Cifukwa Wuli Tikwenera Kulongozgeka na Mzimu wa Ciuta?

“Ndimwe Ciuta wane; mzimu winu uwemi undilongozge.”—SAL. 143:10.

 1. Longosorani umo nkhongono yambura kuwoneka yingalongozgera munthu.

KASI muli kulongozgekapo na kamupasi? Kamupasi yikuŵa na kacisulo ako nyengo zose kakulongora kumpoto. Kacisulo aka kakulongora kumpoto cifukwa ca nkhongono ya magineti iyo njambura kuwoneka. Ŵanthu awo ŵakwenda maulendo ghatalighatali nga mpha nyanja zikuruzikuru na mu ndege, ŵalongozgekapo na kamupasi kwa vilimika vinandi.

2, 3. (a) Kasi ni nkhongono wuli iyo Yehova wakagwiliskira nchito pakulenga vinthu? (b) Cifukwa wuli tikwenera kulongozgeka na mzimu utuŵa?

² Pali nkhongono yinyake yambura kuwoneka iyo njakuzirwa comene kuti yitilongozge. Kasi ni nkhongono wuli? Ni iyo yikulongosoreka mu mavesi ghakwambilira gha mu Baibolo. Pakuyowoya za ivyo Yehova wakafiska vilimika vyambura mapendeko ivyo vyajumpha, buku la Genesis likuti: “Pa kudanga Ciuta wakata mtambo na caru.” Kasi Ciuta wakagwiliskira nchito vici? Wakagwiliskira nchito nkhongono yikuru comene cifukwa Baibolo likuti: “Mzimu wa Ciuta ukendendekanga.” (Gen. 1:1, 2) Mzimu wa Ciuta panji kuti mzimu utuŵa uwo ngwankhongono comene ndiwo ukagwiliskika nchito pakulenga vinthu vyose, kusazgapo na ise.—Job 33:4; Sal. 104:30.

³ Kasi nkhongono ya Ciuta yingagwiraso nchito pa umoyo withu? Enya, cifukwa Yesu wakati: “Mzimu . . . uzamumulongozgerani ku unenesko wose.” (Yoh. 16:13) Kasi mzimu utuŵa ni vici, ndipo cifukwa wuli tikukhumba kuti utilongozgenge?

Kasi Mzimu wa Ciuta Ni Vici?

4, 5. (a) Kasi awo ŵakugomezga cisambizgo ca utatu, ŵakubudiska wuli pakuyowoya za mzimu utuŵa? (b) Kasi imwe mungalongosora kuti mzimu utuŵa ni vici?

⁴ Nchakuwonekerathu kuti ŵanyake awo tikuŵapharazgira, ŵakugomezga kuti mzimu utuŵa ni Muzguka Utuŵa nga umo ŵali kung’anamulira mu Baibolo la King James Version na mu Mabaibolo ghanyake. Awo ŵakugomezga cisambizgo ca utatu, mwakupuvya ŵakughanaghana kuti mzimu utuŵa ni munthu wauzimu nga umo Ciuta waliri. (1 Kor. 8:6) Cakukondweska nchakuti mu 1833, Noah Webster wakafumiska Baibolo ilo wakaling’anamura mwakugwiliskira nchito Baibolo la King James Version, ndipo m’malo mwa “Muzguka Utuŵa” iyo wali kulembamo kuti “Mzimu Utuŵa.” Webster wakacita nthena cifukwa cakuti wakamanyanga kuti mu Malemba, mazgu agha ghakung’anamura muzguka yayi.a

⁵ Ipo kasi mzimu utuŵa ni vici? Lizgu ilo mu Baibolo lili kung’anamulika kuti mzimu, mu Cihebere ni ruʹach, ndipo lizgu ili likung’anamulikaso kuti mphepo panji kuti nkhongono. (Yaniskani na Genesis 3:8; 8:1.) Nangauli mphepo tikuyiwona yayi, kweni ivyo yikucita tikuviwona, mzimu utuŵa nawo ukuwoneka yayi kweni ivyo ukucita vikuwoneka. Mzimu uwu ni nkhongono iyo yikufuma kwa Ciuta ndipo ukugwira nchito pa ŵanthu panji vinthu vinyake kuti khumbo lake lifiskike. Kasi nchinonono kugomezga kuti nkhongono iyi yikufuma kwa Ciuta Wankhongonozose? Cara.—Ŵazgani Yesaya 40:12, 13.

 6. Kasi nchinthu wuli cakuzirwa ico Davide wakalomba kwa Yehova?

⁶ Kasi Yehova wacali kugwiliskira nchito mzimu wake kuti watilongozge? Iyo wakalayizga Davide kuti: “Tindikurunjikizge na kukusambizga nthowa iyo ukwenera kwendamo.” (Sal. 32:8) Kasi Davide wakakhumbanga nadi kulongozgeka? Enya, iyo wakapempha Yehova kuti: “Ndisambizgani kucita khumbo linu cifukwa Imwe ndimwe Ciuta wane; mzimu winu uwemi undilongozge.” (Sal. 143:10) Nase tikwenera kukhumbisiska kulongozgeka na mzimu wa Ciuta. Cifukwa wuli? Tiyeni tiwone vifukwa vinayi.

Ndise Ŵambura Kwenelera Kujilongozga Tekha

7, 8. (a) Cifukwa wuli tekha tingajilongozga cara? (b) Yowoyani ciyelezgero cakulongora kuti tingajilongozga tekha cara mu caru ciheni ici.

⁷ Cifukwa cakwamba ico tikukhumbira kulongozgeka na mzimu wa Ciuta nchakuti ndise ŵambura kwenelera kujilongozga tekha. Lizgu lakuti “kulongozga” likung’anamura “kulongora nthowa yakwenelera.” Yehova wakatilenga kuti tijilongozgenge tekha yayi, kweniso ndise ŵambura kufikapo. Nchimi Yeremiya yikati: “A Yehova, nkhumanya kuti nthowa ya munthu kuti yili mwa iye yekha cara, kuti nkhwa munthu uyo wakwenda cara kurunjika mendero ghake.” (Yer. 10:23) Cifukwa wuli? Zgoro tikulisanga mu ivyo Ciuta wakaphalira Yeremiya. Pakuyowoya za wunthu withu wamukati, Yehova wakati: “Mtima ngwakupusika kwakuluska vyose, nguheni wambura kulorako; ndinjani wangaumanya?”—Yer. 17:9; Mat. 15:19.

⁸ Ungaŵa ucindere comene usange munthu wangawuska ulendo kuluta ku malo agho wakughamanya yayi nga nkhu lupiri lwa kofya panji mu cipalamba kwambura munthu wakumulongozga panji kamupasi. Wangaŵika umoyo wake pangozi usange wangamba ulendo wanthena. Mwakuyana waka, munthu uyo wakughanaghana kuti wangajilongozga yekha mu caru ciheni ici kwambura wovwiri wa Ciuta ndikuti wakujijimira yekha dindi. Cinthu cekha ico tingacita kuti tijumphe makora mu mgonezi uwu nkhulomba Yehova nga umo wakalombera Davide kuti: “Mundisambizge mendero ghinu, A Yehova; ndirongorani nthowa zinu.” (Sal. 25:4; 23:3) Kasi tingacitaci kuti Yehova watilongozgenge?

 9. Nga umo vyalongolekera pa peji 17, kasi mzimu utuŵa wa Ciuta ungatilongozga wuli?

⁹ Yehova watipenge mzimu wake kuti utilongozgenge usange tikujiyuyura na kumugomezga. Kasi mzimu wake ungatovwira wuli? Yesu wakalongosolera ŵasambiri ŵake kuti: “Movwiri, mzimu utuŵa, uwo Ŵadada ŵazamutuma mu zina lane, iwo uwu, uzamumusambizgani vinthu vyose na kumukumbuskani vinthu vyose ivyo namuphalirani.” (Yoh. 14:26) Para nyengo zose tikulomba, kusambira Mazgu gha Ciuta na ivyo Khristu wakayowoya, mzimu utuŵa uzamutovwira kuti tipulikiske vinjeru vyakunyang’amira vya Yehova, na kucita makora khumbo lake. (1 Kor. 2:10) Kweniso apo tikwenda kuluta ku umoyo, para mwamabuci tafika apo nthowa zikupatukana, mzimu uzamutilongora nthowa iyo njakwenelera kwendamo. Mzimu uzamutikumbuska fundo za mu Baibolo izo tili kusambira kale na kutovwira kupulikiska umo tingacitira.

Yesu Wakalongozgekanga na Mzimu wa Ciuta

10, 11. Kasi Mwana wapadera yekha wa Ciuta wakakhazganga kuti mzimu utuŵa ucitenge wuli, ndipo nchivici cikacitika?

¹⁰ Cifukwa caciŵiri ico tikwenera kulongozgekera na mzimu utuŵa nchakuti Mwana wa Ciuta wakalongozgekanga na mzimu utuŵa. Pambere wandize pa caru capasi, Mwana wa Ciuta uyu wakamanyanga ucimi wakuti: “Mzimu wa Yehova wamkukhala pa iye, mzimu wa vinjeru na umanyi, mzimu wa kupeleka fundo na wa mazaza, mzimu wa mahara na wakopa Yehova.” (Yes. 11:2) Ghanaghanirani waka umo Yesu wakaŵira wakukhumbisiska kovwirika na mzimu wa Ciuta apo wakasuzgikanga pa caru capasi.

¹¹ Mazgu gha Yehova ghakawa pawaka yayi. Pakuyowoya ivyo vikacitika nyengo yicoko waka Yesu wati wabapatizika, lemba la Luka 4:1 likuti: “Sono Yesu, pakuzura na mzimu utuŵa, wakafumako ku Yorodani, ndipo wakalongozgekera uku na uku na mzimu mu mapopa.” Apo Yesu wakaziŵizganga kurya, kweniso apo wakalombanga, na kulanguruka, Yehova wakwenera kuti wakamumanyiska ivyo vikaŵa munthazi mwake. Mzimu wa Ciuta ukaŵa pa Yesu, ndipo ndiwo ukamulongozganga. Lekani nyengo zose Yesu wakasoŵanga cakucita yayi, ndipo wakacita ndendende ivyo Ŵawiske ŵakakhumbanga.

12. Cifukwa wuli tikwenera kulomba mzimu wa Ciuta kuti utilongozgenge?

¹² Yesu wakati wawona umo mzimu wa Ciuta ukamovwilira, wakakhuŵilizga ŵasambiri ŵake kuti ŵamanye kuzirwa kwa kulomba mzimu utuŵa na kuzomera kuti uŵalongozgenge. (Ŵazgani Luka 11:9-13.) Cifukwa wuli nase tikwenera kucita nthena? Cifukwa ungatovwira kuti maghanoghano ghithu ghayane na gha Khristu. (Rom. 12:2; 1 Kor. 2:16) Para tikuzomera kulongozgeka na mzimu wa Ciuta, tiŵenge na maghanoghano ghakuyana na Khristu, ndipo tilondezgenge bambiro lake.—1 Pet. 2:21.

Mzimu wa Caru Ungatipuluska

13. Kasi mzimu wa caru ni vici, ndipo ukukhuŵilizga ŵanthu kucitaci?

¹³ Cifukwa cacitatu ico tikukhumbikwira kulongozgeka na mzimu wa Ciuta nchakuti kwambura iwo tingapuluskika na mzimu wa caru uwo ukupuluska ŵanthu ŵanandi mazuŵa ghano. Caru cili na mzimu wake uwo ukukhuŵilizga ŵanthu ŵanandi kucita vinthu vyakupambana comene na mzimu wa Ciuta. M’malo mwakovwira ŵanthu kuŵa na maghanoghano gha Khristu, mzimu wa caru ukukhuŵilizga maghanoghano gha Satana, uyo ni muwusi wa caru ici. (Ŵazgani Ŵaefeso 2:1-3; Tito 3:3.) Munthu uyo wakulongozgeka na mzimu wa caru na kucita milimo ya thupi, wazamuhara cara Ufumu wa Ciuta.—Gal. 5:19-21.

14, 15. Kasi tingatonda wuli mzimu wa caru?

¹⁴ Yehova watipa vyose vyakukhumbikwa kuti titonde mzimu wa caru. Paulosi wakayowoya kuti: “Lutilirani kukhomeskeka mu Fumu na mu nkhongono zake zikuru . . . mwakuti mumanye kwima mu zuŵa liheni.” (Efe. 6:10, 13) Mzimu wa Yehova ukutovwira kuti tileke kupuluskika na mzimu wa Satana. (Uvu. 12:9) Mzimu wa caru ngwankhongono, ndipo tingawugwentherathu yayi. Ndipouli, tikwenera cara kupuluskika nawo. Mzimu utuŵa ndiwo ngwankhongono comene, ndipo utovwirenge.

¹⁵ Pakuyowoya za awo ŵakaleka Cikhristu mu nyengo ya ŵapositole, Petrosi wakati: “Pakuleka nthowa yakunyoloka, ŵapuluskika.” (2 Pet. 2:15) Tikuwonga comene kuti tili kupokera “mzimu wa caru cara, kweni mzimu uwo ngwakufuma kwa Ciuta.” (1 Kor. 2:12) Tingatonda mzimu wa caru ciheni ici, para tikulongozgeka na mzimu utuŵa na kugwiliskira nchito mwakukwana vyose ivyo Yehova watipa.—Gal. 5:16.

Mzimu Utuŵa Ukupambika Cipambi Ciwemi

16. Kasi mzimu utuŵa ungatovwira kuŵa na mikhaliro wuli?

¹⁶ Cifukwa ca cinayi ico tikwenera kulongozgekera na mzimu wa Ciuta nchakuti ukovwira ŵanthu kuŵa na mikhaliro yiwemi. (Ŵazgani Ŵagalatiya 5:22, 23.) Ni njani uyo wangakhumba yayi kuŵa wacitemwa, wacimwemwe, na mtende? Kasi ni njani uyo wakuleka kudokera kuŵa na mikhaliro nga nkhukhomezga, lusungu, na uwemi? Kasi ni njani uyo wangaleka kusanga candulo usange wangaŵa na cipulikano cakukhora, kuzika, na kujikora? Mzimu wa Ciuta ukutovwira kuŵa na mikhaliro yiwemi comene iyo yikwanduliraso awo tikukhala nawo na awo tikuteŵetera nawo lumoza. Tikwenera kulutilira kulongora cipambi ca mzimu, cifukwa palije cigoti pa nkhani yakulongora cipambi ici.

17. Kasi nchivici cingatovwira kuti tilongorenge mwakukwana vigaŵa vya cipambi ca mzimu?

¹⁷ Tingacita makora kujisanda na kuwona usange mazgu na vyakucita vithu vikulongora kuti tikulongozgeka na mzimu utuŵa. (2 Kor. 13:5a; Gal. 5:25) Usange tawona kuti tikukhumbikwira kuŵa na vigaŵa vinyake vya cipambi ca mzimu, tikwenera kukolerana comene na mzimu utuŵa mwakuti tiŵe na mikhaliro iyo. Tingakhumbikwira kusanda cigaŵa cilicose pacekha mu Baibolo na mu mabuku ghithu, na kuwona ivyo tingacita kuti tilongore mwakukwana mukhaliro uwo.b Tikumanya kuzirwa kwa kulongozgeka na mzimu wa Ciuta cifukwa tikuwona umo ukutovwilira kweniso umo ukovwilira Ŵakhristu ŵanyithu.

Kasi Mukuzomera Kulongozgeka na Mzimu wa Ciuta?

18. Kasi Yesu nchakuwonerapo wuli pa nkhani ya kulongozgeka na mzimu wa Ciuta?

¹⁸ Yesu wakaŵa “fundi” apo kucanya na caru capasi vikalengekanga, ndipo wakamanyanga makora nkhongono ya caru iyo yili nga ni magineti, iyo yikovwira awo ŵakwenda maulendo ghatalighatali. (Zinth. 8:30; Yoh. 1:3) Ndipouli, mu Baibolo mulije ukaboni uliwose wakuti Yesu wakalongozgekapo na nkhongono iyi apo wakaŵa pa caru capasi. Kweni Baibolo likuti Yesu wakalongozgekanga na mzimu utuŵa uwo ngwankhongono comene. Wakazomera kulongozgeka na mzimu uwu na kucita vinthu mwakukolerana nawo. (Mrk. 1:12, 13; Luka 4:14) Kasi ndimo namwe mukucitira?

19. Kasi tingacita wuli kuti tilongozgekenge na mzimu utuŵa?

¹⁹ Mzimu wa Ciuta ucali kugwira nchito pa awo ŵakuzomera kuti uŵalongozgenge. Kasi mungacita wuli kuti mzimu uwu umulongozganinge? Lutilirani kulomba Yehova kuti wamutumirani mzimu utuŵa. (Ŵazgani Ŵaefeso 3:14-16.) Citani vinthu mwakukolerana na ivyo mwalomba ndipo penjerezgani ulongozgi mu Baibolo cifukwa likalembeka mwakovwirika na mzimu utuŵa. (2 Tim. 3:16, 17) Pulikirani ulongozgi wavinjeru uwo uli mu Baibolo, ndipo zomerani kulongozgeka na mzimu utuŵa. Gomezgani kuti Yehova wamulongozganinge makora mu caru ciheni ici.

[Mazgu ghamusi]

Kasi Mwapulikiska?

• Kasi mzimu utuŵa ukutovwira kuŵa na mikhaliro wuli?

• Zunurani vifukwa vinayi ivyo tikukhumbikwira kulongozgeka na mzimu wa Ciuta.

• Kasi tingacitaci kuti tilongozgekenge na mzimu utuŵa?

[Cithuzithuzi pa peji 15]

Yesu wakalongozgekanga na mzimu utuŵa

[Cithuzithuzi pa peji 17]

Mzimu wa Ciuta ndiwo ukuŵalongozga