Mesiya Ni Nthowa ya Ciuta Yakuponoskera Ŵanthu
“Cifukwa nga umo mwa Adamu wose ŵakufwa, ntheuraso mwa Khristu wose ŵazamuzgoka ŵamoyo.”—1 KOR. 15:22.
1, 2. (a) Kasi Andireya na Filipu ŵakacita wuli ŵati ŵakumana na Yesu? (b) Cifukwa wuli tikuti ise tili na ukaboni wakukwana wakuti Yesu ni Mesiya kuluska Ŵakhristu ŵakwambilira?
PAKUKHORWA kuti Yesu wa ku Nazarete wakaŵa Wakuphakazgika wa Ciuta, Andireya wakaphalira mukuru wake Petrosi kuti: “Tamusanga Mesiya.” Filipu nayo wakakhorwa ndipo wakaphalira mubwezi wake Nataniyeli kuti: “Tamusanga mweneuyo Mozesi, mu Dango, na Zinchimi, ŵakalemba vya iyo, Yesu, mwana wa Yosefe, wa ku Nazarete.”—Yoh. 1:40, 41, 45.
2 Kasi namwe mwakhorwa fikepo kuti Yesu ni Mesiya wakulayizgika, “Mulongozgi Mulara wa ciponosko” wa Yehova? (Heb. 2:10) Lero tili na ukaboni wakukwana wakuti iyo ni Mesiya, kuluska ŵalondezgi ŵake ŵakwambilira. Mazgu gha Ciuta ghakuyowoya umo Yesu wakababikira ndiposo umo wakawuskikira ku ŵakufwa, kupeleka ukaboni wakukwana wakuti iyo wakaŵa Khristu. (Ŵazgani Yohane 20:30, 31.) Baibolo likulongoraso kuti Yesu walutilirenge kufiska mulimo wake pakuŵa Mesiya apo wali kucanya. (Yoh. 6:40; ŵazgani 1 Ŵakorinte 15:22.) Mwakuyana na ivyo mwasambira mu Baibolo, lero namwe mungayowoya kuti mwamusanga “Mesiya.” Kweni cakwamba tiyeni tiwone umo ŵasambiri ŵakwambilira ŵakamanyira kuti ŵasanga Mesiya.
“Camucindindi Cakupatulika” ca Mesiya Cikavumbulika Pacokopacoko
3, 4. (a) Kasi ŵasambiri ŵakwambilira ŵakamumanya wuli “Mesiya”? (b) Cifukwa wuli mungayowoya kuti Yesu pera ndiyo wakafiska maucimi ghose ghakukhwaskana na Mesiya?
3 Cifukwa wuli ŵalondezgi ŵakwambilira ŵa Yesu ŵakasimikizga kuti iyo wakaŵa Mesiya? Yehova wakavumbura pacokopacoko kwizira mu zinchimi cimanyikwiro ca Mesiya uyo wakwiza. Nkhwantha yinyake yakusanda Baibolo yikayaniska nthowa iyi ya kavumbuliro na kuwunganya cithuzithuzi ico cadumulika mapisimapisi. Ghanaghanirani waka kuti ŵanthu awo ŵandakumanepo ŵakwiza na mapisi gha cithuzithuzi ici. Usange mapisi agha ŵaghaŵika pamoza na kupanga cithuzithuzi ico cangudumulika, mungamanya kuti pali munthu munyake uyo wangudumura cithuzithuzi ici na kupeleka mapisi ku ŵanthu wose aŵa. Nga ni pisi lililose la cithuzithuzi ici, ucimi uliwose wakukhwaskana na Mesiya uli na fundo zakukhumbikwa.
4 Kasi vingacitika kuti munthu yumoza pera wafiske mwamwaŵi waka maucimi ghose ghakukhwaskana na Mesiya? Munthu munyake wakusanda vinthu wakayowoya kuti vingacitika yayi kuti munthu wafiske maucimi ghose ghakukhwaskana na Mesiya mwamwaŵi waka. ‘Yesu, enya, Yesu pera mu mdauko wose, ndiyo wakafiska maucimi agha makoraghene.’
5, 6. (a) Kasi ceruzgo ca Satana cipelekekenge wuli? (b) Kasi Ciuta wakavumbura wuli pacokopacoko mzere uwo “mphapu” yakulayizgika yizamufumira?
5 Ivyo maucimi ghakukhwaskana na Mesiya ghakuphara ‘nchamucindindi cakupatulika’ ca vigaŵa vinandi vyakuzirwa. (Kol. 1:26, 27; Gen. 3:15) Mu camucindindi ici mukayowoyeka ceruzgo ca Satana Dyabulosi, “njoka ya papo kale,” uyo wakabizga ŵanthu mu kwananga na nyifwa. (Uvu. 12:9) Kasi ceruzgo ici cipelekekenge wuli? Yehova wakayowoyerathu kuti “mphapu” iyo yizamufuma mu “mwanakazi” yizamubwanya mutu wa Satana. “Mphapu” iyo yikayowoyekerathu yizamubwanya mutu wa cinjoka, kuwuskapo ico cikambiska ucigaluka, ulwari, na nyifwa. Ndipouli, Ciuta wakayowoyaso kuti mwakuzomerezgeka na iyo, Satana wazamuluma dankha citende ca “mphapu” ya mwanakazi.
6 Yehova wakavumbura pacokopacoko uyo waŵenge “mphapu” yakulayizgika. Ciuta wakalayizga Abrahamu kuti: “Mu mphapu yako mitundu yose ya caru tiyitumbikike.” (Gen. 22:18) Mozesi wakayowoyerathu kuti Iyo uyu wazamuŵa “nchimi” yikuru kuluska iyo. (Dute. 18:18, 19) Ciuta wakasimikizgira Davide kuti Mesiya wazamufuma mwa iyo ndipo wazamuhara citengo cake muyirayira. Nchimi nazo zikasimikizgira fundo iyi.—2 Sam. 7:12, 16; Yer. 23:5, 6.
Ukaboni Wakuti Yesu Ni Mesiya
7. Kasi Yesu wakafuma ku “mwanakazi” wa Ciuta mu nthowa wuli?
7 Ciuta wakatuma Mwana wake, uyo nchilengiwa cake cakwamba, kufuma ku vilengiwa vyauzimu ivyo vili nga ni muwoli wake kucanya, kuti waŵe “mphapu” yakulayizgika. Kuti ici cicitike, Mwana wapadera wa Ciuta wakenera ‘kujikhutura’ na kuleka umoyo wakucanya na kuzakababika nga munthu wakufikapo. (Fil. 2:5-7; Yoh. 1:14) Pakuti Mariya ‘wakabenekelereka’ na mzimu utuŵa, cikalongora kuti uyo wababikenge “wazamucemeka mutuŵa, Mwana wa Ciuta.”—Luka 1:35.
8. Kasi Yesu wakafiska wuli ucimi wakukhwaskana na Mesiya apo wakiza kuti wabapatizike mu maji?
8 Maucimi ghakukhwaskana na Mesiya ghakalongora uko Yesu wababikirenge ndiposo apo wazamuwonekera. Yesu wakawira mu Betelehemu nga umo vikayowoyekera. (Mika 5:2) Mu vilimika 100 vyakwambilira vya nyengo yithu yino, Ŵayuda ŵakakhazganga mwakunweka. Cifukwa cakuti ŵakalindiliranga kuti Mesiya wawonekenge, ŵanji ŵakafumbanga vya Yohane Mbapatizi kuti: “Kasi uyu wangaŵa kuti ni Khristu?” Kweni Yohane wakazgora kuti: “Uyo ngwankhongono kuluska ine wakwiza.” (Luka 3:15, 16) Apo wakiza kwa Yohane mu 29 C.E., kuti wabapatizike peneapo wakaŵa na vilimika 30, Yesu wakajivumbura kuti ni Mesiya pa nyengo yakwenelera. (Dan. 9:25) Kufuma apo, wakamba uteŵeti wake, wakati: “Nyengo yakutemeka yafiskika, ndipo ufumu wa Ciuta waneng’enera.”—Mrk. 1:14, 15.
9. Nangauli ŵakamanyanga vyose yayi, kasi ŵasambiri ŵa Yesu ŵakakhorwa kuti vici?
9 Ndipouli, ŵanthu ŵakakhumbikwiranga kusintha pa ivyo ŵakalindizganga. Nangauli mwakwenelera ŵanthu ŵakawonanga Yesu kuti ni Themba, nyengo yira ŵakapulikiska yayi kuti wazamwamba kuwusa kunthazi ndipo wazamuwusa kufuma kucanya. (Yoh. 12:12-16; 16:12, 13; Mil. 2:32-36) Ndipouli, Yesu wati wafumba kuti, “Imwe mukuti ndine njani?” Petrosi wakazgora mwambura kukayika kuti: “Ndimwe Khristu, Mwana wa Ciuta wamoyo.” (Mat. 16:13-16) Petrosi wakazgoraso ntheura apo ŵanandi ŵakasida Yesu cifukwa ca kukhuŵara na cisambizgo cake cinyake.—Ŵazgani Yohane 6:68, 69.
Kupulikira Mesiya
10. Cifukwa wuli Yehova wakalongora kuti nchakukhumbikwa kupulikira Mwana wake?
10 Apo wakaŵa kucanya, Mwana wapadera wa Ciuta wakaŵa cilengiwa cankhongono cauzimu. Apo wakaŵa pa caru capasi, Yesu wakaŵa ‘mwimiliri wa Ŵawiske.’ (Yoh. 16:27, 28) Iyo wakati: “Ivyo nkhusambizga ni vyane cara, kweni vya uyo wakanituma.” (Yoh. 7:16) Pakukhozgera kuti Yesu ni Mesiya apo wakasintha mawonekero, Yehova wakayowoya kuti: “Pulikizgani kwa iyo.” (Luka 9:35) Enya, pulikirani Wakusoleka uyu. Kuti ici cicitike, pakakhumbikwiranga cipulikano na milimo yiwemi. Ivi ni vinthu vyakukhumbikwa kuti tikondweske Ciuta na kusanga umoyo wamuyirayira.—Yoh. 3:16, 35, 36.
11, 12. (a) Kasi Ŵayuda ŵa mu nyengo ya Yesu, ŵakamukana kuti ni Mesiya pa vifukwa wuli? (b) Mbanjani awo ŵakapulikana mwa Yesu?
11 Nangauli Yesu wakaŵa na ukaboni wakukwana wakuti ni Mesiya, Ŵayuda ŵanandi ŵa mu nyengo yira ŵakamukana. Cifukwa wuli? Cifukwa ŵakaŵa na maghanoghano ghanyake ghakukhwaskana na Mesiya. Ŵakaghanaghananga kuti waŵenge mesiya wandyali uyo waŵawomborenge ku muwuso wa Ŵaroma. (Ŵazgani Yohane 12:34.) Ntheura ŵakazomera yayi Mesiya uyo wakafiska maucimi ghakuti wazamuyuyulika, wazamukanika na ŵanthu, munthu wa vitima na kuzgoŵera vyakuŵinya, ndiposo uyo paumaliro wazamukomeka. (Yes. 53:3, 5) Nanga mbasambiri ŵanji ŵakugomezgeka ŵa Yesu ŵakakhuŵara cifukwa cakuti wakaŵathaska yayi ku muwuso wa Romu. Kweni ŵakalutilira kugomezgeka, ndipo nyengo yikati yajumphapo, ŵakazakapulikiska makora.—Luka 24:21.
12 Cifukwa cinyake ico ŵanthu ŵakamukanira Yesu kuti ni Mesiya wakulayizgika, ni visambizgo vyake, ivyo ŵanandi ŵakawona kuti nchinonono kuvipokelera. Kuti munthu wanjire mu Ufumu wakeneranga ‘kujipata,’ ‘kurya’ thupi na ndopa za Yesu, ‘kubabikaso,’ na kuleka kuŵa “cigaŵa ca caru.” (Mrk. 8:34; Yoh. 3:3; 6:53; 17:14, 16) Ŵanthu ŵakujikuzga, ŵasambazi, na ŵapusikizgi ŵakawonanga nga vinthu ivi ni vyakusuzga kuvilondezga. Ndipouli, Ŵayuda ŵakujiyuyura ŵakazomera Yesu kuti ni Mesiya, nga umo ŵakacitira Ŵasamariya, awo ŵakati: “Munthu uyu nadi, ni mponoski wa caru.”—Yoh. 4:25, 26, 41, 42; 7:31.
13. Kasi Yesu wakalumika wuli citende?
13 Yesu wakayowoyerathu kuti wasuskikenge na ŵalara ŵa ŵasofi na kupayikika na Ŵamitundu, kweni pa zuŵa lacitatu, wawuskikenge. (Mat. 20:17-19) Cifukwa cakuti wakazomera panthazi pa Sanihedirini kuti ni “Khristu Mwana wa Ciuta,” ŵakamupa mulandu wa muyuyuro. (Mat. 26:63-66) Pilato wakasangamo “kanthu kakwenelera nyifwa” yayi mwa iyo, kweni cifukwa cakuti Ŵayuda ŵakatengeso wakuwukira boma, Pilato “wakapeleka Yesu mwakuyana na khumbo lawo.” (Luka 23:13-15, 25) Ntheura ‘ŵakamukana’ na kucita ciŵembu kuti “Mulongozgi Mulara wa umoyo” wakomeke, nangauli pakaŵa ukaboni wakukwana wakuti wakatumika na Ciuta. (Mil. 3:13-15) Mesiya ‘wakalikhika’ nga umo vikayowoyekera, wakati wapayikika pa khuni pa Zuŵa la Paska mu 33 C.E. (Dan. 9:26, 27; Mil. 2:22, 23) Cifukwa ca kufwa nyifwa yankhaza iyi, wakalumika “citende” nga umo vikayowoyekera pa Genesis 3:15.
Cifukwa Ico Mesiya Wakenera Nadi Kufwa
14, 15. (a) Kasi Yehova wakazomerezga kuti Yesu wafwe pa vifukwa wuli viŵiri? (b) Kasi Yesu wakacita vici wati wawuskika?
14 Yehova wakazomerezga kuti Yesu wafwe pa vifukwa viŵiri vyakuzirwa. Cakwamba, cifukwa cakuti Yesu wakagomezgeka mpaka nyifwa, wakamazga nkhani yinyake yakuzirwa ya “camucindindi cakupatulika.” Wakalongora makoraghene kuti munthu wakufikapo wangalutilira “kusopa Ciuta mwakujipeleka” na kukhozgera muwuso wa Ciuta nanga Satana wangamuyezga comene. (1 Tim. 3:16) Caciŵiri, nga umo Yesu wakayowoyera, “Mwana wa munthu wakiza . . . kupeleka umoyo wake kuŵa ciwombolero ca ŵanandi.” (Mat. 20:28) “Ciwombolero cakuyana” ici cikalipira mulandu wa kwananga uwo ŵana ŵa Adamu ŵali kuhara, na kupangiska kuti ciŵe camacitiko kupeleka umoyo wamuyirayira ku wose awo ŵakuzomera kuti Yesu ni nthowa ya Ciuta yakuponoskera ŵanthu.—1 Tim. 2:5, 6.
15 Wati wagonamo mazuŵa ghatatu mu dindi, Khristu wakawuskika, ndipo kwa mazuŵa 40 wakawonekera ku ŵasambiri ŵake, kulongora kuti wakaŵa wamoyo ndiposo kuŵasambizga vinthu vyakusazgikira. (Mil. 1:3-5) Kufuma apo, wakakwelera kucanya kukapeleka mtengo wa sembe yake yakuzirwa kwa Yehova na kulindilira nyengo yakutemeka apo wazamwamba kuwusa nga ni Themba la Umesiya. Apo wakalindiliranga, wakaŵa na vyakucita vinandi.
Wakumalizga Mulimo Wake Pakuŵa Mesiya
16, 17. Longosorani milimo iyo Yesu wakucita nga ni Mesiya kufuma apo wakakwelera kucanya.
16 Mu vilimika vyose ivi kufuma apo wakawuskikira, Yesu walongozga mwakugomezgeka milimo ya mpingo Wacikhristu uwo wakuwusa. (Kol. 1:13) Pa nyengo yakutemeka, wakenera kwamba kuwusa nga ni Themba la Ufumu wa Ciuta. Maucimi gha mu Baibolo na vyakucitika vya caru vikusimikizgira kuti kuŵapo kwake nga ni Themba kukamba mu 1914. “Umaliro wa mgonezi” nawo ukamba nyengo yeneyiyi. (Mat. 24:3; Uvu. 11:15) Nyengo yicoko waka kufuma apa, Yesu wakalongozga ŵangelo ŵatuŵa kuwuskako Satana na viŵanda vyake kucanya.—Uvu. 12:7-10.
17 Mulimo wa kupharazga na kusambizga uwo Yesu wakamba mu 29 C.E. uli pafupi kufika peneco. Sonosono apa, Yesu wazamweruzga ŵamoyo wose. Kufuma apo, wazamuphalira awo ŵali nga ni mberere awo ŵakuzomera kuti iyo ni nthowa ya Yehova yakuponoskera ŵanthu kuti ‘ŵahare ufumu uwo ukanozgekera iwo kufuma pa kuzikika kwa caru.’ (Mat. 25:31-34, 41) Awo ŵakukana kuti Yesu ni Themba ŵazamuparanyika apo iyo wazamulongozga ŵankhondo ŵakucanya pakuwuskapo uheni wose. Kufuma apo, Yesu wazamukaka Satana na kuponya iyo pamoza na viŵanda vyake mu “cizongwe.”—Uvu. 19:11-14; 20:1-3.
18, 19. Kasi Yesu wakucitaci pakufiska mulimo wake pakuŵa Mesiya, ndipo ŵanthu ŵakupulikira ŵazamupokera njombe wuli?
18 Mu Vilimika Cikwi vya Muwuso wake, Yesu wazamucita vinthu nkhanira ndendende na vithokozo vyake, nga ni “Wawupu Wakuzizwiska, Ciuta Wankhongono, Dada Wamuyirayira, Karonga wa Cimango.” (Yes. 9:6, 7) Mu muwuso wake, ŵanthu wose, na ŵakufwa wuwo awo ŵazamuwuskika, ŵazamuzgoka ŵakufikapo. (Yoh. 5:26-29) Mesiya wazamulongozgera ŵanthu ŵawemi ku “visimi vya maji gha umoyo,” kovwira ŵanthu ŵakupulikira kuti ŵazakaŵe paubwezi na Yehova. (Ŵazgani Uvumbuzi 7:16, 17.) Para ciyezgo caumaliro cazakamara, ŵacigaluka wose, Satana na viŵanda vyake, ŵazamuponyeka “mu nyanja ya moto,” ico cizamuyana waka na kuti “njoka” yabwanyika mutu na kufwa.—Uvu. 20:10.
19 Yesu wakufiska mulimo wake pakuŵa Mesiya mwakuzizwiska ndiposo mwambura utimbanizgi. Mu paradiso pa caru capasi, muzamuŵa ŵanthu ŵakuwomboleka, awo ŵazamukhala na umoyo uwemi ndiposo wacimwemwe kwamuyirayira. Zina lakupatulika la Yehova lizamuŵa kuti latuŵiskika, ndipo muwuso wake uzamuthuwuskika. Wose awo ŵakupulikira Wakuphakazgika wa Ciuta ŵazamupokera ciharo cikuru comene panthazi apa.
Kasi Imwe Mwamusanga Mesiya?
20, 21. Kasi muli na vifukwa wuli vyakuphalilira ŵanji za Mesiya?
20 Kwambira mu 1914, tikukhala mu nyengo ya kuŵapo kwa Khristu, panji kuti pa·rou·siʹa. Nangauli kuŵapo kwake nga ni Themba la Ufumu wa Ciuta nkhwambura kuwoneka, kweni kukumanyikwa cifukwa ca maucimi agho ghakufiskika. (Uvu. 6:2-8) Ndipouli, nga Mbayuda ŵa mu nyengo ya Yesu, ŵanthu ŵanandi lero ŵakusulako ukaboni wa kuŵapo kwa Mesiya. Nawo ŵakukhumba mesiya wandyali panji uyo wangawusa kwizira mu maboma gha ŵanthu. Kweni imwe muli kumanya kuti sono Yesu wakuwusa nga ni Themba la Ufumu wa Ciuta. Kasi mukakondwa yayi mukati mwamanya fundo iyi? Namwe, nga mbasambiri ŵake ŵakwambilira, mukakhuŵilizgika kuyowoya kuti: “Tamusanga Mesiya.”
21 Lero, para mukuyowoya za unenesko, kasi mukulongosora mulimo wa Yesu pakuŵa Mesiya? Para mucitenge ntheura mumuwongenge comene cifukwa ca ivyo wali kumucitirani, wakumucitirani, ndiposo ivyo wazamumucitirani. Mwambura kukayika, namwe nga ni Andireya na Filipu, mukuŵaphalira ŵabali na ŵabwezi ŵinu za Mesiya. Mwalekeraci kulutaso kwa iwo mwakukhuka na kuŵalongora kuti Yesu Khristu ni Mesiya wakulayizgika nadi, nthowa ya Ciuta yakuponoskera ŵanthu?
Kasi Mungalongosora?
• Kasi ŵasambiri ŵakwambilira ŵakamumanya wuli Mesiya?
• Kasi Yesu wakafwa pa vifukwa wuli viŵiri vyakuzirwa?
• Kasi Yesu wacitengeci munthazi pakufiska mulimo wake nga ni Mesiya?
[Vithuzithuzi pa peji 21]
Kasi ŵanthu ŵa mu nyengo ya Yesu ŵakamanya wuli kuti iyo ni Mesiya wakulayizgika?
[Cithuzithuzi pa peji 23]
Para mukupharazgira ŵanji, kasi mukulongosora mulimo wa Yesu pakuŵa Mesiya?