Kwalimbikasya Ŵandu Ŵaŵasimene ni Yindu Yangalwe

1-2. (a) Ana cisyasyo capi cacikulosya kuti mwacipago ŵandu akusasosekwa kulimbikasidwa soni akusakombola kwalimbikasya ŵane? (b) Ana ŵanace ŵaŵakamulilidwe mpaka alajeje nganisyo camtuli?

MWACIPAGO, ŵandu akusasosekwa kulimbikasidwa soni akusakombola kwalimbikasya ŵane. Mwacisyasyo, kamwanace pakagwile ni kuwulala palilungo pandaŵi jakang’andileje, kakusawutucila kwa mamagwe kapena kwa babagwe kali mkulila. Acinangolo ŵakwe nganaŵa aposisye liŵangalyo, nambo mpaka agambe kukalimbikasya. Jemanjaji mpaka akawusye yayitendekwe, kukapukuta misosi, kukatenda pepani, soni mwine kukataga mtela kapena kukataŵa ni kaguwo paliŵangalyo. Kaneko kakusaleka kulila kula soni mwine mpaka katandilesoni kung’anda. Mkupita kwa ndaŵi liŵanga lila likusapola.

² Nambope, ndaŵi sine ŵanace akusasimana ni yakusawusya yekulungwa. Yine mwa yakusawusyayi yili kamulilidwa. Kukamulilidwaku mpaka kutendekwe kwa ulendo umpepe kapena kwa yaka yejinji. Mulimosemo, ŵanace ŵakamulilidwewo mpaka ŵalece ali mkulaga nganisyo kwa ndaŵi jelewu. Ndaŵi sine, ŵakukamulila ŵanaceŵa akusakamulwa ni kwapa cilango. Soni pane, yikusasimanikwa kuti ŵakukamulilaŵa ngakusiŵapa cilango. Atamose kuti ŵakamulila ŵanace ali apocele cilango, nambo ŵanace ŵakamulilidwawo akusalagagape nganisyo atamose ali akusile.

 3. (a) Mwakamulana ni lilemba lya 2 Akolinto 1:3, 4, ana cakulinga ca Yehofa cili cici? (b) Ana citukambilane yiwusyo yapi?

³ Ana cici campaka cimkamucisye Mklistu juŵakamulilidwe ali mwanace, naga akulagasikape nganisyo? (Aŵalanje 2 Akolinto 1:3, 4.) Kusala yisyene, cakulinga ca Yehofa cili cakuti ngondolo syakwe sipoceleje yindu yayikusasosecela mpela cinonyelo soni kulimbikasidwa. Sambano kwende tukambilane yiwusyo ayi: (1) Ligongo cici ŵandu ŵaŵakamulilidwe ali ŵanace akusasosekwa kwalimbikasya, atamose pali papite yaka yejinji? (2) Ana ŵani ŵampaka ŵalimbikasye? (3) Ana mpaka twalimbikasye camtuli?

4-5. (a) Ligongo cici tukusosekwa kumanyilila kuti ŵanace ali ŵakulekangana ni acakulungwa? (b) Naga ŵanace akamulilidwe, ana mpaka citendekwe cici kwa ŵanaceŵa pangani jakwakulupilila ŵane?

⁴ Ligongo cici acakulungwa ŵane ŵaŵakamulilidwe ali ŵanace mpaka asosekwepe kwalimbikasya atamose pali papitile yaka yejinji? Kuti tupikanicisye cenene, candanda tukusosekwa kumanyilila kuti ŵanace ali ŵakulekangana mnope ni acakulungwa. Ŵanace ŵaŵakamulilidwe yikusiyakwaya mnope kulekangana ni mwampaka yakwayile acakulungwa. Kwende tulole yisyasyo yine.

⁵ Ŵanace akusosekwa kwasyoŵelela soni kwakulupilila ŵandu ŵakusatamaga nawo. Mkamulano mpela welewu, ukusiwatendekasya ŵanace kulipikana kuti ali pamalo gambone soni yikusiyajiganya kuti ŵakulupilileje ŵandu ŵane ŵakusiŵanonyela jemanjaji. (Sal. 22:9) Cakutesya canasa cili cakuti, ndaŵi syejinji ŵandu ŵakusiŵakamulila ŵanace akusaŵa ŵacinasi kapena ŵamwiŵasa pemo. Naga ŵanace akamulilidwe ni ŵandu ŵane ŵaŵakulupililaga, yikusaŵaga yakusawusya kuti ŵanaceŵa ŵakulupilileje ŵandu ŵane kwa yaka yejinji.

 6. Ligongo cici kwakamulila ŵanace sili ngalwe soni kuli kwawulasya?

⁶ Ŵanace nganaŵa akombwele kulicenjela, soni kwakamulila mpaka siŵe ngalwe syekulungwa. Kwakamulila ŵanace kwa yaka yejinji mkanakule, mpaka kuŵe kwawulasya. Ŵanaceŵa mpaka atande kujiwona mwakulemweceka ngani jagonana. Nambosoni mpaka alipikaneje kuti ali ŵangali mate soni nganaŵa ŵakulupilile ŵandu ŵane.

 7. (a) Ligongo cici yili yangasawusya ŵandu ŵane kwalambusya ŵanace ni kwakamulila? (b) Ana ŵakwakamulila ŵanaceŵa akusatenda camtuli yeleyi? (c) Ana yakuyicisya ya mabosaga yikusaŵa yamtuli?

⁷ Ŵanace ngakusamanyilila yindu yampaka yakamucisye kutenda yisagula, kapena kumanyilila soni kuŵambala yindu yakogoya. (1 Akoli. 13:11) M’yoyo, yikusaŵa yangasawusya ŵandu ŵane kwalambusya soni kwakamulila ŵanaceŵa. Ŵakwakamulila ŵanaceŵa akusiŵalambusya ŵanace yindu yejinji. Mwacisyasyo, akusasala kuti naga akwakamulila nikuti ŵanacewo atesile melepe kuti akamulilidwe. Akusiŵalambusyasoni kuti naga akusala kwa ŵandu ŵane kuti akamulilidwe, ŵandu nganaŵa ŵakulupilile, nambosoni akusalambusya kuti kwagona ŵanace lili litala lyakulosyana cinonyelo. Ŵanaceŵa kuti akulupilile kuti gelega galiji mabosa mpaka yajigalile yaka yejinji. Ŵanaceŵa mpaka akuleje ali mganisya kuti ali ŵangali mate soni ngakusanonyeledwa kapena kulimbikasidwa.

 8. Ligongo cici mpaka tujile kuti Yehofa mpaka ŵalimbikasye ŵandu ŵakulaga nganisyo?

⁸ Yili yisyene kuti kwakamulila ŵanace mpaka kutendekasye kulagasika nganisyo kwa yaka yejinji. Syelesi sili ngalwe syekulungwa mnope. Kuwanda kwa ndamo jakwakamulila ŵanace, yikulosya kuti tukutama m’masiku gakumalisya, jajili ndaŵi jele ŵandu ŵajinji “ŵangali cinonyelo cakupangwa naco,” soni pele “ŵandu ŵangalumbana ni ŵa unami, taciŵa ali mkusakalilape.” (Alo. 1:31; 2 Tim. 3:1-5, 13) Yakulinga ya Satana yili yakusakala mnope, soni yili yakutesya canasa kwawona ŵandu ali mkutenda yindu yakumsangalasya Satanaju. Nambope, Yehofa ali jwamacili mnope kumpunda Satana soni ŵandu ŵakusatenda yindu yakusasaka Satanaju. Yehofa akusamanyilila yosope yakusatenda Satana. Mpaka tuŵe ŵakusimicisya kuti Yehofa akusamanyilila cenene yakusawusya yatukusasimanaga nayo soni mpaka atulimbikasye pandaŵi jatukusosecela. M’weji tukwete upile wakumtumicila ‘Mlungu jwakusatulimbisya mitima mnope. Mlungu akusatulimbisya mitima myisawusyo yetu yosope, kuti mpela jwalakwe mwakusatulimbisya uwe mitima, nowe ŵakwe tupakombole kwalimbisya mitima acimjetu ŵali pasikati pa yisawusyo yamitundumitundu.’ (2 Akoli. 1:3, 4) Nambo, ana Yehofa akusiŵakamulicisya masengo ŵani kuti ŵalimbikasye ŵandu ŵane?

 9. Mwakamulana ni yaŵaŵecete Mwenye Daudi yayikusimanikwa pa Salimo 27:10, ana Yehofa akusatenda wuli ni ŵandu ŵakusatendeledwa ngalwe ni ŵamwiŵasa mwawo?

⁹ Ŵandu ŵanganacenjeledwa ni acinangolo ŵawo kwa ŵandu ŵakamulila, kapena ŵaŵakamulilidwe ni ŵacibale ŵawo mpaka asosekwe kwalimbikasya. Jwamasalimo Daudi jwamanyililaga kuti mpaka tumkulupilileje Yehofa kuti ndaŵi syosyope ni jwakusatulimbikasya. (Aŵalanje Salimo 27:10.) Daudi jwakwete cikulupi cakuti Yehofa akusiŵasamalila ŵandu ŵakusatendeledwa yangalwe ni ŵamwiŵasa mwawo. Ana Yehofa akusatenda camtuli yeleyi? Jwalakwe akusakamulicisya masengo ŵakutumicila ŵakwe ŵakulupicika. Abale ni alongo mumpingo ali mpela liŵasa lyetu. Mwacisyasyo, Yesu jwasasile ya ŵandu ŵaŵamlambilaga Yehofa kuti ŵaliji acalongo acimjakwe, acalumbugwe, soni mamagwe.—Mat. 12:48-50.

10. Ana ndumetume Paulo jwasasile yamtuli yakwayana ni masengo gakwe mpela jwamkulungwa jwa mumpingo?

¹⁰ Kwende tulole mwawukusaŵela mpingo mpela liŵasa lya Ciklistu. Ndumetume Paulo jwaliji jwamkulungwa jwa mumpingo jwakulimbicila masengo soni jwakulupicika. Jwalakwe jwapelece cisyasyo cambone, soni jwayikene pakusalilidwa ni Mlungu mwakwalimbikasya ŵane kuti amsyasyeje jwalakwe mpela yijwatiga pakumsyasya Klistu. (1 Akoli. 11:1) Ndumetume Paulo jwasasile ya masengo gakwe mpela jwamkulungwa jwa mumpingo kuti, “Twaliji ŵakuweŵa pasikati penu mpela mama jwakusamalila ŵanace ŵakwe.” (1 Ates. 2:7) Masiku agano, acakulungwa ŵa mumpingo akusaŵa ŵacinonyelo pakwalimbikasya ni Malemba ŵandu ŵakusosecela cikamucisyo.

11. Ana cici cacikulosya kuti ngaŵa kuti acakulungwa ŵa mumpingope ni ŵakusosekwa kwalimbikasya ŵane?

¹¹ Ngaŵa kuti acakulungwa ŵa mumpingope ni ŵakusosekwa kwalimbikasya ŵandu ŵaŵakamulilidwe. Wosopewe tukwete udindo ‘wakulimbikasyana mitima.’ (1 Ates. 4:18) Alongo ŵakomangale mwausimu ni ŵali pamalo gambone gakwalimbikasya alongo ŵa cisikana naga akusosecela cikamucisyo. Yili yakupikanika kuti Yehofa Mlungu msyene akusaliwanicisya ni nangolo jwakusamlimbikasya mwanace jwakwe. (Yes. 66:13) Baibulo jikusasala yisyasyo ya acakongwe ŵaŵalimbikasisye ŵandu ŵaŵalagaga nganisyo. (Yob. 42:11) Masiku agano, Yehofa akusasangalala mnope pakwawona alongo ali mkwalimbikasya alongo acimjawo ŵakulaga nganisyo. Mu yakutendekwa yine, jwamkulungwa jwa mumpingo jumo kapena ŵaŵili mpaka amŵende mlongo jwamkomangale mwausimu kuti akamkamucisye mlongo jwine jwakulagasika nganisyo.b

12. Ana patukwalimbikasya ŵane, ngatukusosekwa kutenda cici?

¹² Pandaŵi jatukulingalinga kumkamucisya m’bale kapena mlongo, ngatukusosekwa kum’wusya yindu yanganaŵa ayikombwele kuyilondesya. (1 Ates. 4:11) Ana mpaka twakamucisye wuli ŵandu ŵakusosekwa kwalimbikasya? Kwende tukambilane matala msano ga m’Malemba gampaka twalimbikacisye ŵane.

13. Mwakamulana ni lilemba lya 1 Ayimwene 19:5-8, ana lilayika lya Yehofa lyatesile cici kwa Eliya, soni ana mpaka tulisyasye wuli lilayikali?

¹³ Twakamucisyeje ŵandu ŵakulagasika nganisyo. Pandaŵi jele jwakulocesya Eliya jwatilaga kuti ŵandu ŵane akam’wulaga, jwalakwe jwatengwice mnope mwamti jwasacililaga kuti agambe kuwa basi. Yehofa jwatumisye lilayika lyamacili mnope kuti likamlimbikasye mundu jweleju. Lilayikali lyampele Eliya yajwasosecelaga pandaŵijo. Lilayikali lyampele Eliya yakulya kaneko ni ŵamlimbikasisye kuti alye. (Aŵalanje 1 Ayimwene 19:5-8.) Nganiji jikutukamucisya kupikanicisya usyesyene wakuti, cindu catukusatendela ŵane cacikusawoneka mpela cangakamucisya mpaka ciŵe cakamucisya mnope. Mpaka tulosye kuti tukusamnonyela m’bale kapena mlongo jwakulaga nganisyo, mwakumtendela kandu kane kakwe mpela kumtelecela yakulya, kumpa kanekakwe kapena kumlembela cikalata cakumlimbikasya. Naga tukuyiwona kuti nganituŵa tukombwele kumlimbikasya mundu jwine mwakamulana ni mwajukupikanila, mpaka tulosye kuti tukusasamala ya jwalakwe mwakumtendela yine mwa yindu yatuyisasileyi.

14. Ana mpaka tulijiganye cici pangani ja Eliya?

¹⁴ Twakamucisyeje ŵandu ŵakulaga nganisyo kulipikana kuti ali pamalo gambone. Mpaka tulijiganye cindu cine pangani ja Eliya. Mwakusimonjesya, Yehofa ŵamkamucisye jwakulocesya Eliya pa ulendo wosope wakwawula ku Litumbi lya Holebe. Eliya jwalipikene kuti ali pamalo gambone pandaŵi jiŵaliji kumalo kwele Yehofa ŵatendaga cilanga ni ŵandu ŵakwe m’yaka ya munyumamo. Jwalakwe jwalipikanaga kuti ali pamalo gambone ligongo lyakuti jwatalikangene ni ŵandu ŵaŵasakaga kum’wulaga ŵala. Ana mpaka tulijiganye cici pa yindu yayamtendecele Eliyayi? Naga tukusaka kwalimbikasya ŵandu ŵaŵakamulilidwe, candanda tukusosekwa kwakamucisya jemanjaji kulipikana kuti ali pamalo gambone. Mwacisyasyo, acakulungwa ŵa mumpingo akusosekwa kumbucila kuti mlongo jwakulaga nganisyo mpaka alipikane kuti ali pamalo gambone naga akumlimbikasicisya kumangwakwe pakulandanya ni ku Nyumba ja Ucimwene. Nambo mundu jwine mpaka asace kumlimbikacisya ku Nyumba ja Ucimwene.

15-16. Ana kuŵa jwakupikanila jwambone kukusapwatikapo cici?

¹⁵ Aŵeje jwakupikanila jwambone. Baibulo jikusasala mwakupikanika cenene kuti, “Mundu jwalijose akwenela kuŵa jwacitema kupikana, jwakokoŵa kuŵeceta.” (Yak. 1:19) Ana m’weji tuli ŵakupikanila ŵambone? Komboleka tukusaganisya kuti kuŵa jwakupikanila jwambone kuli kwamba kumlolecesya mundu pangope nambo ngaŵeceta cilicose. Nambo kuŵa jwakupikanila jwambone kukusapwatikapo yejinji ngaŵaga yeleyipe. Mwacisyasyo, pambesi pakwe Eliya ŵamsalile Yehofa mujwapikanilaga mumtima, mwamti Yehofajo ŵampikanile yisyesyene. Yehofa jwamanyilile kuti Eliya jwatendaga woga, jwatendaga lipowo, soni kuti jwalipikanaga kuti yosope yajwatendaga yaliji yangali mate. Mwacinonyelo, Yehofa ŵamkamucisye jwalakwe kumalana ni nganisyo syelesi. Yehofa jwalosisye kuti ŵampikanilaga Eliya yisyesyene.—1 Ayi. 19:9-11, 15-18.

¹⁶ Patukumpikanila m’bale kapena mlongo, ana mpaka tulosye camtuli cinonyelo? Ndaŵi sine, maloŵe gambone mpaka galosye mwatukupikanila mumtima. Mwine mpaka aŵecete kuti, “Pepani ligongo lya yayatendeceleyi.” Pangali mwanace jwakusosekwa kuti atendeledweje yindu m’litala lyeleli. Mwine mpaka am’wusye ciwusyo cimo kapena yiŵili pakusaka kusimicisya kuti akupikanicisya yakuŵeceta jwakamulilidwejo. Mpaka am’wusye kuti, “Ana mpaka angamucisye kupikanicisya yakugopolela?” kapena mpaka ajile kuti, “Paŵaŵecete yeleyi, nayiweni kuti . . . Cinga napikanicisye kwali?” Kuŵeceta mwacinonyelo m’litala lyeleli, mpaka kumkamucisye mundu jwakulagasika nganisyojo kuyiwona kuti tukumpikanila yisyesyene soni tukulingalinga kumpikanicisya.—1 Akoli. 13:4, 7.

17. Ligongo cici tukusosekwa kuŵa ŵakuwusimana mtima soni ‘ŵakokoŵa kuŵeceta’?

¹⁷ Aŵeje ŵakusamala soni ‘ŵakokoŵa kuŵeceta.’ Tukamkataga maloŵe mundu pakuŵeceta kapena kumlinganya kaganisye kakwe. Soni aŵeje ŵakuwusimana mtima. Pandaŵi jele Eliya ŵamsalile Yehofa mujwapikanilaga mumtima, jwalakwe jwalagaga nganisyo soni jwaŵecete ali ni canasa cekulungwa. Kaneko, panyuma pakuti Yehofa alimbikasisye cikulupi ca Eliya, Eliyaju ŵamsalile Yehofa maloŵe gakulandana ni gajwasasile pandaŵi jine. (1 Ayi. 19:9, 10, 13, 14) Ana yeleyi yikutujiganya cici? Ndaŵi sine, ŵandu ŵakulaga nganisyo akusasaka kusala mwakupikanila mumtima mwawo. Mpela mwakusatendela Yehofa, m’wejisoni tukusosekwa kupikanilaga mwakuwusimana mtima. M’malo mwakulingalinga kumsalila yampaka atende pakumasya yakusawusya yakwe, tukusosekwa kulosya kuti tuli ŵambone mtima.—1 Pet. 3:8.

18. Ligongo cici kupopela yalumo ni jwakulagasika nganisyo kukusaŵa kwakulimbikasya?

¹⁸ Apopeleje yalumo ni ŵakulagasika nganisyowo. Ŵandu ŵakulagasika nganisyo mpaka alepeleje kupopela. Jemanjaji mpaka ayiwoneje kuŵa yangakamucisya kuti amsalile Yehofa mwakupikanila mumtima. Naga tukusaka kumlimbikasya mundu mpela jweleju, mpaka tupopele najo yalumo soni kumkolanga lina lyakwe mwipopelomo. Patukupopela mpaka tumsalile Yehofa yatukusati m’wejo nambosoni abale ni alongo pakumnonyela mundu jwakulagasika nganisyojo. Mpaka tumŵende Yehofa kuti amkamucisye soni kumlimbikasya jwakutumicila jwakwe jwakunonyelwajo. Mapopelo mpela gelega gakusaŵa gakulimbikasya mnope.—Yak. 5:16.

19. Ana cici campaka citukamucisye kuti tumlimbikasye mundu jwine?

¹⁹ Aŵeceteje maloŵe gakulimbikasya. Aganicisyeje mkanaŵecete. Mundu jwakusaŵeceta mwangasamala, maloŵe gakwe gakusasoma mpela upanga. Nambo maloŵe gambone gakusalimbikasya. (Mis. 12:18) M’yoyo, tupopeleje kwa Yehofa kuti atukamucisye kuŵa ŵacinonyelo soni ŵakulimbikasya. Tukumbucileje kuti Maloŵe ga Yehofa gali gamacili mnope soni tukusagapata m’Baibulo.—Aheb. 4:12.

20. Ana abale ni alongo ŵaŵakamulilidwe akusalipikana wuli, soni ana mpaka twakumbusye cici?

²⁰ Ŵandu ŵaŵakamulilidwe akusalipikana kuti ali ŵasakale, ŵangali mate soni ngakusanonyeledwa. Nambo yeleyi nganiyiŵa yisyene. M’yoyo, tukamulicisyeje masengo Malemba kwakumbusya jemanjaji kuti Yehofa akusiŵawona kuti ali ŵakusosekwa mnope. (Alole libokosi lyakuti “(Malemba Gakulimbikasya.”) Tukumbucileje yilyatite lilayika pakumlimbikasya jwakulocesya Daniele pandaŵi jijwalagaga nganisyo. Yehofa jwasakaga kuti Daniele amanyilile kuti jwaliji jwakusosekwa. (Dan. 10:2, 11, 19) Mwakulandana ni yeleyi, abale ni alongo ŵetu ŵaŵakamulilidwe ali ŵakusosekwa mnope kwa Yehofa.

21. (a) Ana cici cacicatendecela ŵandu ŵakusatenda yakusakala soni ŵangapitikuka mtima? (b) Nambo ana wosopewe tukusosekwa kutenda cici pandaŵi ajino?

²¹ Patukwalimbikasya ŵane, tukusitwakumbusyaga kuti Yehofa akusiŵanonyela jemanjaji. Soni ngatukusosekwa kuliŵalila kuti Yehofa ali Mlungu jwacilungamo. Yehofa akusammanyilila jwalijose juŵakamulilidwe, atamose kuti ŵane nganaŵa amanyilile. Yehofa akusayiwona yindu yosope, soni cacapa cilango ŵandu ŵakutenda yakusakala ŵali ŵangapitikuka mtima. (Num. 14:18) M’yoyo, kwende tutendeje yiliyose yampaka tukombole pakulosya cinonyelo kwa ŵandu ŵaŵakamulilidwe. Yili yakulimbikasya kumanyilila kuti Yehofa cacakamucisya ŵandu wosope ŵaŵakamulilidwe m’cilambo ca Satanaci. Pacangakaŵapa, yakusawusyayi ngasiyiŵa ciŵela mumtima.—Yes. 65:17.