Y-sơ-ra-ên vào thời Đa-vít và Sa-lô-môn
Đức Chúa Trời hứa ban cho dòng dõi Áp-ram vùng đất “từ sông của Ai Cập cho đến... sông Ơ-phơ-rát” (Sa 15:18; Xu 23:31; Phu 1:7, 8; 11:24). Khoảng bốn thế kỷ sau khi Giô-suê vào Ca-na-an, Đất Hứa được nới rộng đến những ranh giới ấy.
Vua Đa-vít lật đổ vương quốc Xô-ba thuộc A-ram, giáp ranh với sông Ơ-phơ-rát ở miền bắc Sy-ri.a Đa-vít cũng đánh bại dân Phi-li-tia nên lãnh thổ của vua được nới rộng về phía nam đến biên giới Ai Cập.—2Sa 8:3; 1Sử 18:1-3; 20:4-8; 2Sử 9:26.
Sau đó, Sa-lô-môn cai trị “từ sông Ơ-phơ-rát đến lãnh thổ của dân Phi-li-tia và ranh giới của Ai Cập”, là hình bóng cho triều đại thanh bình của Đấng Mê-si (1V 4:21-25; 8:65; 1Sử 13:5; Th 72:8; Xa 9:10). Dù vậy, lãnh thổ của Y-sơ-ra-ên thường được miêu tả là trải dài “từ Đan đến Bê-e-sê-ba”.—2Sa 3:10; 2Sử 30:5.
Vua Sa-lô-môn đã không vâng lời Đức Chúa Trời khi tích trữ các cỗ xe và ngựa (Phu 17:16; 2Sử 9:25). Vua có thể chuyển các cỗ xe và ngựa nhờ hệ thống đường sá (Gs 2:22; 1V 11:29; Ês 7:3; Mat 8:28). Chúng ta chỉ biết một vài lộ trình chi tiết liên quan đến những con đường này, như “đường cái từ Bê-tên lên Si-chem và phía nam Lê-bô-na”.—Qu 5:6; 21:19.
Sách nói về đường sá ở Y-sơ-ra-ên xưa (The Roads and Highways of Ancient Israel) cho biết: “Hiển nhiên, điều gây khó khăn nhất cho việc khảo sát đường sá ở Y-sơ-ra-ên xưa là không còn dấu vết rõ ràng của những con đường có từ thời Cựu ước, vì [thời ấy] đường không được tráng nhựa”. Thế nhưng, địa hình và tàn tích của các thành được khai quật cho thấy nhiều con đường trong số ấy chạy từ đâu đến đâu.
Đường sá thường ảnh hưởng đến những cuộc tiến quân (1Sa 13:17, 18; 2V 3:5-8). Để tấn công Y-sơ-ra-ên, người Phi-li-tia hành quân từ Éc-rôn và Ga-tha đến “giữa Sô-khô và A-xê-ca”. Quân đội của Sau-lơ gặp chúng ở đấy “trong thung lũng Ê-lát”. Sau khi Đa-vít hạ gục Gô-li-át, người Phi-li-tia chạy trốn về Ga-tha và Éc-rôn, còn Đa-vít đi lên Giê-ru-sa-lem.—1Sa 17:1-54.
La-ki (D10), A-xê-ca (D9) và Bết-sê-mết (D9) nằm dọc trên những tuyến đường tự nhiên xuyên qua đồng bằng Sơ-phê-la và hướng về các ngọn đồi Giu-đa. Thế nên, các thành này đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn cản kẻ thù tấn công trung tâm của Y-sơ-ra-ên từ phía đường Vi-a Ma-rít.—1Sa 6:9, 12; 2V 18:13-17.
[Chú thích]
a Lãnh thổ Ru-bên kéo dài đến tận sa mạc Sy-ri, và rìa phía đông của sa mạc này là sông Ơ-phơ-rát.—1Sử 5:9, 10.
[Các bản đồ nơi trang 17]
(Để có thông tin đầy đủ, xin xem ấn phẩm)
Lãnh thổ và đường xá dưới triều đại thống nhất
Các địa phận ranh giới (thời Sa-lô-môn)
Típ-sắc
Ha-mát
Tát-mốt
Bê-rô-tôi (Cun?)
Si-đôn
Đa-mách
Ty-rơ
Đan
Giê-ru-sa-lem
Ga-xa
A-rô-e
Bê-e-sê-ba
Tát-mốt
Ê-xi-ôn-ghê-be
Ê-lách (Ê-lốt)
[Các sông và suối]
Ơ-phơ-rát
Suối cạn Ai Cập
Đa-vít và Sa-lô-môn (các đường)
B10 Ga-xa
C8 Gia-phô
C9 Ách-đốt
C10 Ách-ca-lôn
C11 Xiếc-lác
C12 HOANG MẠC PHA-RAN
D5 Đô-rơ
D6 Hê-phe
D8 A-phéc
D8 Ra-ma
D9 Sa-an-bim
D9 Ghê-xe
D9 Ma-kát
D9 Éc-rôn
D9 Bết-sê-mết
D9 Ga-tha
D9 A-xê-ca
D10 Sô-cô (Sô-khô)
D10 A-đu-lam
D10 Kê-i-la
D10 La-ki
D11 Giạt-thia
D12 Bê-e-sê-ba
E2 Ty-rơ
E4 Ca-bun
E5 Giốc-nê-am (Giốc-mê-am?)
E5 Mê-ghi-đô
E6 Tha-a-nác
E6 A-ru-bốt
E7 Phi-ra-thôn
E8 Lê-bô-na
E8 Xê-rê-đa
E8 Bê-tên
E9 Hạ Bết-hô-rôn
E9 Thượng Bết-hô-rôn
E9 Ghê-ba
E9 Ga-ba-ôn
E9 Ghi-bê-át
E9 Ki-ri-át-giê-a-rim
E9 Nóp
E9 Ba-anh-phê-rát-xim
E9 Giê-ru-sa-lem
E9 Bết-lê-hem
E10 Thê-cô-a
E10 Hếp-rôn
E11 Xíp
E11 Hô-rết?
E11 Cạt-mên
E11 Ma-ôn
E11 Ếch-tê-mô-a
F5 Ên-đô-rơ
F5 Su-nem
F5 Gít-rê-ên
F6 Bết-sê-an
F7 Tiệt-xa
F7 Si-chem
F8 Xa-rê-than
F8 Si-lô
F8 Óp-ra?
F9 Giê-ri-cô
F11 Ên-ghê-đi
G2 A-bên-bết-ma-ca
G2 Đan
G3 Hát-xo
G3 MA-A-CA
G5 Lô-đê-ba (Đê-bia)
G5 Rô-ghê-lim
G6 A-bên-mê-hô-la
G7 Su-cốt
G7 Ma-ha-na-im
H1 SY-RI
H4 GHÊ-SU-RƠ
H6 Ra-mốt-ga-la-át
H8 Ráp-ba
H9 Mê-đê-ba
H11 A-rô-e
H12 MÔ-ÁP
I4 Hê-lam?
I9 AM-MÔN
[Các đường chính]
C10 Vi-a Ma-rít
H6 Đường Vua
[Các núi]
F5 Núi Ghinh-bô-a
[Các vùng biển]
C8 Địa Trung Hải (Biển Lớn)
F10 Biển Muối (Biển Chết)
G4 Biển Ga-li-lê
[Suối hay nguồn nước]
E9 Ên-Rô-ghên
[Các hình nơi trang 16]
Hình phải: Thung lũng Ê-lát, nhìn về phía đông là những ngọn đồi Giu-đa
Hình dưới: Nhờ hệ thống đường sá, người ta có thể đi lại trong Đất Hứa