Yehova Ndiyo Ni Phande Lane

“Ine ndine phande lako na ciharo cako mukati mwa Ŵaisrayeli.”—MAŴA. 18:20.

1, 2. (a) Kasi Ŵalevi ŵakapokako ciharo ca malo mu Caru ca Layizgano? (b) Kasi Yehova wakaŵasimikizgira vici Ŵalevi?

ŴAISRAYELI ŵati ŵathereska cigaŵa cikuru ca Caru ca Layizgano, Joshua wakamba kuŵagaŵira vigaŵa vyawo. Pakucita mulimo uwu, Joshua wakaŵa na Musofi Mukuru Eliyazara kweniso mulongozgi wa fuko lililose. (Maŵa. 34:13-29) Kweni fuko la Levi likapokako yayi ciharo ca malo mu Caru ca Layizgano. (Josh. 14:1-5) Cifukwa wuli? Kasi likajowoleka waka?

² Zgoro tikulisanga mu ivyo Yehova wakaphalira fuko la Levi. Pakulongora kuti wandalijowole, Yehova wakati: “Ine ndine phande lako na ciharo cako mukati mwa Ŵaisrayeli.” (Maŵa. 18:20) Mazgu ghakuti, “ine ndine phande lako” ghakaŵa ghakukhozga comene. Kasi mungajipulika wuli usange Yehova wangaphalira imwe mazgu agha? Pakwamba panji mungajifumba kuti, ‘Kasi nili wakwenelera kuti Wankhongono Zose waniphalire nthena?’ Mungajifumbaso kuti, ‘Kasi Yehova wangaŵa nadi phande la munthu wambura kufikapo mazuŵa ghano?’ Mafumbo agha ngakuzirwa kwa munthu waliyose. Ipo tiyeni tiwone ivyo Yehova wakang’anamuranga apo wakati ine ndine phande lako. Kumanya ng’anamuro la mazgu agha kutovwirenge kuti tipulikiske umo Yehova wangaŵira phande la Ŵakhristu mazuŵa ghano. Yehova wangaŵa phande linu, kwali muli na cilindizga ca kucanya panji ca kuzakakhala mu paradiso pa caru capasi.

Yehova Wakaŵapweleleranga Ŵalevi

 3. Cifukwa wuli Ciuta wakasora Ŵalevi kuti ŵamuteŵeterenge?

³ Pambere Yehova wandapeleke Dango ku Ŵaisrayeli, mitu ya mbumba ndiyo yikateŵetanga nga mbasofi pakati pawo. Ciuta wati waŵapa Dango, wakasora ŵasofi na ŵakovwirana nawo kufuma mu fuko la Levi kuti ŵamuteŵeterenge nyengo zose. Kasi ivi vikacitika wuli? Ciuta wakati waparanya ŵana ŵakwamba kubabika mu Eguputo, wakatumbika ŵana ŵakwamba kubabika ŵa Ŵaisrayeli, kuŵapatura kuŵa ŵake. Pamanyuma Ciuta wakasintha vinthu, ndipo wakati: “Ndaŵafumyamo Ŵalevi . . . mu malo mwa ŵana wose ŵauŵele awo ŵakwamba kubabiwa mwa ŵana ŵa Israyeli.” Pakuti kalembera wakalongora kuti ŵana ŵanalume ŵa Ŵaisrayeli ŵakwamba kubabika ŵakaŵa ŵanandi kuluska ŵa mu fuko la Levi, Ŵaisrayeli ŵakapeleka ciwombolero kuti mphambano iyi yimare. (Maŵa. 3:11-13, 41, 46, 47) Ntheura, Ŵalevi ŵakapika mulimo wa kuteŵetera Ciuta wa Israyeli.

4, 5. (a) Kasi ku Ŵalevi mazgu ghakuti Ciuta ndiyo phande lawo ghakang’anamurangaci? (b) Kasi Ciuta wakaŵapweleleranga wuli Ŵalevi?

⁴ Kasi mulimo uwu ukang’anamurangaci ku Ŵalevi? M’malo mwakuti Ŵalevi ŵapokere ciharo cawo ca malo, Yehova wakati iyo ndiyo waŵenge phande lawo, cifukwa wakaŵapa mulimo wakuzirwa comene. Ciharo cawo ukaŵa “upristi wa Yehova.” (Josh. 18:7) Mavesi ghanyake agho ghazingilira Maŵazgo 18:20 ghakulongora kuti Yehova wakaŵajowora yayi. (Ŵazgani Maŵazgo 18:19, 21, 24.) Ŵalevi ŵakapikanga ‘cimoza ca vigaŵa khumi vyose mwa Israyeli, kuŵa ciharo cawo cifukwa ca uteŵeti uwo ŵakacitanga.’ Pa vinthu 10 ivyo Muisrayeli waliyose wakasanganga cimoza wakapelekanga ku Ŵalevi. Ŵalevi nawoso ŵakeneranga kupeleka cakhumi pa ivyo ŵapokeranga “viwemi viwemi pera” pakovwira ŵasofi.a (Maŵa. 18:25-29) Ŵasofi ŵakapikangaso “sembe zose zakutumphuska za vinthu vyakupatulika” ivyo Ŵaisrayeli ŵakapelekanga kwa Ciuta ku malo ghakusoperako. Ntheura, ŵasofi ŵakaŵa na cifukwa ciwemi cakugomezgera kuti Yehova waŵapwelelerenge.

⁵ Vikuwoneka kuti mu Dango la Mozesi, Ŵaisrayeli ŵakaŵikangaso padera cakhumi cinyake ico cikaŵawovwiranga para ŵali pa maungano ghakupatulika cilimika cilicose. (Dute. 14:22-27) Kweni paumaliro wa cilimika cilicose ca citatu ndiposo ca cinkhondi na cimoza ca vilimika vinkhondi na viŵiri vya sabata, vyakhumi vyose ŵakaviŵikanga mu vipata kuti viwovwire ŵakavu na Ŵalevi. Cifukwa wuli Ŵalevi nawo ŵakapokangako cakhumi ici? Cifukwa ŵakaŵavya “phande panji ciharo” mu Israyeli.—Dute. 14:28, 29.

 6. Pakuti Ŵalevi ŵakapika yayi ciharo ca malo, kasi ŵakakhalanga nkhu?

⁶ Panji mungafumba kuti, ‘Kasi Ŵalevi ŵakakhalanga nkhu pakuti ŵakaŵavya ciharo ca malo?’ Ciuta wakaŵapa. Wakaŵapa mizi 48 pamoza na malo ghakuliskako viŵeto. Mizi iyi yikasazgangapo yinkhondi na umoza mwa mizi yakuphokwerako. (Maŵa. 35:6-8) Ntheura, Ŵalevi para ŵakuteŵetera pa cihema yayi ŵakaŵanga na malo ghakukhala. Yehova wakaŵapa vinthu vinandi comene awo ŵakamuteŵeteranga. Ŵalevi ŵakeneranga nadi kulongora kuti Yehova ndiyo ni phande lawo mwakuŵa na cigomezgo cose kuti waŵapwelelerenge.

 7. Kasi Ŵalevi ŵakeneranga kucitaci kuti Yehova waŵe phande lawo?

⁷ Pakaŵavya dango lakuti awo ŵatondeka kupeleka cakhumi ŵapikenge cilango. Mulimo wa ŵasofi na Ŵalevi ukatimbanizgikanga usange ŵanthu ŵatondeka kupeleka cakhumi. Ivi ndivyo vikacitika mu nyengo ya Nehemiya. Ŵalevi ŵakalekezga dankha uteŵeti wawo na kukalima minda yawo. (Ŵazgani Nehemiya 13:10.) Kuti Ŵalevi ŵasange vyakukhumbikwa vikathembanga kuti ŵanthu ŵamanye kuzirwa kwa vinthu vyauzimu. Ŵasofi na Ŵalevi nawo ŵakeneranga kuŵa na cipulikano mwa Yehova na mu nthowa izo wakagwiliskiranga nchito pakuŵawovwira.

Ŵalevi Awo Paŵekha Ŵakawonanga Yehova Kuŵa Phande Lawo

 8. Longosorani suzgo ilo Asafu wakakumana nalo.

⁸ Fuko lose la Levi likawonanga kuti Yehova ndiyo ni phande lawo. Cakukondweska nchakuti mu fuko ili, mukaŵaso ŵanji awo paŵekha ŵakayowoyanga kuti “Yehova ndiye phande lane” kulongora kuti ŵakumutemwa na kumugomezga comene. (Cit. 3:24) Yumoza mwa Ŵalevi awo ŵakayowoyapo mazgu agha, wakaŵa mwimbi na mwati wa sumu. Timucemenge kuti Asafu, nangauli wangaŵa kuti wakaŵa yumoza wamumbumba ya Asafu. Mu Levi uyu wakalongozganga ŵakwimba mu mazuŵa gha Themba Davide. (1 Mid. 6:31-43) Mu Salmo 73 tikuŵazga kuti Asafu (panji yumoza wamumbumba yake) wakamba kwenjerwa. Wakacitanga sanji cifukwa cakuti ŵaheni vinthu vikaŵayenderanga makora, ndipo wakafika na pakuyowoya kuti: “Nadi, ndakhala nawo mtima wane wambura kwananga ndipo ndasavya mawoko mu kuwura uheni, kweni nkhwawaka.” Wakwenera kuti wakaleka kuzirwiska uteŵeti uwo wakacitanga, ndipo wakaluwa fundo yakuti Yehova ndiyo ni phande lake. Wakasuzgika mwauzimu mpaka apo wakanjira “mu malo ghakupatulika gha Ciuta.”—Sal. 73:2, 3, 12, 13, 17.

9, 10. Cifukwa wuli Asafu wakati Ciuta ni ‘phande lake la muyirayira’?

⁹ Asafu wati wanjira mu malo ghakupatulika, wakamba kuwona vinthu nga umo Ciuta wakuviwonera. Panji namwe nyengo yinyake mukapepurapo vinthu vyauzimu na kwamba kuŵika mtima pa vinthu vyakuthupi. Kweni mwati mwasambira Mazgu gha Ciuta na kuluta ku maungano, mukambaso kuwona vinthu nga umo Yehova wakuviwonera. Asafu wakamanya ivyo paumaliro vizamucitikira ŵanthu ŵaheni. Wakaghanaghanira za phande lake ndipo wakawona kuti Yehova wamukolenge pa woko lake lamalyero na kumulongozga. Lekani Asafu wakati: “Mu caru mulije munyake uyo nkhumukhumbiska pamoza na Imwe.” (Sal. 73:23, 25) Pamasinda wakayowoya kuti Yehova ni phande lake. (Ŵazgani Salmo 73:26.) Wamasalimo uyu wakati nangauli ‘thupi lake na mtima wake’ vingamara, kweni Ciuta waŵenge ‘phande lake muyirayira.’ Wakaŵa na cigomezgo kuti Yehova wazamumukumbuka nga mubwezi wake. Uteŵeti wake uzamuluwika yayi. (Muph. 7:1) Asafu wakulongora kuti wakakhozgeka comene, ndipo wakimba kuti: “Ine nkhuti nkhuwemi kukhala pafupi na Ciuta; ine ndaŵika Yehova Ciuta kuŵa ciphokwero cane.”—Sal. 73:28.

¹⁰ Yehova wakaŵa phande la Asafu, ndipo fundo iyi yikang’anamuranga vinandi kwa Asafu padera pa wovwiri uwo wakapokeranga pakuŵa Mulevi. Comene Asafu wakayowoyanga za mwaŵi wa uteŵeti na ubwezi wake uwo ukaŵa pakati pa iyo na Wapacanya Nkhanira, Yehova. (Yak. 2:21-23) Kuti Asafu wakhozge ubwezi uwu, wakeneranga kulutilira kuŵa na cipulikano mwa Yehova na kumugomezga. Asafu wakeneranga kugomezga kuti wazamusanga njombe yiwemi paumaliro para walutilira kukolerana na malango gha Yehova. Namwe mungaŵa na cigomezgo cakuyana waka mwa Wankhongono Zose.

11. Kasi Yeremiya wakaŵa na dandawuro wuli, ndipo likazgoreka wuli?

¹¹ Yeremiya nayo wakaŵa Mulevi uyo wakayowoya kuti Yehova ni phande lake. Tiyeni tiwone ivyo Yeremiya wakang’anamuranga pakuyowoya mazgu agha. Yeremiya wakakhalanga mu Anatoti, muzi wa Ŵalevi uwo ukaŵa pafupi na Yerusalemu. (Yer. 1:1) Nyengo yinyake, Yeremiya wakasuzgikapo maghanoghano cifukwa cakuti ŵaheni vinthu vikaŵayenderanga makora apo ŵarunji ŵakasuzgikanga. (Yer. 12:1) Wakati wawona ivyo vikacitikanga mu Yerusalemu na Yuda, wakadandawura. Yeremiya wakamanyanga kuti Yehova ni murunji. Ivyo Yehova wakatuma Yeremiya kuti wacime na umo vikafiskikira, vikamovwira Yeremiya kusanga zgoro la dandawuro lake. Mwakukolerana na mazgu gha Yehova, awo ŵakapulikira ‘ŵakapokera umoyo wawo nga nchakuskogha,’ apo ŵakwananga awo ŵakaŵa ŵasambazi ŵakapulikira yayi ndipo ŵakaparanyika.—Yer. 21:9.

12, 13. (a) Kasi nchivici cikapangiska Yeremiya kuyowoya kuti: “Yehova ndi phande lane,” ndipo wakaŵa na mzimu wuli? (b) Cifukwa wuli mafuko ghose gha Israyeli ghakeneranga kuŵa na mzimu wakulindilira?

¹² Apo Yeremiya wakawonanga msumba wa kwawo uwo ukanangika, wakajiwona nga kuti wakwenda mu mdima. Kwa iyo cikaŵa nga kuti Yehova wamuŵika “mu malo gha mdima nga ndi awo ŵali kufwa kale.” (Cit. 1:1, 16; 3:6) Yeremiya wakaphalira ŵanthu ŵa mtundu wake awo ŵakagaluka kuti ŵawelere kwa Yehova, kweni ŵakalutilira kucita viheni mwakuti Ciuta wakaparanya Yerusalemu na Yuda. Ivi vikamuŵinya Yeremiya, nangauli wakabudako yayi. Nangauli Yeremiya vikamuŵinya, kweni wakakumbukanga kuti Ciuta ngwalusungu. Iyo wakati zuŵa na zuŵa lusungu lwa Yehova lukuwoneka luphya. Pa nyengo iyi, ndipo Yeremiya wakati: “Yehova ndiye phande lane.” Wakalutilira kuteŵetera Yehova.—Ŵazgani Citengero ca Yeremiya 3:22-24.

¹³ Kwa vilimika 70, Ŵaisrayeli ŵakaŵa ŵazga ku caru caŵene. Caru cawo cikaŵa mahami. (Yer. 25:11) Kweni mazgu agho Yeremiya wakayowoya, ghakuti “Yehova ndi phande lane” ghakavumbura kuti wakagomezganga kuti Yehova ngwalusungu, ndipo cigomezgo ici cikamovwira kuti waŵe na mzimu wakulindilira. Mafuko ghose gha Israyeli ghakataya viharo vyawo, ntheura ŵakakhumbikwiranga kuŵa nga nchimi Yeremiya. Ŵakeneranga kugomezga Yehova pera. Vilimika 70 vikati vyajumpha, ŵanthu ŵa Ciuta ŵakawelera kwawo ndipo ŵakaŵa na mwaŵi wakumuteŵetera.—2 Mid. 36:20-23.

Ŵanji Awo Ŵakawonanga Yehova Kuŵa Phande Lawo

14, 15. Padera pa Ŵalevi, ni njani munyake uyo wakawonapo Yehova kuti ni phande lake, ndipo cifukwa wuli?

¹⁴ Wose, Asafu na Yeremiya ŵakaŵa ŵa fuko la Levi, kweni kasi Mbalevi pera awo ŵakaŵa na mwaŵi wakuteŵetera Yehova? Viŵi yayi. Pambere Davide wandaŵe themba la Israyeli wakati Ciuta ni ‘phande lake mu caru ca ŵamoyo.’ (Ŵazgani Salmo 142:1, 5.) Pa nyengo iyo Davide wakatanga salimo ili wakaŵa mu nyumba yauthemba yayi nesi mu nyumba yiliyose. Wakaŵa ku mphanji uko wakabisamanga ŵalwani ŵake. Wakabisamapo mu mphanji kaŵiri kose, kakwamba wakabisama mu mphanji iyo yikaŵa pafupi na Adullam ndipo nyengo yinyake mu iyo yikaŵa mu mapopa gha En-gedi. Ku yimoza mwa mphanji izi ndiko wakwenera kuti wakalembera Salmo 142.

¹⁵ Usange ndiko nadi wakalembera Salmo ili, ndikuti wakabisamanga Themba Sauli ilo likapenjanga umoyo wake. Davide wakabisamanga mu mphanji izo zikaŵa zakusuzga kuti munthu wafikeko. (1 Sam. 22:1, 4) Ku malo agha, Davide wakwenera kuti wakawonanga kuti palije mubwezi uyo wangamuvikilira. (Sal. 142:4) Pa nyengo iyi ndipo Davide wakacema Ciuta kuti wamuvikilire.

16, 17. (a) Kasi ni vici ivyo vikapangiska Davide kujiwona nga walije movwiri? (b) Kasi Davide wakawona kuti ni njani wamovwirenge?

¹⁶ Apo Davide wakatanga Salmo 142, wakwenera kuti wakapulika ivyo vikacitikira Musofi Mukuru Ahimeleki, uyo wakamovwira apo wakacimbiranga Sauli. Cifukwa ca sanji, Sauli wakalangura kuti Ahimeleki na ŵamumbumba yake ŵakomeke. (1 Sam. 22:11, 18, 19) Davide wakawona kuti wakukhwaskika na nyifwa yawo. Vikaŵa nga kuti ndiyo wakoma musofi uyu. Kasi imwe muŵenge Davide, mukatenge mujipulikenge nthena? Padera pakwenjerwa, Davide wakapumuranga yayi cifukwa cakuti Sauli wakalutilira kumuzikizga.

¹⁷ Pakati pajumpha nyengo yicoko waka, Samuyeli uyo wakaphakazga Davide kuŵa Themba la munthazi wakafwa. (1 Sam. 25:1) Ici cikwenera kuti cikapangiskaso Davide kujiwona kuti walije movwiri. Ndipouli, Davide wakamanyanga kuti Yehova ndiyo wamovwirenge. Davide wakaŵa na uteŵeti wakuyana na wa Ŵalevi yayi, ndipouli, wakaŵa kuti waphakazgika kale kuti wazakaŵe Themba la ŵanthu ŵa Ciuta. (1 Sam. 16:1, 13) Ntheura, Davide wakapungulira mtima wake kwa Yehova ndipo wakalutilira kupenja ulongozgi wake. Namwe Yehova wangaŵa phande linu na ciphokwero cinu apo mukufukafuka mu uteŵeti wake.

18. Kasi ŵanthu awo tadumbiskana mu nkhani iyi, ŵakalongora wuli kuti ŵakawonanga Yehova kuŵa phande lawo?

¹⁸ Tawona kuti ŵanthu awo ŵakawonanga kuti Yehova ni phande lawo, ŵakazomera kumuteŵetera. Apo ŵakamuteŵeteranga, ŵakagomezganga kuti waŵawovwirenge. Ŵalevi na ŵa mu mafuko ghanyake gha Israyeli, nga ni Davide ŵakazomerezga Ciuta kuŵa phande lawo. Kasi imwe mungacita wuli kuti Yehova waŵe phande linu? Fumbo ili tizamudumbiskana mu nkhani yakulondezgapo.

[Mazgu ghamusi]

Kasi Mungazgora Wuli?

• Kasi Yehova wakaŵa phande la Ŵalevi mu nthowa wuli?

• Kasi ni vici ivyo Asafu, Yeremiya, na Davide ŵakacita, kulongora kuti Yehova ni phande lawo?

• Kasi mukwenera kuŵa na mzimu wuli para mukukhumba kuti Ciuta waŵe phande linu?

[Mazgu Ghakukhozgera pa peji 8]

Ŵalevi ŵakapokako yayi ciharo ca malo, m’malo mwake, Yehova ndiyo wakaŵa phande lawo cifukwa wakaŵapa uteŵeti wapadera

[Cithuzithuzi pa peji 7]

Kasi Yehova wakaŵa phande la ŵasofi na Ŵalevi mu nthowa wuli?

[Cithuzithuzi pa peji 9]

Nchivici cikawovwira Asafu kuti walutilire kuwona Yehova kuti ni phande lake?