mikaeli kukombiseni ka kutikoramisa?

⁷ A bhuku ga Juda gi komba a xikombiso xo tsakisa: “Mikaeli, a ngelosi ya hombe, laha a nga kanetana na Satani hi xirumbi xa Mosi, i lo chava ku mu lamula hi nzhukano, kanilezi i te ngalo: A Hosi a yi ku kawuke.” (Juda 9) Mikaeli i vito gi tiriselwako ka Jesu — mahlweni ni nzhako ka kuhanya kakwe laha misaveni — ​ntirweni wakwe kota ngelosi ya hombe, kutani murangeli wa butho ga tingelosi ta Jehova ta le tilweni.b (1 Va Le Tesalonika 4:16) Hambulezo, wona lezi Mikaeli a khomisileko zona a kukanetana loku na Satani.

⁸ A tlhatlhambuto wa Juda a wu hi byeli lezi Satani a nga lava ku zi maha hi xirumbi xa Mosi, kanilezi hi nga tiyiseka lezaku Diyabu i wa hi ni khungo ga ku xi tirisela za hava. Kuzilava i wa lava ku vuvumisa a kutiriswa ko biha ka xirumbi xa wanuna loyi wo tsumbeka wukhongelini ga mawunwa. A xikhati lexi Mikaeli a nga ala a mano yo biha ya Satani, yena kambe i lo kombisa a kutikhoma ka hombe. Satani hakunene i wa fanele ku kawukiwa, kanilezi Mikaeli, loyi a ka xikhati lexo a nga kanetana na Satani i wa nga seva ni “kulamula kontlhe” loku a hendleletilweko, yena i wonile lezaku a kulamula loko ku wa fanele kuta hi ka Jehova Nungungulu ntsena. (Johani 5:22) Kota ngelosi ya hombe, Mikaeli i wa hi ni wufumeli ga hombe. Hambulezo, hi kutikoramisa yena i zi tsikele Jehova a wutshanwini ga ku zama ku wutla a wufumeli go engeteleka. Ahandle ka kutikoramisa, yena kambe i kombisile ku tiva a xiyimo xakwe, ku nga ku tiva a kutsanzeka kakwe.

⁹ Juda i pimiselwe a ku tsala xungetano hi ximaho lexi hi xigelo xo kari. Lexi xi nga tsakisiko, a maKristu yo kari masikwini ya Juda ma wa nga ti koramisi. Ma wa ti tlakusa ma ‘rukatela zontlhe lezi ma nga zi tiviko.’ (Juda 10) A hi kuolova ka zona lezaku hina vanhu va nga mbhelelangiko hi tsika matshanza ma hi fumela! Loku hi nga zwisisi zo kari lezi zi mahiwako lomu bandleni ga wuKristu — kuzilava zi patsako xiboho xi mahilweko hi hubye ya madota — ​xana hi hlamulisa kuyini? Loku hi wa ti nghenisa ka maalakanyo yo biha, mawulawulela ya kusolasola na hi nga tivi a zigelo za ziboho lezo, xana a ho kombisa a kutikulisa? Matshanwini ya lezo a hi pimanyiseni Mikaeli, kutani Jesu, hi nga lamuli timhaka leti Nungungulu a nga hi nyikangiko ntamu hehla ka tona.

10, 11. (a) Xini xi hlamalisako xungetano hi kuziranza ka N’wana wa Nungungulu kuvumeleni ka xiavelo xa kuta misaveni? (b) Xana hi nga pimanyisisa kuyini a kutikoramisa ka Jesu?

¹⁰ A N’wana wa Nungungulu kambe i kombisile kutikoramisa hi ku vumela a xiavelo xa kuta misaveni. Alakanya hi lezi a nga zi siya. I wa hi ngelosi ya hombe. Yena kambe i wa hi “Gezu” — Muwulawuli wa Jehova wutsumbu. (Johani 1:1-3) I hanyile tilweni, ‘ndlwini ya Jehova ya wubaswa ni kungangamela.’ (Isaya 63:15) Hambulezo, a N’wana “i lo ti maha wa nyalidede, a teka xiyimo xa wunanza, ava loyi a fananako ni vanhu.” (Va Le Filipi 2:7) Ehleketa hi lezi zi nga patseka ka xiavelo lexi xa laha misaveni! A wutomi gakwe gi lo ruriswa giya khwirini ga nhwana wa muJuda, kasi a kula hi ntlhanu wa tihweti ni mune lezaku ava xinwanana. I lo belekwa kota nwanana a nga hiko na wuvikeli mutini wa muvatli wa xisiwana zonake a kula ava nwanana wo deda, mufanyana, ni kuva jaha. Hambulezi a nga hi munhu wo mbhelela, nzeni ka wujaha gakwe i lo simama ku ti veka hasi ka vapswali wakwe va nga mbhelelangiko. (Luka 2:40, 51, 52) Kutikoramisa ka kuyini ko kota loko!

¹¹ Xana hi nga pimanyisa a kutikoramisa ka Jesu hi ku vumela a ziavelo za ntiro hi kuziranza lezi a zikhati zinwani zi wonekako ku khwatsi za wulahasi? Hi xikombiso, a xiavelo xa hina xa ku xumayela mahungu yo saseka ya Mufumo wa Nungungulu xi nga ha woneka ku khwatsi xa wulahasi a xikhati lexi a vanhu va hlamulako hi kungakhatali, hi ku hi tseketsela, kutani hi ku hi xanisa. (Mateu 28:19, 20) Hambulezo, loku hi timisela ntirweni lowu hi nga vuna a ku hanyisa vanhu. Hi lisine, hi ta gonza nguvu xungetano hi kutikoramisa hi tlhela hi lanzela a nkonzo wa Hosi ya hina, Jesu Kristu.

12-14. (a) Xana Jesu i kombisile kuyini a kutikoramisa a xikhati lexi a vanhu va nga mu dumisa? (b) Xana Jesu i tirisanisile kuyini ni vanwani hi kutikoramisa? (c) Zini zi kombako lezaku a kutikoramisa ka Jesu ku wa nga hi ko xengetela kutani ka wumunhu gi nene ntsena?

¹² Kusukela kusanguleni kala magumo, a wutireli ga Jesu ga laha misaveni gi tivilwe hi kutikoramisa. Yena i ku kombisile hi ndlela leyi a nga yisa ha yona wudzunzo ni wukulu ka Dadani wakwe. A vanhu ka xikhati lexo va dzunzile Jesu hi kota ya wutlhari ni magezu yakwe, a ntamu wa zirewukiso zakwe, hambu ni wunene ga matshamela yakwe. Hi kuphindaphinda, Jesu i lo potsa a wudzunzo lego zonake a gi yisa ka Jehova. — Marku 10:17, 18; Johani 7:15, 16.

¹³ Jesu i kombisile kutikoramisa hi ndlela leyi a khomileko vanhu ha yona. Hakunene, i lo zi veka kubaseni lezaku yena i tile misaveni, ku nga hi ku ta tirelwa, kanilezi a ku ta tirela vanwani. (Mateu 20:28) I kombisile a kutikoramisa kutirisaneni kakwe ni vanhu hi ndlela ya kurula ni ya kuringanisela. A xikhati lexi a valanzeli vakwe va nga mu khunguvanyisa, a nga va bhongelangi; yena i simamile ku hlota tindlela ta ku khumba timbilu tabye. (Mateu 26:39-41) A xikhati lexi a zidlemo zi nga mu kamanyeta a ku languta wutshamu ga ku rula, ku humula, na a hi yece, a nga va hlongolangi; i lo simama ku ti karata, a va gonzisa “timhaka to tala.” (Marku 6:30-34) A xikhati lexi a wasati wo kari a nga hiko muIsraeli a simamileko ku mu khongotela lezaku a chuma a nhanyana wakwe, a kusanguleni i kombile a ku i wa nga ti yimiselangi ku maha lezo. Ahemba-lokoke, a nga alangi hi kuzangara; i lo vumela xikombelo xa wasati hi kota ya kukholwa kakwe ko hlamalisa, kota lezi hi to zi kambisisa ka Xipimo 14. — Mateu 15:22-28.

¹⁴ Hi tindlela ta tsanza-vahlayi, Jesu i tatisile magezu yakwe xungetano hi yena nwinyi: “Nzi rulile, nzi hi ni mbilu yi koramileko.” (Mateu 11:29) A kutikoramisa kakwe ku wa nga hi ko xengetela, ko kombisiwa hi ndlela ya ku tatisa nayo kutani hi ku lava ku lanzela milayo ya wumunhu gi nene. Ku wata hi lomu mbilwini. Makunu, a zi hlamalisi lezi Jesu a nga khanzakanya nguvu a ku gonzisa valanzeli vakwe lezaku va ti koramisa!

15, 16. Kuhambana muni loku Jesu a ku kombileko xungetano hi mawonela ya tihosi ta vamatiko ni mawonela lawa a valanzeli vakwe va nga fanele ku ma hlakulela?

¹⁵ A vapostoli va Jesu va wa nonoka ku hlakulela a kutikoramisa. Jesu i wa susumeteka a ku zama ku va gonzisa hi kuphindaphinda. Hi xikombiso, ka khati go kari Jakobe na Johani hi ku tirisa nyine wabye va kombele Jesu lezaku a va tsumbisa a zikhundla zo tlakuka Mufunweni wa Nungungulu. Hi kutikoramisa, Jesu i lo hlamula aku: “A nzi na ntamu ku mu tshamisa reveni ga mina ga xinene ni ga xibhabha; zi lumba lava ku longiselelweko vona hi Dadani.” A vapostoli lava vanwani va khume va lo “zangarela” Jakobe na Johani. (Mateu 20:20-24) Xana Jesu i yi khomisile kuyini a mhaka leyi?

¹⁶ Hi ndlela yi nene i lo kawuka vontlhe, aku: “Nwina ma zi tiva lezaku a tihosi ta vamatiko ta va fumela, ni vahombe vabye va maha hi ntamu hehla ka vona. Zi nga tava nghaho xikari ka nwina; kanilezi loyi a ranzako ku maha wahombe xikari ka nwina ngha a maha nanza ga nwina. Ni loyi a ranzako ku maha wo ranga xikari ka nwina a ave khumbi ya nwina.” (Mateu 20:25-27) A vapostoli kuzilava va wa zi wonile lezi “a tihosi ta vamatiko” ti ti kukumukisisako zona, lezi ti navelisako zona, ni lezi a vanhu lavo va nga hi ni makangwa ha zona. Jesu i kombile lezaku a valanzeli vakwe va fanele ku hambana ni vanhu lavo va fumelako hi ku tirisa ntamu ni tihanyi. Va wa fanele ku ti koramisa. Xana a vapostoli va wu kumile a mongo wa mhaka?

17-19. (a) Ka wusiku ga mahlweni ka kufa kakwe, hi ka ndlela muni yi nga rivalekiko leyi Jesu a gonzisileko ha yona a vapostoli vakwe a xigonzo xa kutikoramisa? (b) Hi xihi a xigonzo xa kutikoramisa xa ntamu nguvu ka zontlhe lexi Jesu a xi gonzisileko kota munhu wa nyama?

¹⁷ Zi wa nga va hehukeli. Legi gi wa nga hi khati go sangula ge hambu go gumesa legi Jesu a nga gonzisa a xigonzo lexo. Hi mahlweni, ka xikhati lexi va nga kanetisanile xungetano hi ku himani a nga hi wahombe kabye, yena i wa yimisile nwanana tsongwani xikari kabye a tlhela a va byela a kuva va fanana ni vanana, lava va talako ku ngha va nga hi na matshanza, makangwa, ni kunavela kuva ni zikhundla lezi zi tolovelekileko nguvu xikari ka vanhu va hombe. (Mateu 18:1-4) Hambulezo, ka wusiku ga mahlweni ka kufa kakwe, yena i wonile lezaku a vapostoli vakwe va wa ha lwisana ni matshanza. Zonake i lo va gonzisa a xigonzo xa lisima, xi nga rivalekiko. I lo ti boha hi tawula a tlhela a maha mitiro ya wulahasi nguvu, leyi a zitiri za xikhati lexo zi nga tolovela ku yi mahela vapfhumba va laha mutini. Jesu i lo hlambisa mikonzo a munwe ni munwani wa vapostoli vakwe — a ku patsa na Judasi, loyi a nga lava ku mu tokometa! — Johani 13:1-11.

¹⁸ Jesu i va vunile lezaku va zwisisa a mhaka ya kutikoramisa a xikhati lexi a nga va byela lezi: “Nzi mu nyikile xikombiso.” (Johani 13:15) Xana a xigonzo lexi hi kugumesa xi khumbile a timbilu tabye? Wona lezi zi lanzelako, anzhako ka wusiku lego, vona va vile ni kukanetisana kunwani ka lezaku hi mani a nga hi wahombe xikari kabye! (Luka 22:24-27, NM) Hambulezo, Jesu i simamile kuva ni lihlaza-mbilu ka vona a tlhela a va gonzisa hi kutikoramisa. Zonake i lo simama ku va nyika xigonzo xa ntamu ka zontlhe: ‘I lo ti koramisa, a ingisa kala kufeni, ina, ni kufa ka mhanze ya xanisa.’ (Va Le Filipi 2:8, NM) Jesu hi kuziranza i ti nyikele ka kufa ka tingana, a koniwa na a nga hi na nanzu kota xigevenga ni murukateli. Hikwalaho a N’wana wa Nungungulu i ti kombile a hi wo hlawuleka, hakuva xikari ka zivangwa zontlhe za Jehova a kutikoramisa ko mbhelela ni ka hombe nguvu ku kumilwe ka yena yece.

¹⁹ Kuzilava kuve lezi — a xigonzo xo gumesa lexi Jesu a xi nyikileko kota munhu wa nyama xungetano hi kutikoramisa — ​zi nga khanyisa nguvu a mhaka leyi timbilwini ta vapostoli vakwe vo tsumbeka. A Biblia gi hi byela lezaku a vavanuna lava va tirile hi kutikoramisa kuringana malembe, hambu hi makume ya malembe anzhako ka lezo. Ku nga wuliwa yini ha hina?

20. Xana hi nga zi tivisa kuyini lezaku ha ti koramisa kutani ahihi?

²⁰ Paule i khongotela a munwe ni munwani wa hina: “Ngha mu hi ni kupima loku a nga hi nako Kristu Jesu.” (Va Le Filipi 2:5) A ku fana na Jesu, hi fanele ku ti koramisa. Hi nga zi tivisa kuyini lezaku a kutikoramisa ku lomu mbilwini ya hina ke? Alakanyela lezi, Paule i hi alakanyisa lezaku hi fanele ku “nga mahi nchumu hi mubango ni kutikukumukisa, kanilezi ngha munwe ni munwani a ti koramisa a wula munwani aku i chukwana ku hunza yena.” (Va Le Filipi 2:3) Makunu, a mhaka-tshinya yi khegela ka lezi hi wonisako zona vanwani mahlweni ka hina. Hi fanele ku va wona kota vahombe ka hina, kota va lisima nguvu a ku hunza hina. Xana u ta tirisa a wusungukati lego?

21, 22. (a) Hikuyini a vawoneleli va maKristu va hi ni xilaveko xa kutikoramisa? (b) Xana hi nga kombisa kuyini lezaku hi ti bohile hi kutikoramisa?

²¹ Malembe yo tala anzhako ka kufa ka Jesu, mupostoli Pedro i wa simama ku alakanya a lisima la kutikoramisa. Pedro i gonzisile a vawoneleli va maKristu lezaku va maha mitiro yabye hi kutikoramisa, va nga tshuki va ti maha tihosi hehla ka tiyivu ta Jehova. (1 Pedro 5:2, 3) A wutihlamuleli a hi xigelo xa kutikukumukisa. A kuhambana ni lezo, a wutihlamuleli gi engetela a xilaveko xa kutikoramisa ka lisine. (Luka 12:48) Hi lisine, a tshamela legi ga lisima ku nga hi ntsena ka madota kanilezi ni ka maKristu wontlhe.

²² Handle ko kanakana Pedro a nga zangi a rivala wusiku legi Jesu a nga hlambisa mikonzo yakwe — na ku nga khataliseki a kuala ka Pedro! (Johani 13:6-10) Pedro i lo tsalela maKristu aku: “Ti boheni hi kutikoramisa, mu tirelana.” (1 Pedro 5:5) A gezu “ti boheni” gi komba a ntiro wa nanza legi gi nga wa phamba nguwo ya ku vikela chaka lezaku gi maha mitiro ya laha kaya. A magezu lawa ma nga hi alakanyisa khwatsi laha Jesu a nga ti boha a tawula na a nga se khizama lezaku a maha ntiro wakwe wa ku hlambisa mikonzo. Loku hi lanzela Jesu, hi xihi a xiavelo xi nyikwako hi Nungungulu lexi kuzilava hi nga wa ta xi alakanyela kuva xa wulahasi nguvu ka hina? A kutikoramisa ka mbilu ya hina ku fanele ku woneka ka vontlhe, a ku fana ni loku hi ti bohile hi kona.

23, 24. (a) Hikuyini hi faneleko ku ala a kubyekelela kwihi ni kwihi ka kutikulisa? (b) Xana a xipimo xi lanzelako xi ta lulamisa a mhaka yihi xungetano ni kutikoramisa?

²³ A kutikulisa ku fana ni venene. A mihanzu ya kona ya zi kota kuva leyi yi hahlulako. I tshamela legi gi zi kotako ku maha munhu wa zinyikiwo zo tala a nga ha sizi ka Nungungulu. Hi ginwani tlhelo, a kutikoramisa ka zi kota ku maha lezaku a munhu wa nyalidede nguvu a tiriswa nguvu hi Jehova. Loku hi hlakulela a tshamela legi ga lisima siku ni siku hi ku ti karatela a ku famba hi kutikoramisa mikonzweni ya Kristu, a bhinzu ga kona ga tsakisa nguvu a ku gi alakanyela. Pedro i tsalile aku: “Hikwalaho ti koramiseni lahasi ka canja ga ntamu wa Nungungulu, kasi yena wa fela ku mu kulisa hi xikhati xi faneleko.” (1 Pedro 5:6) Jehova hakunene i kulisile Jesu hi kota ya lezi a nga ti koramisa hi kumbhelela. Hi kufanana, Nungungulu wa hina i ta tsakela a ku ku chachazela hi kota ya kutikoramisa ka wena.

²⁴ Mbuyangwana, a vo kari va alakanya lezaku a kutikoramisa xikombiso xa gome. A xikombiso xa Jesu xa hi vuna lezaku hi wona lezi a mhaka leyo yi nga mawunwa ha zona, hakuva a vanhu va kutikoramisa nguvu va wa hi va kutiya nguvu hlana kambe. Lezo zi tava mhaka ya xipimo xi lanzelako.