Mazgu gha Yehova Ngamoyo
Fundo Zikuru za mu Kalata Yakuluta ku Ŵaroma
APO mpositole Paulosi wakaŵa paulendo wake wacitatu waumishonale, ca m’ma 56 C.E., wakafika mu msumba wa Korinte. Wakamanya kuti mu Roma mukaŵa kupambana maghanoghano pakati pa Ŵakhristu awo ŵakaŵa Ŵayuda na Ŵakhristu ŵa mitundu yinyake. Khumbo la Paulosi likaŵa lakuti waŵawovwire kuti ŵaŵe ŵakukolerana mwa Khristu. Ntheura wakaŵalembera kalata.
Mu kalata iyo Paulosi wakalembera Ŵaroma, wakalongosora umo ŵanthu ŵakupimikira kuŵa ŵarunji ndiposo umo ŵangakhalira makora. Kalata iyi yikutovwira kuti timumanye makora Ciuta ndiposo Mazgu ghake. Kweniso, yikuyowoya comene za lusungu lwa Ciuta na kucindika mulimo uwo Khristu wali nawo wa kutiwombora.—Heb. 4:12.
KASI ŴANTHU ŴAKURUNJISKIKA WULI?
Paulosi wakalemba kuti: “Wose ŵali kwananga, ndipo ŵalive kufikapo pa ucindami wa Ciuta.” Wakasazgirapo kuti: “Ŵali kurunjiskika kwawanangwa na ucizi [wa Ciuta] mu uwombozi uwo uli mwa Yesu Khristu.” Paulosi wakayowoyaso kuti: “Munthu wakurunjiskika na cipulikano padera pa malango.” (Rom. 3:23, 24, 28) Mwa kuŵa na cipulikano mu “urunji wa munthu yumoza,” Ŵakhristu ŵakuphakazgika ndiposo ŵa “mzinda ukuru,” awo ni “mberere zinyake,” ‘ŵangarunjiskika.’ Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵakurunjiskika kuti ŵalute kucanya kukawusira lumoza na Khristu, ndipo ŵa mberere zinyake ŵakuŵa ŵabwezi ŵa Ciuta, ndipo ŵakuŵa na cilindizga ca kuzakapona “cisuzgo cikuru.”—Rom. 5:18; Civ. 7:9, 14; Yoh. 10:16; Yak. 2:21-24; Mat. 25:46.
Paulosi wakafumba kuti: “Kasi tinangenge cifukwa kuti tili pasi pa malango cara, kweni tili pasi pa ucizi?” Ndipo wakazgora kuti: “Cara nadi!” Pamanyuma pake Paulosi wakalongosora kuti: “Muli ŵazga ŵa kwananga kuya ku nyifwa; panji muli ŵazga ŵa kupulikira kuya ku urunji.” (Rom. 6:15, 16) Paulosi wakayowoyaso kuti: “Usange na mzimu mukukoma milimo ya thupi, muti muŵenge ŵamoyo.”—Rom. 8:13.
Mafumbo gha m’Malemba Ghazgoleka:
1:24-32—Kasi nkharo zaukazuzi izo zikulongosoreka apa ŵakacitanga Mbayuda panji Ŵamitundu? Nangauli zingakhwaska magulu ghose, kweni Paulosi wakayowoyanga za Ŵaisrayeli ŵakugaruka ŵa mu nyengo yakale. Nangauli ŵakamanyanga malango ghaurunji gha Ciuta, iwo “ŵakatenge Ciuta kuti ngwakwenelera cara kumumanyiska.” Mwantheura ŵakaŵa ŵaheni comene.
3:24, 25—Kasi “uwombozi uwo uli mwa Yesu Khristu” ungabenekelera wuli “zakwananga izo zikacitika kale” pambere sembe iyi yindapelekeke? Ucimi wakwamba wakukhwaskana na Mesiya uwo wuli pa Genesis 3:15 ukafiskika mu 33 C.E., apo Yesu wakakomeka pa khuni lakusuzgikirapo. (Gal. 3:13, 16) Ndipouli, panyengo iyo Yehova wakayowoyera ucimi uwu, kwa iyo sembe yakuwombora yikaŵa nga ni para yapelekeka kale, cifukwa palije ico cingamutondeska kufiska ivyo wakukhumba. Mwantheura, cifukwa ca sembe yakuwombora ya Yesu Khristu, Yehova wakagowokera zakwananga za ŵana ŵa Adamu awo ŵakaŵa na cipulikano mu layizgo ili. Sembe yakuwombora yikupelekaso mwaŵi wakuti ŵateŵeti ŵa Ciuta awo ŵakaŵako pambere Cikhristu cindize ŵazakawuskike.—Mil. 24:15.
6:3-5—Kasi kubapatizikira mwa Yesu Khristu na mu nyifwa yake kukung’anamuraci? Para Yehova waphakazga ŵalondezgi ŵa Khristu na mzimu utuŵa, ŵakuŵa ŵakukolerana na Yesu ndipo ŵakuzgoka cigaŵa ca mpingo, ico ni thupi la Khristu. Mutu wa mpingo uwu ni Khristu. (1 Kor. 12:12, 13, 27; Kol. 1:18) Uku ndiko nkhubapatizikira mwa Yesu Khristu. Ŵakhristu ŵakuphakazgika ‘ŵakubapatizikira mu nyifwa’ ya Khristu mu nthowa yakuti ŵakuŵa na umoyo wakujinora ndipo ŵali kulolera kuŵavya cilindizga ca kuŵa na umoyo wamuyirayira pa caru capasi. Ntheura, nyifwa yawo nayo ni sembe nga umo yikaŵira ya Yesu, nangauli njakuwombora yayi. Kubapatizikira mu nyifwa ya Khristu kukumara para ŵafwa ndipo ŵawuskikira kucanya.
7:8-11—Kasi kwananga ‘kukasanga wuli mwaŵi’ mu dango, panji kuti kumanyikwa comene? Dango likawovwira ŵanthu kumanya ng’anamuro la kwananga, ndiposo kuti ŵajimanye kuti mbakwananga. Antheura, kwizira mu ivyo ŵakacitanga, ŵakamanya kuti pakaŵa vinandi ivyo ŵakananganga, ndipo ŵanandi ŵakapanikizga kuti ŵakaŵa nadi ŵakwananga. Mwantheura, tingayowoya kuti kwananga kukasanga mwaŵi mu Dango panji kuti kukamanyikwa comene.
Ivyo Tikusambirapo:
1:14, 15. Tili na vifukwa vinandi vyakupharazgira makani ghawemi mwamwamphu. Cimoza nchakuti tili na ngongoli ku ŵanthu awo ŵali kugulika na ndopa za Yesu, ndipo tili na mulimo wakuti tiŵawovwire mwauzimu.
1:18-20. Ŵanthu ŵambura kusopa Ciuta ndiposo ŵaheni ŵalije “mpandira” panji kuti pakugwenthera cifukwa ŵakuwona mikhaliro ya Ciuta kwizira mu ivyo wali kulenga.
2:28; 3:1, 2; 7:6, 7. Pamasinda pa kuyowoya mazgu agho Ŵayuda ŵakatenge ŵakhuŵalenge nagho, Paulosi wakayowoya mazgu ghawemi. Ici nchiyelezgero ciwemi kwa ise kuti tiŵenge ŵaluso para tikuyowoya nkhani izo zingakhuŵazga ŵanji.
3:4. Para mazgu gha munthu ghakususkana na ivyo Ciuta wakuyowoya mu Mazgu ghake, tikuzomerezga kuti “Ciuta waŵenge wakuneneska” mwa kugomezga uthenga wa mu Baibolo na kucita vinthu mwakuyana na khumbo lake. Tingawovwira ŵanji kuti ŵawone Ciuta kuŵa wakuneneska mwa kupharazga Ufumu mwamwamphu.
4:9-12. Cipulikano ca Abrahamu cikarunjiskika pambere wandakotoreke, panyengo iyo wakaŵira na vilimika 99. (Gen. 12:4; 15:6; 16:3; 17:1, 9, 10) Mwakucita nthena, Ciuta wakalongora ico cikupangiska munthu kuŵa murunji kwa iyo.
4:18, NW. Cilindizga nchigaŵa cakuzirwa comene ca cipulikano. Cipulikano cithu cikuthemba pa cilindizga.—Heb. 11:1.
5:18, 19. Mwakuyaniska Yesu na Adamu mu nthowa yakupulikikwa makora ndiposo mwakudumura, Paulosi wakalongora umo cingaŵira camacitiko kuti munthu yumoza wapeleke ‘umoyo wake kuŵa thumba la kuwombora ŵanandi.’ (Mat. 20:28) Kulongosora vinthu mwakupulikikwa makora ndiposo mwakudumura, ni nthowa yiwemi comene pakusambizga.—1 Kor. 4:17.
7:23. Viŵaro vya thupi lithu nga ni mawoko, malundi na lulimi vingatizgora ‘ŵamikoli ŵa dango la kwananga,’ antheura tikwenera kuyezgayezga kuvigwiliskira nchito makora.
8:26, 27. Para taŵa mu ukhaliro wakusuzga comene mwakuti tikutondeka na umo tingalombera, ‘mzimu ukutiŵeyelera.’ Yehova, uyo ‘wakupulika malurombo’ wakupokelera malurombo ghakuyana na ivyo tikusoŵerwa agho ghali mu Mazgu ghake, ndipo wakughawona nga ghakufuma kwa ise.—Sal. 65:2.
8:38, 39. Masuzgo, mizimu yiheni na maboma gha ŵanthu, vingamupangiska yayi Yehova kuti waleke kutitemwa. Nase vingatipangiskanga yayi kuti tileke kumutemwa.
9:22-28; 11:1, 5, 17-26. Maucimi ghanandi ghakuyowoya za kuti Ŵaisrayeli ŵazamuweleraso kukwawo ghakufiskika na mpingo wa Ŵakhristu ŵakuphakazgika awo ŵali kucemeka kufuma “ku Ŵayuda pera cara, kweni na ku Ŵamitundu wuwo.”
10:10, 13, 14. Cipulikano cakukhora mwa Yehova ndiposo malayizgo ghake, pamoza na kumutemwa ndiposo kutemwa ŵazengezgani, vingatipangiska kuti tipharazgenge mwamwamphu.
11:16-24, 33. Ciuta wakulongora ‘lusungu lwake na ukali wake’ apo mphakwenelera. Enya, “Jalawe, mulimo wake ngwakufikapo; pakuti nthowa zake zose ndi urunji.”—Dute. 32:4.
KUKHALA MWAKUYANA NA KURUNJISKIKA KWITHU
Paulosi wakati: “Ntheura mwaŵabali, nkhumuŵeyerani mu lusungu lwa Ciuta, kuti mupeleke mathupi ghinu ghaŵe sembe yamoyo, yituŵa na yakukondweska Ciuta.” (Rom. 12:1) Mazgu ghakuti “ntheura” ghakulongora kuti cifukwa cakuti Ŵakhristu ŵakurunjiskika na cipulikano cawo, ivyo Paulosi wakayowoya pamasinda vikwenera kukhwaska umo ŵakujiwonera, umo ŵakuwonera ŵanyawo, ndiposo umo ŵakuwonera ŵamazaza ŵa boma.
Paulosi wakalemba kuti: “Nkhunena na munthu yose uyo wali mwa imwe, kuti waleke kujighanaghanira comene kwakuluska umo wakwenelera kughanaghanira.” Ndipo wakapelekaso ulongozgi wakuti: “Kutemwa kuŵe kwambura upusikizgi.” (Rom. 12:3, 9) “Ŵanthu wose ŵaŵalambire ŵa mazaza ŵalara.” (Rom. 13:1) Pa nkhani izo munthu wakwenera kusankha yekha kuyana na njuŵi yake, iyo wakakhuŵilizga Ŵakhristu kuti ‘ŵaleke kweruzgana.’—Rom. 14:13.
Mafumbo gha m’Malemba Ghazgoleka:
12:20—Kasi tikulunda wuli ‘makara gha moto’ pa mutu wa mulwani withu? Mu nyengo yakale, malibwe agho ŵakapangiranga visulo ŵakaghaŵikanga mu ng’anjo ya moto, na kuŵika makara kusi na pacanya. Makara agho ŵakalundanga pacanya ghakasazgirangako kocha mwakuti visulo vikasongonokanga, ndipo vikawukangako ku vinthu vyambura kukhumbikwa. Mwakuyanawaka, para tikucitira lusungu mulwani withu, tikulunda makara gha moto pa mutu wake mwakuti mtima wake unonono usungunuke ndipo wambe kulongora mikhaliro yiwemi.
12:21—Kasi ‘tikutonda wuli uheni mwa kucita uwemi’? Nthowa yimoza nkhucita na mtima wose mulimo wa kupharazga makani ghawemi gha Ufumu uwo Ciuta wali kutipa, mpaka apo Yehova wazamukholwera.—Mrk. 13:10.
13:1—Ni mwawuli umo ŵamazaza ŵalara ‘ŵali kwimikikira na Ciuta’? Ŵamazaza ŵa boma “ŵali kwimikika na Ciuta” mu nthowa yakuti Ciuta wali kuŵazomerezga kuti ŵawusenge, ndipo Ciuta wakacimirathu za muwuso wa ŵawusi ŵanyake. Fundo iyi yikuwoneka kwizira mu ivyo Baibolo likayowoyerathu vyakukhwaskana na ŵawusi ŵanyake.
Ivyo Tikusambirapo:
12:17, 19. Para tikuwezgera uheni ndikuti tikutora mulimo wa Yehova. Tingalongora kuti ndise ŵakujiŵikamo comene usange ‘tikuwezgera munthu uheni pa uheni.’
14:14, 15. Tileke kucitiska citima mbali withu panji kumukhuŵazga cifukwa ca cakurya panji cakumwa ico tingamupa.
14:17. Kuŵa paubwezi na Ciuta kuti kukuthemba comene pa ivyo munthu wakurya panji kumwa yayi, nesi pa ivyo wakuleka kurya panji kumwa. M’malo mwake kukuthemba pa urunji, mtende, na cimwemwe.
15:7. Tikwenera kupokelera wose awo ŵakupenja nadi unenesko para ŵakwiza mu mpingo, ndiposo kupharazga uthenga wa Ufumu ku ŵanthu wose awo tikukumana nawo.
[Cithuzithuzi pa peji 31]
Kasi sembe yakuwombora yingakhwaskaso zakwananga izo zikacitika pambere yindapelekeke?