Cifukwa Wuli Tikwenera Kucita Urunji?
“Nderuzgani ine, A Yehova, . . . kwakuyanaso na urunji uwo uli mwa ine.”—SAL. 7:8.
1, 2. Ni vyakucitika wuli ivyo kanandi vikutimbanizga Mkhristu kucita urunji?
AGHANAGHANIRANI vyakucitika vitatu ivi: Cakwamba, msepuka wakuhoyeka na ŵana ŵa sukulu ŵanyake. Ŵakumwavyira dala mwakuti ŵatimbane nayo. Kasi wawezgerenge panji wawukengepo waka? Dada wali yekha mu nyumba ndipo wakupenjerezga vinthu pa intaneti. Ndipo pakwiza uthenga wakuti wajure uko kukulongoreka vyaunyankhasi. Kasi wajurenge ku malo agha panji yayi? Mudumbu wakucezga na ŵadumbu ŵanyake, ndipo ŵamba kusesa mudumbu munyake mu mpingo. Kasi wakoleranenge nawo panji wasinthenge nkhani?
2 Nangauli vyakucitika ivi ni vyakupambana, kweni vikuyanako. Vyose vikulongora umo kuliri kwakusuzga kucita urunji. Kasi mukughanaghanirako za urunji para mukulimbana na masuzgo ndiposo kusankha vyakucita? Zuŵa na zuŵa, ŵanthu ŵakughanaghanira comene za umo ŵakuwonekera, umoyo wawo, umo ŵangasangira vyakukhumbikwa pa umoyo, ndiposo masuzgo agho iwo na ŵabwezi ŵawo ŵakukumana nagho. Nyengo zinyake tingaŵika comene maghanoghano pa masuzgo agho ghazunulika pacanya apa. Kweni kasi cakuzirwa nchivici kwa Yehova para wakusanda mitima yithu? (Sal. 139:23, 24) Cakuzirwa nkhucita urunji.
3. Kasi Yehova wali kutipa mwaŵi wuli, ndipo tisandenge vinthu wuli mu nkhani iyi?
3 Yehova, uyo wakupeleka “vyawanangwa viwemi vyose, na vyawanangwa vyakufiskika vyose” wali kutipa vyawanangwa vinandi. (Yak. 1:17) Tikumuwonga kuti tili na vyawanangwa nga ni thupi, mtima, umoyo uwemiko, ndiposo maluso ghakupambanapambana. (1 Kor. 4:7) Ndipouli, Yehova wakuticicizga yayi kuti ticitenge urunji. Wali kutipa mwaŵi wa kusora kucita urunji panji yayi. (Dute. 30:19) Ntheura, tikwenera kusanda ico kucita urunji kukung’anamura. Tiwonengeso vifukwa vitatu ivyo kucita urunji kuliri kwakuzirwa.
Kasi Kucita Urunji Kukung’anamuraci?
4. Kasi kucita urunji kukusazgapo vici, ndipo tingasambirako vici ku dango la Yehova lakukhwaskana na sembe za nyama?
4 Ŵanandi ŵakumanyisiska yayi ico kucita urunji kukung’anamura. Mwaciyelezgero, para ŵandyali ŵakujihaya kuti ŵakucita urunji, kanandi ŵakung’anamura kugomezgeka. Kugomezgeka nkhwakuzirwa nadi, kweni nchigaŵa waka ca kucita urunji. Mu Baibolo, kucita urunji kukusazgapo kuŵa na nkharo yakwenelera. Lizgu lakuti kucita urunji ndakufuma ku lizgu la Cihebere ilo likung’anamura ciwemi, camsuma panji cambura kalema. Limoza mwa mazgu agha likugwira nchito pakuyowoya za sembe zakupelekeka kwa Yehova. Yehova wakazomeranga sembe za nyama pekha para nzambura kalema, panji kuti zamsuma. (Ŵazgani Leviticus 22:19, 20.) Yehova wakasuskanga comene ŵanthu awo ŵakatondekanga kulondezga ulongozgi wake mwa kupeleka nyama zakupendera, zilwari, panji zambura maso kuŵa sembe.—Mal. 1:6-8.
5, 6. (a) Ni viyelezgero wuli ivyo vikulongora kuti tikukhumba vinthu vyamsuma? (b) Kasi kucita urunji kukung’anamura kucita vinthu mwakufikapo? Longosorani.
5 Kupenja na kuzirwiska vinthu vyamsuma panji vyakufikapo nkhwacilendo yayi. Ghanaghanirani za munthu uyo wakupenja mabuku, ndipo pamanyuma pa kupenjerezga kwa nyengo yitali wakusanga buku lakuzirwa comene. Ndipo wati waliwona, wakusanga kuti mapeji ghanyake ghakuzirwa mulije. Wakudandaura na kuliwezgerapo apo walisanga. Panji ghanaghanirani za mama uyo waluta ku msika kukagura masumbi. Kasi wasorenge nga? Wasorenge ghambura kusweka, ghamsuma. Mwakuyana waka, Ciuta wakupenja ŵanthu awo ŵakucita urunji panji kuti ŵamsuma.—2 Mid. 16:9.
6 Panji mungaghanaghana kuti kucita urunji kukukhumba kuti munthu waŵe wakufikapo. Cifukwa cakuti tili ŵakwananga ndiposo ŵambura kufikapo, tingajiwona nga ndise sumbi lakusweka. Kasi ndimo mukujipulikira nyengo zinyake? Kweni tikwenera kumanya kuti Yehova wakukhumba kuti ticitenge vinthu nga ndise ŵakufikapo nkhanira yayi. Wakukhumba yayi kuti ticitenge ivyo tingatondeka.a (Sal. 103:14; Yak. 3:2) Ndipouli, wakukhumba kuti ticitenge urunji. Ipo kasi pali mphambano pakati pa kuŵa wakufikapo na kucita urunji? Enya. Mwaciyelezgero, ghanaghanirani za munyamata uyo wasonga mwanakazi, ndipo ŵapangana kuti ŵatoranenge. Ungaŵa ucindere usange wangakhumba kuti mwanakazi uyu wacitenge vinthu mwakufikapo. Kweni cingaŵa camahara kuti walindizgenge kuti mwanakazi uyu, wamutemwenge iyo pera na mtima wose. Mwakuyana waka, Yehova ni “Ciuta wa Sanji.” (Ex. 20:5) Wakukhumba yayi kuti ticitenge vinthu mwakufikapo, kweni wakukhumba kuti timutemwenge na mtima wose ndiposo kusopa iyo pera.
7, 8. (a) Kasi Yesu wakalongora ciyelezgero wuli pa nkhani ya kucita urunji? (b) Mu Malemba, kasi kucita urunji kukung’anamuraci?
7 Tingakumbukira ivyo Yesu wakazgora apo wakafumbika kuti wayowoye dango lakuzirwa comene. (Ŵazgani Marko 12:28-30.) Iyo wakazgora waka yayi, kweni wakacitanga ivyo wakazgora. Wakalongora ciyelezgero ciwemi comene pa kutemwa Yehova na maghanoghano ghake ghose, mtima, umoyo na nkhongono. Wakalongora kuti kucita urunji nkhuyowoya waka pa mlomo yayi, kweni kucita vinthu na cilato cakwenelera. Kucita urunji kukukhumba kuti ticitenge nga umo Yesu wakacitira.—1 Pet. 2:21.
8 Mu Malemba, kucita urunji kukung’anamura kuteŵetera Ŵadada ŵithu ŵakucanya, Yehova Ciuta mwakujipeleka na mtima wose ndiposo kucita khumbo lawo. Kucita urunji kukung’anamura kuti zuŵa lililose tikondweskenge Yehova Ciuta. Nase tizirwiskenge vinthu ivyo Yehova Ciuta wakuzirwiska. Tiyeni tiwone vifukwa vitatu ivyo kucita nthena kuliri kwakuzirwa.
1. Umo Kucita Urunji Kukukhwaskira Muwuso wa Yehova
9. Kasi kucita urunji kukukolerana wuli na nkhani ya Muwuso wa Yehova?
9 Muwuso wa Yehova ukuthemba pa kucita urunji kwithu yayi. Muwuso wake ngwaurunji, ngwamuyirayira, ndiposo ngwa pa cilengiwa cose. Uŵenge ntheura, mwambura kupwelerako ivyo cilengiwa cilicose cingayowoya panji kucita. Ndipouli, muwuso wa Ciuta ŵawuyowoyera viheni, kucanya na pa caru ca pasi wuwo. Antheura, muwuso wake ukukhumbikwira kuwuthuwuska, kuwukhozgera ku vilengiwa vyose kuti ngwakwenelera, waurunji ndiposo wacitemwa. Ise Ŵakaboni ŵa Yehova, tikuyowoya za muwuso uwu ku wose awo ŵakutegherezga. Kweni kasi tingalongora wuli kuti tikuwukhozgera? Tikulongora wuli kuti tili kusora Yehova kuŵa Muwusi withu? Mwa kucita urunji.
10. Ni mautesi wuli agho Satana wayowoyera ŵanthu cifukwa ca kucita urunji, ndipo mungamuzgora wuli?
10 Wonani umo kucita urunji kukukolerana na nkhani ya Muwuso wa Yehova. Satana wakuyowoya kuti palije munthu uyo wangakhozgera Muwuso wa Yehova, ndiposo kuti ŵanthu ŵakumuteŵetera cifukwa ca uryezi. Panthazi pa wumba wa vilengiwa vyauzimu, Satana wakayowoya kuti: “Nkhanda kulifya nkhanda! Enya, munthu tiwapeleke vyose ivyo wali navyo kuwombora umoyo wake.” (Job 2:4) Wonani kuti Satana wakatunduranga Yobu pera yayi, kweni ŵanthu wose. Lekani Baibolo likuti Satana ni “Mutunduli wa ŵabali ŵithu.” (Civ. 12:10) Wakunyoza kuti Ŵakhristu, kusazgapo imwe, ŵangalutilira yayi kugomezgeka kwa Yehova. Satana wakuyowoya kuti mungaleka kusopa Yehova na cilato cakuti muwombore umoyo winu. Kasi mukujipulika wuli pakupulika mautesi agho Satana wakumuyowoyerani? Kasi mungatemwa yayi kuti mupanikizgire kuti Satana ni mutesi? Mwakucita urunji, mungapanikizgira kuti Satana ni mutesi.
11, 12. (a) Ni viyelezgero wuli ivyo vikulongora kuti vyakucita vithu vya zuŵa na zuŵa vikukhwaskana na kucita urunji? (b) Cifukwa wuli tikwenera kuwona kucita urunji kuŵa mwaŵi?
11 Ntheura, zuŵa na zuŵa, ivyo mukucita ndiposo nkharo yinu vikwenera kulongora kuti mukucita urunji. Ghanaghaniraniso vyakucitika vitatu ivyo tavizunura kukwambilira kwa nkhani iyi. Kasi ŵanthu ŵatatu ŵala ŵangacita wuli urunji? Munyamata uyo wakuhoyeka na ŵana ŵa sukulu ŵanyake wakuyezgeka kuti wawezgere, kweni wakukumbuka ulongozgi wakuti: “Mungajitayiranga nduzga, mwa ŵakutemweka, kweni musezgere malo ukali wa Ciuta: cifukwa kuli kulembeka, Nduzga nzane; Ine ndizamkunana, ndimo yikunenera Fumu” Yehova. (Rom. 12:19) Wakuwukapo waka. Mwanalume uyo wali pa intaneti wakhumbenge mphanyi wawona vinthu vyakuwuska khumbiro liheni la kugonana, kweni wakukumbuka mazgu agho Yobu wakayowoya ghakuti: “Ndacita pangano na maso ghane; ine ndingamanya uli kulaŵiska mwali?” (Job 31:1) Mwakuyana waka, mwanalume uyu wakukhumba yayi kuwona vithuzithuzi vyaunyankhasi, ndipo wakuvigega nga umo munthu wakugegera kumwa poyizoni. Mudumbu uyo wali lumoza na ŵadumbu awo ŵakusesa mudumbu munyake wangapulika mazgu ghaheni agho ŵanyake ŵangayowoya, ndipo wangasulako ivyo ŵakuyowoya cifukwa ca kukumbuka ulongozgi wakuti: “Munthu yose wa ise wakondweskenge munyake na ico nchiwemi, mwakuti wamukhozgenge.” (Rom. 15:2) Usange nayo wangamba kusesa, ndikuti wangaŵa wakukhozga yayi. Wangapeleka ciyelezgero ciwemi yayi kwa Ŵakhristu ŵanyake, ndipo Yehova wangakondwa nayo yayi. Ntheura, wakusesa nawo yayi.
12 Mu vyakucitika vyose ivi, Mkhristu wakusankha cakucita, panji kuti kuyowoya kuti, ‘Yehova ndiyo Muwusi wane. Niyezgeyezgenge kucita ivyo vikumukondweska pa nkhani iyi.’ Pambere mundacite cinthu cinyake, kasi mukuwona dankha kuti ivyo mucitenge vikondweskenge Yehova? Usange ndimo mukucitira ipo mukukolerana na ivyo vili pa lemba la Zintharika 27:11, ilo likuti: ‘Mwana wane, khala wavinjeru na kukondwereska mtima wane, mwakuti ndimuzgore uyo wandicenya.’ Ni mwaŵi ukuru comene kucita vinthu ivyo vikukondweska Ciuta. Asi mukuzomerezga kuti kucita urunji nkhwakuzirwa?
2. Pakweruzga, Yehova Wakuwona Umo Tikucitira
13. Kasi ivyo Yobu na Davide ŵakayowoya vikulongora wuli kuti pakweruzga Yehova wakuwona umo tikucitira?
13 Tawona kuti kucita urunji kukutovwira kuti tikhozgerenge Muwuso wa Yehova. Lekani Ciuta wazamuteruzga kwakuyana na umo tikucitira. Yobu wakapulikiska makora fundo iyi. (Ŵazgani Job 31:6.) Yobu wakamanya kuti Ciuta wakupima na “mweso wakuyana makora” kuti wawone usange tikucita urunji. Mwakuyana waka, Davide wakati: “Yehova wakweruzga ŵanthu; nderuzgani ine, A Yehova, mu urunji winu, kwakuyanaso na urunji uwo uli mwa ine . . . mwaŵene imwe mukuyezga mzimu na mtimaso. ‘mwe Ciuta wa urunji!” (Sal. 7:8, 9) Tikumanya kuti Ciuta wangawona mu ‘mtima’ wa munthu. Kweni tikwenera kukumbuka ivyo wakupenja mu mitima yithu. Nga umo Davide wakayowoyera, Yehova wakuteruzga kuyana na umo tikucitira.
14. Cifukwa wuli tikwenera yayi kughanaghana kuti tingatondeka kucita urunji cifukwa cakuti ndise ŵambura kufikapo?
14 Ghanaghanirani kuti Yehova wakusanda mitima ya ŵanthu ŵanandi. (1 Mid. 28:9) Nkhalinga apo wakusanga ŵanthu ŵakucita urunji? Nkhanandi yayi. Ndipouli, tikwenera yayi kughanaghana kuti pakuti ndise ŵambura kufikapo, ndikuti tingacita yayi urunji. Kweni mwakuyana na Davide ndiposo Yobu, tili na vifukwa viwemi vyakugomezgera kuti Yehova wasangenge kuti tikulutilira kucita urunji mwambura kupwelerako kuti ndise ŵambura kufikapo. Kumbukani kuti kuŵa wakufikapo ndiko kukucitiska munthu kucita urunji yayi. Mbanthu ŵatatu pera awo ŵakaŵa ŵakufikapo awo ŵali kukhalapo pa caru capasi, ndipo Adamu na Heva ŵakatondeka kucita urunji. Kweni ŵanthu ŵanandi ŵambura kufikapo ŵacita urunji. Namwe mungacita ntheura.
3. Kucita Urunji Nkhwakuzirwa pa Cilindizga Cithu
15. Kasi Davide wakalongora wuli kuti kucita urunji nkhwakuzirwa pa cilindizga cithu ca munthazi?
15 Cifukwa cakuti pakweruzga Yehova wakuwona usange tikucita urunji panji yayi, ipo kucita urunji nkhwakuzirwa comene kuti tiŵe na cilindizga ciwemi. Davide wakamanya kuti fundo iyi njaunenesko. (Ŵazgani Salmo 41:12.) Wakaŵa na cigomezgo cakuti Ciuta wamovwirenge kwamuyirayira. Nga Mbakhristu ŵaunenesko mazuŵa ghano, Davide wakaŵa na cigomezgo ca kukhala wamoyo kwamuyirayira na kulutilira kuŵa paubwezi na Yehova Ciuta ndiposo kumuteŵetera. Kuti cigomezgo cake cizakafiskike, Davide wakawona kuti wakeneranga kulutilira kucita urunji. Mwakuyana waka, para tikucita urunji, Yehova wakutovwira, kutisambizga, kutilongozga ndiposo kutitumbika.
16, 17. (a) Cifukwa wuli mulutilirenge kucita urunji? (b) Ni mafumbo wuli agho nkhani yakulondezgapo yizamuzgora?
16 Cigomezgo cikovwira comene kuti tiŵe ŵakusangwa. Cigomezgo cingatipembuzga para tili mu masuzgo. Cingavikiliraso maghanoghano ghithu. Kumbukani kuti Baibolo likuyelezgera cigomezgo na cikhupiko panji kuti cisoti. (1 Tes. 5:8) Nga umo cikhupiko cikuvikililira mutu wa msilikari, cigomezgo cikutivikilira kuti tileke kuŵa na wofi ndiposo maghanoghano ghambura kwenelera agho Satana wakukhuŵirizga ŵanthu kuti ŵaŵenge nagho. Umoyo ungaŵa wambura candulo usange tilije cilindizga. Tikwenera kujisanda makora taŵene, mwakuti tiwone usange tikucita urunji ndiposo usange tili na cilindizga ico cikukolerana na kucita urunji. Mungaluwanga yayi kuti para mukucita urunji ndikuti mukuthuwuska Muwuso wa Yehova, ndiposo kukhozga cilindizga cinu. Nga mwalutilira kucita urunji.
17 Pakuti kucita urunji nkhwakuzirwa comene, tikukhumbikwira kusanda mafumbo agha. Kasi tingacita wuli kuti ticitenge urunji? Nchivici ico cikwenera kucitika usange kwa nyengo yitali, munthu munyake wakatondeka kucita urunji? Nkhani yakulondezgapo yizamuzgora mafumbo agha.
[Mazgu ghamusi]
a Yesu wakati: “Ntheura imwe muŵenge ŵakufikapo, nga ndi umo Ŵawiskemwe ŵa kucanya ŵaliri ŵakufikapo.” (Mat. 5:48) Yesu wakamanya kuti ŵanthu ŵambura kufikapo ŵangayezgako kucita vinthu mwakufikapo. Usange tingafiska dango la kutemwa ŵanji, mbwenu tikondweskenge Ciuta. Pakuti Yehova ngwakufikapo nkhanira, kwa iyo kucita urunji kukusazgaposo kucita vinthu mwakufikapo.—Sal. 18:30.
Kasi Mungazgora Wuli?
• Kasi kucita urunji kukung’anamuraci?
• Kasi kucita urunji kukukolerana wuli na Muwuso wa Yehova?
• Kasi kucita urunji kukukolerana wuli na cilindizga cithu?
[Cithuzithuzi pa peji 4]
1. Umo Kucita Urunji Kukukhwaskira Muwuso wa Yehova
[Vithuzithuzi pa peji 5]
Vyakucitika vya zuŵa na zuŵa vikucitiska kuti kucita urunji kuŵe kwakusuzga
[Cithuzithuzi pa peji 6]
2. Pakweruzga, Yehova Wakuwona Umo Tikucitira
[Cithuzithuzi pa peji 6]
3. Kucita Urunji Nkhwakuzirwa pa Cilindizga Cithu