Kawonekero Kaweme ka Ise Taŵene

KAWONEKERO kinu kakuyowoya vinandi vya imwe. Peneapo Yehova wakulaŵiska mu mtima, ŵantu nyengo zose ŵakulaŵiska “kawonekero ka kuwaro.” (1 Sam. 16:7) Usange mwageza na kupesa makora, ŵantu ŵazamuwona kuti ndimwe muntu wakujicindika, ndipo ŵazamunweka kupulika uthenga winu. Kuvwara kwinu makora kuzamupangiska ŵanji kuti ŵacindike gulu ilo imwe mukuliyimira na kucindika Ciuta uyo mukusopa.

Urongozgi Wakuti Mugwiriskire Ncito. Baibolo likupereka urongozgi unandi cara pakuyowoya za kawonekero kithu. Kweni likupereka maurongozgi ghaweme ghakuti ghatovwire kuti tipange vyakusanka vyamahara. Cintu cikuru pa vyose ncakuti ‘ticite vintu vyose ku ucindami wa Ciuta.’ (1 Kor. 10:31) Kasi ni urongozgi wuli uwo ukugwira ncito pa za kawonekero kithu?

Cakwamba, Baibolo likutikhuŵirizga kuti tiŵe ŵakutowa, mu thupi na mu kavwaliro kithu. Panyengo iyo wakaperekanga urongozgi ku Ŵaisrayeli, Yehova wakayowoya vintu vyakukhumbikwira kuti muntu waŵe wakutowa. Mwaciyerezgero, panyengo iyo ŵasofi ŵakaŵa pa uteŵeti ŵawo, ŵakeneranga danka kugeza na kucapa vyakuvwara vyawo. (Lev. 16:4, 24, 26, 28) Ŵakristu kuti ŵali pasi pa Dango la Moses cara, kweni maurongozgi ghanyake agho ghakaŵa mu Dango ili ghacali ghakuzirwa. (Yoh. 13:10; Civ. 19:8) Comene-comene para tikuruta ku malo ghakusoperako panji mu uteŵeti wa m’munda, thupi lithu, mvuci uwo ukufuma mu mlomo na sungu lakufuma mu maraya ghithu likwenera kuŵa liwemi mwakuti ŵanji ŵaleke kutinyanyara. Awo ŵakuyowoya nkani panji kucita viyezgerero pampingo ŵakwenera kurongora ciyerezgero ciweme pa nkani iyi. Kuŵika pwererero likuru ku kawonekero kithu kukurongora kuti tikucindika Yehova na gulu lake.

Caciŵiri, Baibolo likuticiska kuti tiŵe na soni na kuŵa ŵakuziza. Mpostole Paulos wakaciska ŵanakazi Ŵacikristu kuti “ŵajitozgenge . . . na soni na kuziza; na sisi lakuluka cara, nesi golide na zingale, panji na maraya gha mtengo wa patali, kweni na milimo yiweme (umo ncakwenerera, ŵanakazi ŵakusopa Ciuta.” (1 Tim. 2:9, 10) Soni na kuziza ni vintu vyakukhumbikwaso pa kavwaliro na kapesero ka ŵanarumi.

Muntu uyo wali na soni wakuŵa maso kuti waleke kukhuŵazga ŵanji na kutceŵa kuŵika pwererero likuru ku vyakukhumba vya iye mwene. Kuziza kukutipangiska kuti tiŵe ŵamahara, na kupanga vyakusanka mwamahara. Muntu uyo wakurongora mikhaliro iyi wakucindika vipimo vya Ciuta. Kurongora mikhaliro iyi kukung’anamura kuti tivware mwa kukopa ŵantu cara, kweni kukutovwira kuti tiŵe ŵamahara mu kawonekero kithu na kutceŵa masitayelo ghakujumpizga gha kavwaliro na kapesero. (1 Yoh. 2:16) Tikwenera kurondezga maurongozgi agha kwali tili pamaungano, mu uteŵeti wa m’munda, panji tikucita milimo yinyake. Nanga ghangaŵa maraya agho tikuvwara panyengo yakupumura ghakwenera kurongora kuti ndise ŵasoni na ŵakuziza. Ku sukulu na uko tikugwira ncito, tingaŵa na mwaŵi wakuti ticite upharazgi wa mwamwaŵi. Nangauli tingavwara yayi nga ni umo tikuvwalira para tili pa maungano gha mpingo, gha cigaŵa na gha dera, kweni maraya ghithu ghakwenera kuŵa ghakucapa makora, ghaweme na ghakupereka ncindi.

Mbunenesko kuti tose tingavwara mwakuyana yayi. Ndipo tikukhumbikwira kuvwara vyakuyana yayi. Ŵantu ŵakutemwa vintu vyakupambana, ndipo ici nciweme waka. Kweni urongozgi wakufuma mu Baibolo ukwenera kugwiriskirika ncito.

Mpostole Petros wakarongora kuti cintu cakuzirwa comene kuruska kujitoweska na kuvwara vintu vya mtengo ni “wuntu wakubisika wa mu mtima.” (1 Pet. 3:3, 4) Usange mtima withu wazuzgika na citemwa, cimwemwe, mtende, lusungu na cigomezgo cakukhora, ivi vizamuŵa nga ni cakuvwara cauzimu ico cikucindika nadi Ciuta.

Cacitatu, Baibolo likuticiska kuti tisande na kuwona usange kawonekero kithu nkakwenerera. Lemba la 1 Timote 2:9, likuyowoya za “kavwaliro kakwenerera.” Nangauli mpostole Paulos wakayowoyanga za kavwaliro ka ŵanakazi, kweni urongozgi uwu ukugwiraso ncito pa ŵanarumi. Cintu ico ncakwenerera cikuŵa cakutowa na cakuwoneka makora. Kwali tili na maraya ghanandi panji yayi, kweni tingawoneka makora.

Cintu cakwambilira ico ŵantu ŵakuwona pa kawonekero kithu ni sisi lithu. Ilo likwenera kuŵa lakuwoneka makora na lakupesa makora. Kwali ndimo ŵantu ŵa mu caru cinu ŵakuwonera kwali yayi, kweni kumalo ghalighose ŵantu ŵangakhwaskika na kawonekero ka sisi lithu. Pa lemba la 1 Ŵakorinte 11:14, 15, tikusanga urongozgi kufuma ku kawonekero ka sisi la mpostole Paulos, uyo wakaghanaghaniranga vintu vyose ivi. Ndipouli, usange kawonekero ka sisi la muntu kakurongora kuti wakudokera kuwoneka nga ni muntu wakupambana nayo viŵaro, ici cikususkana na marango gha mu Baibolo.—Dute. 22:5.

Ku ŵanarumi, kuwoneka makora kukusazgapo kumeta na kupesa makora. Kumalo uko kusunga mwembe wapacanya pa mlomo kukurongora kuti muntu ngwakujicindika, awo ŵakusunga mwembe uwu ŵakwenera kuwupwererera mwakuti uwonekenge makora.

Cacinayi, kawonekero kithu kaleke kurongora kuti tikutemwa caru na makhumbiro ghake. Mpostole Yohane wakacenjezga kuti: “Mungatemwanga caru, panji nesi vintu ivyo viri mu caru.” (1 Yoh. 2:15-17) Caru cili na makhumbiro ghaheni comene. Vinyake mwa vintu ivi, Yohane wakazunura makhumbiro gha thupi na kuthumbwa kwa umoyo uno. Baibolo likuyowoyaso za mtima wa cigaruka, panji kuleka kupulikira ŵamazaza. (Zinth. 17:11; Efe. 2:2) Kanandi makhumbiro agha na kaghanaghaniro ka mtundu uwu vikuwoneka kwizira mu kavwaliro na kapesero ka muntu. Nga ncakufumapo cake, muntu wangamba kuwoneka wambura soni, kuwoneka mwakuwuska khumbiro lakugonana, kuleka kuwoneka makora, kuwoneka mwambura kurongosoka, mwambura kujipwelerera, kweniso mwambura kukondweska. Nga mbateŵeti ŵa Yehova, tikutceŵa masitayelo agho ghakurongora mukhaliro wa caru.

Mumalo mwa kurondezga makhumbiro gha caru, nciweme kurondezga ciyerezgero ciweme ca kavwaliro na kapesero ka ŵanarumi na ŵanakazi ŵakukhora mwauzimu awo ŵali mu mpingo wa Cikristu. Ŵanarumi awo ŵakukhumba kuzakaŵa ŵayowoyi ŵa nkani za cisanisani, ŵakwenera kurondezga ciyerezgero ca awo ŵali kwamba kale kuyowoya nkani izi. Tose tikwenera kurondezga ciyerezgero ca ŵantu awo ŵacita uteŵeti wa m’munda mwakugomezgeka kwa virimika vinandi.—1 Tim. 4:12; 1 Pet. 5:2, 3.

Cacinkondi, pakusanka ico ncakwenerera, tikwenera kukumbukira kuti “Kristu nayo kuti wakajikondweska cara.” (Rom. 15:3) Cintu cikuru mu umoyo wa Yesu cikaŵa kucita khumbo la Ciuta. Yesu wakaŵika kovwira ŵanji pantazi pa vyakukhumba vya iye mwene. Usange masitayelo gha kavwaliro na kapesero kithu vikukhuŵazga ŵantu ŵanyake kumalo uko tikuteŵetera, kasi tikwenera kucitaci? Kurondezga mtima wakujicepeska uwo Yesu wakarongora kungatovwira kuti ticite mwamahara. Mpostole Paulos wakayowoya kuti: “Kuti tikuŵika cikhuŵazgo mu kantu na kamo kose cara.” (2 Kor. 6:3) Pa cifukwa ici, sitayero ya sisi na maraya ghithu vikwenera cara kukhuŵazga ŵantu awo tikukhumba kuŵapharazgira.

Kayimiliro Kinu. Kawonekero kawemi kakusazgapo kwenda na kuyimilira makora. Mbunenesko kuti tose tikwenda mwakuyana yayi, ndipo kuti tikwenera kutolera kendero na kayimiliro ka muntu munyake cara. Ndipouli, nga ni umo Baibolo likugwiriskira ncito lizgu ili, kwimilira makora kukurongora kuti muntu wakujicindika ndipo wakusimikizga ivyo wakuyowoya. (Lev. 26:13; Luka 21:28) Ndipouli, cifukwa ca kugwira ncito mwakuthekama kwanyengo yitali kweniso cifukwa ca ucekuru panji urwari, mbali panji mudumbu wangatondeka kuyimilira mwakunyoroka panji wangakhumbikwira kuyegamira ku cintu cinyake. Kweni ku awo ŵalije suzgo ili, kuyimilira mwakunyoroka para tikuyowoya ku ŵanji nkuweme comene mwakuti tileke kupereka maghanoghano ghaheni ku ŵategherezgi panji kurongora nga tilije ncindi. Kweniso, nangauli mbuheni yayi kuti muyowoyi waŵikenge mawoko ghake pa thebulo lakuyowoyerapo, ndipouli, ŵapulikizgi ŵangawona kuti muyowoyi ngwakufwatuka para wakuleka kuyegamira ku thebulo lakuyowoyerapo.

Vyakupharazgira Vyakuwoneka Makora. Kuti ndise pera cara tikukhumbikwira kuwoneka makora, kweniso vyakupharazgira ivyo tikugwiriskira ncito mu uteŵeti wa m’munda navyo vikwenera kuŵa viweme, vyakutowa na vyakuwoneka makora.

Laŵiskani Baibolo linu. Ncamacitiko yayi kuti tose tisange Baibolo lipya para ilo tanguŵa nalo lazgoka likoloŵere panji lakeruka. Ndipouli, mwambura kupwererako kantu za utali uwo takhala na Baibolo lithu, ilo likwenera kurongora kuti tikulipwererera.

Mbunenesko kuti pali ntowa zinandi izo tingaŵikira mabuku mu cikwama cithu cakupharazgira, kweni ico cikwenera kuwoneka makora. Kasi muli kuwonapo mapepala ghakuwuruka kufuma mu Baibolo panyengo iyo mupharazgi wakukhumba kuŵazgira mweneko nyumba lemba panji panyengo iyo mbali wakuyowoya nkani pampingo? Mukatimbanizgika, ni ntena yayi? Usange mapepala gha mu Baibolo ghangatimbanizga ŵanji, cingaŵa ciweme kughaŵika danka pamalo ghanyake. Manyaniso kuti mu vigaŵa vinyake, kuŵika pasi Baibolo panji buku lililose la cisopo kungarongora nga mukuviyuyura.

Kuwoneka makora kukwenera kuŵa cintu cakuzirwa kwa ise. Kukupangiska kuti ŵantu ŵatighanaghanire viweme. Kweni kuruska vyose, tikupwererera kuti tiwoneke makora cifukwa tikukhumba ‘kucindika usambizgi wa Ciuta Mponoski withu.’—Tito 2:10.