“Nighe, Mẹvwẹ Ọmọtẹ rẹ Ọrovwohwo”

1, 2. (a) Mavọ yen ọrhorha ọvo yerin Meri wan? (b) Orhiẹn vọ yen Meri hirharoku, kẹ mavọ yen o vwo wene akpeyeren rọyen?

MERI kpare opharo kpenu vẹ igbevwunu, ro vwo nẹ ọrhorha rọ ro uwevwin rọyen na. Ọrhorha na nokpẹn rẹ ọsẹ yẹrẹ oni rọye-en. Meri yen o bru rhe! Meri vwo imuẹro dẹn nẹ ọ dia Nazarẹt yen o nurhe-e. A fobọ nẹ erhorha sua vwẹ orere rayen na, kidie orere na rhoro-o. Ọrhorha nana fẹnẹ ihwo rehẹ orere na. O de yeren Meri vwẹ idjerhe ro gbere unu mamọ, rọ vwọ ta: “Do wẹ rọ vọnre vẹ ẹserọphẹ, Ọrovwohwo vẹ owẹ herọ.”—Se Luk 1:26-28.

² Ọnana yen ghwa ọtonphiyọ rẹ ikuegbe ri Baibol ro shekpahen Meri rọ dia ọmọtẹ ri Hẹli vwẹ orere ri Nazarẹt vwẹ Galili. Ikuegbe rọyen tonphiyọ vwẹ ọke ro che vwo brorhiẹn ọghanghanre ọvo. Ọshare ọvo re se Josẹf sarọ phiyotọ; ọkanrirhe ghevweghe yen o ruẹ, ọ dia ọdafe-e, ẹkẹvuọvo o vwo esegbuyota kpahen Ọghẹnẹ. Ọtiọyena, Meri se no nẹ akpeyeren rọyen cha dia kekpe; o che bicha ọshare rọyen siẹrẹ ayen da rọvwọn nu, ayen ihwo ivẹ na me vwẹrote emọ rẹ ayen che vwiẹ. Ẹkẹvuọvo, ọrhorha nana de bro rhe kpregede, ọ da vuẹ kpahen iruo rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ, ro che wene akpeyeren rọyen kare kare.

3, 4. A ke sa nabọ riẹn oka rẹ ohwo rẹ Meri hepha, die yen ofori nẹ e chukoku, kẹ die yen ofori nẹ a tẹnrovi?

³ O gbe ihwo buebun unu rẹ ayen vwọ riẹn nẹ Baibol na ta eta buebun kpahen Meri-i. Erọnvwọn tutuno yen ọ ta kpahen asan ro nurhe kugbe oka rẹ ohwo rọ hepha; ọ nama ta ota vuọvo kpahen erhuvwu rẹ ugboma rọye-en. Dedena, oborẹ Baibol na ta kpahen Meri nẹrhẹ a riẹn erọnvwọn buebun kpahọn.

⁴ E che si ẹwẹn nẹ iroro ghevweghe rẹ ihwo rẹ ẹga sansan vwọri kpahen Meri tavwen a ke sa nabọ riẹn oka rẹ ohwo rọ hepha. E jẹ avwanre kpairoro vrẹ “ema vẹ ihoho” ra tare nẹ ọyen uhoho ri Meri. E jẹ avwanre ji chukoku efian vẹ iyono re che se djisẹ rayen fiotọ-ọ rẹ ẹga buebun hrahra nene asan eje, rọ nẹrhẹ e se Meri “Oni rẹ Ọghẹnẹ” kugbe “Aye rẹ Ovie rẹ Odjuvwu.” Ukperẹ ọtiọyen, e jẹ a tẹnrovi oborẹ Baibol na ghene ta kpahọn. Ọ cha nẹrhẹ a mrẹ oborẹ esegbuyota rọyen gan te, kugbe obo ra sa vwọ vwẹrokere.

 5. (a) Die yen avwanre yono kpahen Meri fikirẹ obo ro ruru ọke rẹ amakashe na vwo yeren? (b) Uyono ọghanghanre vọ yen e se yono mie Meri?

⁵ Ọ dia ohworakpọ ghevweghe yen bru Meri rhe-e. Amakashe re se Gabrẹl yen bruro rhe. O vwo se Meri ọ “rọ vọnre vẹ ẹserọphẹ,” “udu de bro gangan” fikirẹ eta yena, ko roro kpahen uyeren nana ro ji nyo dẹvo-o. (Luk 1:29) Ono yen niro ghanghanre te ọtiọyen? Meri rhẹro rẹ emu tiọyena mie ohworakpọ-ọ. Ẹkẹvuọvo, ẹserọphẹ yẹrẹ ẹroesiri rẹ Ọghẹnẹ yen amakashe na ta ota kpahan. Dede nẹ Meri guọnọ ẹroesiri ri Jihova, jẹ ọ dia ọyen ọ vwọ vwẹ obọ sa udu kẹ ihwo nẹ ọyen vwo ẹroesiri ri Jihova-a. Udje ri Meri yono avwanre nẹ a davwẹngba vwo vwo ẹroesiri ri Jihova, ẹkẹvuọvo, a vwẹ obọ vwọ sa udu nẹ o te avwanre obọ re-e. Ọghẹnẹ vwọsua ihwo re kparoma, ẹkẹvuọvo o vwo ẹguọnọ rẹ ihwo re pha dẹndẹn re vwomakpotọ, o ji biẹcha ayen.—Jems 4:6.

 6. Uphẹn oghẹresan vọ yen amakashe na vwọ kẹ Meri?

⁶ Meri guọnọ omaevwokpotọ tiọyena, kidie amakashe na kẹ rẹ uphẹn oghẹresan ọvo ro rhẹro rọye-en. Amakashe na vuẹrẹ nẹ o che vwiẹ ọmọ rọ cha dia ohwo rọ ma ghanre kparobọ vwẹ akpọ na eje. Gabrẹl da ta: “Ọrovwohwo Ọghẹnẹ kọ vwẹ ekete ri Devid ọsẹ rọye vwọ kẹ, Kọ re vwẹ enu rẹ uwevwi ri Jekọp bẹdẹ; uvie rọye gbi se vwo oba-a.” (Luk 1:32, 33) Meri riẹnre nẹ Ọghẹnẹ ve kẹ Devid omarẹ ikpe uriorin ọvo re wanre nẹ ọmọ rọyen ọvo che sun bẹdẹ. (2 Sam. 7:12, 13) Kọyen ọmọ rọyen yen cha dia Mesaya na rẹ ihwo rẹ Ọghẹnẹ rhẹro rọyen vwẹ ẹgbukpe ujorin buebun rhire na!

 7. (a) Die yen onọ rẹ Meri nọre djephia kpahọn? (b) Die yen ighene ri nonẹna se yono mie Meri?

⁷ Vwọba, amakashe na vuẹrẹ nẹ e che se ọmọ rọyen “Ọmọ rẹ Ọro Mekpenu.” Mavọ yen ohworakpọ se vwo vwiẹ Ọmọ rẹ Ọghẹnẹ? Mavọ yen Meri sa vwọ tobọ mrevun dede? Josẹf sarọ phiyotọ, ẹkẹvuọvo ayen je rọvwọ-ọn. Ọnana yen sorọ Meri vwọ nọ onọ nana: “Komavọ ọnana sa vwọ dia ọtiọye, ye me vẹ ọshare je mroma-a?” (Luk 1:34) Jokaphiyọ nẹ oma vo Meri kakaka ọke rọ vwọ ta ota kpahen ọghọ rọye-en. Ukperẹ ọtiọyen, o niro ghanghanre. Nonẹna, ighene buebun fobọ chọghọ, ayen je reyọ ihwo ri ji chọghọ-ọ vwọ jehwẹ. Akpọ na wene re. Ẹkẹvuọvo, Jihova ji rhi wene-e. (Mal. 3:6) Jihova vwẹ ẹro ọghanghanre vwo nẹ ihwo re yọnrọn irhi rọyen nonẹna kirobo ro ruru vwẹ ọke ri Meri.—Se Hibru 13:4.

 8. Mavọ yen Meri rọ gbare-e se wo vwiẹ ọmọ rọ pha gbagba?

⁸ Dede nẹ Meri odibo rẹ Ọghẹnẹ rọ fuevun, ọyen ohworakpọ ro jẹgba. Kẹ, mavọ yen o se vwo vwiẹ ọmọ rẹ Ọghẹnẹ rọ pha gbagba? Gabrẹl da ta: “Erhi [“ẹwẹn,” NW ] ọfuanfon na che bru we rhe, ogangan rẹ Ọro Mekpenu na ko che rhurhu uwe; ọtiọye ọmọ ru [wo] che vwiẹ na ke se ọfuanfon, ọmọ rẹ Ọghẹnẹ.” (Luk 1:35) Ihworakpọ de vwiẹ, emọ rayen riuku rẹ umwemwu vẹ ijẹgba mie ayen. Jẹ, evwiẹ ri Jesu cha fẹnẹ, kidie Jihova che ru igbevwunu ọvo. O che phi arhọ rẹ Ọmọ rọyen rọhẹ obo odjuvwu phiyọ uwevwiẹ ri Meri, ọ me vwẹ ẹwẹn ọfuanfon rọyen vwo “rhurhu” Meri, rere ọmọ na vwọ vrabọ rẹ upe rẹ umwemwu. Meri se ive rẹ amakashe na gbuyota? Die yen ọ kpahen kẹ?

 9. (a) Diesorọ oborẹ egbaphro ta kpahen ikuegbe ri Meri vwọ chọ? (b) Mavọ yen Gabrẹl wan ru esegbuyota ri Meri ganphiyọ?

⁹ Egbaphro kugbe ihwo evo ri yono kpahen ẹga, phraphro nẹ ọmọtobẹ che se vwiẹ-ẹ. Egbudugbu rẹ ẹbe na eje rẹ ayen yonori na, ayen se vwo ẹruọ rẹ uyota ọlọlọhọ nana-a. Gabrẹl tare nẹ, “o vwo emu ọvuọvo rọ bẹn kẹ Ọghẹnẹ-ẹ.” (Luk 1:37) Eghene re se Meri na, rhọnvwephiyọ eta rẹ amakashe na kidie o vwo esegbuyota ọgangan. Jẹ, ọ dia ọyen ọ vwọ dia ohwo ra sa phiẹ-ẹn. Kerẹ kohwo kohwo ro vwo ọhọ, Meri mu esegbuyota rọyen kpahen obo ro muẹro. Gabrẹl je choma ro vwo dje emu efa kẹ, ri se toroba imuẹro ro vwori. Ọ da vuẹ kpahen omoni rọyen rọ kpakore re se Ẹlizabẹt rẹ ihwo se ẹgan. Ọghẹnẹ nẹrhẹ ọ mrevun vwẹ idjerhe igbevwunu re!

10. Diesorọ e vwo je roro nẹ ẹnwan vẹ ebẹnbẹn vuọvo nene uphẹn ra vwọ kẹ Meri na-a?

¹⁰ Kẹ, die yen Meri che ru enẹna? A vwẹ iruo kẹ re, o ji vwo imuẹro nẹ Ọghẹnẹ che ru emu eje rẹ amakashe Gabrẹl tare. O muẹro dẹn nẹ ẹnwan vẹ ebẹnbẹn nene uphẹn ro te re obọ na. O ji roro kpahen Josẹf rọ sarọ phiyotọ na. Josẹf je sa rọvwọn siẹrẹ o de nyo nẹ ọ mrevun? Vwọrẹ uyota, ọ họhọre nẹ owian ra vwọ kẹ na lọhọre kakaka-a. Ọ cha mrevun rẹ Ọmọ rẹ Ọghẹnẹ rọ ma ghanre kparobọ vwẹ usun rẹ emama rọyen eje. Ọ cha vwẹrote vwẹ ọkiemọ rọyen, ọ me je chochọn rọyen vwẹ akpọ umwemwu nana. Ọyen ghini oghwa rode!

11, 12. (a) Die yen eshare ri fuevun ri ji vwo ẹgba ruru vwẹ ọke evo rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ ayen iruo rọ vọnre vẹ egbabọse? (b) Die yen eta rẹ Meri ta kẹ Gabrẹl djephia kpahen oka rẹ ohwo rọ hepha?

¹¹ Baibol na djerephia nẹ eshare ri fuevun ri ji vwo ẹgba tobọ siomauko vwẹ ọke evo rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ ayen iruo. Mosis tare nẹ ọyen cha sa dia ọtota rẹ Ọghẹnẹ-ẹ, kidie ọ riẹn obo ra ta ota-a. (Eyan. 4:10) Jerimaya tare nẹ ọyen “omotete,” nẹ ọyen boba nọ vwọ kẹ iruo rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ. (Jer. 1:6) Jona djẹre fikirẹ iruo rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ! (Jona 1:3) Kẹ Meri vwo?

¹² Nonẹna ihwo buebun je karophiyọ ẹkpahọnphiyọ rọyen ro dje omaevwokpotọ vẹ ẹmienyo phia. Ọ vwẹ eta nana vwọ kpahen kẹ Gabrẹl: “Nighe, mẹvwẹ ọmọtẹ rẹ Ọrovwohwo; gbe jẹ ọ sẹ kẹ vwẹ kirobo rẹ ota wẹn epha.” (Luk 1:38) Odibo ọmọtẹ yen ẹdia rọyen me kpotọ vwẹ usun rẹ idibo na eje; akpeyeren rọyen eje hẹ obọ rẹ onini rọyen. Ẹro tiọyena yen Meri vwo ni oma rọyen vwẹ obaro ri Jihova rọ dia Onini rọyen. Ọ riẹnre nẹ Jihova cha sẹro rọyen, kidie Jihova fuevun kẹ ihwo re fuevun kẹ, ọ je riẹn nẹ Jihova che bruba kẹ ọyen siẹrẹ ọ da davwengba rọyen eje vwo ruiruo ra vwọ kẹ na, rọ vọnre vẹ egbabọse.—Une 18:25.

13. Mavọ yen udje ri Meri sa vwọ chọn avwanre uko siẹrẹ e de roro nẹ iruo rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ avwanre gan nọ, yẹrẹ e che se ruo-o?

¹³ Ọkiọvo, Ọghẹnẹ sa kẹ avwanre iruo rọ gan nọ vwẹ ẹro rẹ avwanre, yẹrẹ rẹ avwanre rorori nẹ e che se ru-u. Ẹkẹvuọvo, Baibol na vuẹ avwanre erọnvwọn buebun re sa nẹrhẹ a vwẹrosuọ ji phi akpeyeren rẹ avwanre phiyọ obọ rọyen kirobo rẹ Meri ruru. (Isẹ 3:5, 6) A cha vwẹrọsuọ? E de ru ọtiọyen, ọ cha hwosa kẹ avwanre, ji ru esegbuyota rẹ avwanre ganphiyọ.

14, 15. (a) Ebruphiyọ vọ yen Jihova vwọ kẹ Meri ọke ro vwo kpo uwevwin rẹ Ẹlizabẹt vẹ Zekaraya? (b) Die yen eta ri Meri rehẹ Luk 1:46-55 djephia kpahọn?

¹⁴ Eta rẹ Gabrẹl vuẹ Meri kpahen Ẹlizabẹt ghanre kẹ mamọ. Usun rẹ eya na eje rehẹ akpọ, Ẹlizabẹt yen che me vwo ẹruọ rẹ ẹdia rọyen na. Meri de brokpakpa kpo Juda rọ dia ẹkuotọ rọhẹ ugbenu; oyan na reyọ ẹdẹ erha yẹrẹ ẹne. O ghwe vwo phi owọ phiyọ uwevwin rẹ Ẹlizabẹt vẹ Zakaraya rọ dia orherẹn, Jihova da vwẹ ebruphiyọ ọfa kẹ ro ru esegbuyota rọyen ganphiyọ. Ugege rẹ Ẹlizabẹt vwo nyo uyeren ri Meri, akpẹn rẹ evun rọyen de pho vwọrẹ aghọghọ. Ẹlizabẹt da rhe vọn vẹ ẹwẹn ọfuanfon na, o de se Meri “oni rẹ Ọrovwovwe.” Ọghẹnẹ yen ruro rẹ Ẹlizabẹt vwọ riẹn nẹ ọmọ rẹ Meri che vwiẹ na cha dia Ọrovwori rọyen yẹrẹ Mesaya na. Vwọba, ẹwẹn ọfuanfon na de ji muo vwo jiri Meri fikirẹ evun-ẹfuọn rọyen, rọ vwọ ta: “E bruphihọ kẹ ohwo ro segbuyota.” (Luk 1:39-45) O muẹro dẹn nẹ erọnvwọn eje rẹ Jihova vuve rọyen kẹ Meri che rugba!

¹⁵ Ukuotọ rọyen Meri da je kpahen kẹ. A sẹro rẹ eta rọyen vwẹ Baibol na. (Se Luk 1:46-55.) Ọnana yen eta ri Meri ri me gron kparobọ vwẹ Baibol na. Eta na nẹrhẹ a riẹn erọnvwọn buebun kpahọn. Eta rọ tare vwọ kpẹvwẹ Jihova, nẹrhẹ a riẹn obo ro vwo ọdavwaro te kpahen ebruphiyọ ri Jihova kugbe uphẹn rọ vwọ dia oni ri Mesaya na. Eta na ji dje oborẹ esegbuyota rọyen ghwotọ te, rọ vwọ tanẹ Jihova vwẹ ihwo ri vwo ogangan vẹ e rhe kparoma vwo kpotọ, ọ me rha vwẹ ukẹcha kẹ ivwiogbere re guọnọ vwẹ ẹga kẹ. Eta na ji dje oborẹ erianriẹn rọyen kodo te. Ehiahiẹ ọvo djere nẹ Meri rionbọ phiyọ ẹbẹre ra vwẹ Hibru si vwẹ Baibol na vrẹ abọ 20!a

16, 17. (a) Uruemu vọ yen Meri vẹ ọmọ rọyen djephia ro fori nẹ a vwẹrokere? (b) Ebruphiyọ vọ yen ikuegbe ri Meri vẹ Ẹlizabẹt nẹrhẹ a karophiyọ?

¹⁶ O muẹro dẹn nẹ Meri nabọ roro kokodo kpahen Ota rẹ Ọghẹnẹ. Dedena, o dje uruemu rẹ omaevwokpotọ phia rọ vwọ vwanriẹn eta rehẹ Ọbe Ọfuanfon na, ukperẹ ọ vwọ ta eta romobọ rọyen. Ọmọ rọhẹ evun rọyen na ọke yena ji dje oka rẹ ẹwẹn tiọyen phia ukuko na, rọ vwọ ta: “Uyono mẹ dia ọmẹ-ẹ, ẹkẹvuọvo ọ rẹ ọ ro ji vwe rhe.” (Jọn 7:16) Ọtiọyena, gba nọ oma wẹn: ‘Mi muọghọ okokodo kẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ? Gbanẹ iroro vẹ iyono romobọ mẹ yen me je vwe?’ Meri riẹn ru vwẹ ẹdia nana!

¹⁷ Meri nene Ẹlizabẹt dia vwẹ omarẹ emeranvwe erha, o muẹro dẹn nẹ ayen phiuduphiyọ ohwohwo awọ vwẹ uvwre ọke yena. (Luk 1:56) Ikuegbe ri Baibol nana nẹrhẹ a karophiyọ ebruphiyọ rẹ uvi rẹ ugbeyan sa ghwa rhe. Oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ Jihova cha ganphiyọ siẹrẹ avwanre da vwẹ ugbeyan vwo mu ihwo ri ghini vwo ẹguọnọ ri Jihova. (Isẹ 13:20) Enẹna, ọke rẹ Meri che vwo rhivwin kpo te re. Die yen Josẹf cha ta siẹrẹ ọ da riẹn nẹ Meri mrevun?

18. Die yen Meri vuẹ Josẹf, kẹ die yen Josẹf ruru?

¹⁸ Ọkiọvo Meri hẹrhẹ nẹ evun rọyen phia tavwen ọ ke vuẹ Josẹf kpahọ-ọn. O muẹro dẹn nẹ ẹwẹn kpokpiro mamọ kpahen oborẹ oma che ru Josẹf rọ fuevun ji vwo oshọẹdjẹ rẹ Ọghẹnẹ na. Dedena, o bruro ra, ọ da vuẹ obo re phiare eje. Aphro herọ-ọ, udu bru Josẹf mamọ ọke ro vwo nyo ikuegbe na. Ọ guọnọ se oborẹ ọmọtẹ nana ro vwo ẹguọnọ kpahen na vuẹrẹ gbuyota, jẹ ọ họhọre nẹ o nene ọshare ọfa. Baibol na vuẹ avwanre oborẹ Josẹf roro kpahe-en. Jẹ, ọ tare nẹ o brorhiẹn rọ vwọ siọn, kidie vwẹ ọke yena, ọshare da sa ọmọtẹ phiyotọ nu, kọ ghwa họhọ nẹ ayen rọvwọn nure. Ẹkẹvuọvo, Josẹf guọnọ phọphọ Meri-i, eriyina o de brorhiẹn ro vwo siobọno vwẹ odjahọn. (Mat. 1:18, 19) O muẹro dẹn nẹ ọ da Meri mamọ rọ vwọ mrẹ ọshare esiri nana ro muomaphiyọ fikirẹ ẹdia na. Dedena, ivun rọyen miovwo Meri-i.

19. Mavọ yen Jihova vwọ chọn Josẹf uko vwo ru obo ri yovwirin?

¹⁹ Jihova chọn Josẹf uko vwo ru obo ri yovwirin. Vwevunrẹ evwerhẹn, amakashe rẹ Ọghẹnẹ da vuẹ nẹ Meri mrevun na vwẹ idjerhe igbevwunu. Ọyena da nẹrhẹ ẹwẹn rọyen totọ! Kerẹ Meri, Josẹf de ru oborẹ Jihova guọnọre. Ọ da rọvwọn Meri, ji muegbe rọ vwọ vwẹrote Ọmọ rẹ Ọghẹnẹ.—Mat. 1:20-24.

20, 21. Die yen ihwo re rọvwọnre vẹ ihwo ri muegbe rẹ orọnvwe se yono vwo nẹ udje ri Meri vẹ Josẹf?

²⁰ Ihwo re rọvwọnre vẹ ihwo ri muegbe rẹ orọnvwe se yono emu buebun vwo nẹ udje rẹ aye gbe ọshare nana re diarọ vwẹ ẹgbukpe 2,000 re wanre. Ọke rẹ Josẹf vwọ mrẹ oborẹ aye rọyen nabọ ruẹ ẹkẹn ro te re kerẹ aye uwevwin kugbe oni, oma da nabọ vwerhọn nẹ amakashe ri Jihova vuẹ ọyen obo ro che ru. Ọyena chọn rọ uko vwọ mrẹ obo rọ ghanre te ra vwọ vwẹroso Jihova ọke re de che brorhiẹn ride. (Une 37:5; Isẹ 18:13) Aphro herọ-ọ, Josẹf nabọ jomaotọ brorhiẹn sansan vwẹ idjerhe ẹguọnọ kerẹ ọgbuyovwin rẹ orua.

²¹ Die yen avwanre sa ta kpahen owenvwe rẹ Meri vwori rọ vwọ rọvwọn Josẹf? Ọ bẹn kẹ Josẹf ro vwo se ikuegbe ri Meri gbuyota ẹsosuọ, jẹ Meri nabọ hẹrhẹ ọke ro vwo brorhiẹn rẹ obo ro che ru, kidie ọyen cha dia ọgbuyovwin rẹ orua na ukuotọ rọyen. Meri riẹn ru vwẹ ẹdia yena; ofori nẹ eya re dia Inenikristi nonẹna je vwẹrokere. Ọ rọ koba, enana eje re phiare na, nẹrhẹ Josẹf vẹ Meri riẹn ọghanrovwẹ rẹ uvi rẹ otaẹtakuẹgbe kugbe uruemu ra vwọ ta uyota.—Se Isẹ 15:22.

22. Mavọ yen Josẹf vẹ Meri ton orọnvwe rayen phiyọ wan, kẹ ebruphiyọ vọ yen che te ayen obọ?

²² Josẹf vẹ Meri ton orọnvwe rayen phiyọ yoyovwin. Ayen ihwo ivẹ na vwo ẹguọnọ ri Jihova vwọ vrẹ kemu kumu eje, ayen je guọnọ ru obo re cha nẹrhẹ oma vwerhọn. Ẹkẹvuọvo, ebruphiyọ buebun che te ayen obọ, ayen ji che rhiẹromrẹ egbabọse egangan. Ayen cha vwẹrote Jesu bẹsiẹ rọ vwọ rho te asan rọ vwọ dia ọshare rọ ma rho kparobọ vwẹ otọrakpọ na.