Mazgu gha Yehova Ngamoyo
Fundo Zikuru za Cigaŵa Cacitatu na Cacinayi ca Buku la Masalmo
MU LUROMBO, wamasalmo wakafumba Ciuta kuti: “Kasi cifundu [cisungusungu] cinu ticipharazgike mu malaro, panji magomezgeko ghinu mu Sheole?” (Salmo 88:11) Zgoro ndakuti cara. Kwambura umoyo, tingamulumba yayi Yehova. Nchiwemi kumulumba Yehova kuti tilutilire kuŵa ŵamoyo, ndipo kuŵa ŵamoyo nchifukwa cakukwana ca kumulumbira.
Cigaŵa Cacitatu na Cacinayi ca Buku la Masalmo, kwambira Salmo 73 mpaka 106, cikutipa vifukwa ivyo tikwenera kumulumbira Mlengi na kutumbika zina lake. Para taghanaghanirapo pa masalmo agha tiwongenge “mazgu gha Ciuta” na kusazgirako malumbo ghithu kwa iyo kweniso timulumbenge makora. (Ŵahebere 4:12) Na kunweka, tiyeni tambe kuwona Cigaŵa Cacitatu ca Buku la Masalmo.
“INE NKHUTI NKHUWEMI KUKHALA PAFUPI NA CIUTA”
Masalmo 11 ghakwambilira gha cigaŵa cacitatu ghakimbika na Asafu panji ŵa mu mbumba yake. Sumu yakwamba mu cigaŵa ici yikulongosora ico cikaponoska Asafu ku maghanoghano ghawaka. Wakalongosora fundo yiwemi. Wakimba kuti: “Ine nkhuti nkhuwemi kukhala pafupi na Ciuta.” (Salmo 73:28) Salmo 74 ni sumu ya citengero cifukwa ca kuparanyika kwa Yerusalemu. Masalmo 75, 76 na 77 ghakulongora Yehova kuŵa Mweruzgi murunji, Mponoski wa ŵakuzika, na Wakupulika lurombo. Salmo 78 likulongosora mdauko wa Ŵaisrayeli kufuma mu nyengo ya Mozesi mpaka ya Davide. Salmo 79 nchitengero cifukwa ca kubwanganduka kwa tempele. Salmo 80 ni lurombo lwakuti ŵanthu ŵa Ciuta ŵawelere kukwawo. Salmo 81 likuciska ŵanthu kupulikira Yehova. Salmo 82 ni lurombo lwakuti Ciuta weruzge ŵeruzgi ŵambura urunji, ndipo Salmo 83 ndakuti weruzge ŵalwani ŵake.
Sumu ya ŵana ŵa Kora yikuti: “Mzimu wane ukunweka, enya ukupa kufwililira maluwugha [mabwalo] gha Yehova.” (Salmo 84:2) Salmo 85 ni lurombo lwakuti Ciuta watumbike awo ŵawerako ku wuzga. Salmo ili likulongora kuti vitumbiko vyauzimu vikuluska vyakuthupi. Mu Salmo 86, Davide wakalomba Ciuta kuti wamusungilire na kumusambizga. Salmo 87, ni sumu yakukhwaskana na Ziyoni na awo ŵakababikira kwenekura, yikulondezgana na lurombo kwa Yehova mu Salmo 88. Cisungusungu ca Yehova nga umo cayowoyekera mu phangano la Davide ndico calongosoreka mu Salmo 89, lakwimbika na Etani, panji yumoza wa ŵanalume ŵanayi ŵavinjeru mu mazuŵa gha Solomoni.—1 Mathemba 4:31.
Mafumbo gha m’Malemba Ghazgoleka:
73:9—Kasi ni mwauli umo ŵaheni ‘ŵakupepulira mitambo na milomo yawo ndipo lulimi lwawo lukuyingayinga mu caru’? Pakuti ŵaheni ŵakucindika waliyose yayi ku mitambo panji pa caru, ŵakukaŵa yayi kunyoza Ciuta na milomo yawo. Kweniso ŵakusesa ŵanthu na lulimi lwawo.
74:13, 14—Mphawuli apo Yehova ‘wakateketa mitu ya vinyama vyakofya mu zimbwani [nyanja] na kuteketa mitu ya Leviatani’? “Faro themba la Eguputo,” wakucemeka “ng’wina yikuru iyo yikugona mkati mwa mironga yake.” (Ezekiel 29:3) Leviatani wangayimira ŵasilikari ŵa Faro. (Salmo 74:14) Mazgu ghakuti kuteketa mitu yawo ghakwenera kuti ghakung’anamura kuthereskeka kwa Faro na ŵasilikari ŵake, apo Yehova wakawombora Ŵaisrayeli ku wuzga mu caru ca Eguputo.
75: 4, 5, 10—Kasi lizgu lakuti “lusengwe” likwimiraci? Masengwe ni vilwero vyankhongono vya vinyama. Mwantheura, lizgu lakuti “lusengwe” likwimira nkhongono. Yehova wakutumphuska masengwe gha ŵanthu ŵake, kuŵakwezga pacanya, na ‘kuceketa masengwe gha ŵaheni.’ Tikucenjezgeka kuti tileke ‘kutumphuskira lusengwe lwithu mucanya,’ ici cikung’anamura kuti tileke kuŵa na nkharo ya kujikuzga panji kujitemwa. Pakuti Yehova ndiyo wakukwezga ŵanthu, mauteŵeti mu mpingo tikwenera kughawona kuti ghakufuma kwa iyo.—Salmo 75:7.
76:10—Kasi ni mwauli umo “mbembe [ukali] ya ŵanthu” yingalumbira Yehova? Para Ciuta wazomerezga ŵanthu kutikwiyira cifukwa cakuti ndise ŵateŵeti ŵake, umaliro wake ungaŵa uwemi. Masuzgo gha mtundu wuliwose agho ghangatiwira ghangatisambizga mu nthowa yinyake. Yehova wakuzomerezga masuzgo kuti tisambirepo waka kanthu kanyake. (1 Petros 5:10) Kweni mbembe za ŵanthu ‘izo zakhalapo, Ciuta wakujivwarika,’ panji kuti wakumarana nazo yekha. Wuli usange tasuzgika mpaka kufwa? Yehova wangalumbika nipera cifukwa awo ŵakutiwona kuti tikuzizipizga mwakugomezgeka nawoso ŵangamba kucindika Ciuta.
78:24, 25—Nchifukwa wuli mana ghakucemeka kuti “vyakurya vya kucanya” na “vyakurya vya ŵangelo”? Apa palije mazgu agho ghakung’anamura kuti mana vikaŵa vyakurya vya ŵangelo. Kweni vikaŵa “vyakurya vya kucanya” cifukwa ghakafumiranga kucanya. (Salmo 105:40) Pakuti ŵangelo, ŵakukhala kucanya, mazgu ghakuti “vyakurya vya ŵangelo” ghakung’anamura kuti mana ghakapelekeka na Ciuta kufuma kucanya. (Salmo 11:4) Ndipo Yehova wakwenera kuti wakatumanga ŵangelo kupeleka mana ku Ŵaisrayeli.
82:1, 6—Kasi mbanjani awo ŵakucemeka “ŵaciuta” na “ŵana ŵa Wapacanyapose”? “Ŵaciuta” na “ŵana ŵa Wapacanyapose” ŵakimiranga ŵeruzgi ŵa mu Israyeli. Ŵakucemeka nthena cifukwa cakuti ŵakimiranga Ciuta ndipo ŵakaŵa ŵayowoyeri ŵake.—Yohane 10:33-36.
83:2—Kasi ‘kwinuska mutu’ cikung’anamuraci? Kwinuska mutu cikung’anamura kunozgeka kulongora nkhongono panji kucitapo kanthu, kanandi kungaŵa kususka, mbembe, panji kuyuzga.
Ivyo Tikusambirapo:
73:2-5, 18-20, 25, 28. Tileke kuŵacitira sanji ŵaheni na kucitako nthowa zawo zambura kopa Ciuta. Ŵaheni ŵali pa malo ghakuteremuka. Kwambura kutondeka ‘ŵawenge mu pharaniko.’ Pakuti muwuso wa munthu ungawuskapo yayi uheni, para tingayezga kuti tiwuskepo uheni tingataya waka nyengo. Nga ni Asafu, tingacita makora para tingazizipizga uheni mwa “kukhala pafupi na Ciuta” na kuŵa ŵabwezi ŵake.
73:3, 6, 8, 27. Tileke kuthumbwa, kujikuzga, kunyoza, na kulyera ŵanji masuku pa mutu, nangauli tingawona nga nchiwemi kucita nthena.
73:15-17. Para tikuleka kupulikiska vinthu vinyake, tingacimbiliranga kuphalira ŵanthu yayi. Cifukwa para ‘tingayowoya vyantheura’ mwambura kujikora tingagongoweska ŵanji. Tikwenera kughanaghanira makora ivyo tikwenjerwa navyo na kuvimazga mwa kucezga na ŵasopi ŵanyithu.—Zintharika 18:1.
73:21-24. Kukalipa mu mtima cifukwa ca vinthu vyambura ukaboni kukuyana waka na umo vinyama vyambura kughanaghana vikucitira. Kukalipa cifukwa ca ivyo tapulika waka, nkhwambura fundo. M’malo mwake, tikwenera kulongozgeka na Yehova, na cigomezgo cose kuti ‘watikorenge ku woko la malyero’ na kutikhozga. Mwakusazgirapo, Yehova ‘wamutipokelera mu ucindami,’ tizamuŵa pa ubwezi wanadi na iye.
77:6. Kulongora kufipira mtima vinthu vyauzimu na kuvipenja kukukhumba nyengo yakucitira sambiro na kulangurukapo. Nchakuzirwa kuŵa na nyengo yapadera yakuti tilangurukenge mu umoyo withu!
79:9. Yehova wakupulika malurombo ghithu, comene para ghakukolerana na kutuŵiska zina lake.
81:13, 16. Munthu wakutumbikika para wakupulikira mazgu gha Yehova na kwenda mu nthowa zake.—Zintharika 10:22.
82:2, 5. Vinthu vyambura urunji vikucitiska “malufura gha caru” kusunkhunika. Vinthu vyambura urunji vikutimbanizga mtende wa ŵanthu.
84:1-4, 10-12. Awo ŵakimba masalmo agha ŵakatemwanga malo ghakusoperamo Yehova ndipo mazgu ghawo ghakulongora kuti ŵakakhorwa na uteŵeti uwo ŵakaŵa nawo. Ici nchiyelezgero ciwemi kwa ise.
86:5. Tingaŵa ŵakuwonga cifukwa Yehova ‘wakugowokera’! Iye nyengo zose wakupenja cifukwa cakukwana cakuti walongolere lusungu ku ŵanthu ŵakwananga awo ŵalapa.
87:5, 6. Kasi ŵanthu awo ŵazamukhala mu Paradiso pa caru capasi ŵazamumanya mazina gha awo ŵamukhala kucanya? Mavesi agha ghakulongora kuti cingaŵa camacitiko.
88:13, 14. Zgoro la malurombo ghithu para likuziwulika ndikuti Yehova wakukhumba kuti tilongore kuti tili ŵakujipeleka nadi kwa iyo.
“MUWONGANI, NA KUTUMBIKA ZINA LAKE!”
Wonani vifukwa vyakuwongera Yehova ivyo vyazunulika mu cigaŵa cacinayi ca masalmo. Mu Salmo 90, Mozesi wakapambaniska umoyo wa munthu na “Karonga wakukhalilira swi.” (1 Timote 1:17) Mwakuyana na Salmo 91:2, Mozesi wakati Yehova ‘ndiyo ciphokwero na linga lake,’ kwa iyo ndiko kukaŵa civikiliro cake. Masalmo ghakulondezgapo ghakuyowoya za mikhaliro yakukondweska ya Ciuta, maghanoghano ghapacanya, na milimo yake yakuzizwiska. Ndipo sumu zitatu zikwamba na mazgu ghakuti “Yehova wakuwusa.” (Masalmo 93:1; 97:1; 99:1) Pakuyowoya za Mlengi withu Yehova, wamasalmo wakuticiska kuti: “Muwongani, na kutumbika zina lake!”—Salmo 100:4.
Kasi themba ilo likumopa Yehova likwenera kuwusa mwauli? Salmo 101, lakwimbika na Themba Davide, likupeleka zgoro. Salmo lakulondezgapo likutiphalira kuti Yehova “tiwapwelerenge lurombo lwa ŵasokwano, ndipo kuti wapepuskenge cara masopero ghawo.” (Salmo 102:17) Salmo 103 likulongosora cisungusungu na ucizi wa Yehova. Pakuyowoya unandi wa ivyo Ciuta wacita pano pa caru capasi, wamasalmo wakati: “A Yehova, nawo mbunandi wa nchito zinu! Muli kuzicita zose na vinjeru vinu.” (Salmo 104:24) Sumu ziŵiri zaumaliro mu Cigaŵa Cacinayi zikulumba Yehova cifukwa ca milimo yake yakuzizwiska.—Salmo 105:2, 5; 106:7, 22.
Mafumbo gha m’Malemba Ghazgoleka:
91:1, 2—Kasi “cakubisamamo ca Wapacanyapose” nchivici, ndipo ‘tingakhalamo’ wuli? Agha ni malo agho ghakwimira mtende na civikiliro cauzimu. Malo agha ngakubisika cifukwa ŵanthu awo ŵakuleka kumugomezga Ciuta ŵakughamanya cara. Yehova wakuŵa cakukhalamo cithu para tikumugomezga kuti nchiphokwero na linga lithu, mwa kumucindika kuti ni Muwusi wa Cilengiwa cose, ndiposo mwa kupharazga makani ghawemi gha Ufumu. Tikujipulika kuti tili ŵakuvikilirika mwauzimu cifukwa tikumanya kuti Yehova ngwakunozgeka nyengo yose kutovwira.—Salmo 90:1.
92:12—Kasi ni mwauli umo murunji ‘wasundirenge nga ndi mkama’? Khuni la mkama likupasa comene. Munthu murunji wali nga ni khuni la mkama cifukwa ngwakunyoroka pa maso gha Yehova ndipo wakupasa “vipasi viwemi.” Vinyake mwa vipasi viwemi ivi ni milimo yiwemi.—Mateyu 7:17-20.
Ivyo Tikusambirapo:
90:7, 8, 13, 14. Zakwananga zithu nyengo zose zikunanga ubwezi withu na Ciuta. Ndipo palije zakwananga izo zikubisika kwa iyo. Kweni para talapa nadi na kuleka kucitaso zakwananga, Yehova wazamuwezgerapo ubwezi withu, na ‘kutikhorweska na lusungu lwake.’
90:10, 12. Pakuti tikuŵa ŵamoyo mazuŵa ghacoko waka, tikwenera “kupenda mazuŵa ghithu.” Mwauli? Mwa kuŵa na “mtima wa vinjeru,” panji kucita vinthu mwavinjeru mwakuti mazuŵa ghithu agho ghakhalako ghaleke kunangika waka, kweni ticite mulimo uwo ukukondweska Yehova. Ici cikukhumba kuti tiŵikenge vinthu vyauzimu pakwamba na kucita mwavinjeru na nyengo yithu.—Ŵaefeso 5:15, 16; Ŵafilipi 1:10.
90:17. Nchiwemi kulomba kuti, Yehova “nchito ya mawoko ghithu muyikhozge,” ndipo tumbikani uteŵeti withu.
92:14, 15. Para ŵacekuru ŵakulimbikira kuŵazga Mazgu gha Ciuta na kuwungana na ŵanthu ŵa Yehova nyengo zose, “ŵakutikita na kupakasa,” ŵakuŵa ŵankhongono mwauzimu, ndipo mpingo ukwandula.
94:19. Nanga pangaŵa vinthu ivyo ‘vikutikweŵeska mtima,’ tingapembuzgika para tikuŵazga na kulanguruka pa “visangulusko” ivyo vikusangika mu Baibolo.
95:7, 8. Kutegherezga ku ulongozgi wa m’Malemba, na kuwulondezga kuzamutovwira kuti tileke kunonofya mitima yithu.—Ŵahebere 3:7, 8.
106:36, 37. Mavesi agha ghakuyaniska kusopa vikozgo na kupeleka sembe ku mademone. Ici cikulongora kuti munthu uyo wakusopa vikozgo wangaŵa pasi pa mizimu yiheni. Baibolo likuticiska kuti: “Mujivikilire ku vikozgo.”—1 Yohane 5:21.
“Lumbaninge Yehova!”
Sumu zitatu zaumaliro za Cigaŵa Cacinayi ca Buku la Maslmo zikumara na cikhuŵirizgo cakuti: “Lumbaninge Yehova!” Salmo laumaliro la Cigaŵa Cacinayi likwambaso na mazgu ghakuyana waka. (Salmo 104:35; 105:45; 106:1, 48) Ndipo mazgu ghakuti “Lumbaninge Yehova” ghakusangika mu malo ghanandi mu Masalmo 90 mpaka 106.
Tili na vifukwa vinandi vyakulumbira Yehova. Masalmo 73 mpaka 106 ghatipa vifukwa vinandi vyakuti tighanaghanirepo, ghazuzga mitima yithu na malumbo kwa Ŵadada ŵithu ŵakucanya. Para tikughanaghanira ivyo wali kuticitira kale na ivyo wazamuticitira munthazi kasi tikukhuŵirizgika yayi ‘kumulumba Yehova’ na nkhongono zithu zose?
[Cithuzithuzi pa peji 8]
Mwakuyana na Asafu nase tingatonda uheni mwa “kukhala pafupi na Ciuta”
[Cithuzithuzi pa peji 9]
Faro wakathereskeka pa Nyanja Yiswesi
[Cithuzithuzi pa peji 9]
Kasi mukumanya cifukwa ico mana ghakucemekera kuti “vyakurya vya ŵangelo”?
[Cithuzithuzi pa peji 11]
Kasi nchivici cingatovwira para ‘tikukweŵeka mtima’?