Awe Phọ AZihova Opomoghiạn Elhiom Eḍighinhom Iyaạr

 1. Eeghe odẹgh ophogh kụ edị aJosef asoman, kụ odị amhegheron ika?

OỌNY phọ aJekọb, Josef, asoman ni odẹgh ophogh. Oniin anhịr aḅenhị ghan nyodị mọ “oghị orolạn esi.” Ophọn phọ anhịr aPotiphar, odẹ otu phọ odị. AJosef o/mheera. Rodon, oye atue ni aakia mọ, ‘Uḍighi ika kụ aJosef aghel bọ odẹgh ophogh phọ ophọn phọ?’ APotiphar o/rọl olhoghotu. Oḅarạm isiẹn, aJosef aḍighi ebenhẹ siphẹ otu phọ; anhịr phọ ophọn katue ni aḍighi idị adọl ghuḍum mọ odị kebeeph eloghorị eḍighi maạr lọ odị u/meera. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, aJosef o/mheera ni. Eeghe kụ iḍighi? Odị aḅẹm mọ: “Keḍighi bọ ika kụ mị apioghọm sipioghọm dị elheeny iduọn aḅilhẹ aḍighi ikarạph risigh Enhaạn?”—Gen. 39:7-12.

 2. AJosef alhegheri ika mọ orolạn esi anhịr onhọn oye eḍighi ikarạph esi Enhaạn?

² AJosef alhegheri ika mọ Enhaạn phọ odị kasighẹ orolạn esi idiphọ ‘asipioghọm’ dị ebụgh ni iboom? Isighẹ ni iyạl okuron asiạ kụ Olhogh phọ aMozis aḅẹm bọ mọ “Emhạ ka/le” agbi bọ omite phọ. (Ex. 20:14) Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, aJosef alhegheri ni aZihova asi esi dị odị alhegheri mọ Odị akel li roozọ dị i/ḅaạl. Esi omaạm, aJosef alhegheri ni mọ aZihova apighi pinien igbo oniin olhephiri oọny r’oniin anhịr ephoph. Kụ eeni kẹn ni odị manhaghạn ni ipẹ aZihova aghoph bọ ogbogh onhiin phọ odị Sarah mem mọ asoman bọ ooto r’osooromineen orolhạn esi dị u/ḅaạl. Iniin phọ kẹn ni kụ edị Enhaạn aghoph aani aRebekah anhịr phọ Aizịk. (Gen. 2:24; 12:14-20; 20:2-7; 26:6-11) Ootughiạn ghan iphẹn phọ iḍighi ni idị aJosef arọph anhaghanhạn ilọ eru igey r’ikarạph ghisigh Enhaạn. Loor iduọn aJosef aphomhoghiạn bọ Enhaạn phọ odị, odị aghị ni ghisigh aphamhanhạm aḅilhẹ aphomhoghiạn siigbu elhiom eḍighinhom iyaạr phọ aZihova.

 3. Yira kooḅeghiọn eeghe?

³ Nạ apomhoghiạn ni elhiom eḍighinhom iyaạr ḍughụm? Dị iikia i/lo, nạ apomhoghiạn ni. Kuolọ, oomo ayira u/munughan, esi iduọn phọ, yira u/gona loor eten phọ epẹ awe aḅirinhi phọ osighẹ bọ elhiom eḍighinhom iyaạr etue ni itir iyira. (Isa. 5:20; Rom. 12:2) Esi iduọn phọ, yira kooḅeghiọn iyaạr dị elhiom eḍighinhom iyaạr eru ḅilhẹ r’asuọ dị yira komooghọm esi ophomhoghiạn elhiom eḍighinhom iyaạr. Kụ yira oḅilhẹ ooḅeghiọn radạ dị yira kogbariọn orue okparamhị ephomhoghiạn phọ yira omhoọgh bọ oghị esi asiigbu phọ aZihova.

 4. Eghẹn eten dị i/tu inẹ kụ edị ibadị onhaghanhạn elhiom eḍighinhom iyaạr?

⁴ Mem dị rokaạph ilọ oye elhiom eḍighinhom iyaạr, ibadị rootughiạn ghan mọ oye dị rabagaam ghan loor, ralegheri ghan mem dị oye apiomạn, obobọ raloghoma ghan mọ onọ anighẹ apu bueriphọ. Kuolọ Enhaạn akel li raagharạ phọ ipẹ phọ. Mem mọ aZizọs odi bọ ni siẹn ade phọ, odị aghel buḍiemhiom aruukụ iiḅereghị amem mọ odị, loor omiteom asiigbu ilọ abidị. (Eccl. 7:16; Luk 16:15) Okạr oye elhiom eḍighinhom iyaạr ra/loghoma ghan mọ onọ kụ anhighẹ apu bueriphọ.

 5. Odaphạn Baibul phọ, elhiom eḍighinhom iyaạr p’eeghe? Ngọ eḍeenhaan.

⁵ Elhiom eḍighinhom iyaạr emạ iyaạr ri. Remạ ghan oḍighi ipẹ eru bọ elhiom esi aZihova Enhaạn phọ. Siphẹ aBaibul phọ, ekpo onhụ phọ ‘elhiom eḍighinhom iyaạr’ remạ ghan orọl r’asiigbu dị enhighẹ epelheghiom—asiigbu phọ aZihova. Esi omaạm, aZihova atọ aḅenhị bumuul ḍighi phọ mọ bidị oḍighinhom ghan “ogey otoọm.” (Deut. 25:15) Ekpo onhụ aHebrew phọ ogbạ bọ mọ “ogbạ agey,” kotue kẹn ni ogbạ mọ “elhiom eḍighinhom iyaạr.” Kụ iḍighi kụ, onyọ aKristẹn dị rawạ oḍighi oye elhiom eḍighinhom iyaạr esi Enhaạn kagbạ ghan agey esi oomo areten emhuulhom aḍighi phọ odị. Oye elhiom eḍighinhom iyaạr apomhoghiạn kẹn elhiom ooruẹn—re/ḅeraạn ghan nyodị mem dị ozoọm oye eten dị i/nighẹ. Kụ orue ‘orọl adọl phọ aḍiphẹ ekpeanaạn bọ [aZihova],” oye elhiom eḍighinhom iyaạr raaḅeghiọn ghan ni kaphogh ipẹ Odị rasopha ghan bọ osopha.—Kọl. 1:10.

 6. Uḍighi ika kụ yira koḍuom bọ olhoghi siigbu phọ aZihova ilọ igey r’ikarạph? (Isaiah 55:8, 9)

⁶ ABaibul aḅẹm mọ aZihova kụ Azin elhiom eḍighinhom iyaạr. Loor ephigh phọ ephẹn phọ, okol nyodị mọ “esi amarugh elhiom eḍighinhom iyaạr.” (Jer. 50:7) Idiphọ Olemhiạ, aZihova bịn kụ oye dị katue amạ amiteom ilọ enhighẹ r’ilọ i/nighẹ. Loor iduọn aZihova amhunhughan bọ, olhegheri iyaạr phọ odị ilọ igey r’ikarạph apelheghiom olọ ayira, ekạr ekpaariọm iduọn yira u/munughan bọ. (Prov. 14:12; bạl Isaiah 55:8, 9.) Toroboiperolbọ, loor iduọn Enhaạn ulhẹm bọ iyira aghighimaạm loor, yira kotue ni otolhọm siigbu elhiom eḍighinhom iyaạr phọ odị. (Gen. 1:27) Kụ iḅeraạn iyira oḍighi iduọn phọ. Ephomhoghiạn phọ yira omhoọgh bọ oghị esi Odẹ phọ ayira rinyu ghan ni iyira otuughaạny odị ipẹ yira kotue bọ.—Efẹ. 5:1.

 7. Eeghe kụ iḍighi kụ yira omhoghi bọ siigbu dị yira kodaphạn ghan? Kaạph amaaniọm.

⁷ Yira romooghọm ghan ni suọ mem dị yira odaphạn siigbu phọ aZihova ilọ igey r’ikarạph. Eeghe kụ iḍighi? Gbiom olhoghi idị ketọl eḍighi maạr dị torobọ abạnk kụ omhoọgh etoọm ikpoki elọ abidị, obobọ torobọ ologhọm ruutu kụ amhoọgh otoọm olọ odị. Igbaragbarạ bịn kụ kesoor. Ḅilhẹ kẹn eḍighi maạr dị ariil arookonhom kụ u/daphạn iilhogh arookonhom, asiḍuugh bịn kụ kepughạn ruutu arookonhom. Eegholhaan ni mọ, mem dị awe omhoọgh siigbu dị rodaphạn ghan, reḍighi ghan ni oghoph. Iniin phọ kẹn ni, asiigbu phọ Enhaạn ilọ igey r’ikarạph righoph ghan iyira.

 8. Eeghe aḍisẹph kụ rekori buphẹ ophomhoghiạn bọ oḍighi ghan ipẹ eru bọ inẹ?

⁸ AZihova rasẹph ghan ni buphẹ rokparaghạ bọ orolhọm r’asiigbu phọ odị. Odị aguanhaan mọ: “Abuọ elhiom eḍighinhom iyaạr phọ kụ kole erua ade phọ, kụ otọl siphẹ phọ k’agee-pọ.” (Ps. 37:29) Gbiom olhoghi muḅọph phọ, eephọ phọ, ḅilhẹ r’oḅaạl olhoghi phọ omhạr awe komoọgh bọ mem dị torobọ oye adạph siigbu phọ aZihova! AZihova rawạ mọ kelhọm odọ aghuḍum mọ amuphẹ phọ. Agey ni, torobọ onyọ ayira amoọgh ni igey ariphigh otuạn ophomhoghiạn elhiom eḍighinhom iyaạr! Ika kụ idị yira kotue okparamhị ephomhoghiạn phọ ayira esi elhiom eḍighinhom iyaạr? Ooḅeghiọn iraạr aradạ dị yira kogbariọn.

 9. Eeghe kụ keḍighi idị yira kopomhoghiạn elhiom eḍighinhom iyaạr?

⁹ Eḅẹl edạ: Pomhoghiạn oye phọ aphighi bọ siigbu phọ. Orue ophomhoghiạn elhiom eḍighinhom iyaạr, pọ ewạ mọ yira obughẹ ephomhoghiạn phọ ayira esi Opọ aphighi bọ siigbu igey r’ikarạph. Idiphọ ephomhoghiạn phọ ayira esi aZihova rebụgh bọ, idiphọ kụ idị kiphụ ghan iyira orọl r’asiigbu elhiom eḍighinhom iyaạr phọ odị. Esi omaạm: Mughumọ Adam r’Iv uphomhoghiạn ni aZihova, obọ bidị mu/gbagharạn itọ phọ aZihova.—Gen. 3:1-6, 16-19.

10. Ebraham aḍighi ika orue onhaghanhạn aZihova?

¹⁰ Okạr oghaạph, yira ro/wạ opiomạn aani opiomạn phọ Adam r’Iv. Yira kotue ni okpetenhaan opiomạn phọ opọ phọ eḍighi maạr dị yira oghiọm ghisigh otuughạ ghan ilọ aZihova, osereghiạn raagharạ phọ odị, ḅilhẹ okparaghạ ghan onhaghanhạn eten iitughiạn phọ odị. Mem dị yira oḍighi ghan iduọn phọ, ephomhoghiạn phọ yira omhoọgh bọ oghị esi aZihova kebụgh ni. Ooḅeghiọn eḍeenhaan Ebraham. Odị akạr kụ aphomhoghiạn aZihova. Ghalhamọ r’amem dị ekparanhaạn ni nyodị onhaghanhạn osopha aZihova, Ebraham o/gbagharạn. Kparipẹ ghụn, odị akparaghạ okuamhị olhegheri aZihova. Esi omaạm, mem mọ odị anhaghạn bọ mọ aZihova masopha ophiemhi aSodọm r’aGomorạ, eḅẹl amem mọ odị aghiilhaan ni mọ “Oogboom Iiruẹn oomo aḅirinhi phọ” kaḅạr we elhiom eḍighinhom iyaạr phọ r’abukarạph phọ apiemhi. Esi Ebraham, imhoọgh ni edị erọl, esi iduọn phọ, r’osooromhi aloor odị apuru yogh ni sipuru aZihova. R’okparạm, aZihova aphanyanhaạn ni nyodị. Eekunha phọ, Ebraham alhọgh ni elhegh mọ aZihova raaḅeghiọn ghan ni ekpom atorobọ oye, ḅilhẹ mọ odị r’amem r’amem ra/ḅạr ghan buphẹ opiomạn bọ r’abuphẹ u/piọm bọ kalhiọm.—Gen. 18:20-32.

11. Ika kụ idị Ebraham aḍeenhaan mọ odị apomhoghiạn ni aḅilhẹ aḍuom olhoghi aZihova?

¹¹ Araghaạph phọ Ebraham r’aZihova oghaạph bọ ilọ emhạ phọ aSodọm r’aGomorạ ikạr kụ etir nyodị. Iikia i/lo, odị aphomhoghiạn ni aḅilhẹ alhọgh eegu Odẹ phọ odị eten dị epu idị merọl ghan. Asiạ reten, udẹgh ni ophogh oḍuomolhoghi phọ Ebraham amhoọgh bọ aghị esi aZihova. AZihova aḅenhị nyodị osighẹ ogina ooḅi oọny phọ odị Aizịk, ophighironhọm ekiạ. Kuolọ nyiidiphọ phọ Ebraham malhegheri Enhaạn akuphom owol, esi iduọn phọ, odị o/ghị opuru asipuru aZihova. Ebraham anyeenhe bịn oḍighi ipẹ aZihova aḅenhị bọ nyodị. Kuolọ, gbiom olhoghi ipẹ oḅio odị akaph bọ iduọn odị raakolhobian bọ oḍighi iduọn phọ! Ilọ eḍighi eḍighi, Ebraham aatughiạn ni ipẹ odị matuughạ bọ ilọ aZihova. Odị alhegheri ni mọ r’amem r’amem aZihova ka/ḍighi iyaạr dị i/kpeanhaạn. Odaphạn otelhedom mọ Pọl, Ebraham agbiran ghan mọ aZihova kaḅeton ni Aizịk oọny phọ odị. (Hib. 11:17-19) Kuarị aZihova maguanhaan mọ Aizịk kamiteom eelhe, kụ mem mọ amuphẹ phọ Aizịk moọny ko/mhạr. Ebraham aphomhoghiạn aZihova, kụ iḍighi kụ odị aḍuom olhoghi mọ Odẹ phọ odị kaḍighi ni ilọ eru elhiom. R’omheeraam odị anhaghanhạn ni, ghalhamọ r’iduọn ekpạr bọ ni.—Gen. 22:1-12.

12. Ika kụ idị yira kotue otuughaạny Ebraham? (Psalm 73:28)

¹² Ika kụ idị yira kotue otuughaạny Ebraham? Idiphọ Ebraham, ewạ mọ yira oghiọm ghisigh otuughạ ghan ilọ aZihova. Yira oḍighi ghan iduọn phọ, yira koḍuraan ni otuman nyodị oḅilhẹ opomhoghiạn nyodị opuemhi idị merọl ghan. (Bạl Psalm 73:28.) Ḅilhẹ kẹn ketughemhị ooruẹn olhoghi phọ ayira ogbiran ghan iitughiạn phọ Enhaạn. (Hib. 5:14) Ipẹ phọ keḍighi idị yira kokel ghan oḍighi iyaạr dị i/nighẹ ghalhamọ ukpaariọm ni iyira. Yira koo/tughiạn ghan kẹn oḍighi iyaạr dị kepin esi Odẹ phọ ayira ḅilhẹ ekạ siya phọ ayira r’odị. Eghẹn kụ enhọn edạ dị yira kogbatạn oḍeenhaan mọ yira opomhoghiạn ni elhiom eḍighinhom iyaạr?

13. Ika kụ idị yira koporogh elhiom eḍighinhom iyaạr? (Proverbs 15:9)

¹³ Omhunhenhiom iyạl edạ: Kparaghạ ophomhoghiạn elhiom eḍighinhom iyaạr torobọ aḍio. Idiphọ oye dị rawạ okparamhị aloor ragbor ghan bọ kalhọgh ikuph ozaamiạn aloor, iniin phọ kẹn kụ edị ewạ olhọgh aani ikuph ooneghị ephomhoghiạn phọ yira omhoọgh bọ oghị esi elhiom eḍighinhom iyaạr phọ aZihova. Ephẹn phọ iyaạr dị nạ katue ghan ni aḍighi ḍio ḍio ḍio. AZihova asụ ni olhoghi, r’amem r’amem odị iyira ku/puru iyaạr dị yira ko/tue oḍighi. (Ps. 103:14) Odị ungọ iyira okuphom owol mọ onọ “apomhoghiạn opọ raporogh ghan bọ elhiom eḍighinhom iyaạr.” (Bạl Proverbs 15:9.) Eḍighi maạr dị yira roporogh ḍiigbu siẹn arukumuan phọ aZihova, yira rolọgh ghan ni ikuph orue oteẹny. Iniin phọ ikuph phọ kụ edị rewạ mem lọ yira roporogh elhiom eḍighinhom iyaạr. R’okparạm, aZihova kulhoghonhaạn ni iyira ḍighaạgh ophoph ghan bịn oghị aghisigh.—Ps. 84:5, 7.

14. Eeghe kụ ‘amamạ oghophom ekpologhi elhiom eḍighinhom iyaạr phọ,’ kụ uḍighi ika kụ ewạ bọ mọ yira okpolhoghiạn?

¹⁴ Eten ephomhoghiạn, aZihova ughiọm ni iyira olhoghi mọ elhiom eḍighinhom iyaạr ii/mọr. (1 Jọn 5:3) Ḍieriphọ aḍighaạgh phọ, eḍighi oghoph, iyaạr dị yira owạ torobọ aḍio. Tuutughiạn iinyạ eghạm mọ otelhedom mọ Pọl aghaạph bọ aghol. (Efẹ. 6:14-18) Oghẹn apakirị kụ rakoph ghan bọ ekpom onyọ eghạm mọ? “Amamạ oghophom ekpologhi phọ,” emherenyạn bọ siigbu elhiom eḍighinhom iyaạr phọ aZihova. Idiphọ amamạ oghophom ekpologhi phọ rakoph ghan bọ ekpom oye, idiphọ kụ edị asiigbu elhiom eḍighinhom iyaạr phọ aZihova rekoph ghan oye olhoghi phọ ayira. Esi iduọn phọ, ḍighi oomo ilọ nạ katue omhiịn mọ nạ aḅarạm aani ni elhiom eḍighinhom iyaạr siphẹ iinyạ eghạm mọ anạ!—Prov. 4:23.

15. Ika kụ idị nạ katue akpolhoghiạn amamạ oghophom ekpologhi elhiom eḍighinhom iyaạr phọ?

¹⁵ Ika kụ idị nạ katue akpolhoghiạn amamạ oghophom ekpologhi elhiom eḍighinhom iyaạr phọ? Nạ kaḍighi iduọn phọ esi osighẹ ghan asiigbu phọ Enhaạn kụ ophoghom atorobọ osopha anạ ḍio ḍio ḍio. Mem dị nạ rasopha iyaạr oghaạph, ḍuọr onhaghạn, odọ umoore ophogh obobọ rinyạ aạl, pụr apuruan loor mọ: ‘Ephẹn mị ayegherọn bọ raḍeenhaan ekpom mọ amhị eeghe? Iphẹn phọ keḅeraạn ni aZihova ḍughụm? Obobọ kelọgh ni epophe e/ḅaạl, sipioghọm, beeph ikarạph, owạ imạ ilọ aloor, eḍighi bọ raraạr dị aZihova aḅẹm mọ i/nighẹ?’ (Fil. 4:8) Eḍighi maạr dị osopha phọ anạ aḅọph ni r’ogbi phọ aZihova, pọ nạ ameera ni mọ elhiom eḍighinhom iyaạr eghoph ekpom mọ anạ.

16-17. Ika kụ idị Isaiah 48:18 ungọ iyira okuphom owol mọ yira kotue ni otolhọm r’asiigbu phọ aZihova?

¹⁶ Nạ raaḅaghamhiạn ni loor mughumọ nạ katue ni akiọm ghisigh atọl r’asiigbu elhiom eḍighinhom iyaạr phọ aZihova ḍio etum ḍio, lhạ etum lhạ ḍughụm? Ooḅeghiọn oghaạph omaaniọm dị aZihova aḍighinhom siphẹ Isaiah 48:18. (Bạl.) AZihova aguanhaan mọ elhiom eḍighinhom iyaạr phọ ayira ketọl “idipho oolhogh ophiịny.” Oḅẹm mọ nạ ameerạ ogbạl oyaghaghaạny ophiịny, rapoghoghom idiphọ oolhogh ophiịny phọ ragụr ghan bọ bịn. Iduọn nạ rapoghoghom bọ, nạ kaaḅaghamhiạn ni loor mọ ḍiniin aḍio oolhogh phọ ka/mite ghan mun r’omite ḍughụm? Eeye! Nạ alegheri mọ oolhogh phọ ramite ghan ni k’aḍio phọ esi asimuonịr asiạ, kụ kakiọm ni ghisigh amite ghan.

¹⁷ Elhiom eḍighinhom iyaạr phọ anạ ketue ni etọl aani idiphọ oolhogh ophiịny! Ika? Mem dị amhoọgh osopha osopha, pụr aatughiạn mọ eḅọph ni r’ogbi phọ aZihova, kụ atuụgh adaphạn. Mem dị nạ aḍighi iduọn phọ, etigheri ipẹ osopha phọ anạ agbagarạ bọ, Odẹ ephomhoghiạn phọ anạ kalhoghonhaạn ni nyinhạ ḍighaạgh omhiigh oḅilhẹ r’orọl r’asiigbu elhiom eḍighinhom iyaạr phọ Odị ḍio etum ḍio.—Isa. 40:29-31.

18. Uḍighi ika kụ i/wạ bọ dị yira kodaphạn ghan siigbu ayira bịn osophonhaan bunhọn iiruẹn?

¹⁸ Omhunhenhiom iraạr edạ: Bilhẹ aZihova kụ asoph ooruẹn. Iduọn yira rokparaghạ bọ orọl r’asiigbu elhiom eḍighinhom iyaạr phọ aZihova, ewạ mọ oghel oogboonhaan ghan abunhọn iiruẹn ḅilhẹ r’oḍighi ghan mudị yira bịn kụ abugey. Kparipẹ r’ophogh abunhọn osooromhi mudị yira kumhoọgh elhiom osophonhaan abidị ooruẹn odaphạn ephoghom ayira, olhegheri mọ aZihova kụ “Oogboom Iiruẹn oomo aḅirinhi phọ.” (Gen. 18:25) AZihova iyira u/ngọ oḍighi oogbo ghan iiruẹn. Okạr oghaạph, aZizọs aḅẹm mọ: “Kee/gboonaan iiruẹn bunọn, obọ Enaạn kiigboonaan aani inyina.”—Mat. 7:1.b

19. Ika kụ idị aJosef aḍeenhaan mọ odị aḍuom ni olhoghi iiruẹn phọ aZihova?

¹⁹ Oḅilhẹ ooḅeghiọn eḍeenhaan oye elhiom eḍighinhom iyaạr phọ Josef. Odị aghel li osophonhaan abunhọn iiruẹn, ghalhamọ r’abudị okạr ozoọm nyodị ekarạph eten. Okạr abumor odị uwạ ghan oghiigh odị, aal nyodị dọl arebenhẹ, oḅilhẹ ogbạ oḅenhị odẹ odị mọ odị mamhugh. Asiạ reten, aJosef aḅilhẹ ni aḅophoghạn r’eghunotu phọ abidị. Idiphọ otooghiạ eelhe dị amhoọgh iikpọ, aJosef mutue ni asophonhaan ogbagarạ ooruẹn bumor phọ odị ilọ oḍighi oḅulhemhian. Abumor phọ aJosef ughiilhaan ni mọ eeni siẹn odị kaḍighi bidị aḅulhemhian, ghalhamọ r’iduọn bidị molhoghoma bọ ni saị. Kuolọ aJosef angọ bidị okuphom owol mọ: “Ke/kiilhaan. Minạ kụ Enhaạn phọ?” (Gen. 37:18-20, 27, 28, 31-35; 50:15-21) R’osooromhi aloor aJosef awilhenhaạn ni iiruẹn phọ aZihova.

20-21. Ika kụ idị yira kotue okel olhoghoma ghan mọ yira bịn kụ abugey?

²⁰ Idiphọ aJosef, owilhẹ ghan aZihova kụ asoph ooruẹn. Esi omaạm, yira ro/tọl ghan ogbạl bịn kogbiom olhoghi iyaạr phọ enyu bọ onyọ umor obobọ umaranhi ozọ eten phọ epẹ bidị ozọ bọ. Yira ko/tue obạl rokpom; ogina “aZihova kụ raaḅeghiọn ghan iitughiạn” oye. (Prov. 16:2) Odị apomhoghiạn oomo awe arikpisi kirokirọ ḅilhẹ r’iḍighinhom araraạr. Kụ aZihova rawạ mọ yira ‘okpenyon iloghi phọ ayira owillẹ.’ (2 Kọr. 6:13) Yira rowạ ghan ophomhoghiạn oomo abumor r’abumaranhi phọ ayira, ko/sophonhaan abidị ooruẹn.

²¹ Iphẹn phọ remạ ghan kẹn mọ yira koo/gboonhaan iiruẹn bulọ u/lo aani siẹn ookpomhoghan phọ. (1 Tim. 2:3, 4) Nạ kasophonhaan ni ooruẹn onyọ asiya anạ dị u/ḅọph oniin phọ omheeraam mọ r’anạ, esi oḅẹm mọ, “Oye phọ opọ phọ ka/tue ni bịn anaghạn igey phọ” ḍughụm? Eeye, i/nighẹ, ipẹ phọ keḍeenhaan mọ oye phọ aloghoma m’onọ kụ ogey. AZihova angọ ni ‘weye oomo arikpisi’ eepoogh okiton. (Iiḍighi 17:30) Legheri mọ olhoghoma mọ oye phọ bịn kụ aseleman amhạn eḍighi eniin odọ ekeeny eḍighinhom iyaạr.

22. Uḍighi ika kụ nạ asopha bọ ophomhoghiạn elhiom eḍighinhom iyaạr?

²² Eḍighi idị ephomhoghiạn phọ ayira esi asiigbu elhiom eḍighinhom iyaạr phọ aZihova kelọgh epophe ibo phọ ayira eḅilhẹ etir bunhọn, eḍur bidị etumeriom iyira ḅilhẹ r’Enhaạn phọ ayira. R’amem r’amem ku/bilhẹ “omhoọgh eephuạ elhiom eḍighinhom iyaạr.” (Mat. 5:6 NWT) Kuphom ni owol mọ aZihova alọgh ni elhegh aḅilhẹ asereghiạn ikuph phọ nạ ralọgh bọ oghiọm aghisigh oḍighi ipẹ eḅeraạn bọ nyodị. Moọgh ni iidereghị mọ ghalhamọ r’iduọn ekeeny eḍighinhom iyaạr aḅirinhi phọ ropogh ghan bọ bịn olhoghorị, mọ “aZihova apomhoghiạn buọ elhiom eḍighinhom iyaạr” phọ.—Ps. 146:8.