Mazgu gha Yehova Ngamoyo
Fundo Zikuru za Cigaŵa Caciŵiri ca Buku la Masalmo
PAKUTI tili ŵateŵeti ŵa Yehova, tikumanya kuti nyengo zinyake tingayezgeka. Mpositole Paulosi wakalemba kuti: “Wose awo ŵakukhumba kuŵa ŵasopi Ciuta mwa Khristu Yesu . . . ŵazikizgikenge.” (2 Timote 3:12) Kasi nchivici cingatovwira kuti tizizipizge viyezgo na masuzgo, na kulutilira kugomezgeka kwa Ciuta?
Cigaŵa caciŵiri pa vigaŵa vinkhondi vya masalmo cikutovwira pa nkhani iyi. Masalmo 42 mpaka 72 ghakulongora kuti usange tikukhumba kuzizipizga viyezgo, tikwenera kutamira mwa Yehova na kugomezga iyo kuti watithaske. Ili ni sambiro lakuzirwa comene kwa ise! Nga umo ghaliri Mazgu ghose gha Ciuta, uthenga uwo wuli mu cigaŵa caciŵiri ca Buku la Masalmo ‘ngwamoyo, ndipo ngwakuphinda,’ panji wankhongono na lero wuwo.—Ŵahebere 4:12.
YEHOVA NDIYO “CIPHOKWERO CITHU NA NKHONGONO ZITHU”
Mulevi wakaŵa ku wuzga. Wakaŵa na citima cifukwa cakuti wakatondekanga kuluta ku malo ghatuŵa ghakusoperako Yehova, ndipo wakajikhwimiska, wakati: “Kasi wagongoweraci ‘we mzimu wane? Kasi ukukweŵekeraci mkati mwane? Gomezga Ciuta.” (Salmo 42:5, 11; 43:5) Mazgu gha vesi ili ghakuwerezgeka, ndipo ghakupanga ndime zitatu za Salmo 42 na 43 kuŵa sumu yimoza. Salmo 44 ni luŵeyelero kulombera Yuda, mtundu wakukweŵeka, panyake cifukwa cakuti Ŵaasiriya ŵakafingira mtundu uwu mu nyengo ya Themba Hezekiya.
Salmo 45 ni sumu yakulongosora za ukwati wa themba, ndipo mbucimi wakuyowoya za Fumu yakulayizgika. Masalmo ghatatu ghakulondezgapo ghakulongosora kuti Yehova ndiyo ‘ciphokwero na nkhongono,’ “Themba likuru pa vyaru vyose,” na “linga lakugomezgeka.” (Salmo 46:1; 47:2; 48:3) Salmo 49 likulongora makora kuti palije munthu uyo ‘wangawombora mbali wake’! (Salmo 49:7) Masalmo ghankhondi na ghatatu ghakwambilira mu cigaŵa caciŵiri ghakalembeka na ŵana ŵa Kora. Salmo lacinkhondi na cinayi, ilo ni Salmo 50, wakata ni Asafu.
Mafumbo gha m’Malemba Ghazgoleka:
44:19—Kasi “malo gha ŵakambwe” ghakaŵa vici? Mulembi wa salmo ili wakwenera kuti wakanenanga malo agho kukacitikiranga nkhondo, uko ŵakukomeka ŵakaŵanga cakurya ca ŵakambwe.
45:13, 14a—Kasi “mwana mwanakazi wa themba” uyo “wakulongozgeka kwa themba” ni njani? Uyu ni mwana mwanakazi wa “Karonga wa muyirayira,” Yehova Ciuta. (Civumbuzi 15:3) Iyo wakwimira mpingo wa Ŵakhristu 144,000 awo ŵapika ucindami, ndipo Yehova wali kuŵatora kuŵa ŵana ŵake, mwa kuŵaphakazga na mzimu wake. (Ŵaroma 8:16) “Mwana mwanakazi” wa Yehova uyu, “nga ndi mwali wakutozgekera mfumu wake,” wazamulongozgeka kwa mfumu wake Themba Mesiya.—Civumbuzi 21:2.
45:14b, 15—Kasi “ŵamwali” ŵakwimira njani? Ŵakwimira ŵa “mzinda ukuru” ŵeneawo ŵakusopa mu unenesko, ndipo ŵakovwira Ŵakhristu ŵakuphakazgika awo ŵakhalako. Pakuti ‘ŵakufuma ŵamoyo mu cisuzgo cikuru,’ ŵazamuŵa pa caru capasi para nthengwa ya Themba Mesiya yacitika kucanya. (Civumbuzi 7:9, 13, 14) Nyengo iyo, ŵazamuŵa “na cimwemwe na kuhenelera.”
45:16—Kasi ŵana ŵazamuŵapo wuli pa malo gha ŵasekuru ŵa themba? Yesu wakati wababika, wakaŵa na ŵasekuru pa caru capasi. Iwo ŵazamuŵa ŵana ŵake para waŵawuska ku ŵakufwa mu Muwuso wake wa Vilimika Cikwi. Ŵanyake ŵazamuŵa “ŵakaronga mu caru.”
50:2—Cifukwa wuli Yerusalemu wakucemeka “utozi wakufikapo”? Apa ŵakunena umo msumba uwu ukawonekeranga yayi. Kweni cifukwa ca ivyo Yehova wakacitanga mu msumba uwu na ucindami uwo wakawupa pakuwusankha kuŵa malo gha tempele lake na msumba ukuru wa mathemba ghake ghakuphakazgika.
Ivyo Tikusambirapo:
42:1-3. Mulevi uyu wakamukhumba comene Yehova, nga ni mphala panji nyiska yanakazi iyo yikuŵeŵefukira mironga ya maji. Munthu uyu wakaŵa na citima comene cifukwa cakuti wakatondekanga kusopa Yehova pa malo Ghake ghatuŵa, ndipo ‘masozi ghake ghakazgoka kurya kwake muhanya na usiku,’ wakavikhumbanga yayi vyakurya. Asi nase tikwenera kutemwa comene kusopa Yehova pamoza na ŵanyithu mu cipulikano?
42:4, 5, 11; 43:3-5. Usange vyatisuzga comene ndipo tapatukana na mpingo, tikukhwima mtima para tikukumbuka umo tikakondweranga na ŵanyithu mu mpingo. Nangauli pakwamba tingacita phukwa comene para tikughanaghanira vinthu ivi, kweni vingatikumbuska kuti Ciuta ndiyo ciphokwero cithu, nakuti tikwenera kulindilira iyo kuti watiwombore.
46:1-3. Para soka lililose latiwira, tikwenera kugomezga na mtima wose kuti “Ciuta ndi ciphokwero cithu na nkhongono zithu.”
50:16-19. Yose uyo wakuyowoya utesi na kucita uheni ngwambura kwenelera kuti wimire Ciuta.
50:20. Tileke kucimbilirapo kupharazga ubudi wa ŵanyithu. Tikwenera kusurako waka.—Ŵakolose 3:13.
“MZIMU WANE UKULINDIZGA CIUTA MU CISISI”
Masalmo agha ghakwamba na lurombo lwa Davide lwakufumira pasi pa mtima, wakati wabuda na Batisheba. Masalmo 52 mpaka 57 ghakulongora kuti Yehova waŵathaskenge awo ŵakumuthulira katundu wawo na kulindilira kuti waŵaponoske. Umo vyayowoyekera mu Masalmo 58 mpaka 64, apo Davide wakaŵa mu suzgo, wakabisama mwa Yehova. Wakimba kuti: “Mzimu wane ukulindizga Ciuta mu cisisi, cifukwa kulaŵilira kwane nkhwa ku Iye.”—Salmo 62:5.
Usange tili paubwezi na Muthaski withu, tikwenera “kwimbira nchindi . . . zina lake.” (Salmo 66:2) Mu Salmo 65, Yehova wakulumbika kuti ni mwanangwa, panji mupi walusungu, mu Masalmo 67 na 68 wakucemeka Ciuta uyo wakuponoska, ndipo mu Masalmo 70 na 71 wakucemeka Muthaski.
Mafumbo gha m’Malemba Ghazgoleka:
51:12—Kasi Davide wakalomba kuti wawovwirike na “mzimu wa wanangwa” wa njani? Mazgu agha ghakuyowoya za mzimu wa wanangwa wa Ciuta kuti wawovwire Davide cara, nesi mzimu utuŵa wa Yehova, kweni ghakuyowoya za mzimu wa Davide, panji makhumbiro ghake. Wakalombanga Ciuta kuti wamupe khumbo la kucita uwemi.
53:1—Kasi uyo wakuti Ciuta kulije ni “muzereza” mwawuli? Uzereza uwo ukuyowoyeka apa nkhuŵavya mahara yayi. Kweni uheni uwo munthu wakucita, weneuwo ukuyowoyeka pa Salmo 53:1-4 ndiwo ukulongora kuti ni muzereza.
58:3-5—Kasi ŵaheni ŵali nga ni njoka mwawuli? Mautesi agho ŵakuyowoyera ŵanyawo ghali nga mburwirwi wa njoka, ndipo ghakunanga lumbiri luwemi lwa ŵanyawo. Muheni wakukana kupulika ulongozgi, nga ni “cipiri wakumangwa makutu uyo wakujara khutu lake.”
58:7—Kasi ŵaheni ‘ŵakuzgeŵa wuli nga ndi maji ghakwenda’? Davide wakwenera kuti wakaghanaghananga za maji gha mironga yinyake mu Caru ca Layizgano. Nangauli maji ghakazuranga na kufuluka mu mironga iyi, kweni ghakamaranga luŵiro. Apa Davide wakalombanga kuti ŵaheni ŵazgeŵe luŵiro.
68:13—Kasi vikenda wuli kuti ‘mapapindo gha njiŵa ghaphakazgike na siliva, mahungwa ghake na golide’? Njiŵa zinyake za mtundu wa vyoto zili na mahungwa ghanyake ghakuŵala. Ghakuwoneka nga ni siliva ku ungweru wa zuŵa para lacesama. Panyake Davide wakayezgeleranga njiŵa ya mtundu uwu na ŵasilikari ŵa Israyeli para ŵatonda. Njiŵa iyi yikuwuluka na nkhongono kweniso yikuŵala. Ŵanyake awo ŵakusanda Baibolo ŵakusacizga kuti mazgu agha ghakulongosora cinthu cakupangika mwaluso ico ŵasilikari ŵakapoka ku nkhondo. Kwali ndimo viliri, kwali yayi, kweni apa Davide wakayowoyanga umo Yehova wakawovwilira ŵanthu ŵake kuti ŵatonde ŵalwani ŵawo.
68:18—Kasi “vyawanangwa mu ŵanthu” ŵakaŵa ŵanjani? Aŵa ŵakaŵa ŵanalume ŵanyake awo ŵakakoreka wuzga pakupoka Caru ca Layizgano. Nyengo yikati yalutapo, ŵanalume aŵa ŵakapika mulimo wa kovwira Ŵalevi.—Ezra 8:20.
68:30—Kasi pempho lakuti “cenyani vikoko ivyo vili mu matete” likung’anamuraci? Iyi yikaŵa ntharika. Davide wakaŵathya vikoko ŵalwani ŵa ŵanthu ŵa Yehova, ndipo wakalomba Ciuta kuti waŵacenye, panji kuŵakanizga kuti ŵaleke kunanga vinthu.
69:23—Kasi mazgu ghakuti “mutenthemye maluwunda ghawo” ghakung’anamuraci? Minofu ya mu luwunda njakuzirwa comene kuti munthu wagwire nchito yinonono, nga nkhunyamura na kuyegha katundu muzito. Ntheura maluwunda ghakulopwa ghakung’anamura kuti munthu nkhongono zamumalira. Davide wakalomba kuti ŵalwani ŵake nkhongono ziŵamalire.
Ivyo Tikusambirapo:
51:1-4, 17. Para tananga, tingamulekanga yayi Yehova Ciuta. Usange talapa, tingaŵa na cigomezgo kuti waŵenge nase na lusungu.
51:5, 7-10. Usange tananga, tingamuŵeya Yehova kuti watigowokere, pakuti tili kuhara kwananga. Kweniso tikwenera kulomba kuti watitozge, kutipa nkhongono na kutovwira kuleka makhumbiro gha kwananga mu mtima withu na kutipa mzimu wakunyoroka.
51:18. Mtundu wose mphanyi ukasuzgika cifukwa ca zakwananga za Davide. Ntheura wakalomba kuti Ciuta wacitire uwemi Ziyoni. Nase para tananga vikuru, kanandi tikutukiska zina la Yehova na mpingo. Tikwenera kulomba Ciuta kuti wanozge ivyo tanangiska.
52:8. Usange tikupulikira Yehova na kuzomera para wakuticenya, tiŵenge “nga ndi khuni la maolive mu nyumba ya Ciuta,” ndipo tiŵenge pafupi na iyo na kupambika vipambi mu uteŵeti wake.—Ŵahebere 12:5, 6.
55:4, 5, 12-14, 16-18. Cikamuŵinya comene Davide kuti mwana wake na wake Abisalomu wakamugalukira pamoza na munthu uyo pakwamba wakaŵa wakugomezgeka ndipo wakamupanga fundo. Ndipouli, Davide wakaleka yayi kugomezga Yehova. Tileke kumutaya Ciuta cifukwa cakuti takweŵeka.
55:22. Kasi tingamuyeghiska wuli katundu withu Yehova? Pali nthowa izi (1) kumuphalira ivyo tikwenjerwa mu lurombo, (2) kugomezga Mazgu ghake na gulu lake kuti vitilongozge na kutovwira, na (3) kucitapo kanthu mwakuyana na nkhongono zithu mwakuti tinozge vinthu.—Zintharika 3:5, 6; 11:14; 15:22; Ŵafilipi 4:6, 7.
56:8. Yehova wakumanya suzgo yithu pera yayi, kweniso umo tikujipulikira.
62:11. Ciuta wakugomezga nkhongono zakufumira kunyake yayi. Nkhongono zikufuma kwa iyo. “Nkhongono nza kwa Ciuta.”
63:3. “Cifundu [panji cisungusungu ca Ciuta] nchiwemi kwakuluska umoyo,” cifukwa kwambura ico, umoyo ukuŵa wambura nchito. Ipo nchamahara kuŵa ŵabwezi ŵa Yehova.
63:6. Nyengo ya usiku kukuŵavya ciwawa na vyakutimbanizga, ndipo yikuŵa nyengo yiwemi comene kulanguruka.
64:2-4. Nkhani zautesi zikunanga lumbiri luwemi lwa munthu. Tileke kutegherezga nkhani zautesi, nesi kuzithandazga.
69:4. Kuti tilutilire kuŵa pa mtende na ŵanyithu, nyengo zinyake cingaŵa ciwemi ‘kuwezga’ mazgu ghakuphepiska nangauli tingamanya kuti tindabude.
70:1-5. Yehova wakupulika usange tikumuŵeya kuti watovwire mwaluŵiro. (1 Ŵatesalonika 5:17; Yakobe 1:13; 2 Petros 2:9) Nyengo zinyake Ciuta wangalekelera ciyezgo kuti cilutilire, kweni wakutipa vinjeru kuti tiwone ivyo tingacita, na nkhongono kuti tizizipizge. Wangazomerezga yayi kuti tiyezgeke kujumpha nkhongono zithu.—1 Ŵakorinte 10:13; Ŵahebere 10:36; Yakobe 1:5-8.
71:5, 17. Davide wakaŵa na cikanga ndiposo nkhongono pakuti wakagomezganga Yehova kwamba ku wanici wake, nanga wacali wandakumane na Goliyati cinkhara ca Ŵafilisiti. (1 Samuel 17:34-37) Ŵawukirano ŵakwenera kugomezga Yehova pa vyose ivyo ŵakucita.
“Ucindami Wake Uzuzge Caru Cose”
Sumu yaumaliro mu cigaŵa caciŵiri ca masalmo, Salmo 72, yikuyowoya za muwuso wa Solomoni, kwimira ivyo vizamucitika mu muwuso wa Mesiya. Ni vinthu vyakukondweska comene ivyo vikuyowoyeka mu sumu iyi. Kuzamuŵa mtende, kuyuzgana na nkhaza vizamumara ndipo mu caru muzamuŵa vyakurya vinandi. Kasi nase tingazakakondwa na vinthu ivi, kweniso vitumbiko vinyake mu Ufumu? Inya, usange tikugomezga Yehova kuti nchiphokwero na nkhongono zithu, umo wakacitira uyo wakata salmo ili.
‘Malurombo gha Davide ghakumara’ na mazgu agha: “Watumbikike Yehova Ciuta, Ciuta wa Israyeli, mweneuyo yekha pera wakucita vyakuzizwiska. Litumbikike zina lake la ucindami muyirayira; ucindami wake uzuzge caru cose! Amen na Amen!” (Salmo 72:18-20) Nase tikwenera kutumbika Yehova na kulumba zina lake la ucindami kufumira pasi pa mtima.
[Vithuzithuzi pa peji 8, 9]
Kasi mukumumanya uyo “mwana mwanakazi wa themba” wakwimira?
[Vithuzithuzi pa peji 10, 11]
Yerusalemu wakucemeka “utozi wakufikapo.” Kasi mukucimanya cifukwa cake?