Lutilirani Kuŵa ‘Ŵatuŵa Mu Mtima’ mu Nyengo Zinonono Zino
VITTORIO MESSORI, uyo ni mutolamakani wakati: “Palije uyo wangakana kuti ŵanthu ŵanandi awo ŵakuti Mbakhristu ŵali na nkharo zaukazuzi.” Mutolamakani uyu wakayowoya mazgu agha cifukwa ca uzaghali uwo ŵanthu awo ŵakuti Mbakhristu ŵacita sonosono apa ku Italy. Nyuzipepara ya La Stampa nayo yikalemba kuti: “Suzgo iyi yingamara yayi nanga ŵangamazga dango lakuti ŵasembe ŵaleke kutora, cifukwa ŵanandi awo ŵakucita uzaghali mbasembe awo ŵakugonana na ŵanalume ŵanyawo.”
Tikukayika yayi kuti vinthu viheni ivyo vikucitika mazuŵa ghano nchimanyikwiro ca “mazuŵa gha ku umaliro.” (2 Tim. 3:1-5) Ivyo vikulembeka mu nyuzipepara vikulongora kuti ŵanthu wose ŵakukhwaskika na kunangika kwa mikhaliro, nanga ni awo ŵakuti ŵakusopa Ciuta. Mitima yawo yikuŵakhuŵilizga kuti ŵacitenge vyaukazuzi. (Efe. 2:2) Lekani Yesu wakacenjezga kuti: “Mu mtima mukufuma maghanoghano ghaheni, kukoma ŵanthu, mauleŵi, mauzaghali, maunkhungu, maukaboni ghautesi, [ndiposo] miyuyuro.” (Mat. 15:19) Kweni Yehova Ciuta wakukhumba kuti ŵateŵeti ŵake ŵaŵe ŵatuŵa mu mtima. (Zinth. 22:11) Ipo, kasi Mkhristu wangacita wuli kuti walutilire kuŵa mutuŵa mu mtima mu nyengo zinonono zino?
Ivyo Kuŵa Ŵatuŵa mu Mtima Kukung’anamura
Kanandi lizgu lakuti “mtima,” mu Baibolo likwimira cinthu cinyake padera pa mtima weneco. Kuyana na ivyo Theological Dictionary of the New Testament likuyowoya, mtima ukwimira “cigaŵa ca mukati comene ca munthu,” ndipo “cigaŵa ici ndico cikuŵa cakuzirwa comene kwa Ciuta, ndico cikunweka na nkhani ya kusopa. Munthu wakuŵa na nkharo yiwemi panji yaukazuzi kuyana na ivyo vili mu mtima wake.” Mtima ukwimira wunthu withu wa mukati. Mwakukolerana na dikishonare ilo lazunulika mu ndime iyi, Yehova wakusanda mtima ndipo wakulumba muteŵeti wake waliyose kwakuyana na ivyo vili mu mtima wake.—1 Pet. 3:4.
Mu Baibolo mazgu ghakuti “cituŵa” na “cakutowa” ghangang’anamura cautozgi mwakuthupi. Kweni ghakung’anamuraso cinthu cambura kubinkhiskika panji cambura kukazuzgika mwauzimu na mwamakhaliro. Pa Upharazgi wa pa Lupiri, Yesu wakati: “Mbakukondwa awo mbakutowa mu mtima.” Wakayowoyanga za ŵanthu awo mbakutowa mukati. (Mat. 5:8) Ŵanthu ŵantheura ŵakulongora citemwa cambura upusikizgi ndipo ŵakuŵa na vilato viwemi. Ŵakutemwa Yehova na mtima wawo wose cifukwa ca kumuwonga pa ivyo waŵacitira. (Luka 10:27) Nchakukayikiska yayi kuti namwe mukukhumba kuti muŵe ŵatuŵa mu nthowa iyi.
Nchipusu Yayi Kuŵa Ŵatuŵa mu Mtima
Muteŵeti wa Yehova wakwenera kuŵa na “mawoko ghakuphotoka” pera yayi, kweniso wakwenera kuŵa na “mtima wakutowa.” (Sal. 24:3, 4) Kweni mazuŵa ghano, Ŵakhristu ŵakwenera kulimbikira comene kuti ŵalutilire kuŵa na “mtima wakutowa.” Satana wakulimbikira comene kutipuluska kuti tileke kugomezgeka kwa Yehova. Vinthu ivyo mathupi ghithu ghakukhumba, navyo vikutikoserezga kuti ticite mwakuyana waka. Kuti tileke kupuluskika na vinthu ivi, tikwenera kulutilira kuŵa ŵatuŵa mu mtima. Kucita nthena kutivikilirenge na kutovwira kuti tilutilire kuŵa paubwezi na Ciuta. Kasi tingacita wuli kuti tilutilire kuŵa na mtima wakutowa?
Pa Ŵahebere 3:12 pali mazgu ghakuti: “Cenjerani ŵabali, kuti yumoza wa imwe wangamba kuŵa na mtima uheni wambura cipulikano mwa kufumako kwa Ciuta wamoyo.” Tingalutilira yayi kuŵa na “mtima wakutowa” usange tamba kuŵa na mtima “wambura cipulikano.” Kasi Satana Dyabulosi wathandazga vinthu wuli kuti watimbanizge cipulikano cithu mwa Ciuta? Vinyake mwa vinthu ivi nchisambizgo cakuti vinthu vili kucita kuzgoka kufuma ku vinyake, kuti kulengeka yayi, cigomezgo cakuti munthu wangacita cilicose, cikuru wakuwona kuti nchiwemi kwa iyo ndiposo kukayikira kuti Baibolo ni mazgu gha Ciuta. Tikwenera kujivikilira ku vinthu ivi, vyeneivyo vingatikoma mwauzimu. (Kol. 2:8) Kuŵazga Baibolo zuŵa na zuŵa na kulanguruka pa ivyo tikuŵazga kungatovwira kuti tileke kupuluskika. Kumanya makora Mazgu gha Ciuta kutovwirenge kuti tikhozge ubwezi withu na Yehova na kuwonga ivyo wakuticitira. Kucita nthena nkhwakuzirwa comene kuti tikane visambizgo vyautesi na kulutilira kuŵa na cipulikano cakukhora mwa Yehova, mwakuti tiŵe na mtima wakutowa.—1 Tim. 1:3-5.
Para Tikusuzgika na Makhumbiro gha Thupi
Peneapo tikuyezgayezga kuti tiŵe na “mtima wakutowa,” tingayezgeka na makhumbiro gha thupi na kutemwa comene usambazi. (1 Yoh. 2:15, 16) Kutemwa ndalama kweniso kudokera usambazi na vinthu vyakuthupi vingananga mtima wa Mkhristu, ndipo wangamba kucita vinthu vyakupambana na khumbo la Ciuta. Ŵanji ŵakucita mwambura kugomezgeka ku nchito, ŵakupusika ŵanyawo kweniso kwiba ndalama panji vinthu.—1 Tim. 6:9, 10.
Kweni para tikuyezgayezga kukondweska Yehova na kuŵa na njuŵi yiwemi, tikulongora kuti tikutemwa ndiposo kukhumbisiska kuti tiŵe na “mtima wakutowa.” Citemwa ici cikuticiska kuti tilutilire “kucita mwakugomezgeka mu vinthu vyose.” (Heb. 13:18) Para tikucita vinthu mwakugomezgeka, ŵanthu ŵakupeleka ucindami kwa Yehova. Mwaciyelezgero, Emilio, wa ku Italy, uyo wakugwira nchito ya kwendeska basi, zuŵa linyake wakasora kacikwama ako mukaŵa ndalama zakukwana madola 680 gha ku America. Wakapeleka kacikwama aka kwa bwana wake ndipo bwana wake wakapeleka kwa mweneco. Awo wakugwira nawo nchito ŵakazizwa comene. Ŵanji mwa iwo ŵakakondwa comene na nkharo yake yiwemi ndipo ŵakamba kusambira Baibolo. Cifukwa ca ivyo wakacita, ŵanthu 7 ŵa mu mbumba ziŵiri ŵakazomera unenesko. Mbunenesko kuti kucita vinthu mwakugomezgeka kungakhuŵilizga ŵanji kuti ŵalumbe Ciuta.—Tito 2:10.
Cingaŵaso cakusuzga kuti Mkhristu waŵe na mtima wakutowa usange wakuwona nkhani ya kugonana mu nthowa yakubudika. Mtima wa Mkhristu ungaŵa wambura kutowa usange wangamba kuwona kuti nkhwananga yayi kugonana pambere munthu wandanjire mu nthengwa, kugonana na munthu wakuyana nayo viŵaro ndiposo uleŵi, nga umo ŵanthu ŵakuwonera. Munthu uyo wakucita uzaghali wangaŵa na umoyo waupusikizgi ndipo wangabisa zakwananga. Kucita nthena kungalongora kuti ni mutuŵa yayi mu mtima.
Gabriele wakabapatizika apo wakaŵa na vilimika 15, ndipo pakatora nyengo yitali yayi, wakamba upayiniya. Kweni pamanyuma wakamba kwendezgana na ŵanthu ŵambura kwenelera ndipo wakasangikanga mu mabala usiku. (Sal. 26:4) Wakaŵa na nkharo yiheni na umoyo waupusikizgi, ndipo wakasezgeka mu mpingo. Wati wasezgeka wakamba kughanaghanirapo comene. Pakukumbuka ivyo vikacitika, Gabriele wakuti: “Nkhamba kulimbikira kucita vinthu ivyo pakwamba nkhawonanga kuŵa vyambura kuzirwa. Nkhaŵazganga Baibolo zuŵa lililose, kuti nipulikiske ivyo Yehova wakukhumba. Nkhafwiliraposo kusambira mabuku gha muzga wakugomezgeka na wakucenjera. Nkhawovwirika comene cifukwa ca kusambira panekha kweniso nkhakhozgeka cifukwa ca kuŵazga Baibolo na kulomba na mtima wose.” Kucita nthena kukawovwira Gabriele kuti waleke nkharo yake yiheni na kuŵaso paubwezi na Yehova.
Sono Gabriele wakucitaso upayiniya lumoza na muwoli wake. Ivyo vikamucitikira mbukaboni wakuti munthu wangaŵa na mtima wakutowa ndipo wangagega nkharo ziheni usange wangaŵa na cizgoŵi ca kuŵazga Baibolo na mabuku gha “muzga wakugomezgeka na wakucenjera.”—Mat. 24:45; Sal. 143:10.
Kuŵa ‘Ŵatuŵa mu Mtima’ Para Tikuyezgeka.
Ŵateŵeti ŵa Ciuta ŵanyake ŵasuzgika cifukwa ca kususkika, ukavu na ulwari. Nyengo zinyake masuzgo agha ghakuŵagulura nkhongono. Nanga ni Themba Davide nalo likasuzgika cifukwa ca vinthu ivi. Likalemba kuti: “Mzimu wane wathika lusoko mukati mwane; mtima wane mukati mwane wofyeka comene.” (Sal. 143:4) Nchivici cikawovwira Davide kuti watonde suzgo ili? Iyo wakakumbuka ivyo Ciuta wakacitira ŵateŵeti ŵake kweniso umo wakamuthaskira. Wakaghanaghanira pa ivyo Yehova wakacita cifukwa ca zina lake. Davide wakalutilira kughanaghanira pa milimo ya Ciuta. (Sal. 143:5) Mwakuyana waka, kughanaghanira pa ivyo Mlengi withu waticitira na ivyo wakuticitira, kutovwirenge para tikuyezgeka.
Tingakwiya para ŵanji ŵatibudira. Kweni para tikughanaghanira comene pa ivyo ŵatibudira tingamba kuŵatinkha. Tingaleka kucezga nawo, kujipatura na kuŵa ŵambura kukondweskeka nawo. Kasi kucita nthena kukukolerana na khumbo lithu lakuti tiŵe ‘ŵatuŵa mu mtima’? Kweni usange tikukhumba kuŵa ŵatuŵa mu mtima, tikwenera kukhala makora na ŵabali ŵithu ndiposo kucita vinthu mwamahara para tapambana maghanoghano.
Mu caru cakuzura na nkharo ziheni ici, ise Taŵakhristu tikupambana comene na ŵanji cifukwa cakuti tikutemwa ndipo tikuyezgayezga kuŵa ‘ŵatuŵa mu mtima.’ Tikukhozgeka comene cifukwa cakuti tikucita khumbo la Ciuta, ntheura tikuŵa na mtende mu mtima. Cakuzirwa comene nchakuti tili paubwezi na Mlengi withu, Yehova uyo wakutemwa ŵanthu ŵa “mitima yakunyoloka.” (Sal. 73:1) Enya, pa nyengo iyo Yesu wazamucitira viwemi ŵanthu awo mbatuŵa mu mtima, nase tizamukondwa mwakuyana na ŵanthu awo Yesu wakati ŵazamuŵa ŵakukondwa cifukwa cakuti “ŵazamuwona Ciuta.”—Mat. 5:8.