Londezgani Yesu mwa Kupharazga Mwacikanga
“Tikacita cikanga . . . kuyowoya kwa imwe makani ghawemi.”—1 TES. 2:2.
1. Cifukwa wuli makani gha Ufumu ngakukondweska comene?
NCHAKUKONDWESKA comene kupulika makani ghawemi! Ndipo makani agho ghakuluska ghose ni makani gha Ufumu wa Ciuta. Vili nthena cifukwa cakuti makani gha Ufumu wa Ciuta ghakutiphalira kuti masuzgo nga ni matenda, vyakuŵinya ndiposo nyifwa vizamumara. Ghakutipa cilindizga ca kuzakaŵa ŵamoyo kwamuyirayira, ghakuvumbura khumbo la Ciuta kweniso umo tingaŵira paubwezi na iyo. Mungaghanaghana kuti waliyose wangakondwa kupulika makani agha, agho Yesu wakapharazgiranga ŵanthu. Kweni cacitima nchakuti ndimo viliri yayi.
2. Longosorani ng’anamuro la mazgu gha Yesu ghakuti, “nkhiza kuzakacitiska kugaŵikana.”
2 Yesu wakaphalira ŵasambiri ŵake kuti: “Mungaghanaghananga cara kuti nkhiza kuzakaŵika mtende pa caru capasi; nkhiza kuzakaŵikapo mtende cara, kweni lupanga. Cifukwa nkhiza kuzakacitiska kugaŵikana, mwana mwanalume kwimikana na ŵawiske, ndipo mwana msungwana kwimikana na ŵanyina, ndipo mkamwana kwimikana na nyinavyara. Nadi, ŵalwani ŵa munthu ŵazamuŵa ŵanthu ŵamunyumba yake.” (Mat. 10:34-36) Ŵanthu ŵanandi ŵakukana makani ghawemi. Ŵanji ŵakujizgora ŵalwani ŵa awo ŵakupharazga makani agha, nanga ŵangaŵa kuti mbabali ŵawo.
3. Kasi tikukhumbikwira vici kuti tifiske mulimo withu wa kupharazga?
3 Nase tikupharazga unenesko uwo Yesu wakapharazganga, ndipo para ŵanthu ŵaupulika ŵakucita nga umo ŵakacitiranga ŵanthu ŵa mu nyengo ya Yesu. Tikuzizwa yayi, cifukwa Yesu wakaphalira ŵasambiri ŵake kuti: “Muzga ni mukuru cara kuluska fumu yake. Usange ŵakanitambuzga ine, ŵatambuzgenge na imwe wuwo.” (Yoh. 15:20) Mu vyaru vinandi, ŵanthu ŵakutitambuzga yayi kweni ŵakutiyowoyera mwamsinjiro na kutiwona kuŵa ŵambura kwenelera. Lekani tikukhumbikwira cipulikano na kukhwima mtima kuti tipharazgenge makani ghawemi mwacikanga.—Ŵazgani 2 Petrosi 1:5-8.
4. Cifukwa wuli Paulosi wakeneranga ‘kucita cikanga’ kuti wapharazge?
4 Mutepanji nyengo zinyake cikumuŵirani cinonono kupharazga panji mukucita wofi kucita nthowa zinyake zakupharazgira. Usange ni nthena manyani kuti ndimwe pera yayi. Mpositole Paulosi wakaŵa mupharazgi wacikanga, wambura wofi kweniso wakamanyanga makora Malemba, ndipouli nyengo zinyake vikamusuzganga kupharazga. Wakalembera Ŵakhristu ŵa ku Tesalonika kuti: “Tikati tasuzgika pakwamba, ndipo ŵakati ŵaticitira msinjiro ku Filipi (umo mukumanyira), tikacita cikanga mwa Ciuta withu kuyowoya kwa imwe makani ghawemi gha Ciuta na kulimbalimba kukuru.” (1 Tes. 2:2) Mu Filipi ŵalara ŵa boma ŵakatimba Paulosi na Sila na zindodo, ŵakaŵaponya mu gadi na kuŵakakilira mu magwedi. (Mil. 16:16-24) Nangauli vikaŵa nthena, Paulosi na Sila ‘ŵakacita cikanga’ kuti ŵalutilire kupharazga. Kasi ise tingacita wuli? Kuti tizgore fumbo ili, tiyeni tidumbiskane dankha ico cikawovwira ŵateŵeti ŵa Ciuta ŵa mu nyengo yakale kuti ŵapharazgenge mwacikanga unenesko wakukhwaskana na Yehova, ndiposo kuwona umo nase tingacitira.
Cikanga Cikaŵa Cakukhumbikwira
5. Cifukwa wuli cikanga caŵa cakukhumbikwa comene ku ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakugomezgeka?
5 Yesu Khristu nchiyelezgero ciwemi comene ca kukhwima mtima ndiposo cikanga. Kweni, kwambira kale, cikanga caŵa cakukhumbikwira comene ku ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakugomezgeka. Cifukwa wuli? Adamu na Eva ŵakati ŵagaluka mu Edeni, Yehova wakayowoya kuti pazamuŵa kupindana pakati pa awo ŵakuteŵetera Ciuta na awo ŵakuteŵetera Satana. (Gen. 3:15) Kupindana uku kukawoneka luŵiro apo Abelu, munthu wakugomezgeka, wakakomeka na mukuru wake. Pamasinda ŵanthu ŵakamba kupindana na Enoki, munthu wakugomezgeka, mweneuyo wakaŵako pambere Ciwowota cindacitike. Wakacima kuti Ciuta wizenge na ŵatuŵa ŵake vikwi makumi ghanandi kuzakeruzga ŵanthu ŵambura kopa Ciuta. (Yuda 14, 15) Ŵanthu ŵakakondwa yayi na uthenga uwu. Ŵakamutinkha Enoki, ndipo Yehova walekenge kumutora, mphanyi ŵakamukoma. Enoki wakalongora nadi kuti wakaŵa wacikanga.—Gen. 5:21-24.
6. Cifukwa wuli Mozesi wakakhumbikwiranga cikanga pakuyowoya na Faro?
6 Kumbukani cikanga ico Mozesi wakalongora pakuyowoya na Faro, mwana wa ciuta dazi, uyo zina lake likaŵa Ra. Muwusi uyu, ŵanthu ŵakamuwonanga kuŵa ciuta kweniso mwimiliri wa ŵaciuta. Cikuwoneka kuti Faro uyu, nga ni ŵafaro ŵanyake wakasopanga cikozgo cake. Faro wakaŵa themba lankhongono, lakujitemwa ndiposo lambura kupulikira vya ŵanyake, ivyo layowoya, layowoya. Mozesi, muliska wakuzika, wakalutanga kwa munthu uyu kanandi waka, kwambura kucemeka. Ndipo kasi Mozesi wakamuphaliranga vici Faro? Wakamuphaliranga za vilengo vyakofya. Ndipo nchivici ico Mozesi wakalombanga kwa Faro? Wakalombanga kuti Faro wafwature ŵazga ŵake mamiliyoni ghanandi, mwakuti ŵawukemo mu Eguputo. Kasi Mozesi wakakhumbikwiranga cikanga? Enya.—Maŵa. 12:3; Heb. 11:27.
7, 8. (a) Kasi ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakale ŵakugomezgeka ŵakayezgeka wuli? (b) Nchivici cikaŵawovwira kuti ŵakhozgere kusopa kutuŵa mwacikanga?
7 Pakati pajumpha vilimika vinandi, zinchimi ndiposo ŵateŵeti ŵa Ciuta ŵakugomezgeka ŵakalutilira kukhozgera kusopa kutuŵa mwacikanga, nangauli ŵanthu ŵakaŵacitiranga nkhaza. Paulosi wakalongosora kuti: “Ŵakadinyika na malibwe, ŵakayezgeka, ŵakacekeka pakati, ŵakafwa pakukomeka na lupanga, ŵakendendeka mu vikumba vya mberere, na vya mbuzi, uku ŵakaŵa mu kusoŵerwa, mu suzgo, mu kuyuzgika.” (Heb. 11:37) Kasi nchivici cikawovwira ŵateŵeti ŵa Ciuta ŵakugomezgeka aŵa kuti ŵaleke kusunkhunyika? Mu mavesi ghakwambilira gha cipaturo ici, Paulosi wakalongosora ico cikawovwira Abelu, Abrahamu, Sara na ŵanyake kuti ŵazizipizge. Wakati: “Ŵakapokera cara kufiskika kwa malayizgo, kweni [na cipulikano] ŵakaghawonera patali na kughapokelera.” (Heb. 11:13) Ndipo nadi, zinchimi nga ni Eliya, Yeremiya na ŵanji awo ŵakaŵako pambere Cikhristu cindize, ŵeneawo ŵakakhozgera kusopa kwaunenesko, nawo ŵakazizipizga cifukwa cakuti ŵakamanyanga kuti Yehova wafiskenge ivyo wali kulayizga.—Tito 1:2.
8 Ŵanthu ŵakale ŵakugomezgeka awo ŵakaŵapo Cikhristu cindize ŵakaŵa na cilindizga ciwemi ca munthazi. Para ŵazakawuskika, mwapacokopacoko ŵamuŵa ŵakufikapo na ‘kufwatuka ku wuzga wa kuvunda’ kwizira mu mulimo wa Khristu Yesu pakuŵa musofi mukuru ndiposo wa ŵa 144,000, awo mbasofi ŵacokoŵacoko. (Rom. 8:21) Nakuti Yeremiya ndiposo ŵateŵeti ŵanyake ŵakugomezgeka ŵa mu nyengo yakale, ŵakaŵa ŵacikanga cifukwa ca ivyo Yehova wakalayizga Yeremiya, wakati: “Ŵatiŵakomane nawe; kweni kuti ŵakuthereske cara, cifukwa Ine ndili nawe kukuthaska, wakuti Yehova.” (Yer. 1:19) Nase tikukhozgeka para tikughanaghanira pa ivyo Yehova watilayizga. Tikukhozgekaso cifukwa watilayizga kuti wativikilirenge ku vinthu ivyo vingatimbanizga ubwezi withu na iyo.—Zinth. 2:7; ŵazgani 2 Ŵakorinte 4:17, 18.
Citemwa Cikaciska Yesu Kupharazga Mwacikanga
9, 10. Kasi Yesu wakalongora wuli cikanga kwa (a) ŵalongozgi ŵa cisopa, (b) ku ciwuru ca ŵasilikari, (c) kwa musofi mukuru, (d) kwa Pilato?
9 Yesu, uyo Nchakuwonerapo cithu ciwemi wakalongora cikanga mu nthowa zinandi. Nangauli ŵanthu ŵamazaza ŵakamutinkhanga, kweni wakayowoyanga kwambura kubisa uthenga uwo Ciuta wakakhumbanga kuti ŵanthu ŵamanye. Mwambura wofi, wakavumbura visambizgo vyautesi vya ŵalongozgi ŵa cisopa awo ŵakajiwonanga kuŵa ŵarunji. Apo wakavumburanga upusikizgi wa ŵanthu aŵa, wakayowoyanga mwakudunjika ndiposo mwakupulikikwa makora. Nyengo yinyake wakaŵaphalira kuti: “Soka kwa imwe, ŵalembi na Ŵafarisi, ŵapusikizgi! cifukwa mukukozgana na madindi ghakuphakika utoto utuŵa, agho kuwaro ghakuwoneka ghakutowa nadi, kweni mukati ngakuzura na viwangwa vya ŵanthu ŵakufwa na mtundu uliwose wa ukazuzi. Mu nthowa yakuyana waka, namwe kuwaro mukuwoneka nadi ŵarunji ku ŵanthu, kweni mukati muli ŵakuzura na upusikizgi na ucikanamalango.”—Mat. 23:27, 28.
10 Ŵasilikari ŵakati ŵafika mu munda wa Getisemane kuzakamukora, mwambura wofi Yesu wakajivumbura. (Yoh. 18:3-8) Ŵati ŵamukora, ŵakaluta nayo ku mphara ya Sanihedirini, ndipo musofi mukuru wakamufumba mafumbo. Nangauli wakamanya kuti musofi mukuru wakapenjanga kafukwa ka kumukomera, Yesu wakayowoya mwambura wofi kuti wakaŵa Khristu ndiposo Mwana wa Ciuta. Wakatiso ŵamuwonenge ‘wakhala ku woko lamalyero la nkhongono na kwiza na mabingu gha kucanya.’ (Mrk. 14:53, 57-65) Kufuma apo Yesu, uyo wakaŵa wakukakika, wakimilira panthazi pa Pilato, mweneuyo wakaŵa na mazaza kumufwatura. Kweni Yesu wakazgora cilicose yayi pa ivyo ŵalara ŵa ŵasofi ŵakamutunduranga. (Mrk. 15:1-5) Mu vyakucitika vyose ivi, cikanga cikaŵa cakukhumbikwa.
11. Kasi cikanga cikukolerana wuli na citemwa?
11 Ndipouli, Yesu wakamuzgora Pilato kuti: “Pakuti ici ndico nkhababikira, ndipo ici ndico nkhizira mu caru, kuti nicitire ukaboni unenesko.” (Yoh. 18:37) Yehova wakatuma Yesu kuzakapharazga makani ghawemi gha Ufumu, ndipo wakaŵa wakukondwa kucita mulimo uwu, cifukwa wakatemwanga Ŵawiske ŵakucanya. (Luka 4:18, 19) Yesu wakatemwangaso ŵanthu. Wakamanya kuti ŵakasuzgikanga. Mwakuyana waka, nase tikupharazga mwacikanga cifukwa tikutemwa Ciuta ndiposo ŵanthu.—Mat. 22:36-40.
Mzimu Utuŵa Ukutovwira Kupharazga Mwacikanga
12. Nchivici cikakondweska ŵasambiri?
12 Pakati pajumpha masabata ghacoko waka Yesu wati wafwa, ŵasambiri ŵakakondwa kuti Yehova wakasazgirako ŵasambiri ŵaphya. Ŵakazizwa comene cifukwa zuŵa limoza pera, Ŵayuda na ŵanthu ŵa mu vyaru vinyake ŵakujumpha 3,000 awo ŵakiza ku Yerusalemu kuzakaŵapo pa zuŵa la Pentekoste ŵakabapatizika. Ŵanthu awo ŵakaŵa mu Yerusalemu ŵakwenera kuti ŵakayowoyanga ivyo vikacitika. Ndipo Baibolo likuti: “Wofi ukamba kuwira pa munthu waliyose, ndipo minthondwe yinandi na vimanyikwiro vikamba kucitika kwizira mu ŵapositole.”—Mil. 2:41, 43.
13. Cifukwa wuli ŵabali ŵakalomba kuti ŵaŵe ŵacikanga, ndipo nchivici cikacitika?
13 Ŵalongozgi ŵa cisopa awo ŵakakwiya comene, ŵakakora Petrosi na Yohane, ŵakaŵagoneka mu gadi kwa usiku umoza, na kuŵalangura kuti ŵaleke kuyowoya za Yesu. Ŵakati ŵaŵasutura, ŵakaphalira ŵabali ivyo vikacitika, ndipo wose ŵakalomba Yehova cifukwa ca nthambuzgo iyi, ŵakati: “Zomerezgani ŵazga ŵinu kuti ŵalutilire kuyowoya mazgu ghinu na cikanga cose.” Nchivici cikacitika pamasinda pake? “Wose yumozayumoza ŵakazuzgika na mzimu utuŵa ndipo ŵakayowoyanga mazgu gha Ciuta na cikanga.”—Mil. 4:24-31.
14. Kasi mzimu utuŵa ukutovwira wuli pa mulimo withu wa kupharazga?
14 Wonani kuti ukaŵa mzimu utuŵa uwo ukawovwira ŵasambiri kuti ŵapharazgenge Mazgu gha Ciuta mwacikanga. Mwa ise tekha tingayowoya yayi Mazgu gha Ciuta mwacikanga ku awo ŵakususka. Lekani tikuthemba nkhongono za Yehova. Yehova watipenge mzimu wake utuŵa usange tikumulomba. Mwakovwirika na iyo, nase tingaŵa na cikanga ico cikukhumbikwa kuti tizizipizgenge mwakugomezgeka para tikususkika.—Ŵazgani Salmo 138:3.
Lero Napo Tikupharazga Mwacikanga
15. Kasi unenesko ukupangiska wuli ŵanthu kuŵa ŵakugaŵikana mazuŵa ghano?
15 Nga ni kale, lero napo ŵanthu ŵakutinkhika cifukwa ca unenesko. Ŵanji ŵakuupokelera, peneapo ŵanji ŵakucipulikiska yayi cisopa cithu ndipo ŵakuciyuyura. Kweniso ŵanji ŵakutisuska, kutigoska nanga kungaŵa kutitinkha, nga umo Yesu wakayowoyera. (Mat. 10:22) Nyengo zinyake ŵakutipusikizgira na kutinangira lumbiri kwizira mu nyuzipepara, pa wayilesi na vinyake vyantheura. (Sal. 109:1-3) Ndipouli, ŵanthu ŵa Yehova ŵakupharazga makani ghawemi gha Ufumu mwacikanga pa caru cose.
16. Nchivici ico cikulongora kuti cikanga cingasintha kaghanaghaniro ka ŵanthu awo tikuŵapharazgira?
16 Kupharazga mwacikanga kungapangiska ŵanthu awo ŵakukana uthenga wa Ufumu kusintha na kwamba kuupokelera. Mudumbu munyake ku Kyrgyzstan wakati: “Peneapo nkhaŵa mu uteŵeti wa m’munda, munthu munyake wakaniphalira kuti: ‘Nkhugomezga mwa Ciuta, kweni Ciuta uyo Ŵakhristu ŵakusopa yayi. Usange muzamwizaso pa nyumba yane, nizamumucocozerani ncheŵe kuti yimulumani.’ Apo wakayowoyanga mazgu agha ncheŵe yikuru yikaŵa kuti ŵayikakilira pafupi. Kweni apo tikagaŵiranga Uthenga wa Ufumu nambara 37, uwo ukaŵa na mutu wakuti, ‘Umaliro wa Cisopa Cautesi Waneng’enera,’ nkhaghanaghana kulutaso, na cigomezgo cakuti namusanga ŵanji ŵa mu nyumba yake. Kweni uyo wakanipokelera wakaŵa dada mweneyurayura. Nyengo yeneyiyo nkhalomba kwa Yehova, pamasinda nkhamutawuzga, nkhati: ‘Monire. Nkhukumbuka kuti juzi tikadumbiskanapo. Nkhukumbukaso ncheŵe yinu. Kweni nangutondeka kuti nende mu nthowa pera, cifukwa cakuti, nga ndimwe nane nili na cipulikano mwa Ciuta yumoza pera waunenesko. Ciuta uyu wazamuparanya visopa vyose ivyo vikumuyuyura. Mungamanya vinandi usange mungaŵazga kapepara aka.’ Nkhazizwa comene, cifukwa mwanalume uyu wakapoka kapepara ka Uthenga wa Ufumu. Nkhafumapo, na kuluta pa nyumba yinyake. Pakati pajumpha maminiti ghacoko waka, mwanalume yura wakanicimbilira na kapepara ka Uthenga wa Ufumu kala. Wakaniphalira kuti: ‘Nakaŵazga, kweni ningacitaci kuti Ciuta wazakaleke kuniparanya?’” Munthu yura wakamba kusambira Baibolo na kwiza ku maungano gha mpingo.
17. Kasi cikanga ico mudumbu munyake wakalongora cikakhozga wuli msambiri uyo wakaŵa na wofi?
17 Ŵanji ŵangaŵa ŵacikanga para ŵawona kuti ndise ŵacikanga. Ku Russia, mudumbu munyake uyo wakaŵa paulendo wakakwera basi, ndipo mu basi mura wakagaŵira mwanakazi yunji magazini. Ndipo mwanalume munyake wakati wawona, wakatomoka kufuma apo wakakhala na kukwacapura magazini mu mawoko gha mudumbu yura, na kuyikonyakonya na kuyiponya pasi. Wakatuka mudumbu yura mwakucemerezga, na kumuphalira kuti wamupe adiresi yake ndiposo wakamucenjezga kuti wangazakapharazgangaso yayi mu muzi wake. Mudumbu yura wakalomba wovwiri wa Yehova, na kujikumbuska mazgu gha Yesu ghakuti: “Mungofiwanga cara na awo ŵakukoma thupi.” (Mat. 10:28) Mwamtende wakawuka na kuphalira mwanalume yura kuti, “Nikupenge yayi adiresi yane, ndiposo nilutilirenge kupharazga.” Mudumbu wakakhira basi kweni wakamanyanga yayi kuti mu basi yira mukaŵa munthu uyo wakasambiranga nayo Baibolo. Msambiri yura wakaleka kusangika pa maungano Ghacikhristu cifukwa ca kopa ŵanthu. Wati wawona cikanga ico mudumbu yura wakalongora, msambiri uyu wakaghanaghana kuti wambeso kusangika pa maungano.
18. Nchivici citovwirenge kuti tipharazgenge mwacikanga nga ni Yesu?
18 Mu caru cambura kumanya Ciuta ici, kuti tipharazgenge nga ni Yesu tikukhumbikwira kuŵa ŵacikanga. Nchivici cingatovwira kuti tipharazgenge mwacikanga? Tighanaghanirenge vitumbiko ivyo tizamusanga kunthazi. Tilutilire kutemwa Ciuta ndiposo ŵazengezgani. Tilombenge Yehova kuti watipe cikanga. Nyengo zose tikumbukenge kuti tili tekha yayi, Yesu wali nase. (Mat. 28:20) Mzimu utuŵa utikhozgenge. Yehova wazamutitumbika ndiposo kutovwira. Ntheura, tiyeni tiŵe ŵacikanga na kuyowoya kuti: “Yehova ni movwiri wane; nopenge cara. Kasi munthu wangacitaci kwa ine?”—Heb. 13:6.
Kasi Mungazgora Wuli?
• Cifukwa wuli ŵateŵeti ŵa Ciuta ŵakukhumbikwira cikanga?
• Pa nkhani ya kuŵa ŵacikanga kasi tikusambiraci kwa . . .
ŵateŵeti ŵakugomezgeka awo ŵakaŵako Cikhristu cindize?
Yesu Khristu?
Ŵakhristu ŵakwambilira?
Ŵakhristu ŵanyithu ŵa mazuŵa ghano?
[Cithuzithuzi pa peji 21]
Mwacikanga, Yesu wakavumbura upusikizgi wa Ŵafalisi
[Cithuzithuzi pa peji 23]
Yehova wakutovwira kuti tipharazgenge mwacikanga