Mbankhongono Nangauli Mbakutomboroka
IVYO mukutondeka kucita makora vingamugongoweskani. Vingamudemelerani nga ni sundu. Mungaghanaghana kuti mungavimazga yayi, panji mungajiwona kuti muli ŵakutondeka. Mungamba kujiyelezgera na ŵanyinu na kuwona kuti ŵakumuluskani. Nyengo zinyake mungaŵa kuti mukusuzgika na matenda ghakuru agho ghangamupangiskani kuti muŵavye nkhongono ndiposo cimwemwe. Kwali muli na suzgo wuli, kweni mukuwona kuti palije ico mungacita. Mungajipulika nga ni umo Yobu wakajipulikira. Iyo wakayowoya kwa Ciuta kuti: “Okwe, mphanyi mwandibisa mu dindi, mundisunge mu ubende usuke ujumpe ukali winu, mundimikire nyengo yakwimikika kuti mundikumbuke!”—Job 14:13.
Kasi mungamazga wuli masuzgo agha? Nanga mungaŵa na masuzgo ghakuru wuli, kwakanyengo, yezgani kuleka kughanaghanira za masuzgo ghinu, nangauli nchakusuzga kucita nthena. Mwaciyelezgero, mungaghanaghanira mafumbo agho Yehova wakafumba mteŵeti wake wakugomezgeka, Yobu. Wakati: “Kasi iwe ukaŵankhu para nkhazika malufura gha caru? Andula, usange uli nagho mahara. Ndi njani uyo wakaŵika vipimiro vyake? Usange ukumanya! Panji ndi njani uyo wakanyoroska mguruzi pacanya pake?” (Job 38:4, 5) Apo tikughanaghanira ng’anamuro la mafumbo agha, nchakuwonekerathu kuti timanyenge kuti Yehova ngwavinjeru comene ndiposo ngwankhongono. Wali na cifukwa ciwemi ico wazomerezgera kuti masuzgo ghalutilire mu caru.
‘Munga mu thupi’
Mteŵeti wakugomezgeka munyake wakapempha Yehova kuti wamumazgire suzgo lambura kumara, ilo likaŵa nga ni ‘munga mu thupi.’ Mteŵeti uyu, uyo ni mpositole Paulosi, wakaŵeyelera Ciuta katatu kuti wamuwuskireko suzgo ili. Vilije kanthu kuti likaŵa suzgo wuli, kweni nga ni munga, likwenera kuti likamupoka cimwemwe apo wakateŵeteranga Yehova. Paulosi wakayaniska suzgo ili na kuŵapulika makofi mwakuwerezgawerezga. Kweni Yehova wakamuzgora kuti: “Ucizi wane ukukwanira iwe: cifukwa nkhongono zane zikufiskika mu kutomboroka.” Yehova wakawuskamo yayi munga mu thupi lake. Paulosi wakeneranga kuzizipizga, ndipo wakayowoya kuti: “Penepapo ndili wakutomboroka, apo ndipo ndili wa nkhongono.” (2 Kor. 12:7-10) Kasi wakang’anamurangaci?
Suzgo la Paulosi likamara mwamunthondwe yayi. Ndipouli, likamutondeska yayi kufiska mauteŵeti ghapadera agho Yehova wakamupa. Paulosi wakagomezga Yehova ndipo nyengo zose wakamulombanga kuti wamovwire. (Fil. 4:6, 7) Kuumaliro wa umoyo wake wa pa caru capasi, Paulosi wakayowoya kuti: “Ndili kulimba nkhondo yiwemi, ndili kumarizga ciphalizgano cane, ndili kusungilira cipulikano.”—2 Tim. 4:7.
Yehova wakugwiliskira nchito ŵanthu ŵambura kufikapo nangauli ŵakubuda ndiposo ŵali na masuzgo. Ici cikupangiska kuti ŵamucindikenge. Wangaŵapa ulongozgi ndiposo vinjeru mwakuti ŵazizipizge masuzgo ghawo na kulutilira kumuteŵetera mwacimwemwe. Enya, wangatuma ŵanthu ŵambura kufikapo kuti ŵacite milimo yikuru nangauli mbakutomboroka.
Paulosi wakalongosora cifukwa ico Ciuta wakalekera kuwuskamo munga mu thupi lake. Wakati: “Mwakuti ndileke kutalulira pa kujitunthumula.” (2 Kor. 12:7) “Munga” uwo ukaŵa mu thupi la Paulosi ukamukumbuska kuti ngwakupeleŵera ndipo ukamovwira kuti wajiyuyurenge. Fundo iyi yikukolerana na ivyo Yesu wakayowoya. Wakati: “Mweneuyo wakujikuzga wati wayuyukenge; ndipo mweneuyo wakujiyuyura wati wakuzgikenge.” (Mat. 23:12) Viyezgo vingasambizga ŵateŵeti ŵa Ciuta kuti ŵaŵenge ŵakujiyuyura, na kuŵawovwira kumanya kuti ŵakwenera kugomezga Yehova kuti ŵazizipizge. Mwantheura, nga ni mpositole Paulosi, nawo ‘ŵangajikuzga mu Fumu.’—1 Kor. 1:31.
Mikhaliro Iyo Munthu Wakuleka Kumanya Kuti Njiheni
Ŵanji ŵangaŵa kuti ŵali na mikhaliro iyo ŵeneko ŵakumanya yayi kuti njiheni, panji ŵakutondeka kuzomera kuti njiheni. Mwaciyelezgero, munthu wangaŵa na suzgo la kujigomezga comene. (1 Kor. 10:12) Suzgo linyake ilo ŵanthu ŵanandi ŵambura kufikapo ŵali nalo nkhujipenjera nchindi.
Joab, uyo wakaŵa mulongozgi wa ŵankhondo ŵa Themba Davide, wakaŵa wacikanga, wavinjeru, kweniso wakamanyanga umo wangamazgira masuzgo. Ndipouli, Joab wakacita mauheni ghanandi agho ghakalongora kuti wakaŵa wakujikuzga, ndiposo wakukhumba mazaza. Mwankhaza, wakakoma ŵalongozgi ŵaŵiri ŵa ŵasilikari. Wakadankha kukoma Abner, kuti wamuwezgere pa ivyo wakacita. Pamanyuma pake, Joab wakapusikizgira nga wakukhumba kutawuzga mwanamunyake Amasa, wakamukora mwembe na woko lake la malyero nga ni para wakukhumba kumufyofyontha, na kumugwaza na lupanga ulo lukaŵa ku woko lake la mazere. (2 Sam. 17:25; 20:8-10) Cikacitiska ivi nchakuti Amasa wakapika udindo wa kulongozga ŵankhondo uwo pakwamba ukaŵa wa Joab. Mwantheura, Joab wakakoma Amasa cifukwa ca kughanaghana kuti panji wangawelerapo pa udindo wake. Mungawona kuti Joab wakatondeka kukanizga nkharo yake yiheni, kusazgapo kukhumba mazaza. Wakacita vinthu mwankhaza ndipo paumaliro wakajisuska yayi. Apo Themba Davide likaŵa pafupi kufwa, likaphalira mwana wake Solomoni kuti wawoneseske kuti Joab walangika cifukwa ca viheni ivyo wakacita.—1 Mathe. 2:5, 6, 29-35.
Tikwenera kuthera yayi ku makhumbiro ghithu ghaheni. Tingakanizga mikhaliro yiheni. Cakwamba, tikwenera kumanya na kuzomerezga kuti tili na suzgo. Ndipo pamasinda tilimbane nalo. Tingalomba Yehova nyengo zose kuti watovwire kumazga ivyo tikutondeka kucita makora. Kweniso tingafwilirapo kusambira Mazgu ghake na kuyezgayezga kumazga makhumbiro agha. (Heb. 4:12) Tingakhumbikwira kufwilirapo kuti timazge ivyo tikutondeka ndipo tingagongowanga yayi usange vikutisuzga kunyololera. Nkhondo iyi yingalutilira mpaka apo tizamuŵira ŵakufikapo. Paulosi wakazomerezga fundo iyi apo wakayowoya kuti: “Ico nkhukhumba, kuti ndico nkhucita cara; kweni ico nkhucitinkha, ndico nkhucita.” Kweni nga ni umo mukumanyira, Paulosi wakaleka yayi kulimbana na suzgo lake. Wakaghanaghanapo yayi kuti ngwakutondekerathu. M’malo mwake, wakayezgayezganga comene kuti wanyololere ivyo wakatondekanga ndipo wakagomezga Ciuta kuti wamovwire kwizira mwa Yesu Khristu. (Rom. 7:15-25) Paulosi wakati: “Nkhudufyura thupi lane, na kulitolera mu wuzga: mzire pakunji para ndapharazga ku ŵanyake, ine ndamwene ndingaŵa wakupatika.”—1 Kor. 9:27.
Ŵanthu ŵakutemwa kujigowokera. Tingakanizga nkharo iyi mwa kuwona vinthu nga ni umo Yehova wakuviwonera. Tingacita mwakuyana na mazgu agho Paulosi wakaciska Ŵakhristu, ghakuti: “Nyanyarani ico nchiheni; demelerani ku ico nchiwemi.” (Rom. 12:9) Pa nkhondo yithu ya kulimbana na ivyo tikutondeka, tikwenera kuzomerezga kuti tili na suzgo, kufwilirapo kuti tilimazge, ndiposo kujikora. Davide wakapempha Yehova kuti: “Mundisande, A Yehova, mundiyezge; pimani mtima wane na vinjeru vyane.” (Sal. 26:2) Wakamanya kuti Ciuta wangasanda ivyo vili mu mtima withu na kutipa wovwiri uwo tikukhumba. Para tikulondezga ulongozgi uwo Yehova wakupeleka kwizira mu Mazgu ghake na mzimu wake utuŵa, mbwenu tambenge kucita makora.
Ŵanyake ŵangaŵa na masuzgo agho ŵakuwona kuti ŵangaghamazga yayi pa iwo ŵekha. Ŵalara ŵa mpingo ŵangaŵawovwira na kuŵakhozga. (Yes. 32:1, 2) Kweni nchamahara kuwona vinthu mwakwenelera. Masuzgo ghanyake ghangamalirathu yayi mu caru ciheni ici. Ndipouli, ŵanandi ŵasambira kuzizipizga, ndipo ici caŵapangiska kuti ŵakharenge makora.
Wovwiri Wakufuma kwa Yehova
Nanga tingakumana na masuzgo wuli mu nyengo zinonono izi, tikwenera kusimikizga kuti Yehova watilongozgenge na kutovwira. Baibolo likuticiska kuti: “Mujiyuyure pasi pa woko la mankharo la Ciuta, mwakuti wamukwezgeni mu nyengo yakwenelera; uku mukumuthulira kwenjerwa kwinu kose, cifukwa wakumupwelerani imwe.”—1 Pet. 5:6, 7.
Apo Kathy, uyo wateŵetera pa Beteli kwa vilimika vinandi wakamanya kuti mufumu wake wali na nthenda ya ku wongo (Alzheimer), wakawona nga wangazizipizga yayi suzgo ili. Wakalombanga Yehova zuŵa na zuŵa kuti wamupe vinjeru ndiposo nkhongono. Apo nthenda ya mfumu wake yikafika paheni, ŵabali Ŵacikhristu ŵakayezgayezga kusambira vinandi vya umo ŵangapwelelera mulwari wa nthenda iyi, ndipo ŵadumbu nawo ŵakacita vyose ivyo ŵangafiska kuti ŵaŵafighilire. Ŵakhristu aŵa ŵakaŵa cigaŵa ca wovwiri uwo Yehova wakapeleka, ndipo cifukwa ca wovwiri uwu, Kathy wakafiska kupwelelera mfumu wake mpaka apo wakafwira, pamanyuma pa vilimika 11. Kathy wakati: “Nkhawonga Yehova mwakufumira pasi pa mtima cifukwa ca wovwiri uwo wakanipa kuti nilutilire kuzizipizga. Cifukwa cakuti nkhaŵanga wakuvuka comene, nkhamanyanga yayi kuti cingaŵa camacitiko kucita vyose ivyo nkhafiska kwa vilimika vinandi nthena.”
Wovwiri wa Umo Tingatondera Mikhaliro Yiheni
Para ŵanthu ŵakuwona kuti mbambura kwenelera, ŵangaghanaghana kuti Yehova wapulikenge yayi malurombo ghawo mu nyengo ya suzgo. Ntheura nchiwemi kughanaghanira mazgu agho Davide wakayowoya apo wakaŵa na citima cifukwa ca kwananga uko wakacita na Batisheba. Iyo wakati: “Mtima wakupyoka na kupera, A Ciuta, Imwe kuti timuwuyuyurenge cara.” (Sal. 51:17) Davide wakalapa mwakufumira pasi pa mtima ndipo wakamanya kuti Ciuta wangamugowokera. Yesu wakulongora lusungu ulo Yehova wali nalo. Mateyu, uyo wakalembako Baibolo, wakayowoya kuti mazgu gha Yesaya ghakafiskika pa Yesu. Wakati: “Thete lakuphwanyika kuti wati walipyore cara, cisunda ca josi kuti wati wacizimye cara.” (Mat. 12:20; Yes. 42:3) Apo wakaŵa pa caru capasi, Yesu wakalongora lusungu ku ŵanthu ŵapasi na ŵakukandilizgika. Iyo wakazimwanga cara cisunda ico cili pafupi kuzimwa, ico cikwimira munthu uyo wali na masuzgo. M’malo mwake, wakapweleleranga awo ŵakasuzgikanga mwakuti ŵabukeso. Ndimo wakacitiranga apo wakaŵa pa caru capasi. Yesu wandasinthe, wacali kulengera lusungu mauteciteci ghinu. Kasi mukugomezga yayi fundo iyi? Wonani kuti lemba la Ŵahebere 4:15 likulongora kuti Yesu wakumanya “uteciteci withu” ndipo wakutilengera lusungu.
Apo Paulosi wakalembanga za ‘munga mu thupi,’ wakawona kuti nkhongono za Khristu ‘zikamubenekelera’ nga ni hema. (2 Kor. 12:7-9) Wakapokera civikiliro ca Ciuta kwizira mwa Khristu, nga ni umo munthu uyo wali mu hema wakuvikililikira ku vinthu nga ni vula. Nga ni Paulosi, tikwenera cara kuthera cifukwa ca ivyo tikutondeka ndiposo masuzgo. Kuti tilutilire kuŵa ŵakukhora mwauzimu, tikwenera kugwiliskira nchito vinthu vyose ivyo Yehova wapeleka kwizira mu gulu lake la pa caru capasi. Tingacita vyose ivyo tingakwaniska na kugomezga Yehova kuti watilongozge. Para tawona umo nkhongono za Ciuta zikutovwilira, tizamuyowoya nga ni Paulosi, uyo wakati: “Penepapo ndili wakutomboroka, apo ndipo ndili wa nkhongono.”—2 Kor. 12:10.
[Cithuzithuzi pa peji 3]
Nyengo zose Paulosi wakalombanga kwa Yehova kuti wamulongozge pakufiska uteŵeti wake
[Cithuzithuzi pa peji 5]
Themba Davide likapeleka mulimo wa kulaŵilira ŵankhondo kwa Joab
[Cithuzithuzi pa peji 5]
Joab wakakoma Amasa
[Cithuzithuzi pa peji 6]
Ŵalara ŵakupeleka ulongozgi wakufuma mu Malemba mwacitemwa, uwo ungatovwira kulimbana na masuzgo ghithu