Magtaram kan Malinig na Tataramon Asin Mabuhay Sagkod Lamang!
“Hanapa nindo si Jehova . . . Hanapa nindo an katanosan, hanapa nindo an kahoyoan. Tibaad kamo matago sa aldaw kan kaanggotan ni Jehova.”—SOFONIAS 2:3.
1. (a) Anong mga metodo an ginagamit kan mga estudyante sa pag-adal nin ibang tataramon? (b) Taano ta maninigong magtaram kan malinig na tataramon?
AN MGA estudyante puwedeng makanood nin bagong tataramon paagi sa paggamit nin metodong gramatika o an metodong itinataram. Sa metodong gramatika, sa kadaklan sinda naggagamit nin mga libro asin pinag-aadalan an mga reglamento nin gramatika. Sa metodong itinataram, inaarog ninda an mga tanog asin mga arogan na termino na itinataram kan saindang maestro. An duwang metodong ini kapwa ginagamit sa pag-adal sa “malinig na tataramon.” Asin mahalagang itaram niato an tataramon na ini kun naglalaom kitang “matago sa aldaw kan kaanggotan ni Jehova.”—Sofonias 2:1-3; 3:8, 9.
2. Paano niato manonodan an puwedeng apodon na mga reglamento nin gramatika para sa malinig na tataramon?
2 An pangenot na librong ginagamit sa pag-adal sa malinig na tataramon iyo an Biblia. An maigot na pag-adal dian asin sa basado sa Bibliang mga publikasyon makapagtotokdo saindo kan puwedeng apodon na mga reglamento nin gramatika para sa malinig na tataramon. An pag-adal sa Biblia na pinangengenotan kan saro sa mga Saksi ni Jehova marahay na pagpopoon. Para sa mga dati nang dusay sa Dios, kaipuhan an regular asin maigot na pag-adal sa Kasuratan. Alagad igwa pa daw nin nangorognang epektibong mga paagi sa pag-adal kan malinig na tataramon? Asin anong mga pakinabang an magigin resulta sa pagtaram kaiyan?
Kun Paano Pag-aadalan an Malinig na Tataramon
3. Ano an sarong paagi na manodan an malinig na tataramon?
3 An saro pang paagi na manodan an malinig na tataramon iyo an iasosyar an mga katotoohan na nanodan nindo sa mga puntong dati na nindong aram, kun paanong an estudyante sa tataramon puwedeng ikonektar an manlaenlaen na reglamento sa gramatika. Halimbawa, kaidto aram na nindo na si Jesu-Cristo Aki nin Dios, pero daing gayo kamo nin aram manongod sa saiyang mga trabaho. Poon kaidto, an pag-adal sa Biblia tibaad nagtokdo saindo na si Cristo naghahade na ngonyan bilang mamuraway na langitnon na Hade asin na durante kan saiyang Sangribong Taon na Paghade, an makinuyog na katawohan dadarahon sa pagkasangkap. (Kapahayagan 20:5, 6) Iyo, an pag-asosyar nin bagong mga punto sa dati nang aram nagpapaoswag sa saindong pakanood sa malinig na tataramon.
4. (a) Ano an saro pang paagi na manodan an mga ‘reglamento sa gramatika’ para sa malinig na tataramon, asin anong tala sa Biblia an ginamit tanganing iilustrar ini? (b) Ano an nangyari kan naghiro si Gideon asin an saiyang tres sientos na tawohan? (c) An tala manongod ki Gideon nagtotokdo nin anong leksion?
4 An saro pang paagi na manodan an mga ‘reglamento sa gramatika’ kan malinig na tataramon iyo an pag-imahinar sa mga pangyayari sa Biblia. Sa pag-ilustrar: Probaran na ‘dangogon asin helingon’ an tala sa Hokom 7:15-23. Uya! An Israelitang hokom na si Gideon binaranga an saiyang hukbo sa tolong grupo na tigsaranggatos. Sa kadikloman, daing girong sindang naghilig hale sa Bukid nin Gilboa asin pinalibotan an kampamento nin natotorog na mga Midianita. Sinda daw armado nin marhay, an tres sientos na ini? Bako sa militar na paagi. Tara, pagngingisihan sinda na may pagtuya nin maabhaw na mga militarista! An kada saro igwa sana nin darang amodyong, dakulang dulay, asin karaba sa laog kan dulay. Pero dangoga! Pagtao nin senyal, an sanggatos na kairiba ni Gideon pinatanog an saindang amodyong asin pinarasa an saindang dulay. Iyo man an ginibo kan dos sientos pang iba. Sa pag-itaas kan gabos nin naglalaad na karaba, madadangog nindo an kurahaw ninda: “An minasbad ni Jehova asin ni Gideon!” Kanigoan kamakatatakot kaini para sa mga Midianita! Nagruluwasan sinda sa saindang mga tolda, na an nagtutungka pang mga mata napapaburikat sa takot huli sa mga laad na nagtitingraw sa garo sana mga aninong porma asin nagpapalaad sa superstisyosong mga pagkatakot. Kan nagdurulagan na an mga Midianita, an mga hukbo ni Gideon padagos sa pagpatanog sa saindang mga amodyong, asin pinapangyari ni Jehova na an saindang mga kaiwal magin tumang sa lambang saro. Kanigoan kamapuwersang leksion sa malinig na tataramon! An Dios kayang iligtas an saiyang mga lingkod na mayo nin puwersa militar nin tawo. Saro pa, “Si Jehova dai mapabaya sa saiyang banwaan huli sa saiyang dakulang ngaran.”—1 Samuel 12:22.
5. Paano an Kristianong mga pagtiripon makatatabang na dalisayon an satong pagtaram?
5 Kun an mga estudyante tinotokdoan nin ibang tataramon paagi sa metodong itinataram, pinoprobaran nindang otrohon nin tama an mga tanog asin termino kan maestro. Kanigoan karahay na mga oportunidad na itaram an malinig na tataramon sa Kristianong mga pagtiripon! Duman nadadangog niato na nagpapahayag an iba sa tataramon na iyan nin Makakasuratan na katotoohan, asin puwede man kitang magkapribilehiyo na magkomento. Natatakot daw kita na tibaad may masabi kitang sala? Bako iyan an pangenot niatong intindihon, ta minsan an sarong sala na maboot na itinanos kan magurang na nangengenot sa pagtiripon, arog baga kan semanal na Pag-adal sa Torrengbantayan puwedeng makadalisay sa satong pagtaram. Kaya, mag-atender asin makikabtang sa Kristianong mga pagtiripon nin regular.—Hebreo 10:24, 25.
Paglaog nin Karigsokan
6. Taano ta may siring na pagkakalaen sa pag-oltanan nin mga Saksi ni Jehova asin nin relihiyosong mga organisasyon sa Kakristianohan?
6 An mga nagpapahayag kan katuyohan ni Jehova asin nagpapaisi kan saiyang langitnon na Kahadean nagtataram kan malinig na tataramon bilang saiyang mga Saksi. Saindang ipinamimidbid an saiyang ngaran asin pinaglilingkodan sia nin “daramay,” o may saro sanang pag-oyon. (Sofonias 3:9) Minsan ngani an mga relihiyon kan Kakristianohan igwa kan Biblia, sinda dai nagtataram kan malinig na tataramon o nag-aapod sa ngaran nin Dios na may pagtubod. (Joel 2:32) Mayo sinda nin oroyon na mensahe na basado sa Kasuratan. Taano? Huli ta ipinaoorog ninda sa Tataramon nin Dios an relihiyosong mga tradisyon, kinabanon na mga pilosopiya, asin politikal na mga kaimbodan. An saindang mga katuyohan, paglaom, asin paagi gabos sa maraot na kinaban na ini.
7. Anong mga pagkakalaen sa pag-oltanan nin mga Saksi ni Jehova asin kan falsong mga relihiyon an ipinaririsa sa 1 Juan 4:4-6?
7 An Kakristianohan—an totoo, an bilog na pankinaban na imperyo nin falsong relihiyon—bakong kapareho sa tataramon kan mga Saksi ni Jehova. Nakaiinteres, manongod sa mga nagtataram kan malinig na tataramon, si apostol Juan nagsurat: “Kamo gikan sa Dios, . . . asin nadaog nindo an mga tawong iyan, huli ta an kasaro nindo orog na dakula kisa kasaro kan kinaban. Sinda gikan sa kinaban; kaya sinda nagtataram kan minaluwas sa kinaban asin an kinaban naghihinanyog sa sainda. Kita gikan sa Dios. An nagkakamit kan kaaraman sa Dios naghihinanyog sa sato; an bakong gikan sa Dios dai naghihinanyog sa sato.” (1 Juan 4:4-6) An mga lingkod ni Jehova nadaog an falsong mga paratokdo huli ta an Dios, na kasaro kan saiyang banwaan, “orog na dakula kisa [Diablo, na] kasaro kan kinaban,” an maraot na sosyedad nin tawo. Mantang an mga apostata “gikan sa kinaban” asin igwa kan maraot na espiritu kaiyan, “sinda nagtataram kan minaluwas sa kinaban asin an kinaban naghihinanyog sa sainda.” Alagad an mga tawong arog-karnero naghihinanyog sa mga gikan sa Dios, na nakaaaram na an banwaan ni Jehova nagtataram kan malinig na tataramon kan katotoohan sa Biblia na itinatao paagi sa saiyang organisasyon.
8. Paano mamimidbid an tawo nin katampalasanan?
8 Ihinula an dakulang apostasiya, asin an ‘misteryo kan katampalasanan’ dati nang nangyayari kan enot na siglo C.E. Sa pag-abot nin panahon, an mga tawo na nag-ako—o inagaw—an paninimbagan na magtokdo sa kongregasyon nagtokdo nin dakol na falsong doktrina. An saindang tataramon bako nanggad na malinig. Kaya luminataw an kompuwesto nin dakol na “tawo nin katampalasanan,” an klero nin Kakristianohan, na nagagapos nin falsong mga relihiyosong doktrina, kinabanon na mga pilosopiya, asin bakong Makakasuratan na mga katokdoan.—2 Tesalonica 2:3, 7.
An Malinig na Tataramon Nadangog sa Bilog na Kinaban
9. Ano an relihiyosong mga pangyayari durante kan ika-19 siglo?
9 Solamente sadit na minoriya nin mga tawong matatakton sa Dios an ‘nakipaglaban nin maigot para sa pagtubod na itinao sa mga banal.’ (Judas 3) Saen manonompongan an mga nagtutubod na iyan? Sa laog nin dakol na siglo, pinagdanay nin falsong relihiyon an kadaklan sa espirituwal na kadikloman, pero midbid nin Dios an nagkapirang iyan na may pag-oyon nia. (2 Timoteo 2:19) Dangan, sa tahaw kan komersial, industriyal, asin sosyal na mga pagkaliwat kan ika-19 siglo, naglataw an mga tingog na napapalaen sa ribok nin relihiyosong karibarawan. An saradit na grupo naghihingoang basahon an mga tanda kan mga panahon asin ihula an ikaduwang pagdatong ni Jesu-Cristo, pero bakong gabos nagtataram kan malinig na tataramon.
10. Arin na grupo sa “ikaduwang pagdatong” an pinili nin Dios na magtaram kan malinig na tataramon, asin taano ta maheheling na an kamot ni Jehova nasa sainda?
10 Alagad, kan 1879, nagin malinaw kun arin na tingog sa “ikaduwang pagdatong” an pinipili ni Jehova na magtaram kan malinig na tataramon bilang saiyang mga Saksi. Kaidto an sarong sadit na grupo na pinangengenotan ni Charles Taze Russell nagtitiripon sa Pittsburgh, Pennsylvania, E. U. A. Nasierto ninda na an ikaduwang pagdatong ni Jesus mapoon paagi sa saiyang dai naheheling na presensia, na may nagdadangadang na panahon nin pankinaban na kasakitan, asin na ini susundan kan Sangribong Taon na Paghade ni Cristo na magpapangyari kan pagbabalik kan Paraiso sa daga, na may daing sagkod na buhay para sa makinuyog na mga tawo. Kan Hulyo 1879 an mga Estudyanteng ini sa Biblia pinonan na ipublikar an magasin na ngonyan midbid sa bilog na kinaban bilang An Torrengbantayan. Solamente 6,000 na kopya an iwinaras sa enot na luwas. Alagad ta “an kamot ni Jehova” nasa mga Saksing idto, huli ta an magasin na ini ipinupublikar na ngonyan sa 111 tataramon, na may promedyong iniimprenta na labing 15,000,000 kada luwas.—Ikomparar an Gibo 11:19-21.
11, 12. Anong ibang Makakasuratan na katotoohan an nasasabotan kan mga nagtataram kan malinig na tataramon?
11 Paagi sa Biblia asin sa mga publikasyon kan mga Saksi ni Jehova, asin nangorogna paagi sa pagbalangibog kan maigot na mga Kristianong ini kan maogmang bareta, an malinig na tataramon namidbid sa bilog na daga. Asin kanigoan kamakangangalas na mga pakinabang an nakakamtan kan mga nagtataram kaiyan! Imbes na sabihon na ‘an Dios Dios, si Cristo Dios, asin an Espiritu Santo Dios’ sa misteryosong pananaram nin Trinitarianismo, minaoyon sinda sa paninindogan kan Biblia na si Jehova an Kaharohalangkawe, si Jesu-Cristo bilang mas hababa iyo an Saiyang Aki, asin an banal na espiritu iyo an makangangalas na puwersa aktiba nin Dios. (Genesis 1:2; Salmo 83:18; Mateo 3:16, 17) An mga nagtataram kan malinig na tataramon nakaaaram na an tawo dai nag-ebolusyon hale sa hababang klase nin buhay kundi linalang nin sarong mamomoton na Dios. (Genesis 1:27; 2:7) Aram ninda na an kalag dai na nag-eeksister pagkagadan—sarong bagay na minahale sa pagkatakot sa gadan. (Eclesiastes 9:5, 10; Ezequiel 18:4) An impierno sinasabot na pankagabsan na lolobngan nin katawohan, bakong malaad na lugar nin pagpasakit na ginibo nin sarong demonyong dios. (Job 14:13) Aram man ninda na an pagkabuhay liwat iyo an itinao nin Dios na paglaom sa mga gadan.—Juan 5:28, 29; 11:25; Gibo 24:15.
12 An mga nagtataram kan malinig na tataramon nagpapaheling nin paggalang sa dugo asin buhay. (Genesis 9:3, 4; Gibo 15:28, 29) Nasasabotan ninda na an daganon na buhay ni Cristo iyo an pantubos na ibinayad sa makinuyog na katawohan. (Mateo 20:28; 1 Juan 2:1, 2) Nungka sindang namimibi sa “mga santo,” sa pakanood na an saindang mga pamibi kaipuhan na idiretso ki Jehova Dios paagi ki Jesu-Cristo. (Juan 14:6; 13, 14) Mantang kinokondenar kan Tataramon nin Dios an pagsamba sa ladawan, an mga ladawan dai ginagamit sa saindang pagsamba. (Exodo 20:4-6; 1 Corinto 10:14) Asin nalilikayan ninda an mga peligro nin demonismo ta saindang isinisikwal an espiritismo, na kinokondenar man sa Biblia.—Deuteronomio 18:10-12; Galacia 5:19-21.
13. Taano an mga nagtataram kan malinig na tataramon ta dai natataranta?
13 An mga lingkod ni Jehova, na nagtataram kan malinig na tataramon, dai natataranta manongod sa kun saen na sinda sa dalagan nin panahon. Tinokdoan sinda ni Jehova na sinda nabubuhay na sa “panahon kan katapusan,” na si Cristo yaon na bilang mamuraway na dai naheheling na espiritu. (Daniel 12:4; Mateo 24:3-14; 2 Timoteo 3:1-5; 1 Pedro 3:18) Nasa likod nia an makosog na langitnon na mga hukbo, si Cristo madali nang mangabayo pasiring sa pakikilaban tanganing isagibo an paghokom nin Dios tumang sa palakaw na ini nin mga bagay. (Daniel 2:44; Kapahayagan 16:14, 16; 18:1-8; 19:11-21) Iyo, asin an mga nagtataram kan malinig na tataramon sibot na nagbabalangibog kan maogmang bareta na an Kahadean nin Dios sakop ni Cristo sa dai na mahahaloy magtatao nin makangangalas na mga bendisyon sa gabos na makinuyog na katawohan sa sarong paraisong daga. (Isaias 9:6, 7; Daniel 7:13, 14; Mateo 6:9, 10; 24:14; Lucas 23:43) Iyan gabos, asin sa ibabaw pa sana an nasambit niato! Sierto nanggad, an malinig na tataramon iyo an pinakamayaman, pinakamahalagang tataramon sa ibabaw nin daga!
14. Anong iba pang pakinabang an nakakamtan kan mga nagtataram kan malinig na tataramon?
14 Kabilang sa mga pakinabang na nakakamtan kan mga nagtataram kan malinig na tataramon an “katoninongan nin Dios” na nagbabantay sa puso asin kaisipan. (Filipos 4:6, 7) Kinukuyog ninda an mga pagboot sa Biblia, na nagpapaoswag sa salud, kaogmahan, asin satispaksion na gikan sa pakapaogma ki Jehova. (1 Corinto 6:9, 10) Iyo, asin an mga nagtataram kan malinig na tataramon igwa nin paglaom sa buhay na daing sagkod sa ipinanugang bagong kinaban nin Dios.—2 Pedro 3:13.
Gamiton Iyan o Ikawara Iyan
15. Paano kamo makikinabang hale sa pakanood nin marhay kan malinig na tataramon?
15 Tanganing ikataram nindo an malinig na tataramon sa bagong kinaban nin Dios, kaipuhan na iyan manodan nindo nin marhay na iyo na iyan an tataramon na ginagamit nindo sa pag-isip. Kun an saro nag-aadal nin tataramon, sa primero kaipuhan siang mag-isip sa sadiri niang tataramon dangan itradusir an saiyang mga iniisip pasiring sa bagong tataramon. Alagad mantang sia nagigin matibay na sa bagong tataramon, sia minapoon nang mag-isip sa tataramon na iyan na dai na nangangaipo nin pagtradusir. Siring man, paagi sa maimbod na pag-adal, puwede nindong manodan nin marhay an malinig na tataramon kaya maaaraman nindo kun paano iaaplikar an mga pagboot asin prinsipyo sa Biblia sa pagresolber sa mga problema asin magdanay sa “dalan nin buhay.”—Salmo 16:11.
16. Ano an mangyayari kun dai nindo gamiton nin regular an malinig na tataramon?
16 Kaipuhan nindong gamiton nin regular an malinig na tataramon, o mawawara nindo an abilidad na itaram iyan nin marhay. Sa pag-ilustrar: kaidtong dakol nang taon an nakaagi, an iba sa sato nakanood nin ibang tataramon. Tibaad nagigirumdoman niato an ibang termino sa tataramon na iyan pero posibleng dai na niato ikataram an tataramon na iyan ta dai niato iyan ginamit nin dagos-dagos. Iyan puwede man na mangyari sa malinig na tataramon. Kun iyan dai niato gagamiton nin regular, puwedeng mawara an abilidad niatong ikataram iyan, asin iyan magkakaigwa nin makamomondong mga resulta sa espirituwal. Kaya itaram niato iyan nin regular sa mga pagtiripon asin sa Kristianong ministeryo. An mga aktibidad na ini, kaiba an maigot na personal na pag-adal, magpapangyari sato na ikasabi nin tama an mga bagay sa malinig na tataramon. Asin iyan kanigoan nanggad kahalaga!
17. Ano an nag-iilustrar na an pagtaram puwedeng makapagligtas nin buhay o makagadan?
17 An pagtaram puwedeng makapagligtas nin buhay o makagadan. Ini ipinaheling kan nag-iwal an Israelitang tribo nin Efraim asin si Hokom Jefte nin Galaad. Tanganing mamidbid an mga Efraimita na nagpoprobar na dumulag sa ibong kan Salog nin Jordan, ginamit kan mga taga-Galaad an terminong “Shibboleth,” na may tanog na “sh” sa enotan. Ibinuyagyag kan mga Efraimita an saindang sadiri sa mga bantay na taga-Galaad sa mga dakitan kan Jordan paagi sa pagsabing “Sibboleth” imbes na “Shibboleth,” na sala an pakapronunsiar sa enot na silaba kan termino. Bilang bunga, 42,000 na Efraimita an ginadan! (Hokom 12:5, 6) Siring man, an itinotokdo kan klero nin Kakristianohan tibaad garo baga harani man sa malinig na tataramon para sa mga daing gayo nakaaaram kan katotoohan kan Biblia. Alagad ta an pagtaram sa falsong relihiyosong paagi mangangahulogan nin kagadanan sa aldaw kan kaanggotan ni Jehova.
Magdanay Kitang Nagkakasararo
18, 19. Ano an kahalagahan kan Sofonias 3:1-5?
18 Sa pagtaram manongod sa bakong maimbod na Jerusalem kan suanoy asin sa saiyang modernong katimbang, an Kakristianohan, sinasabi sa Sofonias 3:1-5: “Herak man sa saiya na nagrerebelde asin dinidigtaan an sadiri, an mapan-aping siudad! Dai sia naghinanyog sa sarong tingog; dai sia nag-ako nin disiplina. Dai sia nanarig ki Jehova. Sa saiyang Dios dai sia ruminani. An saiyang mga prinsipe sa tahaw nia nangangarob na mga leon. An saiyang mga hokom mga lobo sa banggi na dai nagrarangot nin tolang sagkod sa aga. An saiyang mga propeta daing galang, mga tawong madaya. An saiyang mga saserdote mismo naglanghad sa banal; naggibo sinda nin kadahasan sa pagboot. Si Jehova matanos sa tahaw nia; dai sia magibo nin karatan. Kada aga itinatao nia an saiyang hatol. Pagkaaga iyan dai nagkukulang. Alagad ta an maraot daing sopog.” Ano an kahulogan kan mga tataramon na iyan?
19 An suanoy na Jerusalem asin an modernong-panahon na Kakristianohan kapwa nagrebelde tumang ki Jehova asin dinigtaan an saindang sadiri nin falsong pagsamba. An salang gibo kan mga namomoon sa sainda nagbunga nin pan-aapi. Sa ibong kan paorootrong patanid nin Dios, dai sinda naghinanyog asin ruminani sa saiya. An saindang mga prinsipe nagin siring sa naninibang mga leon, na maabhaw na ipinagigilid an katanosan. Siring sa maringis na mga lobo, an saindang mga hokom ginirisi an hustisya. An saindang mga saserdote ‘linanghadan an banal asin ginibohan nin kadahasan an pagboot’ nin Dios. Kaya madali nang ‘tiriponon [ni Jehova] an mga nasyon asin sararoon an mga kahadean, tanganing ibubo sa sainda an saiyang kabangisan, an gabos niang naglalaad na kaanggotan.’—Sofonias 3:8.
20. (a) Ano an maninigong gibohon tanganing makaligtas sa aldaw kan kaanggotan ni Jehova? (b) Paano kamo makalalaom na magkamit nin daing sagkod na mga bendisyon hale sa Dios?
20 An aldaw kan kaanggotan ni Jehova marikas na nagdadangadang. Kaya, tanganing makaligtas pasiring sa bagong kinaban nin Dios, adalan asin itaram an malinig na tataramon na daing pag-atraso. Solamente sa paggibo kaiyan na kamo makanonompong nin proteksion sa espirituwal na kapahamakan ngonyan asin sa panglobong kalamidad na haranihon na. An mga Saksi ni Jehova ipinahahayag an aldaw kan kaanggotan nin Dios asin an nakaoogmang mensahe manongod sa saiyang Kahadean. Kanigoan nanggad an kaogmahan ninda na magtaram dapit sa kamurawayan kan saiyang paghade! (Salmo 145:10-13) Makisaro sa sainda, asin makalalaom kamong magkamit nin buhay na daing sagkod asin nin iba pang mga bendisyon gikan sa Gikanan kan malinig na tataramon, an Soberanong Kagurangnan na Jehova.
Paano Kamo Masimbag?
◻ Ano an nagkapirang paagi tanganing makanood kan malinig na tataramon?
◻ Taano ta kapakipakinabang na magtaram kan malinig na tataramon?
◻ Ano an mangyayari kun dai nindo gamiton nin regular an malinig na tataramon?
◻ Paano an sarong tawo makaliligtas sa aldaw kan kaanggotan ni Jehova asin magkamit nin daing sagkod na mga bendisyon?
[Retrato para sa pahina 8]
Si Gideon asin an saiyang mga tawohan pinatanog an saindang mga amodyong asin iinitaas an saindang mga karaba
[Retrato para sa pahina 10]
Magpoon kan 1879 padagos na lininaw na si Charles Taze Russell asin an saiyang mga kairiba an ginagamit nin Dios tanganing mapaoswag an malinig na tataramon
[Mga Retrato para sa pahina 12]
Kasaro daw kamo kan mga Saksi ni Jehova sa pagtaram kan malinig na tataramon?