Qullan ajay tuqiw Diosax jan amuytʼkañ amtanakap yatiyistu
“Diosax Qullan Ajayu tuqwa uñachtʼayistu [...] jan amuytʼkay amtatanakapsa.” (1 COR. 2:10.)
1. ¿Qullan ajayux kun luri sasas Pablox 1 Corintios 2:10 qillqatan säna, ukat kuna tuqinakatsa jichhax yatxataskañäni?
WALI sumpun Jehová Diosax qullan ajay tuqix yanaptʼistu. Kunjamtï Bibliax siskixa, uka qullan ajayux chuymachiriwa, Diosan mä suma churäwipawa ukat jiwas laykuw Diosar achiktʼi ukat qhanañcharaki (Juan 14:16; Hech. 2:38; Rom. 8:16, 26, 27). “Uka ajayusti taqi kunrakwa [qhanstayi, NM], Diosan jan amuytʼkay amtatanakapsa yatirakiwa” sasaw apóstol Pablox qillqatayna (1 Cor. 2:10). Jïsa, uka qullan ajay tuqiw Jehová Diosax jan amuytʼkañ amtanakap qhanañchistu. Chiqpachansa, janiw Diosan taqi amtanakap sumpach jiwasakix yatxatksnati (1 Corintios 2:9-12 liytʼasiñapawa). Ukampis ¿kunjamsa qullan ajayux Diosan jan amuytʼkay amtanakap qhanstayi? ¿Khitinak tuqis nayra cristianonakar qhanañchäna, ukat khitinak tuqis jichhax qhanañchistu?
2. ¿Kuna pä tuqitsa qullan ajayux Jesusan nayra arkirinakapar yanaptʼäna?
2 Janïr jiwkasax akham sasaw Jesusax arkirinakapar säna: “Awkixaw nayan sutixaru Qullan Ajayu khitanini, jumanakar yanapañapataki [...]. Jupaw jumanakar taqi kuns yatichapxätam, amtayapxarakïtamwa kuntix nayax jumanakaru sapxsma ukanaka” sasa (Juan 14:26). Jïsa, mä yatichirïkaspas ukat amtayirïkaspas ukhamaw qullan ajayux Jesusan nayra arkirinakapar yanaptʼäna. Nayraqatxa kuntï jan amuyapkäna ukanak yatichäna. Ukatsti, kuntï Jesusax yatichawaykäna ukanak amtañsa ukat ukarjam phuqañsa sum yanaptʼarakïna.
Kunjamsa qullan ajayux nayra cristianonakar yanaptʼäna
3. Jesusan arunakaparjamaxa, ¿kunjamsa Diosan jan amuytʼkay amtanakapax qhanstañapäna?
3 Jesusax kunayman tuqinakatsa arkirinakapar yatichawaykchïnxa, yatiqañax waliw jupanakataki utjaskäna. Ukatwa Jesusax akham säna: “Jukʼampiw jumanakar arsuñanakaxax utjaskitu, ukampis jichhax janiw amuytʼapkasmati. [Ukampis qullan ajayuw] taqi kunatix chiqäki uka yatichapxätam” sasa (Juan 16:12, 13). Ukhamasti, qullan ajay tuqiw Diosan jan amuytʼkay amtanakapax jukʼat jukʼata qhanstañapäna.
4. ¿Kunjamsa qullan ajayux Pentecostés urun yatichäna ukat amtayarakïna?
4 Uka qullan ajayun jutatapax qhanapuniw 33 maran Pentecostés urux uñjasïna. Jerusalén markan tantachat 120 cristianonakxaruw purïna (Hech. 1:4, 5, 15; 2:1-4). Ukat uka qullan ajay katuqasax kunayman arunakatwa parlañ qalltapxäna, ukat “Diosan jachʼa muspharkañ [luratanakapat]” qhanañchapxäna (Hech. 2:5-11). Ukhamaw Joel profetan nayra arunakapax phuqasïna, Jehová Diosaw qullan ajayup khitanini sasaw uka profetax satayna (Joel 2:28-32). Ukat kunanakatix pasaskäna ukanak uñjasas jan ukax istʼasas walpun jaqinakax Pentecostés urun muspharapxäna. Ukatwa apóstol Pedrox ukanakat sum qhanañchäna (Hechos 2:14-18 liytʼasiñapawa). ¿Qullan ajayun yatichatat ukham qhanañchäna? Jïsa, kunjamsa Joel profetan arunakapax phuqasiskäna ukwa qullan ajayux sum amuytʼayatayna, ukhamatwa Pedrox sum qhanañchäna. Ukatxa, janiw Joel profetan arunakapaki qhanañchkänti, jan ukasti, qullan ajayun amtayatax Davitan pä salmonakapatsa parlarakïnwa (Sal. 16:8-11; 110:1; Hech. 2:25-28, 34, 35). Ukhamaw Diosan jan amuytʼkay mä amtapax qhanstäna.
5, 6. 1) ¿Pentecostés qhipatxa machaq arustʼäwi tuqit kuna jisktʼanakarus qhanañchasiñapäna? 2) ¿Khitinakas ukham jisktʼasipxäna, ukat kunjamatsa mä amtar puripxäna?
5 Ukampis jupanakatakix waliw yatiqañax utjaskäna. Sañäni, ¿Pentecostés urut qalltkäna uka machaq arustʼäwix kamsañs munäna, kunanakampis phuqasiñapäna? ¿Khitinakakis uka machaq arustʼäwir mantapxañapäna?, ukanak janiw amuyapkänti. Ukatxa, ¿yaqha markat jutirinakax ukar mantapxarakispati ukat qullan ajaysa katuqapxarakispati? ¿Ukat chachanakax Moisesan katuqat Leyinakarjam phuqasax circuncidasipxañapati?, ukanaksa janirakiw amuyapkänti (Hech. 10:45; 15:1, 5). Taqi ukanakat amuytʼañatakix qullan ajayumpi yanaptʼayasisin sum yatxatañaw wakisïna.
6 Ukampis ¿khitinak tuqis qullan ajayux taqi ukanak qhanañchäna? Khitinakatix Diosan markap sarayapkäna ukat yatxatañ munasin jisktʼasipkäna uka jilatanak tuqiw qhanañchäna. Ukat mä qhawqha tiempotxa, Pablompi, Bernabeampi ukat Pedrompi kunaw Jilïr Irpirinakax tantachasipxatayna. Kunjamsa Jehová Diosax jan judío jaqinakarus katuqaski ukwa qhan uñachtʼayapxäna (Hech. 15:7-12). Ukanak istʼasax Hebreo Arut Qullan Qillqatanak uñxatapxäna, ukat qullan ajayun yanaptʼataw Jilïr Irpirinakax mä amtar puripxäna, ukat qillqatanak tuqiw tamanakar yatiyxapxäna (Hechos 15:25-30 ukat 16:4, 5 liytʼasiñapawa; Efe. 3:5, 6).
7. ¿Kuna tuqinakas Diosan jan amuytʼkay amtanakapax qhanstarakïna?
7 Tiempompix jukʼat jukʼatwa Diosan jan amuytʼkay yaqha amtanakapax qhanstarakïna. Juan, Pedro, Santiago ukat Pablo cristianonakan qillqatanakap tuqiw qhanstäna. Ukampis kunapachatï Bibliax phuqatäxäna ukhaxa, profetanakjam parlañasa, samkanakan unañchäwinak uñjañas tukusxänwa (1 Cor. 13:8). Ukampis ¿qullan ajayux cristianonakar yatichaskakïnti ukat amtayaskakïnti? Jïsa, kunjamtï nayra profecianakax siskänxa, Diosan jan amuytʼkay amtanakap qhanstayaskakiñapänwa.
Kunjamsa aka urunakan yanaptʼistu
8, 9. ¿Khitinakas wali amuytʼanïsax aka qhipa urunakan mä qhanar uñtat kʼajapxañapäna?
8 Aka qhipa urunakatxa akham sasaw mä angelax säna: “Wali amuytʼani jaqinakasti, khitinakatix waljaniru chiqa thakinjam irpapkäna ukanakasti, alaxpach qhanjamaw kʼajapxarakini; ¡warawaranakjamaw wiñayataki kʼajapxarakini!” “[Ukat yatiñax jukʼampiw utjani, NM]” sasa (Dan. 12:3, 4). ¿Khitinakas wali amuytʼanïsax mä qhanar uñtat kʼajapxañapäna? Uk amuytʼañatakix Jesusan mä uñachtʼäwipat amtañäni. Jan wali qurampita ukat trigompit parlkasaw ‘akapachan tukusiñapat’ parlarakïna, ukat akham sasaw säna: “Diosan munañap phuqhirinakasti, intjamawa qhanapxarakini Awkipan markapanxa” sasa (Mat. 13:39, 43). ¿“Diosan munañap phuqhirinaka” sasax khitinakatsa Jesusax parlaskäna? ‘Diosan ajllit wawanakapat’ parlaskäna, mä arunxa alaxpachar sarir cristianonakat parlaskäna (Mat. 13:38).
9 Ukampis ¿taqi ajllit cristianonakat kʼajapxañapäna? Jïsa, jupanakaw Diosan arunakapat yatiyañatakis ukat yatichañatakis nayrankapxañapäna, ukat tantachäwinakan maynit maynikam chʼamachasiñ tuqitsa nayrankapxañaparakïnwa. Ukhamatwa mayni cristianonakax jupanakar uñjasin yatiqasipxaspäna (Zac. 8:23). Ukat aka qhipa urunakanxa jukʼampiw Diosan jan amuytʼkay amtanakapax qhanstañapäna. Sañäni, Daniel profetan imantat arunakapas qhanstañaparakïnwa (Dan. 12:9). Ukampis ¿kunjamatsa qullan ajayux Diosan jan amuytʼkay amtanakap qhanstayi ukat khitinak tuqis yatiyistu?
10. 1) ¿Aka qhipa urunakanxa khitinak tuqis qullan ajayux Diosan jan amuytʼkay amtanakap qhanañchi? 2) Kunas Diosan qullan jachʼa templopat qhanañchasiwayi uk arstʼam.
10 Kunapachatï Diosan yatichäwinakapax jukʼampi qhanstañapäki ukhaxa, Amuyasiri Chiqpacha Uywatan sutipxar uttʼayatäpki uka Jilïr Irpirinakaruw qullan ajayux amuytʼayi (Mat. 24:45; 1 Cor. 2:13). Ukat kuna tuqitsa sumpach qhanañchañax wakisi ukhaxa, uka Jilïr Irpirinakaw tantachtʼasisin sum amuytʼapxi (Hech. 15:6). Ukat mä amtar purisax taqi jilat kullakanakan askipatakiw apsupxi (Mat. 10:27). Ukat awisax qhipat jukʼampi qhanañchañax wakisi ukhaxa, jan kun imtʼasaw qhanañchapxaraki (“Kunas Diosan templopaxa ukwa qullan ajayux qhanstayi” siski uka recuadro uñxattʼäta).
Kunjamsa sapa maynir yanaptʼistu
11. ¿Diosan jan amuytʼkay amtanakap qhanstayasax kunjamsa qullan ajayux yanaptʼistu?
11 Diosan jan amuytʼkay amtanakap qhanstayasax walpun qullan ajayux yanaptʼistu. Kunjamtï nayra cristianonakar yanaptʼkänxa, ukhamarakiw Diosan arunakapat yatxatañatakis amtañatakis ukat ukarjam sarnaqañatakis yanaptʼistu (Luc. 12:11, 12). Chiqansa, Diosan yatichäwinakap sum yatxatasin apayanipkistu uka yatichäwinak amuytʼañax janiw sinti chʼamäkiti (Hech. 4:13). Ukampis ¿sum amuytʼañatakix kun lurañas wakisispa? Ukanak mä qhawqha uñjañäni.
12. ¿Kunatakis qullan ajayu mayisiñasa?
12 Qullan ajay mayiñasawa. Diosan arunakapat yatxatañatakix qullan ajayu mayisiñasawa. Mä jukʼa yatiqañatakisa, jan ukax sapaki yatiqañatakis mayisiñasapuniwa. Ukat taqi chuyma mayisiñäni ukhaxa, iyaw sasaw alaxpachankir Awkisax munasiñampi qullan ajayu churistani, kunjamtï Jesusax siskäna ukhama (Luc. 11:13).
13, 14. ¿Tantachäwinakatak wakichasisax kuna askinaksa jikxattanxa?
13 Tantachäwinakataki wakichasiñasawa. Amuyasiri Chiqapa Uywatax tiempoparupuniw qillqatanaksa, tantachäwinaksa wakichanipxi ukat Bibliat jukʼampi yatxatañataki escuelanaksa wakichanipxaraki. Ukhamatwa kuntï lurapxañapäki ukanakampix sum phuqasipki. Ukhamasti, jupanakan kun yatxatam satas istʼañasawa (1 Ped. 2:17; Col. 4:16; Jud. 3). Ukham phuqasax qullan ajayurjam sarnaqataswa uñachtʼayañäni (Apo. 2:29).
14 Tantachäwinakataki wakichasisax Biblian jiskʼa tʼaqanakap thaqtañasawa, ukat kunjamsa uka yatichäwir yanaptʼi uksa amuytʼañasarakiwa. Ukaw Diosan arunakapat sum amuyañ yanaptʼistani (Hech. 17:11, 12). Ukat kunapachatï Bibliat chiqaki liytʼtan ukhaxa, yatiqatas utjarakiwa. Ukatxa qullan ajayurakiw ukanak amtañ yanaptʼistu. Jïsa, Bibliat liytʼtan ukhax jiskʼa tʼaqanak jikxatañas ukat amtañas janiw chʼamäkiti.
15. ¿Bibliat apstʼat qillqatanakxa kunatsa jan qhiparas liyiñasa, ukat kunjamsa uk lursna?
15 Janiw qhiparañasäkiti. Jiwasan askisatakiw Diosan markapax qillqatanak apayanistu. Jaqinakar jaytañataki wakichatäki ukanakas jiwasatakjam qillqanitawa. Ukhamasti, taqi qillqatanak liytʼañasawa, janiw tiempo ukhamak pasayañasäkiti. Jan qhiparañatakix walpun yaqhip jilat kullakanakax chʼamachasipxi. Kun lurkasas jan ukax kawk sarkasas istʼañataki wakichatäki ukanakwa istʼapxi, yaqhipasti kun suykasas liytʼapxarakiwa. Amtapxapuniñäni, taqi qillqatanakas sapa maynitakjam yäpar wakichtʼanitawa, ukhamatwa kuntï munasir Awkisax yatichañ munkistu ukanak sum katuqañäni (Hab. 2:2, NM).
16. ¿Jukʼamp yatxatañ munasax kunatsa qillqtʼasiñasa?
16 Lupʼiñasawa. Diosan Arup liyisasa ukat Bibliat apstʼat qillqatanak liyisasa lupʼiñataki tiempo apstʼasiñasawa. Ukat amuytʼkasin kuna tuqitsa jukʼamp yatxatañ munañäni ukhaxa, qhipat jukʼamp yatxatañataki qillqtʼasiñasawa. Ukhamatwa tiempo apstʼasisax sumpach yatxatañäni. Ukat yatiqatax janiw inamayäkaniti, qhipatxa wal yanaptʼistani (Mat. 13:52).
17. ¿Jumax kunjamsa familiamampis jan ukax sapakis Diosan arunakapat yatxataskta?
17 Familiana Diosar yupaychañataki tiempo apsusiñasawa. Sapa semanaw familiansa jan ukax sapakis Bibliat yatxatapxañama sasaw Uraqpachan Jilïr Irpirinakax amtayanipxistu. Niyakixay semanan pä kutiki tantachäwinakar sarxstanxa, familiana Diosar yupaychañatak mä arumax utjxiwa. Ukampis ¿kuna tuqinakatsa yatxatsna? Yaqhip familianakaxa Biblia liyipxi, ukat mä qhawqha jiskʼa tʼaqanakat yatxatasax qillqtʼasipxiwa. Yaqha familianakanxa, kuntï yatxatapki ukarjamaw wal amuytʼapxaraki. Ukat kuna tuqitsa familian yatxatañ munapxaspa ukanaksa awk taykanakax wal amuyapxaraki. Tiempompixa, jumanakaw kunjam yatxatañsa amuytʼapxarakisma.a
18. ¿Kunatsa Diosan jan amuytʼkay yatichäwinakap ukhamak jan jaytañasäki?
18 Kunjamtï Jesusax siskänxa, qullan ajayuw Diosan jan amuytʼkay amtanakapat yatxatañatakix yanaptʼistani. Ukat niyakixay uka jan amuytʼkay amtanakap yatxatasax Jupar jukʼamp uñtʼstanxa, janiw ukhamak qhiparañasäkiti (Proverbios 2:1-5 liytʼasiñapawa). Ukat ukanak yatxatasaxa, kuntï ‘munirinakapataki Diosax wakichki’ ukanakwa amuyarakiñäni. Ukhamasti, Diosan Arupat jukʼamp yatxatañataki chʼamachasipxañäni. Ukhamatwa qullan ajayun yanaptʼatax “Diosan [...] amtatanakapsa” sum yatxatañäni (1 Cor. 2:9, 10).
[Qhanañchäwi]
a Uka tuqit jukʼampi yatxatañatakix Diosan Apnaqäwipat Yatiyañataki octubre 2008 qillqatwa 8 jana uñxattʼäta.
¿Kamsasmasa?
• ¿Kuna pä tuqitsa qullan ajayux Diosan jan amuytʼkay amtanakap yatxatañ yanaptʼistu?
• ¿Khitinak tuqis qullan ajayux Diosan jan amuytʼkay amtanakapxa nayra cristianonakar qhanañchäna?
• ¿Kunjamsa qullan ajayux Biblian chiqa yatichäwinakap jichhürunakan qhanstayi?
• ¿Qullan ajayumpi yanaptʼayasiñatakix kunanak lurañasasa?
[22 janan recuadropa]
Kunas Diosan templopaxa ukwa qullan ajayux qhanstayi
Jerusalén markan utjkäna uka templonakasa ukat tabernaculosa Diosan “qullan utapar” uñtasitawa sasaw apóstol Pablox säna, ukhamasti uka qullan utax “Tatitun [uttʼayatawa], janiw jaqinakan luratäkiti” (Heb. 8:2). Ukhamaw Diosan jan amuytʼkay uka amtapax qhanstäna. Chiqansa, uka qullan utax janiw nayra templonakjamäkiti, jan ukasti, kuntï Diosax yupaychayasiñataki wakichawayki ukawa, ukasti Jesucriston luqtasitapxar uttʼayatarakiwa, jupaw jilïr sacerdotjamax Diosan “qullan” jachʼa templopar mantawayi.
¿Kunapachatsa uka “qullan utax” qalltawayi? Jesusax 29 maran bautisaskäna, ukat jupakipuniw wiñayatak pachpa cuerpop sacrificiot luqtasini sasin Diosax siskäna ukhaw uka “qullan utax” qalltawayi (Heb. 10:5-10). Ukat Jesusax jiwatat jaktasax alaxpachan Qullanan Qullanaparus mantkaspa ukhamänwa, ukanwa kuntï sacrificiopampix jikxatawaykäna ukxa “Diosan nayraqatapan” luqtäna (Heb. 9:11, 12, 24).
Pablox Efesonkirinakar qillqkäna uka cartapanxa, alaxpachar sarañatak ajllit cristianonakax Diosatakiw sum “pirqasiski mä templo jiksutäñapkama” sasaw säna (Efe. 2:20-22). Ukampis ¿Hebreonakar qillqkäna ukhaxa, “qullan uta” sasinxa pachpa templotti Pablox parlaskäna? Jehová Diosan Qhanañchirinakapax walja maranakaw pachpa templot parlaski sasin amuyapxäna. Ajllit cristianonakas Diosan alaxpach templopa lurasiñapatakix qalanakar uñtasita aka Uraqin wakichasisipkaspa ukham amuyapxäna (1 Ped. 2:5).
Ukampis niya 1971 maranxa, Efesonkirinakar apayat cartan parlki uka templox janiw Jehová Diosan “qullan” jachʼa templopa sañ munkiti sasaw Uraqpachan Jilïr Irpirinakax yatxatasin amuytʼapxäna. Uka “qullan utax” alaxpachar sarir cristianonakampi uttʼasispäna ukhaxa, Criston jutañapäkäna uka tiempotakix janïraw utjkaspänti, kunattix uka ajllit cristianonakax Cristox Apnaqirjam jutäna uka qhipatwa jaktasipkäna (1 Tes. 4:15-17). Uka “qullan” jachʼa templotxa akham sasaw Pablox säna: “Uñachtʼäwjamawa jichhürunakatakixa” sasa (Heb. 9:9).
Ukhamasti, Pablon uka qillqatanakap uñxatasasa ukat yaqha chiqanakat amuytʼasasa, janiw Diosan “qullan” jachʼa templopax jichhaw lurasiski sasax sisksnati, ukat janirakiw ajllit cristianonakas uka templo lurañatakis qalanakjam aka Uraqin wakichasisipkaspa ukham amuyañasäkiti. Jan ukasti, uka ajllit cristianonakaw uka templo manqhan luqtasipki, ukat sapürurakiw Qullanäki uka chiqan ‘Diosar yupaychapxi’ (Heb. 13:15).
[23 janan fotopa]
¿Kunjamatsa Diosan jan amuytʼkay amtanakapat yatxatsna?