Maliferensi gha Uteŵeti na Umoyo Wachikhristu—Kabuku ka Maungano

NOVEMBALA 5-11

MAZGU GHA CHIUTA MBUSAMBAZI | YOHANE 20–21

“Kasi Ukunitemwa Ine Kuluska Izi?”

nwtsty mazgu ghakulongosora mavesi Yoh 21:15, 17

Yesu wakati kwa Simoni Petrosi: Chidumbirano cha pakati pa Yesu na Petrosi, chikaŵapo pati pajumpha nyengo yichoko waka kufuma apo Petrosi wakakana Yesu katatu. Yesu wakafumba Petrosi mafumbo ghatatu kuti wamanye umo wakamutemweranga mwakuti “Petrosi chitima chikamukora.” (Yoh 21:17) Mazgu agho Yohane wakalemba pa Yoh 21:15-17, wakagwiliskira ntchito mazgu ghaŵiri Ghachigiriki ghakuti: a·ga·paʹo, agho ghakung’anamura chitemwa, na ghakuti phi·leʹo, agho ghakung’anamura kuŵa na chitemwa. Yesu wakafumba Petrosi kaŵiri kuti: “Kasi ukunitemwa ine?” Kaŵiri kose Petrosi wakayowoya mwakusimikizga kuti ‘wakumutemwa’ Yesu. Kachitatu, Yesu wakafumbaso Petrosi kuti: “Kasi ukunitemwa ine?” Petrosi wakazgoraso kuti wakumutemwa Yesu. Nyengo yiliyose iyo Petrosi wakayowoyanga kuti wakumutemwa, Yesu wakamuphaliranga Petrosi kuti chitemwa ichi chikwenera kumupangiska kulyeska na “kuliska” mwauzimu ŵasambiri ŵa Yesu, awo pa lemba ili wakati mberere zake panji kuti “tumberere” twake. (Yoh 21:16, 17; 1Pe 5:1-3) Yesu wakamupa mpata Petrosi kuti wasimikizge katatu kuti wakumutemwa, ndipo pamanyuma wakamupa udindo wakuti wapwelelere mberere zake. Ivyo Yesu wakachita apa, vikawovwira Petrosi kuti waleke kukayikira kuti Yesu wali kumugowokera nangauli wakamukana katatu.

kasi ukunitemwa ine kuluska izi?: Mazgu ghakuti “kuluska izi” ŵanthu ŵakughapulikiska munthowa zakupambana. Ŵakaswiri ŵanyake ŵakuyowoya kuti mazgu agha ghangang’anamura kuti, “kasi ukunitemwa ine kuluska umo ukutemwera ŵasambiri ŵanyake aŵa?” panji “kasi ukunitemwa ine kuluska umo ŵasambiri aŵa ŵakunitemwera?” Ndipouli, ng’anamuro leneko lingaŵa lakuti “kasi ukunitemwa ine kuluska izi?” kung’anamura somba izo ŵakakora panji vinthu vyakukhwaskana na bizinesi yake ya somba. Ntheura fundo yose ya mu vesi ili yikwenera kuŵa yakuti: ‘Kasi ukunitemwa ine kuluska vinthu vyakuthupi panji ntchito yako? Para ni nthena, lyeska tumberere twane.’ Fumbo ili likaŵa lakwenelera kuyana na ivyo Petrosi wakachitanga kumanyuma. Nangauli Petrosi wakaŵa yumoza mwa ŵasambiri ŵakwambilira ŵa Yesu (Yoh 1:35-42), kweni kukwambilira wakalondezganga Yesu mwakukwana yayi. M’malo mwake wakaweleraso ku ntchito yake ya kuloŵa somba. Myezi yichoko waka yikati yajumphapo kufuma apo Petrosi wakaweleraso kukaloŵa, Yesu wakamuchema kuti waleke bizinesi yake yikuru ya kuloŵa na kuzgoka ‘mulovi wa ŵanthu.’ (Mt 4:18-20; Lu 5:1-11) Nyengo yichoko waka kufuma apo Yesu wakafwira, Petrosi wakalutaso kukaloŵa ndipo ŵapositole ŵanyake nawo ŵakamulondezga. (Yoh 21:2, 3) Ntheura apa vikuwoneka kuti Yesu wakamovwiranga Petrosi kuti wasankhe icho ntchakuzirwa chomene. Kasi wakeneranga kuŵika pakwamba bizinesi yake ya kuloŵa somba, panji wakeneranga kuŵika mtima pa ntchito ya kulyeska tumberere panji ŵalondezgi ŵa Yesu?—Yoh 21:4-8.

kachitatu: Petrosi wakakana Fumu yake katatu. Yesu nayo wakamupa mwaŵi Petrosi kuti wasimikizge katatu kuti wakamutemwanga nadi. Petrosi wakati wasimikizga kuti wakumutemwa, Yesu wakamuphalira kuti walongore umo wakumutemwera mwa kuŵika pa malo ghakwamba uteŵeti kuluska chilichose. Pamoza na ŵabali ŵanyake ŵakwenelera, Petrosi wakeneranga kulyeska, kukhozga, na kuliska mskambo wa Khristu panji kuti ŵalondezgi ŵa Yesu ŵakugomezgeka. Ŵalondezgi aŵa, ŵakaŵa Ŵakhristu ŵakuphakazgika kweni ŵakeneranga kulyeskeka mwauzimu.—Lu 22:32.

Ivyo Tasambira

nwtsty mazgu ghakulongosora vesi Yoh 20:17

Leka kudemelera kwa ine: Mazgu Ghachigiriki ghakuti haʹpto·mai ghangang’anamura “kukhwaska” panji “kudemelera; kukoleska.” Mabaibolo ghanyake ghali kung’anamura mazgu gha Yesu agha kuti: “Kunikhwaska yayi.” Ndipouli, Yesu wakakanizganga Mariya wa ku Magadala kumukora yayi, chifukwa iyo wakakana yayi kuti ŵanakazi ŵanyake awo ŵakamuwona pamanyuma pakuti wawuskika ‘ŵamukore mu malundi.’ (Mt 28:9) Vikuwoneka kuti Mariya wa ku Magadala wakawopanga kuti Yesu walutenge kuchanya. Pakuti wakakhumbanga chomene kulutilira kuŵa na Fumu yake, Mariya wakademelera Yesu mwaluŵiro kuti waleke kuluta. Kuti wamusimikizgire kuti wachalipo dankha, Yesu wakaphalira Mariya kuti waleke kudemelera kwa iyo, m’malo mwake walute ku ŵasambiri ŵake na kukaŵaphalira kuti Yesu wawuskika.

nwtsty mazgu ghakulongosora vesi Yoh 20:28

Fumu yane na Chiuta wane!: Ŵakaswiri ŵanyake ŵakuwona kuti uyo wakayowoya mazgu agha, wakayowoya mwakukwezga kwa Yesu kweni wakayowoyanga za Chiuta, awo Mbadada ŵake. Ŵanthu ŵanyake ŵakuyowoya kuti mazgu ghakwambilira Ghachigiriki agha, ghakalutanga kwa Yesu. Nangauli vingaŵa nthena, fundo yikuru ya mazgu ghakuti “Fumu yane na Chiuta wane” ghali kulembeka mwakupulikikwa makora mu Baibolo. Pakuti Malemba ghakulongora kuti Yesu wakatuma uthenga ku ŵasambiri ŵake wakuti, “nkhukwelera kwa Adada na Awiskemwe ndiposo kwa Chiuta wane na Chiuta winu,” ntheura palije chifukwa cha kugomezgera kuti Tomasi wakaghanaghananga kuti Yesu ni Chiuta wankhongonozose. (Wonani mazgu ghakulongosora vesi Yoh 20:17.) Tomasi wakapulika Yesu wakulomba kwa “Adada” ŵake, wakuŵachema kuti “Chiuta waunenesko yekha.” (Yoh 17:1-3) Ntheura Tomasi wakachema Yesu kuti “Chiuta wane” pa vifukwa vyakulondezgapo ivi: Wakawonanga Yesu nga ni “chiuta” kweni Chiuta wankhongonozose yayi. (Wonani mazgu ghakulongosora vesi Yoh 1:1.) Panji wakawonanga Yesu nga umo ŵateŵeti ŵa Chiuta ŵakawoneranga ŵangelo ŵa Yehova, nga umo vili kulembekera mu Malemba Ghachihebere. Tomasi wakamanyanga makora nkhani izo zikayowoyanga za ŵanthu awo ŵakayowoyeskanapo na mungelo. Nyengo zinyake awo ŵakalembako Baibolo ŵakazgoranga panji kuyowoyeskana na mungelo nga ni para ŵakuyowoyeskana na Yehova Chiuta. (Yaniskani na Ge 16:7-11, 13; 18:1-5, 22-33; 32:24-30; Ŵer 6:11-15; 13:20-22) Ntheura Tomasi wakwenera kuti wakachema Yesu kuti “Chiuta wane,” mu fundo yakuti, wakamanyanga kuti Yesu ni mwimiliri panji muyowoyeri wa Chiuta waunenesko.

NOVEMBALA 12-18

MAZGU GHA CHIUTA MBUSAMBAZI | MILIMO 1-3

“Mzimu Utuŵa Ukapungulikira pa Mpingo Wachikhristu”

w86-E 12/1 29 ¶4-5, 7

Vyakupeleka Ivyo Vikukondweska Mtima

Pa zuŵa lakwamba ilo mpingo Wachikhristu ukapangikira mu chaka cha 33 C.E., Ŵakhristu ŵakukwana 3,000 awo ŵakaŵa kuti ŵabatizika waka, “ŵakawungana pamoza, kurya vyakurya, na kulomba.” Chifukwa wuli ŵakachita nthena? Kuti ŵakhozge chipulikano chawo na ‘kulutilira kusambira ku ŵapositole.’—Mil 2:41, 42.

Ŵayuda na ŵakung’anamukira ku Chiyuda ŵakaluta ku Yerusalemu kuti ŵaŵepo pa Chiphikiro cha Pentekoste. Kweni awo ŵakazgoka Ŵakhristu ŵakakhumba kukhala nyengo yitali ku Yerusalemu kuti ŵasambire vinandi na kukhozga chipulikano chawo. Ivi vikapangiska kuti paŵe suzgo la chakurya na malo ghakukhala. Ŵalendo ŵanyake ŵakaŵavya ndalama zakukwana zakuti ziŵawovwire, apo ŵanyake ŵakaŵa na zinandi. Ntheura awo ŵakaŵa ŵakusoŵerwa mwakuthupi, ŵanyawo ŵakaŵawovwiranga.—Mil 2:43-47.

Ŵakhristu ŵakaguliskanga malo na kugaŵana vinthu vyose mwawanangwa. Palije uyo wakachichizgika kuti waguliske panji kupeleka vinthu vyake. Kuguliska malo na kupeleka vinthu kukapangiska Ŵakhristu kuti ŵaŵe ŵakavu yayi. Fundo iyi yikung’anamura kuti ŵanthu awo ŵakaŵa ŵasambazi ŵakaguliska vinthu vyawo vyose na kuŵa ŵakavu yayi. Kweni ŵakaŵalengera lusungu Ŵakhristu ŵanyawo kuyana na umo vinthu vikaŵira pa nyengo iyo, ndipo ŵakaguliska vinthu vyawo na kupeleka ndalama kuti ziwovwire pa ntchito ya Ufumu.—Yaniskani na 2 Ŵakorinte 8:12-15.

Ivyo Tasambira

it-2-E 61 ¶1

Yesu Khristu

“Mulongozgi Mulara wa umoyo.” Kuti walongore lusungu lukuru lwa Adada ŵake, Yesu Khristu wakapeleka umoyo wake wakufikapo kuŵa sembe. Sembe iyo Yesu wakapeleka yawovwira kuti ŵalondezgi ŵake ŵakuphakazgika ŵakawuse nayo kuchanya. Kweniso yawovwira kuti ŵanthu ŵanyake ŵazakakhale pa charu chapasi na kuwusika na iyo. (Mat 6:10; Yoh 3:16; Efe. 1:7; Heb 2:5; wonani SEMBE.) Ntheura Yesu wakazgoka “Mulongozgi Mulara [“Karonga,” KJ; JB] wa umoyo” wa ŵanthu wose. (Mil 3:15) Lizgu Lachigiriki ilo ŵakagwiliskira ntchito apa, kanandi likung’anamura “mulongozgi,” lizgu lakuyanako nalo ni ilo likuyowoya za Mozesi (Mil 7:27, 35) nga ni “mulongozgi” wa mu Israyeli.

NOVEMBALA 19-25

MAZGU GHA CHIUTA MBUSAMBAZI | MILIMO 4–5

“Ŵakalutilira Kuyowoya Mazgu gha Chiuta na Chikanga”

it-1-E 128 ¶3

Mpositole

Ivyo Vikachitika mu Mpingo Wachikhristu. Ŵapositole ŵakakhozgeka chomene mzimu wa Chiuta ukati wapungulikira pa iwo pa Pentekoste. Machaputara ghankhondi gha mu buku la Milimo, ghakulongosora kuti ŵapositole ŵakaŵavyirathu wofi kweniso ŵakaŵa na chikanga pakupharazga makani ghawemi ghakuti Yesu wawuskika nangauli ŵakakakikanga, kutimbika, kweniso ŵalongozgi ŵakaŵawofyanga kuti ŵaŵakomenge. Mu mazuŵa ghakwambilira pamanyuma pa Pentekoste, ŵapositole ŵakalongozganga mpingo Wachikhristu mwakovwirika na nkhongono ya mzimu utuŵa, mwakuti mpingo ukakura mwaluŵiro chomene. (Mil 2:41; 4:4) Pakwamba ŵakamba kupharazga ku Yerusalemu, kufuma apo ku Samariya, ndipo nyengo yikati yajumphapo Mazgu gha Chiuta ghakathandazgika pa charu chose.—Mil 5:42; 6:7; 8:5-17, 25; 1:8.

Ivyo Tasambira

it-1-E 514 ¶4

Libwe Lakuzirwa Lapakona

Lemba la Salimo 118:22 likuyowoya kuti libwe ilo ŵakuzenga ŵakalikana “lazgoka mutu wa pakona” (Heb., roʼsh pin·nahʹ). Yesu wakakora mazgu na kufiska uchimi uwu wakuyowoya za iyo mwene nga ni “libwe lakuzirwa lapakona” (Gr., ke·pha·leʹ go·niʹas, mutu wa pakona). (Mt 21:42; Mrk 12:10, 11; Lu 20:17) Nga umo libwe lapachanya pa nyumba likuwonekera chomene, ndimo viliriso na Yesu Khristu uyo ni libwe la pachanya pa mpingo Wachikhristu wa ŵakuphakazgika, ilo likuyelezgereka na tempile lauzimu. Petrosi nayo wakayowoyapo vya lemba la Salimo 118:22 pakuyowoya za Khristu, kulongora kuti wakaŵa “libwe” ilo ŵanthu ŵakalikana kweni wakasankhika na Chiuta kuti waŵe “mutu wa pakona.”—Mil 4:8-12; wonaniso 1Pe 2:4-7.