Stsalel te wokolile

Jaʼ jun talelil te ya skoltayotik ta sitintayel te wokolil o pruebaetik te ya xtal ta jtojoltik sok te manchuk ya xchebaj koʼtantike. Jaʼtome ya xnojp kuʼuntik te talelil-abi, te kʼalal ay bintik ya xkʼot ta pasel ta jkuxlejaltike. Jich bitʼil jtul alal te yaktonax snopel beele, aynanixme bin-ora-a te ya xyale, jaʼnix jich te kʼalal mukʼix-ae aynanixme bin-ora te ya xyal kʼoem swenta ay bin ya snop ta skuxlejal.

Ay alaletik te ya xchebaj yoʼtanik te kʼalal ay bin ma lek ya snaʼik spasel, kʼalal ya sta swokolik o ya yichʼik tojobtesel, jaʼ nix jich ay yantik alaletik te jkʼaxel ya xchebaj yoʼtanik. Jaʼ yuʼun kʼax mukʼ skʼoplal te yakuk xkʼot ta yoʼtanik ini:

• Manix ya xjuʼ-a te spisil lek ya xlokʼ kuʼuntik te bintik ya jpastike (Santiago 3:2).

• Ta jpisiltik aynanix-a te bin ya xkʼot ta jtojoltik te ya yakʼ jwokoltike (Eclesiastés 9:11).

• Ta jpisiltik ya jkʼantik te ya kichʼtik tsitsele, melel jich ya xpʼijubotik-a (Proverbios 9:9).

Teme la snop stsalel swokol te awal anichʼane, yame xkujch yuʼun te wokolil ya xtal ta skuxlejale.

Kʼalal ay banti ya xchʼayik

TOJOBTESEL TE YA YAKʼ TE BIBLIA: «Aunque ya xyahl huqueb buelta te machʼa toj yoʼtan, ya xchaʼhahch xan» (Proverbios 24:16).

Koltaya te awal anichʼan yuʼun ma jkʼaxeluk ya smel yoʼtan yuʼun te banti ya xchʼaye. Jich bitʼil teme ay ma kʼax ta jun eksamen, ¿bin ya spas? ¿Oranaxbal ya xchebaj yoʼtan sok te ya snop te maʼyuk bin lek ya xlokʼ yuʼune?

Swenta ya awakʼbey snop te ya skʼan ya stsal swokol te awal anichʼane, albeya yaʼiy te binwan ya xjuʼ ya spas yuʼun ya slekubtes sba. Jichme maba ya snop te jkʼaxel maʼyuk bin ya snaʼ spasele.

Jaʼnix jich mame xa achʼik aba ta schajpanel te kʼopetik ya stae. Akʼbeya yil te bitʼil ya xjuʼ ya schajpan ta stukele. Ya xjuʼ te jich ya ajojkʼoybey: «¿Bin ya xjuʼ ya apas yuʼun ya awichʼbey swentail te bin ya yichʼ cholel ta materia te banti ma kʼax awuʼun te eksamene?».

Te kʼalal ya xtal tulan wokolil

TOJOBTESEL TE YA YAKʼ TE BIBLIA: «Ma xanaʼic bin ya xcʼoht ta pasel pajel» (Santiago 4:14).

Ma naʼbiluk kuʼuntik te bin ya xkʼot ta pasel ta jkuxlejaltike. Yame xjuʼ te ya jtatik wokol yuʼun te jkʼaxel ay maʼyuk jtakʼintik ya xjilotike sok te ya stsakotik chamele. Te Biblia ya yal te ay baeltik maba ya yaʼiyik tsalaw te machʼatik ya xjuʼ yuʼunik animale sok te ay ma xjuʼ yuʼunik guerra te machʼatik ay yipike, melel ay bin «ajcʼ nax te jich ya xcʼot ta swentaique» (Eclesiastés 9:11, XCD).

Jichnanix stalel-a te ya apasik tulan yuʼun ya akanantayik te awal anichʼnabike. Pero, teme ya anopik ta leke, mananix ya xjuʼ awuʼunik-a te spisil-ora ya akoltayik ta swenta te kʼopetik te ya xjuʼ ya staike.

Bueno, matoniwan mukʼuk te awal anichʼan swenta ya xjuʼ ya sta swokol yuʼun te jkʼaxel ay maʼyuk stakʼin ya xjile o te ya schʼay te yaʼtele. Pero ayniwan ya xjuʼ ya sta swokol ta skaj te ay machʼa ya xlaj yuʼun o te ay maʼyukix yamigoe.a

Te kʼalal ya yichʼ tojobtesel

TOJOBTESEL TE YA YAKʼ TE BIBLIA: «Aʼiya awaʼiy te bin ya xʼaʼbotat anaʼ [...], hich me pʼij ya xcʼohat te jayeb xan cʼahcʼal cuxulat» (Proverbios 19:20).

Ma utsʼineluk teme ya kichʼtik tojobtesele, melel jich ya jtojobtestik te chopol jtaleltik o te kaʼteltike.

Teme ya awakʼbey snop te awal anichʼan te manchuk ya spʼaj te tojobtesele, jichme maba ya ata awokol sok te awal anichʼane. Jtul tatil te John sbiil, jich la yal: «Teme jaʼat ya akʼan ya achajpan spisil te kʼopetik ya sta te awal anichʼane, mame ayuk bin-ora ya snop schajpanel ta stukel te kʼopetik ya xtal ta stojole. Sok spisil-ora ya skʼan te ayukat ta spat ta schajpanbeyel te kʼopetik ya stae. Jaʼ-abi yame yakʼbat bayal awokol soknix-euk te awal anichʼane».

¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya akoltay te awal anichʼan yuʼun ma spʼaj te tojobtesel ya x-akʼbote? Teme ya yichʼ tojobtesel ta eskuela o ta yan lugar, mame xa awalbey te ma snujpʼuk te la yichʼ tojobtesele. Jaʼ lek te yakuk apasbey te jojkʼoyeletik ini:

• «¿Binwan yuʼun ya akuy te la awichʼ tojobtesele?».

• «¿Bin-utʼil ya atojobtes aba?».

• «¿Bin ya apas te kʼalal jich ya xkʼot ta pasel yan bueltae?».

Ayukme ta awoʼtan ini: te tojobtesel ya yichʼ te awal anichʼane, ma jaʼuknax ya xkoltayot yuʼun ta ora ini, jaʼnix jich ya xkoltayot ta pajel chaʼbej te kʼalal mukʼix-ae.