“Liskani Mskambo wa Ciuta Uwo Mukupwelelera”
“Liskani mskambo wa Ciuta uwo mukupwelelera, mwakucicizgika cara, kweni mwakukhumbisiska.”—1 PET. 5:2.
1. Cifukwa wuli Petrosi wakakhumbanga kukhozga Ŵakhristu ŵanyake apo wakalembanga kalata yake yakwamba?
MPOSITOLE PETROSI wakalemba kalata yake yakwamba pambere Nero wandambe kutambuzga Ŵakhristu mu Roma. Petrosi wakakhumbanga kukhozga Ŵakhristu ŵanyake. Dyabulosi ‘wakayingayinganga’ kukhumba kumilimitizga Ŵakhristu. Kuti ŵimikane nayo, ŵakakhumbikwiranga ‘kusungilira maghanoghano ghawo’ na ‘kujiyuyura pasi pa woko lankhongono la Ciuta.’ (1 Pet. 5:6, 8) Kweniso ŵakeneranga kuŵa ŵakukolerana. Ŵakeneranga yayi ‘kulumana na kuryana,’ cifukwa ŵakatenge ‘ŵamalizganenge yumoza na munyake.’—Gal. 5:15.
2, 3. Kasi tikwenera kulimbana na njani, ndipo tidumbiskanenge vici?
2 Nase tikukumana na suzgo lakuyana waka. Dyabulosi wakupenjerezga nthowa izo wangatimilimitizgira. (Uvu. 12:12) Ndipo sonosono apa tikumanenge na “suzgo yikuru, iyo yindacitikepo yantheura kufuma ku mtendeko wa caru.” (Mat. 24:21) Nga umo Ŵakhristu ŵakwambilira ŵakakhumbikwiranga kuŵa ŵakukolerana, nase tikwenera kucita mwakuyana waka. Nyengo zinyake tingakhumbikwira wovwiri kufuma ku ŵanalume ŵalara ŵakwenelera.
3 Tiyeni tiwone umo ŵalara ŵangacitira makora mulimo wa kuliska ‘mskambo wa Ciuta uwo ŵakupwelelera.’ (1 Pet. 5:2) Pamasinda tiwonenge nthowa yakwenelera ya kucitira mulimo wa uliska. Mu nkhani yakulondezgapo tizamusanda umo mpingo ‘ungacindikira awo ŵakufukafuka comene pakati pawo na kulongozga.’ (1 Tes. 5:12) Nkhani izi zitovwirenge kuti tileke kusunkhunyika pakulimbana na Mulwani withu mulara.—Efe. 6:12.
Liskani Mskambo wa Ciuta
4, 5. Kasi ŵanalume ŵalara ŵakwenera kuwuwona wuli mskambo? Longosorani.
4 Petrosi wakaciska ŵanalume ŵalara kuti ŵawonenge mskambo uwo ŵakaŵikizgika nga umo Ciuta wakuwuwonera. (Ŵazgani 1 Petrosi 5:1, 2.) Nangauli Petrosi wakaŵa nga ni mzati mu mpingo, kweni wakaŵayuyuranga yayi ŵalara pakuyowoya nawo. Wakayowoyanga nawo nga ŵalara ŵanyake. (Gal. 2:9) Nga ni Petrosi, Wupu Wakulongozga nawo ukuciska ŵalara kuti ŵafwilirepo kufiska mulimo ukuru wa kuliska mskambo wa Ciuta.
5 Petrosi wakati ŵanalume ŵalara ŵakeneranga ‘kuliska mskambo wa Ciuta uwo ŵakapweleleranga.’ Cikaŵa cakukhumbikwa comene kuti ŵamanye kuti mskambo ngwa Yehova na Yesu Khristu. Ŵalara ŵakeneranga kumanya kuti ŵamupatawura umo ŵakulaŵilira mberere za Ciuta. Tiyelezgere kuti mubwezi winu wa pa mtima wafumapo, ndipo wamupemphani kuti mupwelelere ŵana ŵake. Asi muŵapwelelerenge makora na kuŵaryeska? Usange yunji walwara, asi muwoneseskenge kuti wapokera wovwiri wakwenelera? Mwakuyana waka, ŵalara ŵakwenera kuliska “mpingo wa Ciuta, uwo wakawugura na ndopa za Mwana” wake. (Mil. 20:28) Nyengo zose ŵakukumbuka kuti mberere yiliyose yili kugulika na ndopa zakuzirwa za Khristu Yesu. Ŵalara ŵakuryeska, kuvikilira, na kupwelelera mskambo cifukwa ŵakumanya kuti ŵazamupatawura.
6. Kasi ŵaliska ŵa viŵeto ŵakaŵanga na mulimo wuli?
6 Ghanaghanirani mulimo uwo ŵaliska ŵakacitanga mu nyengo yakale. Pakupwelelera mskambo, ŵakeneranga kuzizipizga cithukivu na kuzizima. (Gen. 31:40) Nyengo zinyake ŵakaŵikanga umoyo wawo pangozi cifukwa ca mberere. Nangauli wakaŵa msepuka, Davide apo wakaŵa muliska wakathaskapo mskambo ku vikoko nga ni nkhalamu na nkhalamira. Pa nkhani iyi Davide wakati: “Nkhayikora mwembe, nkhayitimba na kuyikoma.” (1 Sam. 17:34, 35) Ici cikaŵa cikanga camaseŵera yayi. Nangauli cikoko cikatenge cimutwazurenge, kweni wakatondeka yayi kuthaska mberere.
7. Kasi ŵalara ŵangathaska wuli mberere ku mulomo wa Satana?
7 Mazuŵa ghano napo, ŵalara ŵakwenera kuŵa maso na Dyabulosi uyo wakuwukira nga ni nkhalamu. Nyengo zinyake ŵangakhumbikwira cikanga kuti ŵaponoske mberere ku mulomo wa nkhalamu. Ŵalara ŵangathaska mskambo para ŵali na cikanga. Ŵangadumbiskana na ŵabali awo ŵali pafupi kuwira mu vipingo vya Satana. (Ŵazgani Yuda 22, 23.) Ŵalara ŵangafiska yayi mulimo uwu kwambura wovwiri wa Yehova. Para mberere yapwetekeka yikukhumbikwira kuyipwelelera makora, kuyikaka bandeji, na kuyiphaka mafuta ghawemi agho ni Mazgu gha Ciuta.
8. Kasi ŵalara ŵakuwulongozgera nkhu mskambo, ndipo ŵakucita wuli?
8 Muliska wa viŵeto wakulongozgera mskambo ku utheka uwemi na maji ghawemi. Mwakuyana waka, ŵalara ŵakulongozgera mskambo ku mpingo, kuwuciska kuti uwunganenge mwakukhazikika mwakuti uryeskeke makora na kupokera ‘cakurya pa nyengo yakwenelera.’ (Mat. 24:45) Ŵalara ŵangakhumbikwira kuŵa na nyengo yinandiko pakovwira ŵalwari mwauzimu kuti ŵazomere cakurya cakufuma mu Mazgu gha Ciuta. Mberere yakuzgeŵa yingakhumba kuwelera ku mskambo. M’malo mwakofya mbali wawo, ŵalara ŵakulongosora makora fundo za mu Malemba na kumovwira umo wangazilondezgera.
9, 10. Kasi ŵalara ŵakwenera kucita wuli pakupwelelera awo mbalwari mwauzimu?
9 Kasi ni dokotala wamtundu wuli uyo mukutemwa para mwalwara? Kasi mukutemwa uyo wakutegherezga pacoko waka mbwenu nakalinga wamulemberani munkhwala na cilato cakuti wawonane na mulwari munyake? Panji mukutemwa dokotala uyo wakutegherezga apo mukulongosora suzgo linu, na kumupani wovwiri wakwenelera?
10 Mwakuyana waka, ŵalara nawo ŵakwenera kutegherezga kwa uyo walwara mwauzimu na kumovwira kuti cilonda cake cipole, para ŵangacita nthena ŵakuŵa nga ŵamuphaka “mafuta mu zina la Yehova.” (Ŵazgani Yakobe 5:14, 15.) Nga ni mafuta gha basamu gha ku Giliyadi, Mazgu gha Ciuta ghangacizga uyo walwara mwauzimu. (Yer. 8:22; Ezek. 34:16) Usange munthu wakulopwa walondezga fundo za mu Baibolo wangambaso kuwona vinthu vyauzimu mwakwenelera. Ŵalara ŵakucita makora comene para ŵakutegherezga mberere yilwari na kulombera nayo lumoza.
Mwakucicizgika Cara, Kweni Mwakukhumbisiska
11. Nchivici cikutuma ŵalara kuliska mskambo wa Ciuta mwakukhumbisiska?
11 Petrosi wakakumbuskaso ŵanalume ŵalara umo ŵakwenera kucitira mulimo wa uliska ndiposo ivyo ŵakwenera cara kucita. Ŵalara ŵakwenera kuliska mskambo wa Ciuta “mwakucicizgika cara, kweni mwakukhumbisiska.” Kasi nchivici cikutuma ŵalara kuteŵetera ŵabali ŵawo mwakukhumbisiska? Nakuti kasi nchivici cikakhuŵilizga Petrosi kuliska mberere za Yesu? Cinthu cikuru comene ico cikamukhuŵilizga nchitemwa ico wakaŵa naco pa Fumu. (Yoh. 21:15-17) Cifukwa ca citemwa, ŵalara ‘ŵakuleka kujikhalira iwoŵene, kweni uyo wakaŵafwira.’ (2 Kor. 5:14, 15) Cifukwa ca citemwa ici, kweniso kutemwa Ciuta na ŵabali ŵawo, ŵalara ŵakuciskika kuteŵetera mskambo, kupeleka nkhongono zawo, katundu, na nyengo yawo kuti ŵafiske mulimo wawo. (Mat. 22:37-39) Ŵakucicizgika cara, kweni ŵakujipeleka ŵekha mwakukhumbisiska.
12. Kasi Paulosi wakajipeleka kufika mpha?
12 Kasi ŵalara ŵakwenera kujipeleka kufika mpha? Pakupwelelera mberere, ŵakuyezga Paulosi, uyo nayo wakayezganga Yesu. (1 Kor. 11:1) Cifukwa cakuŵa na mtima wacitemwa pa ŵabali ŵa ku Tesalonika, Paulosi na ŵanyake ŵakapeleka ‘waka makani ghawemi gha Ciuta cara, kweniso umoyo wawo.’ Ŵakacitanga nthena mwakuzika, nga “umo mama wakonkheska wakucitira pakupwelelera ŵana ŵake na ŵake.” (1 Tes. 2:7, 8) Paulosi wakamanyanga makora umo mama wakonkheska wakucitira na ŵana ŵake. Wangaŵacitira cilicose, nanga nkhuwuka pakati pa usiku kuti waŵawovwire.
13. Kasi ŵalara ŵakwenera kuwoneseska vici?
13 Ŵalara ŵakwenera kuwoneseska kuti ŵakugaŵa makora nyengo yakucitira milimo ya mpingo na ya mbumba zawo. (1 Tim. 5:8) Nyengo iyo ŵalara ŵakumalira pakuliska mskambo njakuti ŵangacezgera na mbumba zawo. Nthowa yimoza iyo ŵangacitira mwamahara nkhucema ŵanji mu mpingo kuti nyengo zinyake ŵaŵirenge lumoza pa Nyengo Yakusopera ya Mbumba. Kwa vilimika vinandi, Masanao uyo ni mbali mulara ku Japan, pa nyengo ya sambiro lake la mbumba wakacemerangapo ŵabali na ŵadumbu ŵambura kutora panji kutengwa ndiposo ŵana awo ŵapapi ŵawo Mbakaboni yayi. Nyengo yikati yajumphapo ŵanji awo wakaŵawovwirapo sono nawo mbalara ndipo ŵakovwira ŵanji.
Kanani Candulo ca Uryarya, Liskani Mskambo Mwamwamphu
14, 15. Cifukwa wuli ŵalara ŵakwenera cara “kutemwa kusanga candulo mu uryarya,” ndipo ŵangamuyezga wuli Paulosi pa nkhani iyi?
14 Petrosi wakaciskaso ŵalara kuti ŵaleke kuliska mskambo “cifukwa ca kutemwa kusanga candulo mu uryarya,” kweni ŵaliskenge “mwamwamphu.” Mbunenesko kuti ŵalara ŵakumalira nyengo yinandi pakucita mulimo wawo, kweni ŵakukhazga kuti ŵapokerenge ndalama yayi. Petrosi wakawona kuti nchakwenelera kucenjezga ŵanalume ŵalara kofya kwa kuliska mskambo cifukwa ca “kutemwa kusanga candulo mu uryarya.” Umu ndimo ŵakucitira ŵalongozgi ŵa visopa vya “Babuloni Mukuru” ivyo vikukavuska ŵanthu ŵanandi. (Uvu. 18:2, 3) Ŵalara ŵali na cifukwa ciwemi cakuŵira maso na nkharo yiliyose iyo yingaŵalongozgera ku mzimu wanthena.
15 Paulosi nchakuwonerapo ciwemi comene ku ŵalara. Pakuŵa mpositole, Paulosi mphanyi wakaŵa “mphingo yikuru” ku Ŵakhristu ŵa ku Tesalonika, kweni wakaryapo yayi “cakurya ca munthu kwambura kulipira.” M’malo mwake, ‘usiku na muhanya wakagwiranga nchito.’ (2 Tes. 3:8) Ŵalara ŵanandi mazuŵa ghano, kusazgapo awo ŵakucita uteŵeti wakwendakwenda, ŵakucita makora comene pa nkhani iyi. Nangauli ŵakukondwa para Ŵakhristu ŵanyawo ŵaŵapokelera makora, kweni ŵakuŵika “mphingo yikuru” pa ŵanyawo yayi.—1 Tes. 2:9.
16. Kasi kuliska mskambo “mwamwamphu” kukung’anamuraci?
16 Ŵalara ŵakuliska mskambo “mwamwamphu.” Mwamphu wawo ukuwoneka kwizira mu kujipata uko ŵakucita pakovwira mskambo. Kweni ŵalara ŵacitemwa ŵakucita kuwucicizga yayi mskambo kuti uteŵeterenge Yehova, nesi kukhuŵilizga ŵanji kuti ŵaŵe na mzimu wacipharizgano. (Gal. 5:26) Ŵalara ŵakumanya kuti mberere yiliyose yikupambana na yinyake. Kweni ŵakukhumbisiska kovwira ŵabali ŵawo kuti ŵateŵeterenge Yehova mwakukondwa.
Kucita Ufumu pa Mskambo Cara Kweni Muŵe Cakuwonerapo
17, 18. (a) Kasi nyengo zinyake ŵapositole ŵa Yesu ŵakaŵanga na suzgo wuli? (b) Kasi nase tingakumana na suzgo wuli?
17 Nga umo tadumbiskirana, ŵalara ŵakwenera kukumbuka kuti mskambo uwo ŵakuliska ngwa Ciuta, ngwawo yayi. Ŵaleke “kucita ufumu pa awo nchiharo ca Ciuta.” (Ŵazgani 1 Petrosi 5:3.) Nyengo zinyake ŵapositole ŵa Yesu ŵakaŵanga na vilato viheni. Nga mbawusi ŵa mitundu, ŵapositole ŵanji nawo ŵakakhumbanga kumanyikwa.—Ŵazgani Mariko 10:42-45.
18 Mazuŵa ghano, ŵabali awo ‘ŵakunwekera mulimo wa ulaŵiliri’ ŵangacita makora kusanda cifukwa ico ŵakunwekera mulimo uwu. (1 Tim. 3:1) Ŵalara mu mpingo ŵangacita makora kujifumba kufumira pasi pa mtima usange nawo ŵakukhumba mazaza panji kumanyikwa nga umo ŵapositole ŵanji ŵakacitira. Usange ŵapositole ŵakaŵa na suzgo pa nkhani iyi, ipo ŵalara ŵakwenera kumanya kuti ŵakukhumbikwira kufwilirapo kuti ŵaŵambare mzimu uwu.
19. Kasi ŵalara ŵakwenera kukumbuka vici para ŵakuvikilira mskambo?
19 Mbunenesko kuti pali nyengo iyo ŵalara ŵakukhumbikwira kuŵa ŵacikanga, pakuvikilira mskambo ku “mphumphi zikali.” (Mil. 20:28-30) Paulosi wakaphalira Tito kuti walutilire “kuciska na kucenya na mazaza ghose.” (Tito 2:15) Ndipouli, nanga nipara ŵalara ŵakucita nthena, ŵakuyezga kucindika awo ŵakukhwaskika. Ŵakwenera kumanya kuti m’malo mwakukalipa, kanandi kuyowoya mwakuzikira kukovwira comene kuti munthu watore nthowa yakwenelera.
20. Kasi ŵalara ŵangayezga wuli Yesu?
20 Ciyelezgero ciwemi ca Khristu cikukhuŵilizga ŵalara kuti ŵatemwenge mskambo. (Yoh. 13:12-15) Mitima yithu yikukondwa para tikuŵazga umo Yesu wakasambizgira ŵasambiri ŵake mulimo wa kupharazga na kuzgora ŵanthu kuŵa ŵasambiri. Cifukwa ca kujiyuyura kwake, mitima ya ŵasambiri ŵake yikacontheka, ndipo ŵakaciskika kuŵa ‘ŵakujicefya, na kuwona ŵanji kuŵa ŵakuluska iwo.’ (Fil. 2:3) Mazuŵa ghano napo, ŵalara ŵakuciskika kulondezga Yesu, mwakuti nawo ŵaŵe “vyakuwonerapo ku mskambo.”
21. Kasi ŵalara ŵakulindilira njombe wuli?
21 Petrosi wati wasoka ŵalara, wakamalizga na mazgu agho ghakuyowoya za njombe ya munthazi. (Ŵazgani 1 Petrosi 5:4.) Ŵalara awo mbakuphakazgika ŵazamupokera “mphumphu ya ucindami yambura kufota” lumoza na Khristu kucanya. Ŵalara awo mba “mberere zinyake” ŵazamuŵa na mwaŵi wakuliska mskambo wa Ciuta pa caru capasi mwakulongozgeka na “muliska” mukuru. (Yoh. 10:16) Nkhani yakulondezgapo yizamulongosora umo mpingo ungawovwilira awo ŵakulongozga.
Kuweleramo
• Cifukwa wuli cikaŵa cakwenelera kuti Petrosi waciske ŵalara ŵanyake kuliska mskambo wa Ciuta?
• Kasi ŵalara ŵakwenera kuliska wuli mberere izo ni zilwari mwauzimu?
• Kasi nchivici cikuciska ŵalara kuliska mskambo wa Ciuta?
[Cithuzithuzi pa peji 21]
Nga umo ŵakacitiranga ŵaliska kale, ŵalara mazuŵa ghano ŵakwenera kuvikilira mberere izo ŵakupwelelera