Zomerani Kulanga kwa Yehova Nyengo Zose
“Ungayuyuranga kulanga kwa Yehova.”—ZINTHARIKA 3:11.
1. Cifukwa wuli tikwenera kuzomera kulanga kwa Yehova?
THEMBA SOLOMONI la Israyeli wakale likapeleka cifukwa ciwemi kwa waliyose wa ise cakuzomelera kulanga kwa Ciuta. Solomoni wakati: “Mwana wane, ungayuyuranga kulanga kwa Yehova nesi kuŵa na vyakulema pa kucenya kwake cifukwa Yehova wakucenya mweneuyo wakumutemwa, nga ndi wiske na mwana wake uyo wakumutemwa.” (Zintharika 3:11, 12) Enya, Ŵadada ŵinu ŵakucanya ŵakumulangani imwe cifukwa cakuti ŵakumutemwani.
2. Kasi “kulanga” ni vici, ndipo munthu wangalangika wuli?
2 Lizgu lakuti “kulanga” comenecomene likung’anamura kucenya mwankhongono kweni mwacitemwa, kunozga, kunjirikizga, ndiposo kusambizga. Paulosi wakalemba kuti: “Kulanga kose kukuwoneka lero kuti nkhwambura cimwemwe, kweni nkhwa citima; kweni pamasinda kukupambika mu mtembwere [mu mtende] vipambi vya urunji mwa ŵeneawo mbakusambizgika nako.” (Ŵahebere 12:11) Kuzomera na kulondezga kulanga kwa Yehova kumovwiraninge kuti mucitenge urunji ndiposo kuti musendelere kwa Iyo, Ciuta mutuŵa. (Salmo 99:5) Unjirikizgi ungizira mwa Ŵakhristu ŵanyithu, ivyo tikusambira pa maungano gha Cikhristu, sambiro lithu la Mazgu gha Ciuta, na mabuku gha “mulinda mulara wa magomezgeko.” (Luka 12:42-44) Ntheura mukwenera kuŵa ŵakukondwa comene usange mwamanya nkharo iyo mukwenera kusintha! Kweni kasi nkhulanga kwa mtundu wuli uko kukukhumbikwa usange kwananga kukuru kwacitika?
Cifukwa Ico Ŵanji Ŵakusezgekera
3. Nchivici cikucitika kuti munthu wasezgeke mu mpingo?
3 Ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakusambira Baibolo na mabuku Ghacikhristu. Malango gha makhaliro ghawemi gha Yehova ghakusambizgika pa maungano ghawo gha mpingo, gha dera, na gha cigaŵa. Ntheura Ŵakhristu ŵakumanya ivyo Yehova wakukhumba kwa iwo. Munthu wakusezgeka mu mpingo pekha usange wakucita zakwananga zikuru kwambura kulapa.
4, 5. Kasi nchiyelezgero wuli ca mu Malemba ca kusezga munthu ico calongosoreka pano, ndipo nchifukwa wuli mpingo ukaciskika kuti umuwezgeremo?
4 Tiyeni tidumbiskane za ciyelezgero ca mu Malemba ca munthu munyake uyo wakasezgeka. Mpingo wa Korinte ukalekelera ‘uleŵi uwo nanga ndi mu ŵamitundu kuti ukaŵamo wantheura cara wakuti yunji waŵe na muwoli wa wiske.’ Paulosi wakaciska Ŵakorinte kuti ‘ŵamupeleke wakuŵa ntheura kwa Satana ku kuparanyika kwa thupi lake, mwakuti mzimu wake uphokwe.’ (1 Ŵakorinte 5:1-5) Wakati wasezgeka ndikuti wakapelekeka kwa Satana, ndipo wakaŵaso ku cigaŵa ca caru ca Dyabulosi. (1 Yohane 5:19) Pakuti wakasezgeka, uheni ukafumamo mu mpingo ndipo “mzimu,” panji kuti lumbiri luwemi lwa mpingo lukavikilirika.—2 Timote 4:22; 1 Ŵakorinte 5:11-13.
5 Nyengo yikati yajumphapo, Paulosi wakaŵaciska Ŵakhristu ŵa ku Korinte kuti ŵamuwezgeremo munthu yura. Cifukwa? Paulosi wakayowoya kuti: ‘Mwakuti Satana waleke kuŵazgelera.’ Cikaŵa cakuwonekerathu kuti munthu wakwananga yura wakalapa ndipo wakatozga umoyo wake. (2 Ŵakorinte 2:8-11) Ŵakorinte ŵakanenge kumuwezgeramo munthu wakulapa uyu, mphanyi Satana wakaŵazgelera mu nthowa yakuti mphanyi ŵakaŵa ŵanonono na ŵambura kugowokera nga umo Dyabulosi wakakhumbiranga. Nadi, mwaluŵiro ‘ŵakamugowokera na kumusanguluska’ munthu wakulapa yura.—2 Ŵakorinte 2:5-7.
6. Kasi kusezga wakwananga mu mpingo kuli na candulo wuli?
6 Kasi kusezga wakwananga mu mpingo kuli na candulo wuli? Kukupangiska kuti zina lituŵa la Yehova lileke kutukika kweniso kuti lumbiri luwemi lwa ŵanthu ŵake luvikilirike. (1 Petros 1:14-16) Usange wakwananga uyo ngwambura kulapa wasezgeka mu mpingo, malango gha makhaliro ghawemi gha Ciuta ghakucindikika ndipo mpingo ukulutilira kuŵa utuŵa mwauzimu. Kungapangiskaso kuti munthu wambura kulapa wamanye kofya kwa kwananga uko wacita.
Kulapa Nkhwakuzirwa Kuti Munthu Wawezgekeremo
7. Kasi kuleka kuzomera zakwananga kukamukhwaska wuli Davide?
7 Ŵanandi awo ŵacita kwananga kukuru ŵakulapa nadi, ndipo ŵakusezgeka cara mu mpingo. Mbunenesko kuti kulapa nchipusu cara. Ghanaghanirani za Themba la Israyeli Davide, ilo likata Salmo 32. Sumu iyi yikuvumbura kuti kwa kanyengo Davide wakabisa zakwananga zake izo wakacita na Batisheba. Nkhongono zikamumalira cifukwa ca kukweŵeka maghanoghano, umo cithukivu ca pa cihanya cikomizgira khuni. Davide wakasuzgika mu thupi na maghanoghano wuwo, kweni wakati ‘wazomera majuvyo ghake, Yehova wakamugowokera.’ (Salmo 32:3-5) Pamanyuma pake Davide wakimba kuti: “Ngwamwaŵi munthu uyo Yehova walije kumukontholera ubendezi.” (Salmo 32:1, 2) Cikaŵa ciwemi comene kuti Ciuta wakamulengera lusungu!
8, 9. Ni mwauli umo munthu wakusezgeka wakulongolera kuti walapa, ndipo kasi kulapa nkhwakuzirwa wuli kuti wawezgekeremo mu mpingo?
8 Fundo iyi yikulongora kuti wakwananga wakwenera kulapa kuti wapokere lusungu. Nangauli vili nthena, kulapa kuti ni soni nesi kopa kuti kwananga kungamanyikwa cara. “Kulapa” cikung’anamura “kusintha kaghanaghaniro” cifukwa cakuti munthu wali na citima na kwananga kwake. Munthu wakwananga wali na “mtima wakuphyoka na kupera,” ndipo wakukhumba kuleka zakwananga usange nchamacitiko.—Salmo 51:17.
9 Kulapa nkhwakukhumbikwa comene kuti munthu wawezgekeremo mu mpingo Wacikhristu. Munthu wakusezgeka kuti wakuwezgekeramo mu mpingo para pajumpha waka nyengo cara. Pambere wandawezgekeremo, wakwenera kusintha nadi. Wakwenera kumanya kofya kwa kwananga kwake ndiposo kuti watukiska zina la Yehova na mpingo. Wakwananga wakwenera kulapa, kulomba cigowokero kwa Yehova kufumira pasi pa mtima na kulondezga fundo zaurunji za Ciuta izo zikukhumbikwa. Para wakupempha kuti waweleremo wakwenera kulongora kuti walapa nadi na kucita “milimo yakwenelera kung’anamuka.”—Milimo 26:20.
Cifukwa Wuli Tikwenera Kuzomera Zakwananga?
10, 11. Cifukwa wuli tikwenera kubisa zakwananga cara?
10 Ŵanji awo ŵananga ŵangaghanaghana kuti: ‘Usange naphalira munthu kwananga kwane, ndiko kuti wanifumbenge mafumbo ghakunikhozga soni ndipo ningasezgeka. Kweni usange nakhala waka cete nikhozgekenge soni cara ndipo palije uyo wazamuyimanya nkhani iyi mu mpingo.’ Para munthu wakughanaghana nthena wakuluwa fundo zinyake zakuzirwa. Kasi ni fundo wuli?
11 Yehova ni ‘Ciuta wa lusungu na ucizi, wakukunthirapo, wakuzara na uwemi na unenesko, wakusungira ŵanthu vikwi lusungu, wakugowokera kwananga na majuvyo na uheni.’ Kweni wakulanga ŵanthu ŵake “kwakwenelera.” (Exodus 34:6, 7; Yeremiya 30:11) Usange mungananga comene na kubisa, kasi mungapokera wuli lusungu lwa Ciuta? Yehova wakumanya kwananga uko ndipo iyo wakulekelera yayi.—Zintharika 15:3; Habakuk 1:13.
12, 13. Kasi umaliro wa kubisa zakwananga ni vici?
12 Usange mwacita kwananga kukuru, kuzomera kungamovwirani kuti muŵeso na njuŵi yiwemi. (1 Timote 1:18-20) Kweni para mungabisa ndikuti njuŵi yinu yiŵenge yakukazuzgika ndipo mungaleka yayi kwananga. Kumbukani kuti usange mwananga kuti mwanangira munthu panji mpingo cara kweni mwanangira Ciuta. Wamasalmo wakimba kuti: “Citengo ca Yehova cili kucanya; maso ghake ghakulaŵiska, vikopi vyake vikusanda ŵana ŵa ŵanthu. Yehova wakusanda ŵarunji na ŵakwananga.”—Salmo 11:4, 5.
13 Yehova wazamutumbikapo cara munthu waliyose uyo wakubisa zakwananga ndipo wakuyezga kukhala mu mpingo utuŵa Wacikhristu. (Yakobe 4:6) Ntheura, usange mwacita kwananga ndipo mukukhumba kucita ico nchiwemi, mungaziulikanga yayi kuzomera zakwananga zinu. Kweni usange cara, mbwenu muŵenge na njuŵi yiwemi yayi, comene para mukuŵazga panji kupulika ulongozgi wakukhwaskana na ubudi winu. Wuli usange Yehova wawuskapo mzimu wake pa imwe nga umo wakacitira na Themba Sauli? (1 Samuel 16:14) Kwambura mzimu wa Ciuta mungacita kwananga kukuru kwakuluska.
Gomezgani Ŵabali Ŵinu
14. Cifukwa wuli munthu uyo wananga wakwenera kulondezga ulongozgi uwo wuli pa Yakobe 5:14, 15?
14 Ntheura, kasi munthu wakwananga uyo ngwakulapa wakwenera kucitaci? “Waceme ŵalara ŵa Ekleziya; ndipo ŵamulombere, ŵamuphakazge na mafuta mu zina la Fumu: ndipo lombo la cipulikano liti limuponoske mulwari, ndipo Fumu yiti yimuwuske.” (Yakobe 5:14, 15) Kufika ŵalara ni nthowa yimoza ya ‘kupasira vipasi vyakuyana na kung’anamuka mu mtima.’ (Mateyu 3:8) Ŵanalume ŵakugomezgeka na ŵacitemwa aŵa, ‘ŵazamumulombera na kumuphakazga na mafuta mu zina la Fumu.’ Nga ni mafuta ghakutuniska, ulongozgi wawo wa mu Baibolo uzamuŵa wakupembuzga comene kwa waliyose uyo ngwakulapa nadi.—Yeremiya 8:22.
15, 16. Ni mwauli umo ŵalara Ŵacikhristu ŵakulondezgera ciyelezgero ca Ciuta ico cili pa Ezekiel 34:15, 16?
15 Muliska withu, Yehova, wakalongora kuti wakuŵatemwa comene ŵanthu ŵake apo wakafwatura Ŵayuda ku wuzga ku Babulone mu 537 B.C.E. na apo wakafwatura Ŵaisrayeli wauzimu ku “Babulone Mukuru” mu 1919 C.E.! (Civumbuzi 17:3-5; Ŵagalatiya 6:16) Mwantheura wakafiska layizgo lake lakuti: “Ine ndamwene ndiliskenge mberere zane, ndizigoneke pasi . . . Ndipenjenge yakuzgeŵa na kuwezga yakucimbilira kutali, ndikake makora yakulemara, na kukhozga yakutemphentha.”—Ezekiel 34:15, 16.
16 Yehova wakaliska mberere zake zakuyelezgera, kuzigoneka pasi mu civikiliro, na kupenja zakuzgeŵa. Mwakuyana waka, ŵaliska Ŵacikhristu ŵakuwoneseska kuti mskambo wa Ciuta ukulyeskeka na kuvikilirika makora mwauzimu. Ŵalara ŵakupenja mberere izo zapuruka mu mpingo. Nga ni umo Ciuta ‘wakakakira makora yakulemara,’ ŵalaŵiliri nawo ‘ŵakukaka’ mberere izo zapwetekeka na mazgu gha yunji panji cifukwa cakuti zananga. Kweniso, nga umo Ciuta ‘wakakhozgera yakutemphentha,’ ŵalara ŵakovwira awo mbalwari mwauzimu, comene cifukwa cakuti ŵabuda.
Umo Ŵaliska Ŵakovwilira
17. Cifukwa wuli mukwenera kuziulika yayi kulomba ŵalara kuti ŵamovwirani mwauzimu?
17 Mwakukondwa, ŵalara ŵakulondezga ulongozgi wakuti: “Muŵalengere lusungu pamo na wofi.” (Yuda 23) Ŵakhristu ŵanyake ŵacita kwananga kukuru mwa kucita uzaghali. Kweni usange mbakulapa nadi, ŵangakhazga kuti ŵalara awo mbakukhumbisiska kuŵawovwira mwauzimu ŵaŵacitirenge mwalusungu kweniso mwacitemwa. Kusazgapo iyo mwene, Paulosi wakayowoya m’malo mwa ŵanalume nga ni aŵa kuti: “Kuti nchifukwa tikuwusa pa cipulikano cinu cara, kweni tili ŵalimi ŵanyinu ŵa cimwemwe cinu.” (2 Ŵakorinte 1:24) Ntheura mungaziulikanga cara kuŵalomba kuti ŵamovwirani mwauzimu.
18. Ni mwauli umo ŵalara ŵakucitira na ŵanyawo awo ŵabuda?
18 Usange mwacita kwananga kukuru, cifukwa wuli mungaŵa na cigomezgo mu ŵalara? Cifukwa nchakuti ndiwo mbaliska ŵa mskambo wa Ciuta. (1 Petros 5:1-4) Palije muliska wacitemwa uyo wangayipanisa mberere yakuphyoka panji yilwari iyo yikulira cifukwa cakuti yajipweteka yekha. Ntheura para ŵalara ŵakovwira ŵanyawo awo ŵananga, ŵakuŵa na cilato cakuti ŵaŵapanise cifukwa cakuti ŵaswa malango cara kweni ŵakuŵawovwira kuti ŵaleke kwananga, na kuŵawezga mwauzimu usange nchamacitiko. (Yakobe 5:13-20) Ŵalara ŵakwenera kweruzga mwaurunji ndiposo ‘kucita mwalusungu na mskambo.’ (Milimo 20:29, 30; Yesaya 32:1, 2) Nga Mbakhristu wose, ŵalara ŵakwenera ‘kucita urunji, na kutemwa lusungu, na kwenda mwakujiyuyura na Ciuta.’ (Mika 6:8) Mikhaliro iyi njakukhumbikwa comene pakughanaghana vyakucita vyakukhwaskana na umoyo kweniso uteŵeti wakupatulika wa “mberere za luhari [lwa Yehova].”—Salmo 100:3.
19. Kasi ŵalara Ŵacikhristu ŵakuŵa na maghanoghano wuli pakuwezga munthu?
19 Ŵaliska Ŵacikhristu ŵakwimikika na mzimu utuŵa ndipo ŵakulimbikira kulongozgeka nawo. Usange “munthu wakusangika wakupuluka,” kwambura kumanya, ŵanalume ŵakukhwima mwauzimu ‘ŵamuwezge wakuŵa ntheura mu mzimu wa kuzika.’ (Ŵagalatiya 6:1; Milimo 20:28) Na kuzika kweniso kuskepelera ku malango gha Ciuta, ŵalara ŵakuyezgeska kusintha kaghanaghaniro kake, nga umo dokotara wakuŵikira makoramakora ciwangwa ca munthu uyo waphyoka kuti waleke kumupweteka kweni mulwari wacizgike. (Ŵakolose 3:12) Pakuti ivyo ŵadumulenge vikuthemba pa lurombo na Malemba, ŵalara ŵakuwona nkhani iyo umo Ciuta wakuyiwonera.—Mateyu 18:18.
20. Mphawuli apo nchakwenelera kupharazga ku mpingo para munthu munyake wacenyeka?
20 Usange kwananga kwamanyikwa na ŵanthu ŵanandi panji nchambura kukayikiska kuti kumanyikwenge, nchiwemi kupharazga mwakuti lumbiri luwemi lwa mpingo luvikilirike. Kweniso cipharazgo cingapelekeka usange nchakukhumbikwa kuti mpingo umanye. Pa nyengo yakuti munthu uyo wacenyeka wakucira mwauzimu, tingamuyelezgera na munthu uyo wakucira wati wapwetekeka, ndipo wacali kutondeka kucita milimo yinyake. Pa nyengo iyi, cingaŵa cakovwira kuti munthu wakulapa uyu wapulikizgenge waka m’malo mwa kuzgorapo pa maungano. Ŵalara ŵangalomba munthu kuti wasambirenge nayo Baibolo kuti wakhozgeke mwauzimu mwakuti waŵeso ‘wakukhoma mu cipulikano.’ (Tito 2:2) Vyose ivi vikucitika mwacitemwa ndipo cilato cake nchakuti ŵapanise munthu uyo wabuda cara.
21. Kasi ŵalara ŵangawovwira wuli ŵanthu pa maubudi ghanyake?
21 Ŵalara ŵangawovwira mu nthowa zakupambanapambana. Mwaciyelezgero, nyengo zinyake mbali uyo kale wakaŵa na suzgo la kumwa wamwaso comene kamoza panji kaŵiri uku wali kwa yekha ku nyumba yake. Panji munthu uyo wali kuleka kale comene kubema hona wabemaso panji wakhweŵaso mwakubisirizga kamoza panji kaŵiri mu nyengo yakuti walopwa. Nangauli walomba ndipo wakugomezga kuti Ciuta wamugowokera, kweni wakwenera kupempha wovwiri kwa mulara yumoza panji kujumphirapo mwakuti kwananga uko kuleke kuŵa kaluso. Mulara yumoza panji ŵaŵiri ŵangamovwira. Nangauli vili nthena, ŵalara aŵa ŵakwenera kumanyiska mulaŵiliri wakulongozga, cifukwa pangaŵa fundo zinyake zakukhumbikwa.
Zomerani Kulanga kwa Yehova Nyengo Zose
22, 23. Cifukwa wuli mukwenera kulutilira kuzomera kulanga kwa Yehova?
22 Kuti Mkhristu watemweke na Ciuta nyengo zose, wakwenera kuzomera kulanga kwa Yehova. (1 Timote 5:20) Ntheura londezgani ivyo mukusambira mu Malemba na mabuku Ghacikhristu panji ulongozgi uwo mukutegherezga para muli pa maungano gha mpingo, gha dera, na gha cigaŵa gha ŵanthu ŵa Yehova. Ŵani maso pakucita khumbo la Yehova. Kulanga kwa Yehova kuzamkumovwirani kuti mujivikilire mwauzimu, ndipo muŵenge nga nchiliŵa cakukhora mwakuti muleke kwananga.
23 Para mukuzomera kulanga kwa Ciuta mujisungilirenge mu kutemwa kwake. Mbunenesko kuti ŵanthu ŵanyake ŵasezgeka mu mpingo Wacikhristu, kweni ici cingamucitikirani yayi usange ‘mukuvikilira mtima winu’ na ‘kwenda nga mbamahara.’ (Zintharika 4:23; Ŵaefeso 5:15) Ndipouli, usange muli kusezgeka, mwalekeraci kwamba kucita makora vinthu kuti muweleremo? Ciuta wakukhumba kuti wose awo ŵali kujipeleka kwa iyo ŵamusopenge mwakugomezgeka ndiposo na “kusekelera kwa mtima.” (Duteronome 28:47) Mungacita nthena kwamuyirayira usange nyengo zose mukuzomera kulanga kwa Yehova.—Salmo 100:2.
Kasi Mungazgora Wuli?
• Cifukwa wuli ŵanji ŵasezgeka mu mpingo Wacikhristu?
• Kasi kulapa kwanadi kukuŵa wuli?
• Nchifukwa wuli tikwenera kuvumbura zakwananga zikuru?
• Ni nthowa wuli izo ŵalara Ŵacikhristu ŵakovwilira ŵakwananga awo ŵalapa?
[Cithuzithuzi pa peji 13]
Cifukwa wuli mpositole Paulosi wakaciska Ŵakorinte pa nkhani ya kusezga munthu mu mpingo?
[Cithuzithuzi pa peji 16]
Nga mbaliska ŵakale, ŵalara Ŵacikhristu ‘ŵakukaka’ mberere zakupwetekeka za Ciuta