Nyika Lisima Xihiwa xa Wutomi

 1. I mani lweyi angahi nyika wutomi?

YEHOVHA “i Xikwembu lexi hanyaka”. (Yeremiya 10:10) I Muvumbi wa hina, lweyi angahi nyika wutomi. Bibele li vula leswi: ‘Hi wena muyendli wa swilo hinkwaswu, kutani hi kurhandza ka wena switumbulukile, swikuma kuhanya.’ (Nhlavutelo 4:11) Wutomi i xihiwa xa lisima lexi Yehovha ahi nyikeke hi lirhandzu. — Lerha Tipisalema 36:9.

 2. Hi fanele hi yendla yini leswaku swihi fambela kahle awuton’wini?

² Yehovha ahi nyika leswi hiswi lavaka leswaku hi tama hi hanya, swofana ni swakudla ni mati. (Mintirho 17:28) Kambe kutlula kolaho, a lava leswaku hi tikhorisa hi wutomi. (Mintirho 14:15-17) Leswaku swihi fambela kahle awuton’wini, hi fanele hi yingisa minawu ya Xikwembu. — Esaya 48:17, 18.

 3. A yendle yini Yehovha loko Kayini a dlaye Avele?

³ Bibele lihi djondzisa leswaku wutomi la hina ni la vanhu van’wana i la lisima ka Yehovha. Hi xikombiso, loko Kayini n’wana wa Adamu na Evha, a kwatele makwavo Avele, Yehovha amu be ndleve, amu byela leswaku a afanele a tivonela hi mhaka ya mahlundzu ya yena. Kambe Kayini anga yingisanga, a yengetele kukwata swinene lakakuva “a hlasela Avele makwavu amu dlaya.” (Genesa 4:3-8) Yehovha a khatise Kayini hi mhaka ya leswi anga dlaya Avele. (Genesa 4:9-11) Kutani kuhlundzuka ni livengo swi ni khombo hikusa swingahi yendla hi va ni tihanyi kumbe hi dlaya. Munhu lweyi a hanyaka hi ndlela leyo angeli kumi wutomi lelinga heliki. (Lerha 1 Yohane 3:15.) Loko hi lava kutsakisa Yehovha, hi fanele hi rhandza vanhu hinkwavu. — 1 Yohane 3:11, 12.

 4. I yini leswi nawu wun’wana ka leyi Xikwembu xi nyikeke Vayisrayele wuhi djondzisaka swona hi xihiwa lexi xa wutomi?

⁴ Ndzhaku ka malembe yotala swinene, Yehovha a kombise leswaku wutomi i la lisima loko a nyikela 10 wa Minawu ka Moxe. Nawu wun’wana ka leyi ya 10, hi lowu: “Unga tshuki u dlaya.” (Deteronoma 5:17) Loko munhu a dlaya munhu mun’wana hi maxivomu, na yena a afanele a dlayiwa.

 5. Xikwembu xi titwisa kuyini hi kuxixa nyimba?

⁵ Xi titwisa kuyini Xikwembu hi kuxixa nyimba? Hambi wutomi la n’wana lweyi a kalaka angese psaliwa i la lisima swinene ka Yehovha. Ka Nawu lowu awu nyikeke Vayisrayele, Yehovha a vule leswaku loko munhu o tshuka a vavisa wansati lweyi anga ni nyimba naswona n’wana wa yena a fa hi mhaka ya leswo, lweyi angamu vavisa a afanele a dlayiwa. (Lerha Eksoda 21:22, 23; Tipisalema 127:3.) Leswi swihi djondzisa leswaku kuxixa nyimba swi bihile. — Vona Nhlamuselo 28.

6, 7. Hingamu kombisisa kuyini Yehovha leswaku wutomi i la lisima?

⁶ Hingamu kombisisa kuyini Yehovha leswaku wutomi la hina ni la van’wana i la lisima? Hi kukala hinga veki wutomi la hina ni la van’wana nghozini. Kutani ahi fanelanga hi dzaha fole, kumbe hi tirhisa mbangi, hikusa swingahi vavisa hambi kutlhela swihi dlaya.

⁷ Xikwembu xihi nyike wutomi ni miri lowu hinga na wona, xisweswo hi fanele hiswi tirhisa hilaha xiswi lavaka hi kona. Se, hi fanele hiwu hlayisa kahle miri wa hina. Loko hinga yendli leswo, hita va lava chakeke amahlweni ka Xikwembu. (Varhoma 6:19; 12:1; 2 Vakorinto 7:1) Ahingeswi koti kugandzela Yehovha, lweyi angahi nyika wutomi, loko hinga teki wutomi la hina li li la lisima. Hambiloko swihi karhatela swinene kutshika minkhuva yobiha, Yehovha atahi pfuna loko hi yendla leswi hingaswi kotaka leswaku hi teka wutomi la hina li li la lisima.

 8. Hi faneleke hi yendla yini leswaku hinga veki wutomi la hina ni la van’wana nghozini?

⁸ Hi djondze leswaku wutomi i xihiwa xa lisima. Yehovha a tshemba leswaku hita yendla leswi hiswi kotaka leswaku hinga tshuki hi veka wutomi la hina ni la van’wana nghozini. Hi yendla leswo hi kufambisa kahle mimovha ya hina, swithuthuthu kumbe nchumu xin’wana. Nakambe hi fanele hi fambela kule ni mintlangu ya tihanyi kumbe leyinga vekaka wutomi la hina nghozini. (Tipisalema 11:5) Naswona makaya ya hina ma fanele ma tshama ma hlayisekile. Yehovha a byele Vayisrayele a ku: “Loko u yaka yindlo ya yimpsha, ufanele utlhela uveka xisirhelelo ahenhla ka yona, leswaku ungatiseli nandzu wa ngati va le muntini wa wena, loko munhu otshuka awa na ali henhla ka yona.” — Deteronoma 22:8.

 9. Hi fanele hiswi khomisa kuyini swiharhi?

⁹ Hambi ndlela leyi hi hlayisaka swiharhi hi yona i ya lisima ka Yehovha. Wahi pfumelela kuva hi dlaya swiharhi leswaku hiswi dla ni kuyendla hi swona mpahla, a tlhela ahi pfumelela kuva hiswi dlaya loko swi veka wutomi la hina nghozini. (Genesa 3:21; 9:3; Eksoda 21:28) Kambe ahi fanelanga hiswi fela mona kumbe kuswi dlayela kuva hi titsakisa ntsena. — Swivuriso 12:10.

10. Hiswi tivisa kuyini leswaku ngati yi nyimela wutomi?

¹⁰ Ngati ya kwetsima ka Yehovha hikusa yi nyimela wutomi. Ndzhaku ka loko Kayini a dlaye Avele, Yehovha amu byele leswi: “Ngati ya makwenu ya huwelela ka mina kusukela amisaveni.” (Genesa 4:10) Ngati ya Avele ayi nyimela wutomi la yena, naswona Yehovha a khatise Kayini hi leswi anga dlaya makwavu. Ndzhaku ka ndhambhi ya masiku ya Nowa, Yehovha a tlhele a kombisa leswaku ngati yi nyimela wutomi. A pfumelele Nowa ni ndjangu wa yena leswaku va dla nyama ya swiharhi. A te: “Xiharhi xin’wana ni xin’wana lexi fambafambaka lexi hanyaka xinga va swakudla swa n’wina. Nimi nyika swona, kufana ni leswi nimi nyikeke swimila swa lihlaza ha kona.” Hambileswo, ava nyike nawu lowu twisisekaka wa leswaku vanga tshuki va dla ngati. A te: “Ntsena unga tshuki u dla nyama ni wutomi la yona — kunga ngati ya yona.” — Genesa 1:29; 9:3, 4.

11. Hi wihi nawu wa ngati lowu Xikwembu xi nyikeke tiko la Israyele?

¹¹ Ndzhaku ka kolomu ka 800 wa malembe na Yehovha a byele Nowa leswaku anga dli ngati, a tlhele a byela vanhu va yena a ku: ‘Loko Muyisrayele wokarhi kumbe munhu wokarhi wa tiko lin’wana lweyi a tshamaka axikarhi ka n’wina, ali a kuhloteni kutani a khoma xiharhi xokarhi xa khwati kumbe xinyenyana lexinga dliwaka, a fanele kuhalata ngati ya kona a gama ayi seletela hi misava.’ Ndzhaku ka leswo a te: “Ami fanelanga mi dla ngati”. (Levhitika 17:13, 14) Yehovha aanga cincanga vonelo la yena hi ngati. Avata dla nyama ya kona kungali ngati. Loko va dlaya xiharhi leswaku va dla nyama, ava fanele va halata ngati ya xona ka misava.

12. Vakreste vayi vonisa kuyini ngati?

¹² Ndzhaku ka malembe nyana na Yesu a file, vapostola ni madoda ya bandla la Wukreste le Yerusalema, va tlhanganile kuva va kambisisa Minawu leyinga nyikiwa Vayisrayele leyi ayita tama yi tirha ka Vakreste. (Lerha Mintirho 15:28, 29; 21:25.) Yehovha ava pfune kuva va twisisa leswaku ngati ayaha kwetsima ka yena naswona ava fanele vayi vona hi ndlela leyi fanaka. Vakreste vosungula avanga dli kumbe kunwa ngati hambi ku li kudla nyama ya xiharhi lexi ngati ya xona ayinga halatiwanga kahle. Loko avo tshuka va yendla leswo, aswita va swi bihe kufana ni loko va gandzele swifaniso kumbe va tikhome hi ndlela yobiha hi timhaka ta masangu. Kusukela ka nkama lowo kuya mahlweni, Vakreste va ntiyiso avanga pfumeli kudla kumbe kunwa ngati. Se kuvuliwa yini hi namuntlha wa siku? Ni swoswi Yehovha aha lava leswaku hi teka ngati tani hi leyi kwetsimaka.

13. Hi mhaka muni Vakreste vanga pfumeli kucheliwa ngati?

¹³ Kunga va leswaku leswi swi vula leswaku Vakreste va fanele va yala kucheliwa ngati? Ina, swi vula swona. Yehovha ahi byele leswaku hinga dli kumbe kunwa ngati. Loko dokodela oku byela leswaku unga phuzi byala, xana awuto yendla hi kuli chela ka minsiha? Nikatsongo, awungatali tlhavela. Hilaha kufanaka, nawu lowu wuhi byelaka leswaku hinga dli kumbe kunwa ngati wu vula leswaku ahi fanelanga hi pfumela kucheliwa ngati. — Vona Nhlamuselo 29.

14, 15. Kuhlonipha wutomi ni kuyingisa Yehovha i swa lisima kufikela kwihi ka Mukreste?

¹⁴ Hita yendla yini loko dokodela ahi byela leswaku loko hinga pfumeli kucheliwa ngati hita fa? Mun’wana ni mun’wana a fanele a tilangela leswaku ata yingisa nawu wa Yehovha ka mhaka ya kucheliwa ngati kumbe angawu yingisi. Vakreste va ntiyiso vaxi nyika lisima swinene xihiwa xa wutomi. Kutani hita lava tindlela tin’wana ta wudahu leswaku hi tama hi hanya, kambe ahingata pfumela kucheliwa ngati.

¹⁵ Hi lwa hintamu swinene leswaku hi hlayisa lihanyu la hina, kambe tani hi leswi wutomi linga la lisima ka Xikwembu, ahingata pfumela kucheliwa ngati. Swa yampsa swinene kuyingisa Yehovha kutlula kuzama kutilehisela wutomi na hi lwisana ni minawu ya yena. Yesu a te: ‘Lweyi arhandzaka kutihlayisela vutomi bya yena, atalahlekeliwa hi byona; kambe lweyi alahlekeliwaka hi vutomi bya yena hikolaho ka mina, atatlhela abyikuma.’ (Matewu 16:25) Hi lava kuyingisa Yehovha hi leswi himu rhandzaka. Waswi tiva leswinga swinene ka hina, naswona hi teka wutomi li li la lisima li tlhela li kwetsima hilaha Yehovha ali vonaka hi kona. — Vaheveru 11:6.

16. Hi mhaka muni vagandzeli va Yehovha vamu yingisa?

¹⁶ Vagandzeli va Xikwembu votshembeka va tinyimisele kuyingisa nawu wa Yehovha ka mhaka ya ngati. Avangata dla kumbe kunwa ngati, naswona avangata pfumela kucheliwa ngati.a Hambileswo, vata pfumela madahela man’wana leswaku va tama va hanya. Va tiyiseka leswaku Yehovha Mutumbuluxi wa wutomi waswi tiva leswinga swinene ka vona. Wa kholwa ka leswaku Yehovha waswi tiva leswinga swinene ka wena?

17. Hi yihi ndlela yin’we ntsena yotirhisa ngati leyi Vayisrayele vanga pfumeleliwa yona?

¹⁷ Ka nawu lowu Xikwembu xiwu nyikeke Moxe, Yehovha a vule leswi ka Vayisrayele: “A wutomi la xivumbiwa li le ngatini, leyi mina hi noxe nimi nyikeke yona ka alitari leswaku yi funengeta swidjoho swa n’wina, hikuva i ngati leyi funengetaka swidjoho hikolaho ka wutomi lelinga ka yona.” (Levhitika 17:11) Loko Vayisrayele va djoha, ava fanele va kombela kurivaleliwa hi Yehovha hi kudlaya xiharhi naswona va kombela muprista leswaku a halata ngati ya xona ka alitari ya tempele. Leyi ayi li ndlela yin’we ntsena leyi Yehovha a apfumelela Vayisrayele leswaku va tirhisa ngati.

18. Lihi pfunisisa kuyini gandzelo la Yesu?

¹⁸ Loko Yesu ata laha misaveni, a pfalete nawu wa kuyendla magandzelo hi swiharhi hi kunyikela hi wutomi la yena, kumbe ngati, leswaku hita rivaleliwa swidjoho swa hina. (Matewu 20:28; Vaheveru 10:1) Wutomi la Yesu live la lisima swinene lakakuva ndzhaku ka kupfuxiwa ka yena leswaku a ya matilweni, Yehovha se aata nyika vanhu hinkwavu mukhandlu wa kuhanya hilaha kunga heliki. — Yohane 3:16; Vaheveru 9:11, 12; 1 Petro 1:18, 19.

19. Hi fanele hi yendla yini leswaku ‘hingavi na nandzu loko vanhu vaya kuloveni’?

¹⁹ Himu tlangela swinene Yehovha hi mhaka ya xihiwa lexi xohlamalisa xa wutomi! Naswona hi lava kubyela vanhu leswaku loko va kombisa lipfumelo ka Yesu, vanga hanya hilaha kunga heliki. Hava rhandza vanhu naswona hita yendla hinkwaswu leswi hingaswi kotaka leswaku hiva djondzisa ndlela ya kukuma wutomi. (Ezekiyele 3:17-21) Kutani, kufana na mupostola Pawulo, hitaswi kota kuvula hi ku: ‘Nitiyisa mahlweni ka n’wina leswaku aningevi na nandzu loko mun’we wa n’wina aya kuloveni, hikuva animifihlelanga makungu ya Xikwembu kambe ni mitivisile wona hinkwawu.’ (Mintirho 20:26, 27) Hi mhaka leyo, hi kombisa leswaku hili nyika lisima swinene wutomi loko hi byela van’wana hi Yehovha ni vonelo la yena hi wutomi.