Sambiro Ndacandulo

KASI muli kuwonapo ŵantu ŵakusanka cipambi? Ŵanandi ŵakuwona umo cikuwonekera na umo catonera. Ŵanji ŵakunuska sungo la cipambi. Ŵanji ŵakucikora, ndiposo nanga kungaŵa kudofya. Ŵanji ŵakupima uzito wake mwa kuŵika cipambi cinyake mu woko lamazere na lamaryero kuti ŵamanye ico ncizito. Kasi ŵantu aŵa ŵakughanaghanaci? Iwo ŵakukhumba kumanya vinandi, kupima mpambano yake, kukumbukira ico ŵangusanka pakwamba, na kupambaniska na ivyo ŵakuwona pa nyengo iyo na ivyo ŵakumanya kale. Iwo ŵazamusanga candulo cikuru cifukwa ca kusanka mwakupwererera.

Mwanadi, vyandulo ivyo vikusangika cifukwa ca kusambira Mazgu gha Ciuta nvinandi comene. Para kusambira mazgu gha Ciuta ni cintu cakuzirwa comene mu umoyo withu, cipulikano cithu cikhozgekenge, citemwa cithu cikurenge, uteŵeti withu uŵenge wacandulo, ndipo cilicose ico tingasanka kuti ticite cilongorenge kuti tili na vinjeru ivyo Ciuta watipa. Kuyowoya za candulo ca nga ni ici, pa Zintharika 3:15 pakuyowoya kuti: “Cose ico ungakhumba kuti cingalinganiskika na ivyo cara.” Kasi mukusanga vyandulo vya nga ni ivi? Vyose vikuthemba umo mukusambilira.—Kol. 1:9, 10.

Kasi kusambira nivici? Eya, kusambira kukung’anamura kuleka kuŵazga mwakucimbilira. Iko kukukhumbikwira kugwiriskira ncito nkongono za kaghanaghaniro mwakupwererera panji kuŵikapo pwererero likuru pa nkani iyo mukuŵazga. Kukusazgapo kukumbukira ivyo mukaŵazga, na kuyaniska na ivyo mukumanya kale, ndiposo cikung’anamura kumanya cifukwa ico fundo izo zalembekera. Para mukusambira, ghanaghanirani comene za fundo izo zingaŵa zipya kwa imwe. Ghanaghaniraniso umo mungagwiriskilira ncito urongozgi wa mu Malemba. Nga ni Kaboni wa Yehova, muzamukhumbikwira kughanaghaniraso za mwaŵi wa kugwiriskira ncito ivyo mwasambira kuti muwovwire ŵanji. Mwakuwonekerathu, kusambira kukusazgapo kuranguruka.

Para mukunozgekera kusambira, muŵe na vintu vya nga ni Baibolo, cakupharazga cilicose ico mukukhumba kusambira, phesulu, panji bolopeni, ndiposo na notibuku. Kweni kasi mukuŵikapo mtima pa sambiro ilo? Baibolo likutiphalira kuti Ezra “wakaŵikapo mtima wake kupenjiska dango la Yehova na kulicita, na kusambizga vilayizgo vyake na maweruzgo ghake mwa Israyeli.” (Ezra 7:10) Kasi kuŵikapo mtima kwanteura uko kukusazgapo vici?

Lurombo likutovwira kuti tiyambe kusambira Mazgu gha Ciuta na kaghanaghaniro kaweme. Tikukhumba kuti mtima withu, wuntu withu wamkati, vipokere urongozgi uwo Yehova wakupereka kwa ise. Pa uyambiliro wa sambiro lirilose, rombani kwa Yehova kuti mupokere covwiro ca mzimu wake. (Luka 11:13) Rombani kuti wamovwirani kupulikiska ng’anamuro la ivyo musambirenge, umo vikukoleranirana na vilato vyake, umo vingamovwilirani kuti mupambaniske ciheni na ciweme, umo mungagwiriskira ncito marango ghake mu umoyo winu, na umo nkani iyo yikukhwaskira ubwezi winu na iye. (Zinth. 9:10) Para mukusambira, ‘murombani Ciuta’ kuti wamupeni vinjeru. (Yak. 1:5) Jisandandi mwaunenesko mtima ivyo mwasambira, ndipo rombani covwiro kwa Yehova kuti wamazge kaghanaghaniro kaheni panji vilato viheni ivyo mungaŵa navyo. Nyengo zose “yimbirani Yehova na kuwonga” cifukwa ca vintu ivyo wavumbura. (Sal. 147:7) Kuromba pambere mundayambe kusambira kukurongozgera ku ubwezi weneko na Yehova, cifukwa kukutipa mwaŵi wa kuyowoya naye cifukwa iye wakuyowoya nase kwizira mu Mazgu ghake.—Sal. 145:18.

Kucita mwanteura kukupambaniska ŵantu ŵa Yehova na ŵasambiri ŵanji. Ŵantu awo ŵakujipereka cara kwa Ciuta, ncakawiro kukayikira ivyo vili kulembeka. Kweni ako nkaghanaghaniro kithu cara. Ise tikutamira mwa Yehova. (Zinth. 3:5-7) Usange tikupulikiska cara vintu vinyake, tikucimbilira cara kuyowoya kuti apa pakwenera kuti mpakubudika. Para tikusanda na kupenjerezga mazgoro, cikurongora kuti tikulindirira Yehova. (Mika 7:7) Nga ni Ezra, tili na cilato ca kucita na kumanya ivyo tikusambira. Mwakucita nteura, tizamusanga vyandulo vinandi kufuma mu kusambira kwithu.

Mu malo mwa kuyamba waka kusambira ndime yakwamba na kurutirizga mupaka ku umaliro, cakwamba, tikwenera kuwonerathu nkani yose panji cipaturo cose mu cakupharazga ico muŵazgenge. Yambani mwa kuwona umo mutu wa nkani iyo walembekera. Uwu ndiwo mutu wa nkani uwo musambirenge. Ndipo pulikiskani makora umo mitu yicoko-yicoko yikukhozgera mutu wa nkani. Sandani makora vithuzithuzi vyose, matchati, panji mabokosi agho ghali na fundo zikuru agho ghali kuumaliro kwa nkani panji sambiro. Kufuma pa ivyo mwawona, jifumbani kuti: ‘Kasi nisambirenge vici? Kasi ningawovwirika navyo wuli?’ Ici cikupereka ntowa ya kusambira kwinu.

Sono nozgekerani kusanga fundo izo. Pakuŵa nkani zinyake za mu Gongwe la Mulinda na mabuku ghanyake izo zikuŵa na mafumbo. Para mukuŵazga ndime yiliyose, ncakovwira kulemba mzere pasi pa mazgoro. Nangauli pangaŵavye mafumbo ghakufumbika mu sambiro ilo, ncakuzirwa nipera kuti mulembe mzere pasi pa fundo zakuzirwa izo mukukhumba kuzikumbukira. Usange ghanoghano ndipya kwa imwe, iŵani na nyengo yakukwanira kuti mughanaghanire za ilo, ndiposo kuti musimikizgire kuti mwalipulikiska makora. Pulikiskani makora viyerezgero panji fundo izo zingaŵa zacovwiro kwa imwe panji umo mungakazigwiriskilira ncito mu nkani iyo muzamudumba kuntazi. Ghanaghanirani za ŵantu awo cipulikano cawo cingakhozgeka usange mungaŵaphalira ivyo mukusambira. Lembani mzere pasi pa fundo izo mukukhumba kuzigwiriskilira ncito, na kuweleramo mu izo para mwamara kusambira.

Peneapo mukusambira, ŵazgani malemba ghose agho gharongoreka. Wonani umo lemba lirilose likukhozgera ndime iyo mukuŵazga.

Nyengo zinyake mungasanga fundo izo mukuzipulikiska makora cara, panji izo mukukhumba kuzisanda makora. Mu malo mwakuti zimupuruskeni, lembanipo cimanyikwiro kuti muzakazisande makora panyuma pa sambiro linu. Mwakanandi fundo zikulongosoreka makora para mwaŵazga nkani yose. Usange mukupulikiska cara, mungacita kafukufuku wakusazgikira. Kasi ndi vintu wuli ivyo vingakhumbikwira pwererero la nga ni ili? Mutepanji lemba ilo mazgu ghake ghalembeka mu ndime mukulipulikiska makora cara. Panji mukuwona cara umo lemba ilo likukhozgera nkani iyo mukusambira. Mutepanji mwasambira fundo yinyake mu nkani iyo mwaŵazga kweni mukutondeka umo mungayilongosolera kwa muntu munyake. Mu malo mwa kuzileka waka fundo izi, cingaŵa camahara kuzisanda makora panyuma pakuti mwamara kusambira ivyo mwasambiranga.

Peneapo Paulos wakaŵalembera karata Ŵakristu Ŵacihebere, iye wakaghanaghanira danka, na kuyowoya kuti: “Fundo yeneco njeneiyi.” (Heb. 8:1) Kasi mukujikumbuska mwaŵene nyengo na nyengo nga ni umo Paulos wakacitira? Aghanaghanirani cifukwa ico Paulos wakacitira nteura. Mu vipaturo vyakudanga vya makarata ghake ghakufunyilirika, iye ŵakalongosora kuti Kristu ni Msofi Mukuru uyo wali kunjira kucanya. (Heb. 4:14-5:10; 6:20) Kuti wadidimizgire fundo yikuru iyo, pa uyambiliro wa cipaturo 8, Paulos wakanozgekereska maghanoghano gha ŵaŵazgi ŵake kuti ŵaghanaghanire comene umo nkani iyo yikukhwaskira umoyo wawo. Iye wakayowoya kuti Kristu wakawonekera pantazi pa Ciuta cifukwa ca iwo, ndipo wakaŵajulira ntowa ya kuya ku “malo ghatuŵa” kucanya. (Heb. 9:24; 10:19-22) Kusimikizgirika kwa cilindizga cawo kungaŵawovwira iwo kugwiriskira ncito urongozgi uwo karata iyi yili nawo wakukhwaskana na cipulikano, cizizipizgo, na ukhaliro Wacikristu. Mwakuyana waka, panyengo yakusambira, usange tikughanaghanira comene fundo zikuru, kuzamutovwira kumanya kuzirwa kwa mutu wa nkani ndipo maghanoghano ghithu ghazamukhorwa kuti tikucita vintu mwakukolerana na ivyo tasambira.

Kasi sambiro linu likumuciskani kuti mugwiriskire ncito ivyo mukusambira? Ili ni fumbo lakuzirwa comene. Para mwasambira cintu cinyake, jifumbani kuti; ‘Ni mwauli umo ici cikukhwaskira kacitiro kane ka vintu na vilato vyane vya mu umoyo? Ni mwauli umo ningagwiriskilira ncito cimanyisko ici pakumazga masuzgo, pakupanga cakusanka, panji pakufikira cilato cane? Kasi ndi mwauli umo ningagwiriskilira ncito cimanyisko ici na mbumba yane, mu upharazgi, na mu mpingo?’ Rangurukani pa mafumbo agha mu lurombo, ghanaghanirani vyakucitika vyeneko ivyo mungagwiriskilira ncito cimanyisko ico.

Para mwamara kusambira cipaturo cimoza panji nkani, iŵani na nyengo yakuweleramo. Wonani usange mungakumbukira fundo zikuru ndiposo umo zikugwilira ncito. Kucita nteura kuzamumovwirani kukumbukira fundo izo na kuzakagwiriskira ncito cimanyisko ico muntazi.

Nga ni ŵantu ŵa Yehova, tili na vintu vinandi vyakuti tisambire. Kweni, kasi tikwenera kwamba na kusambiraci? Zuŵa lirilose, tikucita makora kusambira lemba na fundo kufuma mu kabuku ka Kusanda Malemba Zuŵa na Zuŵa. Sabata yiliyose tikusangikapo pa maungano, ndipo kusambira mwakutendekera nkani za pa ungano izi kukutovwira kuti tisange candulo comene. Mwakusazgirapo, ŵanji ŵakusanga nyengo ya kusambira vyakupharazga vithu vya Cikristu ivyo vikapharazgika apo iwo ŵakaŵa ŵandasambire unenesko. Ŵanji ŵakusanka vigaŵa vinyake vya kuŵazga kwawo Baibolo sabata na sabata na kusambira malemba agho mwakucita kafukufuku.

Wuli usange mulije nyengo ya kusambira mwakupwererera nkani izo zamusambirika pa maungano gha mpingo gha sabata na sabata? Lekani kusambira nkani mwakucimbilira kuti mumalizge waka luŵiro, ndiposo nciweme cara kuleka kunozgekera nkani nangauli mungaŵavya nyengo yakusambilira. Mu malo mwake, yezgani kusambira ivyo mungafiska, ndipo sambirani mwakufwilirapo. Nozgekerani sabata yiliyose. Mukuruta kwa nyengo, yezgayezgani kusambira vinandi kusazgapo nkani za maungano ghanyake.

Yehova wakukhumba kuti mitu ya mbumba yikwenera kugwira ncito mwakulimbikira na kusangira vyakukhumbikwira vya ŵakutemwaka ŵawo. “Nozga makora mlimo wako kuwaro,” ndimo pakuyowoyera nteura pa Zintharika 24:27, ndipo pakurutilira kuti, “uvinozge vyose vyaku munda.” Kweni vyakusoŵa vya mbumba yinu vikwenera kupwerereka. Ndipouli lemba ili likurutiliraso kuyowoya kuti: “Ndipo pamanyuma uzenge nyumba yako.” Kasi ni mwauli umo mitu ya mbumba yingacitira ici? Pa Zintharika 24:3 pakuyowoya kuti: ‘Nyumba yikukhozgeka na umanyi.’

Ni mwauli umo umanyi ungawovwilira nyumba yinu? Umanyi ni nkongono za kaghanaghaniro izo zikupangiska muntu kulaŵiskirathu vintu vya muntazi. Kukuyowoyeka kuti sambiro lakuya pantazi la mbumba likucitika na kusambira mwakupwererera kwakucitika na mbumba yose. Ni mwauli umo viŵaro vya mbumba yinu vikurutira pantazi mwauzimu? Tegherezgani mwakupwererera para mukuyowoya navyo. Kasi pali mzimu wakudandaula panji kukwiya? Kasi iwo ŵakutemweseska vintu vya kuthupi? Para muli mu upharazgi na ŵana ŵinu, kasi iwo ŵakusangwa para ŵakujimanyikwiska ku ŵanyawo nga ni Ŵakaboni ŵa Yehova? Kasi iwo ŵakusangwa na programu yinu ya kuŵazga na kusambira Baibolo? Kasi iwo wakuwona ntowa ya Yehova kuŵa ntowa yawo ya umoyo? Kusanda mwakupwererera kuzamuvumbula ivyo imwe, nga ni mutu wa mbumba mukwenera kucita kuti mukhazikiske na kuzenga mikhaliro yauzimu ku ciŵaro cilicose ca mbumba yinu.

Wonani nkani zeneizo zikuyowoya za mbumba mu Gongwe la Mulinda na Galamukani! Phalirani mbumba yinu mwakutendekera ivyo muzamusambira kuti ŵanozgekere nkani iyo. Sungilirani mukhaliro wa citemwa para mukusambira. Mwambura kucenya panji kukhuŵazga ciŵaro cilicose ca mbumba, didimizgirani kuzirwa kwa nkani iyo mukudumbirana, na kuyowoya fundo izo mungagwilirapo ncito mwakuyana na vyakusoŵa vya mbumba yinu. Ciŵaro cilicose cikwenera kunjizgikamo. Wovwirani waliyose kumanya kuti Mazgu gha Yehova ‘ngaweme’ pakupereka vintu vyakukhumbikwa mu umoyo.—Sal. 19:7.

Ŵantu ŵambura cimanyisko cauzimu ŵakusambira vintu vyakucanya ku thambo, vyakucitika vya caru na vya iwoŵene, kweni ŵakutondeka kupulikiska ng’anamuro leneko la ivyo ŵakuwona. Kulwande linyake, na covwiro ca mzimu wa Ciuta, ŵantu awo ŵakusambira Mazgu gha Ciuta nyengo zose ŵangamanya kwizira mu vintu vyeneivi pera mulimo wa Ciuta, kufiskika kwa ucimi wa Baibolo, na kufiskika kwa vilato vya Ciuta vya kutumbika ŵantu ŵakupulikira.—Mrk. 13:4-29; Rom. 1:20; Civ. 12:12.

Kumanya vyakucitika vyakuziziswa vya nga ni ivi kungatipangiskanga kuti tiŵe ŵakujikuzga cara. Mu malo mwake, kusanda Mazgu gha Ciuta zuŵa na zuŵa kukutovwira kuti tirutilire kuŵa ŵakujipepula. (Dute. 17:18-20) Kukutivikiliraso ku “mapusikiro gha uheni,” cifukwa usange Mazgu gha Ciuta ghakugwira ncito mu mitima yithu, cingaŵa cipusu kutceŵa nkongono ya kwananga. (Heb. 2:1; 3:13; 3:13; Kol. 3:5-10) Mwanteura ‘tizamwenda kwakwenerera Yehova na kumukondweska kose kose, pakupambika vipambi mu mulimo wose uweme.’ (Kol. 1:10) Ncilato cithu kucita mwanteura para tikusambira Mazgu gha Ciuta, ndipo tizamusanga vitumbiko vinandi para tikucita ici.