Blɛ mɔ amun nin a jaman bla annzɛ bian’n, amun di junman kpa
“Maan sran ng’ɔ kwla fa su’n, ɔ fa.”—MAT. 19:12.
1, 2. (a) ?Wafa sɛ yɛ Zezi nin Pɔlu yɛ sran uflɛ wie’m be bu blɛ mɔ sran kun nin a jaman bla nin bian’n niɔn? (b) ?Ngue ti yɛ sran wie’m be kwla bu i kɛ blɛ mɔ sran kun nin a jaman bla annzɛ bian’n ɔ timan cɛlɛ like ɔ?
Ɔ TI weiin kɛ aja’n ti ninnge kpakpa nga Ɲanmiɛn fa cɛli klɔ sran mun’n be nun kun. (Nya. 19:14) Sanngɛ be nga be leman bla annzɛ bian’n be kusu be mɛn dilɛ’n yo fɛ kpa wie. Aniaan bian Harold le afuɛ 95. W’a jaman bla le. I waan: “Kannzɛ bɔbɔ kɛ e nin sran mun e o’n, annzɛ kɛ n yia sran mun min awlo lɔ’n, n di aklunjuɛ’n, sanngɛ kɛ min kunngba n wo’n, min wun yoman min flɔlɔ mlɔnmlɔn. N kwla se min wun kɛ Ɲanmiɛn bɔbɔ yɛ ɔ sieli min sɔ ɔ.”
2 Zezi Klist nin akoto Pɔlu be kannin be nga be leman bla annzɛ bian’n be ndɛ. Be waan blɛ mɔ be nin a jaman bla annzɛ bian’n, Ɲanmiɛn yɛ ɔ sieli i sɔ ɔ [annzɛ “Ɲanmiɛn yɛ ɔ fa cɛli be ɔ”]. Ɔ ti kɛ aja mɔ Ɲanmiɛn fa cɛli sran mun’n sa. (An kanngan Matie 19:11, 12 nin 1 Korɛntfuɛ Mun 7:7 nun.) I yo, nán sran ngba yɛ i bɔbɔ ɲinfu ɔ jaman bian annzɛ bla ɔ. Wie liɛ’n, bian annzɛ bla ng’ɔ nin i fata kɛ sran kun jɛ i’n i ɲanlɛ’n kwla yo kekle. Annzɛ kusu sran wie le bla annzɛ bian kpɛkun i sin ɔ wa kɛ i ngunmin. Yɛle kɛ ɔ wa ka angbeti annzɛ be ra be wun. ?Yɛ sɛ ɔ ti sɔ’n niɔn, wafa sɛ yɛ blɛ mɔ e nin a jaman bla nin bian’n ɔ kwla yo kɛ cɛlɛ like sa ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ Klistfuɛ nga be nin a jaman bian annzɛ bla’n, be kwla fɛ i sɔ blɛ’n be di junman kpa ɔ?
Cɛlɛ like m’ɔ leman wunsu’n
3. ?Ninnge kpakpa benin yɛ Klistfuɛ nga be nin a jaman bla annzɛ bian’n be kwla yo ɔ?
3 Sran ng’ɔ leman bian annzɛ bla’n, ɔ le blɛ kpanngban yɛ ɔ kwla yo ninnge nga sran nga w’a ja bla annzɛ bian’n ɔ kwlá yoman’n. (1 Kor. 7:32-35) I sɔ’n liɛ’n be ɲɛnmɛn i wunsu, afin ɔ kwla fa blɛ sɔ’n ukɛ i Ɲanmiɛn junman dilɛ’n su. Kpɛkun ɔ kwla yi i sran klolɛ’n i nglo sran kpanngban be lika, yɛ ɔ kwla fɛ i wun mantan Zoova kpa. Ɔ maan Klistfuɛ sunman be wunnin kɛ blɛ nga be nin a jaman bian annzɛ bla’n, ɔ ti blɛ cinnjin kun. Yɛ be fali ajalɛ kɛ bé ‘fá su [bé ká sɔ].’ Kannzɛ bɔbɔ b’a kaman sɔ tititi’n, sanngɛ bé ká sɔ le nɲɔn kun. Wie’m be liɛ’n b’a seman kɛ be su jaman bian annzɛ bla, annzɛ bé ká be ngunmin. Sanngɛ be wa buli sa wie m’ɔ juli be su’n i akunndan. Yɛ be srɛli su Ɲanmiɛn kpa kpɛkun be wunnin i wlɛ kɛ Zoova fanngan nun’n be kwla ka lɛ ngbɛn sa. Ɔ maan sa ng’ɔ o be su’n, ɔ sɔnnin be nun yɛ be kplinnin su kɛ be su jaman bian annzɛ bla.—1 Kor. 7:37, 38.
4. ?Ngue ti yɛ Klistfuɛ nga be leman bla annzɛ bian’n be kwla lafi su kɛ be ti Ɲanmiɛn junman difuɛ wie ɔ?
4 Klistfuɛ nga be nin a jaman bla annzɛ bian’n be si kɛ ɔ nunman nun kɛ saan fii be ja bian annzɛ bla naan Zoova nin i anuannzɛ’n b’a bu be asɔnun’n nunfuɛ. Ɲanmiɛn klo e kwlaa e tinuntinun. (Mat. 10:29-31) Sran fi annzɛ like fi nunman lɛ mɔ maan Ɲanmiɛn i ɲin kwla tu e su ɔ. (Rɔm. 8:38, 39) Sɛ y’a ja bian annzɛ bla o, annzɛ sɛ e nin a jaman wie o, maan e lafi su kɛ e ti Ɲanmiɛn junman difuɛ wie.
5. ?Sɛ e waan é ɲán blɛ mɔ e leman bian annzɛ bla’n i su ye’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ?
5 Kusu ɔ fata kɛ e mian e ɲin naan blɛ mɔ e nin a jaman bla nin bian’n, y’a di junman kpa. ?Ɔ maan andɛ Klistfuɛ nga be leman bla’n, i yasua o i bla o, i bakan o i kpɛnngbɛn o, kannzɛ be bɔbɔ be klunklo su annzɛ nán be klunklo su o, wafa sɛ yɛ be kwla fɛ i sɔ blɛ’n be di junman kpa ɔ? Maan e fa Klistfuɛ klikli’m be blɛ su’n sa wie mɔ be juli mɔ be kwla wla e fanngan’n, naan e nian ninnge nga be kle e’n.
Gbanflɛn nin talua nga be nin a jaman bian annzɛ bla’n
6, 7. (a) ?Cenjele junman benin yɛ Filipu i mma bla mɔ be siman bian’n be dili mannin Ɲanmiɛn ɔn? (b) ?I nun mɔ Timote leman bla’n, wafa sɛ yɛ ɔ fɛli i blɛ’n dili junman kpa ɔ? ?Yɛ kɛ ɔ kplinnin su kɛ ɔ́ dí Ɲanmiɛn junman’n i gbanflɛn nun’n, suralɛ benin yɛ ɔ ɲɛnnin i ɔ?
6 Filipu m’ɔ ti jasin fɛ’n bofuɛ’n, ɔ le ba bla nnan. Ba sɔ’m be boli jasin fɛ’n juejue su kɛ be si sa. (Yol. 21:8, 9) Like’n kun mɔ Ɲanmiɛn wawɛ’n maan sran’m be kwla yo’n yɛle i nuan ijɔlɛ’n. Talua sɔ’m be ijɔli Ɲanmiɛn nuan kɛ nga Zoɛl 3:1, 2 fa kannin’n sa.
7 I nun mɔ Timote te yo gbanflɛn’n, ɔ fali blɛ ng’ɔ nin a jaman bla’n, ɔ dili junman kpa. Kɛ ɔ fin i ba kaan nun lele’n, i nin Enisi nin i nannan bla Loisi be kleli i “Nyanmiɛn Ndɛ nga be klɛli’n.” (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Sanngɛ atrɛkpa’n saan afuɛ nga be flɛ i 47 nun mɔ Pɔlu ɔli be klɔ Listri lɔ klikli’n, yɛ be kacili Klistfuɛ ɔ. Kɛ ɔ dili afuɛ nɲɔn mɔ Pɔlu kɔ́ lɔ i kpɛ nɲɔn su’n, nn atrɛkpa’n Timote le afuɛ ko ju 20. Kannzɛ bɔbɔ ɔ te yo gbanflɛn yɛ ɔ kacili Klistfuɛ’n ɔ nin a cɛman’n, sanngɛ asɔnun kpɛnngbɛn nga be o Listri nin Ikoni lɔ’n be ‘boli i dunman kpa.’ (Yol. 16:1, 2) Ɔ maan Pɔlu seli Timote kɛ ɔ ko sunmɛn i. (1 Tim. 1:18; 4:14) E kwlá seman kɛ Timote w’a jaman bla le. Sanngɛ e si kɛ i nun m’ɔ te yo gbanflɛn’n, kɛ Pɔlu yiɛli i’n, ɔ sɔli nun klanman. Ɔ maan ɔ dili ngaliɛ difuɛ nin asɔnun sunianfuɛ junman’n aklunjuɛ su cɛli kpa. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn ɔ leman bla.—Fil. 2:20-22.
8. ?Ngue ti yɛ Zan Marki kwla dili Ɲanmiɛn junman’n niɔn? ?Yɛ suralɛ benin yɛ ɔ ɲɛnnin i junman sɔ’n i dilɛ’n nun ɔn?
8 Zan Marki kusu i gbanflɛn nun’n, ɔ fali blɛ m’ɔ leman bla’n yoli like kpa. Ɔ nin i nin Mali yɛ Barnabasi mɔ be ti ngawangawa’n, be yoli Zerizalɛmu lɔ asɔnun’n i nunfuɛ. Atrɛkpa’n Marki i si nin i nin be ti aɲanbeunfuɛ. Afin be le be bɔbɔ be sua klɔ’n nun lɔ, kpɛkun be le afanniɛn. (Yol. 12:12, 13) Ɔ nin i sɔ ngba’n, Marki i gbanflɛn’n nun’n, w’a bumɛn i ngunmin i wun akunndan. W’a seman kɛ ɔ́ tɛ́kɛ i bɔbɔ i awlobo liɛ naan ɔ́ trán ase dí pɔɔ. Ɔ nin akoto mun be sannin nun ndɛ kpa. I sɔ’n yoli maan ɔ kloli ngaliɛ difuɛ junman’n. Ɔ maan kɛ Pɔlu nin Barnabasi bé kɔ́ be ngaliɛ difuɛ junman’n i dilɛ’n klikli’n, ndɛndɛ kpa ɔ ko sunmannin be. Ɔ yoli be ukafuɛ. (Yol. 13:5) I sin’n, ɔ nin Barnabasi be tuli ajalɛ. Kpɛkun kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, ɔ ko ukali Piɛli Babilɔni lɔ. (Yol. 15:39; 1 Piɛ. 5:13) E siman blɛ nga Marki dili i cɛgbaka’n nun’n. Sanngɛ ɔ yoli sran kpa. Yɛle kɛ ɔ kplinnin su kɛ ɔ́ úkɛ i wiengu mun, yɛ ɔ́ úka Ɲanmiɛn junman ng’ɔ di’n su kpa.
9, 10. ?Andɛ’n, Ɲanmiɛn junman benin yɛ Klistfuɛ gbanflɛn nin talua nga be nin a jaman bla annzɛ bian’n be kwla di ɔ? An bo ajalɛ kun su.
9 Andɛ kusu’n, asɔnun’n nun gbanflɛn nin talua kpanngban be fa blɛ nga be nin a jaman bian annzɛ bla’n be di Ɲanmiɛn junman’n i kpa. Kɛ Marki nin Timote sa’n, be wun i wlɛ kɛ blɛ mɔ be nin a jaman bian annzɛ bla’n, ɔ ti blɛ mɔ ‘kɛ be nin e Min’n trán’n, like fi sanngan-man be akunndan’ ɔn. (1 Kor. 7:35) I sɔ’n ti’n be kwla yo ninnge kpanngban tra be nga mun. I wie yɛle kɛ be kwla kaci atin bofuɛ, annzɛ be kɔ kan be mian jasin bofuɛ wun lɔ’n. Annzɛ be kwla suan aniɛn uflɛ annzɛ be uka be nga be kplan Ɲanmiɛn Sielɛ’n Sua nin Betɛli mun. Annzɛ kusu be kwla di suklu nga be flɛ i École de formation ministérielle annzɛ be kwla di junman Betɛli lɔ. ?Sɛ amun ti gbanflɛn annzɛ talua naan amun nin a jaman bian annzɛ bla’n, amun su mian amun ɲin naan amun a yo ninnge nga amun le be wun atin’n?
10 Ka naan aniaan bian kun mɔ be flɛ i Marki’n w’a ɲan afuɛ ablaɔn’n, ɔ kacili atin bofuɛ. I sin’n, ɔ dili suklu nga be flɛ i École de formation ministérielle’n. Kpɛkun ɔ dili Ɲanmiɛn junman’n mɛn’n i lika fanunfanun nun. Kɛ ɔ bu afuɛ 25 ng’ɔ fa dili blɛ kwlaa nun Ɲanmiɛn junman’n i akunndan’n, i waan: “M miannin min ɲin kɛ ń úka asɔnun’n nunfuɛ mun. E nin be e boli jasin fɛ’n likawlɛ, yɛ n ko niannin be osu naan ń wlá be fanngan. N yiali be min awlo lɔ kɛ e ko di like. Kpɛkun n yiali be naan e wla e wun fanngan Ɲanmiɛn sulɛ nun bɔbɔ. I kwlaa sɔ’n mannin min aklunjuɛ kpa.” Kɛ nga Marki i ndɛ sɔ’n fa kle’n sa’n, kɛ sran kun cɛ i wiengu like’n yɛ ɔ di aklunjuɛ i danfuɛ’n niɔn. Yɛ blɛ kwlaa nun Ɲanmiɛn junman dilɛ’n ɔ yo maan e kwla cɛ sran’m be like. (Yol. 20:35) Kannzɛ ninnge nga amun klo be’n ɔ nin nga amun si be yo’n, yɛ sa nga amun si i’n, be ti sɛ ti sɛ’n, e Min’n i junman’n i dilɛ’n nun’n, andɛ’n, gbanflɛn nin talua’m be kwla yo ninnge kpanngban.—1 Kor. 15:58.
11. ?Sɛ sran kun w’a kpliman w’a jaman bla annzɛ bian’n, ye benin yɛ ɔ kwla ɲɛn i sɔ’n nun ɔn?
11 Kannzɛ bɔbɔ gbanflɛn nin talua sunman be waan cɛn wie lele bé já bla annzɛ bian’n, sanngɛ ɔ ti kpa kɛ nán be kpli be yo sɔ. Pɔlu wla be fanngan kɛ be minndɛ lele naan blɛ mɔ be konvi sɔ bian nin bla kunndɛlɛ kpa’n, ɔ sin ka. Saan ɔ́ cɛ́ kpa naan amun a wun sran’n i wafa nga amun ti’n i wlɛ kpa. Kusu ɔ fata kɛ ɔ cɛ kan naan amun a wun sa wlɛ kpa naan amun a kwla fa bla annzɛ bian ng’ɔ nin amun fata’n. Aja’n timan aɔwi like. Afin kɛ sran kun fɛ i sɔ ajalɛ’n, ɔ fata kɛ ɔ di su lele i wie cɛn.—Aku. 5:1-4.
Kpɛnngbɛn nga be leman bian annzɛ bla’n
12. (a) ?Wafa sɛ yɛ Ani m’ɔ ti angbeti’n kwla jrannin i su sa’n i ɲrun kekle ɔ? (b) ?Yɛ cenjele like benin yɛ ɔ ɲɛnnin i ɔ?
12 Zezi i su ndɛ nga Liki klɛli’n nun’n, be kannin Ani i ndɛ. Bla sɔ’n, kɛ ɔ nin i wun be jali m’ɔ dili afuɛ nso cɛ’n yɛ bian’n wuli ɔ. E kwla wun i wlɛ kɛ i sɔ’n boli Ani i wla dan. E siman sɛ be wuli ba o annzɛ sɛ ɔ buli bian jalɛ akunndan ekun o. Sanngɛ Biblu’n waan i nun m’ɔ le afuɛ 84 nn ɔ te yo angbeti. Ndɛ nga Biblu’n kan’n, ɔ kle e kɛ Ani fɛ i wun mantannin Zoova kpa blɛ sɔ’n nun. W’a “tu-mɛn i bo Nyanmiɛn i sua’n nun. Ɔ su Nyanmiɛn kɔnguɛ nin wia nun, ɔ kpɛ srɛ nun yɛ ɔ srɛ Nyanmiɛn.” (Lik 2:36, 37) Ɔ maan like ng’ɔ yoli i cinnjin kpafuɛ’n yɛle Ɲanmiɛn i sulɛ’n. Ɔ nin i fatali kɛ ɔ miɛn i ɲin naan ɔ trɛ i awlɛn naan w’a kwla yo sɔ. Sanngɛ i sɔ m’ɔ yoli’n w’a kaman ngbɛn, ɔ ɲannin cenjele like dan kun. Yɛle kɛ ɔ kwla wunnin Zezi i nɔnman nun’n. Yɛ ɔ kwla kannin delɛ nga ɔ cɛ kan Mɛsi’n wá dé sran mun’n i ndɛ.—Lik 2:38.
13. (a) ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Dɔrkasi fɛli i wun wlɛli i asɔnun’n nun kpa ɔ? (b) ?Dɔrkasi i aklunye’n i su mmlusuɛ benin yɛ ɔ ɲɛnnin i ɔ?
13 Bla kun mɔ be flɛ i Dɔrkasi annzɛ Tabita’n, ɔ tran Zope. Klɔ sɔ’n wo Zerizalɛmu i wia atɔliɛ lɔ. Ɔ ti mmeli jranwlɛ lika. Kɛ mɔ Biblu’n w’a kɛnmɛn i wun’n i ndɛ’n ti’n, atrɛkpa’n blɛ sɔ’n nun’n nn ɔ leman bian. Dɔrkasi “ti klun ufuefuɛ kpa yɛ ɔ yo yalɛfuɛ’m be ye.” Ɔ wuli tralɛ nin ninnge wie mun mannin angbeti bla wie mun nin sran uflɛ mun. I sɔ’n ti’n, be kloli i kpa. Kɛ ɔ tɔli tukpacɛ kpɛ kunngba m’ɔ wuli’n, asɔnun’n nunfuɛ’m be ngba be sunmannin sran Piɛli sin. Be ko srɛli i kɛ ɔ wa cɛn be niaan bla’n. Kɛ Zope lɔfuɛ’m be tili i kɛ be cɛnnin Dɔrkasi’n, sran kpanngban be kacili Klistfuɛ. (Yol. 9:36-42) Atrɛkpa’n, Dɔrkasi i klun ufue dan’n ti’n, ɔ yoli be nun wie’m be ye bɔbɔ.
14. ?Ngue ti yɛ Klistfuɛ nga be leman bla annzɛ bian’n be fa be wun be mantan Zoova kpa ɔ?
14 Kɛ Ani nin Dɔrkasi be sa’n, andɛ asɔnun’m be nun sran kpanngban be kpɛnngbɛn blɛ’n nun’n be leman bian annzɛ bla. Wie’m b’a ɲanman bla annzɛ bian ng’ɔ nin be fata’n. Wie’m be liɛ’n be rali be wun annzɛ be ti angbeti. Kɛ mɔ be leman bian annzɛ bla naan b’a kan be klun ndɛ b’a kle i’n ti’n, Klistfuɛ nga be nin a jaman bla annzɛ bian’n be lafi Zoova su kpa liɛ su. (Nya. 16:3) Silvia leman bian. Ɔ dili junman Betɛli lele afuɛ 38. I waan i sɔ’n ti suralɛ like. Ɔ di i nanwlɛ kɛ: “Min yɛ n wla sran’m be fanngan blɛ kwlaa nun ɔn. Ɔ ju wie’n i sɔ’n flan min. N se min wun kɛ: ‘?Wan yɛ ɔ́ wlá min fanngan ɔn?’” I sin’n, ɔ kan gua su kɛ: “N lafi su kɛ Zoova si ninnge nga be mian min sa’n be kpa tra min. I sɔ’n uka min naan m’an fa min wun m’an mɛntɛn i kpa. Yɛ sran wie annzɛ like wie wla min fanngan. Wie liɛ’n lika nga n lafiman su kɛ ń ɲán fanngan wlalɛ lɛ’n lɛ yɛ n ɲɛn i ɔ.” Blɛ kwlaa nga e fa e wun e mantan Zoova’n, ɔ fɛ i wun mantan e klolɛ su yɛ ɔ gua e awlɛn su nzue.
15. ?Wafa sɛ yɛ sran kpanngban be “ndɛ [kwla] lo” Klistfuɛ nga be leman bian annzɛ bla’n niɔn?
15 Be nga be nin a jaman bian annzɛ bla’n, sran kpanngban be “ndɛ [kwla] lo” be kpa. (An kanngan 2 Korɛntfuɛ Mun 6:11-13 nun.) Aniaan bla Zolɛni m’ɔ leman bian’n, ɔ dili blɛ kwlaa nun Ɲanmiɛn junman’n lele afuɛ 34. I waan: “I miannin min ɲin kpa naan m’an kwla tra janvuɛ kpakpa mun. M’an kunndɛman min wiengu tukpɛ mun ngunmin. Sanngɛ n kunndɛli sran wafa’n kwlaa. Kɛ sran kun leman bian annzɛ bla’n, ɔ kwla yo like man Zoova nin i awlofuɛ mun nin i niaan Klistfuɛ mun nin i tranfuɛ mun. Kɛ ń yó kpɛnngbɛn ń kɔ́’n nn ń dí bian mɔ n lemɛn i’n i su aklunjuɛ ń kɔ́.” Asɔnun’n nun’n, sran oke nin cɛcɛwafuɛ mun nin siɛ nin niɛn nga be ngunmin be ta be mma mun’n, ɔ nin gbanflɛn nin talua mun, kɛ be nga be leman bian annzɛ bla’n be tu be klun be uka be’n, be si su ye. Ɔ ti sakpa kɛ, blɛ kwlaa nga e yi e klolɛ’n i nglo sran uflɛ’m be lika’n, e wun e wun fɛ. ?Amun kusu sran kpanngban be “ndɛ [kwla] lo” amun wie?
Be nga be fali ajalɛ kɛ be su jaman bla annzɛ bian’n
16. (a) ?Ngue ti yɛ Zezi w’a jaman bla le ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ kɛ Pɔlu leman bla’n ti’n, ɔ fɛli i blɛ’n dili junman kpa ɔ?
16 Zezi w’a jaman bla. Ɔ fata kɛ ɔ siesie i wun naan ɔ di i junman’n. Ɔ tuli ajalɛ kpɛ sunman ɔli mmua kpa, yɛ ɔ dili junman nglɛmun ndɛ kpa lele kɔnguɛ afiɛn. I agualiɛ su’n, ɔ fɛli i wun yili tɛ. Kɛ m’ɔ leman bla’n i sɔ’n ukɛli i naan w’a kwla yo i sɔ ninnge mun. Ɲanmiɛn junman’n i dilɛ’n nun’n, akoto Pɔlu tuli ajalɛ ɔli mmuammua kpa. Kpɛkun kekle sunman tɔli i su. (2 Kor. 11:23-27) Kannzɛ bɔbɔ atrɛkpa’n Pɔlu jali bla laa’n, sanngɛ kɛ Zezi seli i kɛ ɔ kaci i akoto’n, ɔ fali ajalɛ kɛ ɔ jaman bla kun. (1 Kor. 7:7; 9:5) Zezi nin Pɔlu be nɲɔn’n, be wlali sran uflɛ’m be fanngan kɛ Ɲanmiɛn junman’n i dilɛ’n ti’n, sɛ be kwla nian be ajalɛ liɛ’n su’n, maan be nian su. Sanngɛ be nun wie fi w’a seman kɛ sɛ e waan é sú Ɲanmiɛn’n nán e ja bian annzɛ bla.—1 Tim. 4:1-3.
17. ?Andɛ’n, wafa sɛ yɛ sran wie’m be niannin Zezi nin Pɔlu be ajalɛ’n su ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ e kwla lafi su kɛ be nga be klɛn be wun sɔ’n, Zoova i klun jɔ be wun ɔn?
17 Andɛ kusu’n, sran wie mun, kɛ ɔ ko yo naan b’a kwla di be Ɲanmiɛn junman’n i kpa’n ti’n, be fali ajalɛ kɛ be su jaman bian annzɛ bla. Harold mɔ e dun mmua e kɛnnin i ndɛ’n, ɔ dili aklunjuɛ Betɛli lɔ junman’n i dilɛ’n nun lele afuɛ 56. I waan: “Lele mɔ ń fá dí afuɛ 10 Betɛli lɔ’n, n wunnin kɛ tukpacɛ’n ti’n, sran wie mɔ be jali bian annzɛ bla’n be jasoli Betɛli lɔ. Annzɛ ɔ fata kɛ be ko nian be si annzɛ be nin mɔ w’a yo oke’n i lika. Min si nin min nin be wuli. Sanngɛ kɛ mɔ n klo Betɛli’n i dan’n ti’n, m’an kunndɛman kɛ ń já bla naan min cenjele like sɔ’n saci.” I kunngba’n, laa Margarɛti m’ɔ dili atin bofuɛ junman’n cɛli kpa’n, ɔ sieli i nzɔliɛ kɛ: “N ɲannin bian jalɛ wun atin sanngɛ m’an kplinman su kɛ ń já wie le. Sanngɛ n kwla fali blɛ mɔ n nin a jaman bian’n, n dili Ɲanmiɛn junman’n kpa. I sɔ’n mannin min aklunjuɛ kpa.” Be nga be klunklo su be klɛn be wun be man Ɲanmiɛn i sulɛ kpafuɛ’n, Zoova i wla su fiman be le.—An kanngan Ezai 56:4, 5 nun.
Amun fa blɛ sɔ’n be yo like kpa
18. ?Wafa sɛ yɛ e kwla suan Klistfuɛ nga be leman bian’n annzɛ bla’n be bo, yɛ e kwla wla be fanngan ɔn?
18 Klistfuɛ nga be leman bian annzɛ bla’n mɔ be tu be klun be su Zoova’n, ɔ fata kɛ e yo be mo, yɛ e wla be fanngan. Be nzuɛn kpa’n ɔ nin junman cinnjin nga be di i asɔnun’n nun’n ti’n e klo be. Sɛ e kaci e liɛ kɛ be “niaan” nin “niɛn” nin “ba” sa’n, be su kaman be ngunmin naan be wun w’a yo be flɔlɔ.—An kanngan Mark 10:28-30 nun.
19. ?Ngue yɛ amun kwla yo naan amun a fa blɛ mɔ amun nin a jaman bla annzɛ bian’n b’a di junman kpa ɔ?
19 Amun klunklo su annzɛ sa wie ti’n amun a jaman bla annzɛ bian. Kannzɛ ɔ ti sɔ o, maan sran nga Biblu’n kan be ndɛ’n, ɔ nin e blɛ liɛ su sran’m be su ndɛ’m be cici amun wla kɛ amun kwla di aklunjuɛ. Yɛ amun mɛn dilɛ’n kwla yo kpa. Blɛ mɔ be nin a jaman bla annzɛ bian’n ɔ kwla yo kɛ cɛlɛ like mɔ sran kun w’a minndɛ i lele’n sa. Annzɛ kusu, ɔ kwla yo kɛ cɛlɛ like mɔ y’a sunnzunman’n sa. Cɛlɛ like wie’m be liɛ’n be ja nun lɛ’n e di be su aklunjuɛ. Wie’m be liɛ kusu’n kɛ blɛ’n sín’n, yɛ e wun kɛ be ti cinnjin ɔn. Sanngɛ i dan lika fin e bɔbɔ. ?Ngue yɛ amun kwla yo naan amun a fa blɛ mɔ amun nin a jaman bla annzɛ bian’n b’a di junman kpa ɔ? Amun fa amun wun mantan Zoova kpa, yɛ amun fa amun wun wlɛ i Ɲanmiɛn junman’n i dilɛ’n nun. Kpɛkun maan sran kpanngban be ndɛ lo amun. Sɛ e bu blɛ mɔ e nin a jaman bla annzɛ bian’n i kɛ Ɲanmiɛn fa bu i’n sa’n, naan e fa cɛlɛ like sɔ’n e di junman kpa’n, e kwla ɲan su ye kɛ aja’n sa.
?Amun wla kwla kpɛn su?
• ?Ngue ti yɛ blɛ mɔ e nin a jaman bla annzɛ bian’n, ɔ kwla yo kɛ cɛlɛ like sa ɔ?
• ?Wafa sɛ yɛ blɛ mɔ gbanflɛn nin talua’m be nin a jaman bla annzɛ bian’n, ɔ kwla yo suralɛ like ɔ?
• ?Ngue yɛ Klistfuɛ nga be ti cɛgbaka’n be kwla yo naan be nin Zoova be afiɛn’n w’a mantan naan sran kpanngban be ndɛ w’a lo be ɔ?