Mbumba Zacikhristu, Citani nga ni Yesu
‘Khristu wakamulekerani bambiro kuti mulondezgenge mendero ghake mwakugomezgeka.’—1 PET. 2:21.
1. (a) Kasi Mwana wa Ciuta wakaŵa na mulimo wuli apo ŵawiske ŵakalenganga vinthu? (b) Kasi Yesu wakuŵawona wuli ŵanthu?
APO Ciuta wakalenganga kucanya na caru capasi, wakaŵa lumoza na Mwana wake wakwamba, ndipo mwana uyu wakaŵa “fundi wake.” Wakakolerananga na Ŵawiske apo ŵakalenganga nyama na makuni ndiposo apo ŵakanozganga caru kuŵa Paradiso, mwakuti ŵanthu ŵakhalengemo. Mwana wa Ciuta uyu, uyo pamasinda wakazakacemeka Yesu wakatemwanga comene ŵanthu.—Zinth. 8:27-31; Gen. 1:26, 27.
2. (a) Kasi Yehova wawovwira wuli ŵanthu ŵakwananga? (b) Kasi Baibolo likupeleka ulongozgi wuli wakukhwaskana na mbumba?
2 Kuwombora ŵanthu cikaŵa cigaŵa cakuzirwa ca khumbo la Yehova ŵanthu ŵakwambilira ŵati ŵananga. Kuti waŵawombore, Yehova wakapeleka Khristu kuŵa sembe yakuwombora. (Rom. 5:8) Kweniso, Yehova wali kupeleka Baibolo kuti lovwire ŵanthu kutonda masuzgo nangauli ŵali kuhara kuwura kufikapo. (Sal. 119:105) Kwizira mu Baibolo, Yehova ŵali kupeleka ulongozgi wa umo ŵanthu ŵangacitira kuti ŵaŵe na mbumba zakukhora ndiposo zakukondwa. Pakuyowoya za nthengwa, buku la Genesis likuti, “mwanalume wakwenera kubatikana na muwoli wake, ndipo tiŵaŵenge thupi limoza.”—Gen. 2:24
3. (a) Kasi Yesu wakasambizga vinthu wuli vyakukhwaskana na nthengwa? (b) Kasi tidumbiskanenge vici mu nkhani iyi?
3 Apo wakaŵa pa caru capasi, Yesu wakayowoya kuti nthengwa yikwenera kumara yayi. Wakasambizganga fundo izo zingawovwira mbumba kuŵa zacimwemwe ndiposo kugega mikhaliro iyo yingatimbanizga mbumba. (Mat. 5:27-37; 7:12) Mu nkhani iyi tisambirenge umo ŵafumu, ŵawoli, ŵapapi ndiposo ŵana ŵangawovwilikira na ivyo Yesu wakasambizga ndiposo kucita mwakuti ŵaŵe ŵakukondwa.
Umo Mfumu Wakulongolera Kuti Wakucindika Muwoli Wake
4. Kasi pali kuyana wuli pakati pa mulimo wa Yesu ndiposo wa ŵafumu Ŵacikhristu?
4 Ciuta wali kwimika mfumu kuŵa mutu wa mbumba, nga umo Yesu waliri Mutu wa mpingo. Mpositole Paulosi wakati: “Mfumu ni mutu wa muwoli wake, umo Khristu nayo waliri mutu wa mpingo, pakuŵa mponoski wa thupi ili. Ŵafumu, lutilirani kutemwa ŵawoli ŵinu, umo Khristu nayo wakatemwera mpingo na kujipeleka iyomwene cifukwa ca iwo.” (Efe. 5:23, 25) Nadi, umo Yesu wakacitiranga na ŵalondezgi ŵake nchiyelezgero ciwemi ca umo ŵafumu ŵakwenera kucitira na ŵawoli ŵawo. Tiyeni tiwone umo Yesu wakacitira na mazaza agho Ciuta wakamupa.
5. Pakuŵa na mazaza, kasi Yesu wakacitanga wuli na ŵasambiri ŵake?
5 Yesu wakaŵa “wakuzika na wakujiyuyura mu mtima.” (Mat. 11:29) Wakacitanga vinthu mwamahara. Wakacita milimo iyo wakapika. (Mrk. 6:34; Yoh. 2:14-17) Mwalusungu, wakapelekanga ulongozgi ku ŵasambiri ŵake. (Mat. 20:21-28; Mrk. 9:33-37; Luka 22:24-27) Wakaŵayuyuranga yayi panji kuŵawona kuŵa ŵambura kuzirwa, nesi kuŵawona kuti ŵangafiska yayi kucita ivyo wakaŵasambizganga. M’malo mwake wakaŵalumbanga ndiposo kuŵakhozga. (Luka 10:17-21) Nchakuzizika yayi kuti ŵasambiri ŵake ŵakamucindikanga comene, cifukwa cakuti wakaŵalengeranga lusungu.
6. (a) Kasi mfumu wangasambiraci kwa Yesu pa umo wakacitiranga na ŵasambiri ŵake? (b) Kasi Petrosi wakaciska ŵafumu kucitaci?
6 Umo Yesu wakacitiranga na ŵasambiri ŵake wakalongora kuti kuŵa mutu kukung’anamura kuŵa wankhaza yayi. Kweni kuŵa wanchindi ndiposo wacitemwa. Mpositole Petrosi wakaciska ŵafumu kuti ‘ŵakhalenge’ makora na ŵawoli ŵawo na “kuŵapa nchindi,” nga umo Yesu wakacitira na ŵasambiri ŵake. (Ŵazgani 1 Petrosi 3:7.) Kasi mfumu wakwenera kucita wuli na mazaza agho Ciuta wali kumupa mu mbumba? Kasi wangalongora wuli kuti wakucindika muwoli wake?
7. Kasi mfumu wangacindika wuli muwoli wake? Longosorani.
7 Nthowa yimoza iyo mfumu wangalongolera kuti wakucindika muwoli wake nkhufumba dankha maghanoghano ghake pambere wandacite cinthu ico cikhwaskenge mbumba yake. Panji pangakhumbikwira kuti ŵasame, kusintha nchito, uko ŵangaluta pa holide na kusintha vinthu vinyake pa bajeti ya mbumba cifukwa ca kudura kwa vinthu. Cifukwa cakuti mbumba yikhwaskikenge para vinthu ivi vyasintha, cingaŵa cakovwira ndipo cingalongora kuti mfumu wali na lusungu usange wangafumba dankha maghanoghano gha muwoli wake. Kucita nthena kungawovwira kuti wacite vinthu mwamahara, ndipo cingaŵa cipusu kuti muwoli wake wamovwire kufiska ivyo wakukhumba kucita. (Zinth. 15:22) Ŵafumu awo ŵakucindika ŵawoli ŵawo, ŵakutemweka ndiposo kucindikika na ŵawoli ŵawo pera yayi, kweniso cakuzirwa comene nchakuti ŵakuŵa paubwezi na Yehova.—Efe. 5:28, 29.
Umo Muwoli Wakulongolera Kuti Wakucindika Mfumu Wake
8. Cifukwa wuli ŵawoli ŵakwenera kucita nga ni Eva yayi?
8 Kwa Yesu, ŵawoli ŵangasambirako kujilambika ku ŵafumu ŵawo. Pali mphambano yikuru pakati pa umo Yesu wakuwonera Ciuta, uyo ni mutu wake na umo mwanakazi wakwamba, Eva wakawoneranga mfumu wake, uyo wakaŵa mutu wake. Eva wakapeleka ciyelezgero ciwemi yayi ku ŵawoli. Wakeneranga kujilambika kwa mfumu wake. Cifukwa Yehova wakapelekanga malango kwizira mwa mfumu wake. Kweni Eva wakacindika yayi mazaza agho mfumu wake wakapika. Wakapulikira yayi malango agho Adamu wakamuphalira. (Gen. 2:16, 17; 3:3; 1 Kor. 11:3) Nangauli mbunenesko kuti Eva wakacita kupusikika, kweni wakeneranga kufumba dankha mfumu wake usange cikaŵa cakwenelera kugomezga mazgu ghakuti, “Ciuta wakumanya.” Kweni iyo ndiyo wakadangilira mfumu wake, ndipo kucita nthena kukalongora kuti wakaŵa wakujiŵikamo.—Gen. 3:5, 6; 1 Tim. 2:14.
9. Kasi Yesu wakulongora ciyelezgero wuli pa nkhani ya kujilambika?
9 Kweni Yesu wakalongora ciyelezgero ciwemi comene ca kujilambika kwa Mutu wake, uyo ni Yehova. Nkharo yake ndiposo umo wakacitiranga vinthu vikalongora kuti “wakaghanaghanapo yayi kuti wapoke, kuti wayane na Ciuta.” Kweni “wakajikhutura na kutora kaŵiro ka muzga.” (Fil. 2:5-7) Yesu wacali kujilambika, nangauli ni Themba. Wakujilambika ku Ŵadada ŵake pa vinthu vyose, ndipo wakucindika mazaza ghawo.—Mat. 20:23; Yoh. 5:30; 1 Kor. 15:28.
10. Kasi Muwoli wangalongora wuli kuti wakucindika mazaza gha mfumu wake?
10 Muwoli uyo ni Mkhristu wangacita makora kucindika mazaza gha mfumu wake. (Ŵazgani 1 Petrosi 2:21; 3:1, 2.) Wonani cakucitika cinyake ico cingamupa mwaŵi wa kulongolera kuti wakucindika mazaza gha mfumu wake. Mwana wawo mwanalume wakukhumba kucita cinthu ico wangacita pekha para ŵapapi ŵangamuzomerezga. Pakuti ŵapapi ŵandadumbiskanepo ivyo mwana uyu wakukhumba, cingaŵa ciwemi kuti mama wamufumbe kuti: “Kasi waŵafumba kale ŵawuso?” Usange wandaŵafumbe Ŵawiske, mama wakwenera kudumbiskana dankha na mfumu wake pambere wandamuzomerezge. Nakuti muwoli uyo ni Mkhristu wakwenera yayi kususka mfumu wake pamaso pa ŵana ŵawo. Usange wakukolerana navyo yayi ivyo mfumu wake wakuyowoya pa nkhani yinyake, cingaŵa ciwemi kuti wadumbiskane na mfumu wake kumphepete.—Efe. 6:4.
Ivyo Ŵapapi Ŵangasambira kwa Yesu
11. Kasi ŵapapi ŵangasambira vici kwa Yesu?
11 Nangauli Yesu wakatora yayi nesi kuŵa na ŵana, kweni ŵapapi awo Mbakhristu ŵangasambirako vinandi kwa iyo. Mwauli? Wakaŵa wakuzizipizga, wakaŵasambizganga mwacitemwa ŵasambiri ŵake, kwizira mu ivyo wakayowoyanga ndiposo kucita. Wakaŵasambizga umo ŵangacitira mulimo uwo wakaŵapa. (Luka 8:1) Umo wakawoneranga ŵasambiri ŵake ndiposo umo wakacitiranga vinthu vikaŵasambizga umo nawo ŵakeneranga kucitirana.—Ŵazgani Yohane 13:14-17.
12, 13. Nchivici ico ŵapapi ŵangacita kuti ŵana ŵawo ŵawopenge Ciuta?
12 Ŵana ŵakutolera ivyo ŵapapi ŵawo ŵakucita, kwali ni viheni panji viwemi. Ntheura, ŵapapi jifumbani kuti: ‘Pakuyowoya za nyengo iyo tikumalira pa kuwonelera TV na vyakusanguluska vinyake, kusambira Baibolo na kupharazga makani ghawemi, kasi ŵana ŵithu ŵakusambirapo vici pa umo tikucitira? Ni vinthu wuli ivyo mbumba yithu yikuvitemwa comene? Kasi tikulongora kuti tikuzirwiska kusopa kwaunenesko?’ Kuti ŵana ŵawopenge Yehova, ŵapapi ndiwo ŵakwenera kwamba kutemwa Dango la Ciuta.—Dute. 6:6.
13 Usange ŵapapi ŵakuyezgayezga kulondezga fundo za mu Baibolo, ŵana ŵazamumanya. Ŵazamulondezga ivyo ŵakuyowoya na kusambizga. Kweni usange ŵana ŵamanya kuti ŵapapi ŵawo ŵakulondezga yayi fundo za mu Baibolo izo ŵakukhumba kuti iwo ŵalondezgenge, ŵangaghanaghana kuti ni zakovwira yayi. Ntheura, ŵangamba kutolera mikhaliro ya caru.
14, 15. Kasi ŵapapi ŵakwenera kovwira ŵana ŵawo kucita vici, ndipo ŵangacita wuli?
14 Ŵapapi ŵakumanya kuti ni vinandi ivyo vikukhumbikwa pakulera ŵana padera pa kuŵasangira vinthu vyakuthupi. Ntheura, cingaŵa cambura mahara kusambizga ŵana umo ŵangasangira vinthu vyakuthupi pera. (Muph. 7:12) Yesu wakasambizga ŵasambiri ŵake kuti ŵapenjenge dankha vinthu vyauzimu. (Mat. 6:33) Ntheura, ŵapapi ŵakwenera kuyezgayezga kuciska ŵana ŵawo kuti ŵasazgireko uteŵeti wawo.
15 Nthowa yimoza iyo ŵapapi ŵangaciskira ŵana ŵawo nkhuŵakhuŵilizga kuti ŵacezgenge na ŵabali na ŵadumbu awo ŵali mu uteŵeti wa nyengo zose. Ŵana ŵangakhozgeka comene usange ŵakucezga na ŵapayiniya panji mulaŵiliri wa dera na muwoli wake. Ŵamishonare na awo ŵakuteŵetera pa Beteli ŵangaŵaphalira vyandulo vya kuteŵetera Yehova. Ŵabali aŵa ŵangaphalira ŵana ŵinu vinthu vyakukhozga vyakukhwaskana na uteŵeti wawo. Ciyelezgero cawo ca kujipeleka cingawovwira ŵana ŵinu kucita vinthu mwamahara, kuŵa na vilato vya kuteŵetera Yehova na kusambira maluso agho ghangaŵawovwira kusanga ivyo ŵangasoŵerwa peneapo ŵakucita uteŵeti wa nyengo zose.
Mwaŵana, Nchivici Cimovwiraninge Kucita nga Ni Yesu?
16. Kasi Yesu wakaŵacindikanga wuli ŵapapi ŵake ŵa pa caru capasi ndiposo Ŵawiske ŵakucanya?
16 Mwaŵana, namwe Yesu wakamusidirani bambiro liwemi comene. Wakalereka na Yosefe na Mariya, ndipo wakaŵapulikiranga. (Ŵazgani Luka 2:51.) Nangauli Yosefe na Mariya ŵakaŵa ŵambura kufikapo, Yesu wakamanya kuti Ciuta wakaŵapa mulimo wa kumulera. Ntheura wakeneranga kuŵacindika. (Dute. 5:16; Mat. 15:4) Wati wakura, nyengo zose Yesu wakacitanga vinthu ivyo vikakondweskanga Ŵadada ŵake ŵakucanya. Kuti wacite nthena wakeneranga kutonda viyezgo. (Mat. 4:1-10) Mwaŵawukirano, nyengo zinyake mukuyezgeka kuti muleke kupulikira ŵapapi ŵinu. Kweni nchivici cingamovwirani kuti mucitenge nga ni Yesu?
17, 18. (a) Kasi ŵawukirano ŵakuyezgeka wuli ku sukulu? (b) Kasi ŵawukirano ŵakwenera kukumbuka vici kuti ŵatonde viyezgo?
17 Ŵanandi awo mukusambira nawo sukulu ŵakulondezga yayi fundo za mu Baibolo. Panji ŵangakhumba kuti namwe mucitenge ivyo Ciuta wakukana, ndipo para mwakana ŵangamusekani. Kasi ŵanyinu ŵa ku sukulu ŵakumucemani mazina ghamsinjiro cifukwa cakuti mukukana kucita vinthu vinyake? Para ni nthena, mukucita wuli? Kweni mukumanya kuti usange mungapusikika na kucita nga umo iwo ŵakukhumbira, mukhuŵazgenge ŵapapi ŵinu ndiposo Yehova. Kasi nchivici cingacitika usange mungakolerana na ŵanyinu ŵa ku sukulu? Mutepanji muli na cilato ca kuŵa mupayiniya, panji muteŵeti wakovwira, kukateŵetera uko kukukhumbikwira ŵapharazgi ŵanandi ŵa Ufumu, panji pa Beteli. Kasi kwendezgana na ŵanyinu ŵa ku sukulu kungamovwirani kufiska vilato vinu?
18 Imwe ŵawukirano, kasi nyengo zinyake cipulikano cinu cikuyezgeka? Ndipo mukucita wuli? Ghanaghanirani za Yesu, uyo ni bambiro linu. Wakathera yayi ku viyezgo, kweni wakalutilira kucita ivyo wakamanyanga kuti ni vyakwenelera. Kukumbuka umo Yesu wakacitira kumupaninge cikanga kuti muphalire ŵanyinu ŵa ku sukulu kuti mungacita yayi ivyo mukumanya kuti ni vyambura kwenelera. Nga ni Yesu, lutilirani kuteŵetera na kupulikira Yehova.—Heb. 12:2.
Ico Cingawovwira Kuti Mbumba Yiŵe Yakukondwa
19. Ni vinthu wuli ivyo vikovwira kuti tiŵe ŵakukondwa?
19 Yehova Ciuta na Yesu Khristu ŵakutikhumbira viwemi. Nangauli ndise ŵambura kufikapo kweni tingaŵa ŵakukondwa. (Yes. 48:17, 18; Mat. 5:3) Yesu wakasambizga unenesko uwo ungawovwira ŵanthu kuŵa ŵakukondwa. Wakasambizgaso umo tingaŵira na umoyo uwemi comene. Wakatisidira bambiro la umo tingacitira vinthu mwamahara. Tose, kwali tili na mulimo wuli mu mbumba, tingasanga candulo usange tingacita nga ni Yesu. Ntheura, ŵafumu, ŵawoli, ŵapapi ndiposo ŵana, citani nga ni Yesu. Kulondezga ivyo Yesu wakasambizganga ndiposo kucita nga ndiyo, kungawovwira kuti tiŵe ŵacimwemwe ndiposo ŵakukondwa mu mbumba.
Kasi Mungazgora Wuli?
• Kasi ŵafumu ŵakwenera kucita wuli na mazaza agho Ciuta wali kuŵapa?
• Kasi muwoli wangasambira vici kwa Yesu
• Kasi ŵapapi ŵangasambira vici pa umo Yesu wakacitiranga na ŵasambiri ŵake?
• Kasi ŵawukirano ŵangasambira vici kwa Yesu?
[Cithuzithuzi pa peji 8]
Kasi mfumu wacitemwa wakucita wuli pambere wandacite cinthu ico cikhwaskenge mbumba yose?
[Cithuzithuzi pa peji 9]
Nchakucitika wuli ico cikupeleka mwaŵi kwa muwoli wa kukhozgera udangiliri wa mfumu wake?
[Cithuzithuzi pa peji 10]
Ŵana ŵakutolera nkharo yiwemi ya ŵapapi ŵawo